Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 4, 24 January 1908 — KA HALAWAI A KA PAPA O NA LUNAKIAI Hoopauia ko Nawaakoa Noho Luna Alanui ana-Aponoia o Milverton i Hope Loio Kalana. [ARTICLE]

KA HALAWAI A KA PAPA O NA LUNAKIAI

Hoopauia ko Nawaakoa Noho Luna Alanui ana-Aponoia o Milverton i Hope Loio Kalana.

He nui na hana i lawelaweia e ka Tapa LunaWai ma ke ahiahi o ka Poalima i h*Ja, aka nae, aohe mau "hoopaapaa i ikeia iioko o ia halawai; ua lawelaweia na hana me ka iokahi a hooholoia me ka lokahi. Ua noho ahiahi loa ka Papa a ua maiama mua ae lakou he halawai liilii mamua o ka noho ana o ka halawai nui maloko 0 keikahl -o na keena o ke kakauolelo Kalana no ke kukakuka mua ana i lea lakou mau mea,e hooholo al ma ke koho lokahi ana. O ka hoopau ana 1 ka Luna alanii 7s"aivaakoa ka hana mua a ka Papa, •oiai oia ka hana mua ma ka papa kuhikuhi hana o ia po, a he llilil loa leana wahi kamailio 1 ka wa i hoikeia aku ai 1a mea iaia. Mahope iho o ia, ua lawe hou mai la ka Loio Kalana Cathcart i ka inoa o F. W. Milverton 1 Hope Lolo Kalana a noi mai la e hookohu ia aku oia i Hope a mamuli •o ia noi ua ae lokahi ka Pap* e lawe mai i ka holhoi hookohu o C. H. 01son a apono loa aku la i ka hookohu ana ia Mr. Mllverton 1 Hope Loio Kalana me kekahl leo ku-e ole. Ua hooholo lokahi ka Papa e hoolakoia na hemah»ma apau o ke Kalana ma ke koho aelike ana a o ka poe koho haahaa e Hlo no ia lakou ka hoolako ana i na mea apau a ke Kalana e makemake al, a e haa\v]ig. ka aelike i ka mea .koho haahaa. Aohe wahi leo hoolia'ahaia i lohela aku no keia kumuhana, no ka mea, he manao maikai maoli ia i hooholoia e ka Papa, a o ka Lunahoomalu Hustace wale no ka l walaau ae mahope iho o ka hoohoVo loa ia ana, « mahalo ana i ke Akua, no ka mea mal ia r>anawa aku a hikl i ka manawa pau ka oia e hoouluhua "hou ia no ke kuai ana i na lako ai a

ka lio ame na hemahema e ae mal na Hale hoahu mauu mal. He palapala hoike 1 hoohiklia e Jno. D. Holt, Jr., ka i lawela mai lmua o ka Papa me ka maopopo mua ole a heluhelula mai la. He hoopii keia e ku-e ana ia Harry T. Lake, ka makaikiu oloko o ke keena o ka Loio Kalana, no ke koho ana i na Luna■kiai, pakahi a ia lakou hui paha e hele i kekahl wahi mehana 1 oi ae mamua o ko Honolulu a e hana hoi i na hana i ae oleia iloko o ke kanawai Kalana. \V lQ ko o kela palapala hoo/īiki e hoakaka ana s o Ben Lyons ka hoike no keia mau olelo lokoino i hoopukaia e ka Makalkiu o ke Keena Kalana. •Ua walhola aku ia hana lloko o ke komite o ekolu lala, ola na Lunakiai Fern, Archer ame Kealoha.

He hoopli hoohalahala ka i walhola mal e David Manuel, he kanaka hana 1 hoopauia e ka Luna alanul Sam Johnson. E hoike ana ka mea hoopil ua hoopauia aku oia e }c a Luna alanui mai ka hana aku, a o ka lua mai leona keena aku, me he mea la 1 ka nana aku ua hewa loa kona hoopauia ana no ka mea, ola wale no 'ke kanaka e puni mai al na kanaka o Pauoa «. e lilo mal ai iloko o kona mau lima na baloka o kanaka ke hiki aku i ka wa koho haloka. Ua 1110 ae kana mau hoakaka i mea e minoakaia ai e ka poe apau oloko o ka rumi halawai. I ka wa a ka Luna alanui Johnson i hoakaka mal al i ke kumu o kona hoopauia, ua ku lohaloha iho la oia me lea loaa ole o kana mea e pane aku ai, PAAIA KEKAHI KOI UKUHANA MAKAI. Na Lunakial Harvey i hoakaka mai ua paala kekahi mau ukuhana makai

a ua waihoia aku la hana imua o ka Loio Kalana no kōna manao hoakaka no ke kupono i ke Kalana ke uku aku ia koi ame ka ole. O ke ano o keia koi oia no na hoolllo o ka makai kiu ame ka ukuhana o ka mea klu e pili ana i ka hihia kuai rama e waiho nei imua o ka aha hookolokolo. O ko Harvey manao ma keia koi na ke Teritore e uku ae. O ka huina o keia koi ua emi iho malalo o ke kanawalu dala, a ua uiia aku 1 ka Loio Kalana no kona manao kanawai. NOII ANA I KE ALANUI O EWA. O ka hoike a ke komite kuikawa ka mea ia laua i haawiia aku ai ka hana e noii pono i na paewaewa e pili ana i ke alanui o ka Apana o Ewa, ua waiho mal laua i ka hoike e ahewa ana ia Nawaakoa no kona h©opalaleha i ka hana i haawlia aku iaia, kona ona ana, kona lawe ana mal i na makana mai na limahana mai ame kona hoolilo wale ana aku i na loaa me kona ae olela aku, a ua hooia mai laua e hoopauia oia mai ka hana aku no kela mau kumu. Malalla no o Nawaakoa a ua uiia aku iala ina paha he manao kona e kamailio mai mamua ō kona hoopaMia ana aku. "No na mea. e pili ana i ko'u ona ame ko'u hele 1 ka hana no ekolu la wale no he hoopunipuni loa hol kela, a ua hiki loa ia'u ke hpoiaio aku ia mea," wahi ana. "Alaila aohe pololei o ka hoike a ke komite i, lawe mai nei?" wahi a Harvey." • ' "Aole pololei." e hiki ana ia oe ke hooiaio mal he hoopunipunl ia hoike?' ,Vv V "Ae, h'e Wki ia'u." A j Ua: lilo kana hoole i mea waiwai ole e hoopakele ae ai iaia. Ua hoakaka mai na Lunakiai Dwight ame Arclier| ua loaa mai ia laua na hoakaka maopopo ioa mai na limahana ajanui ame na luna nui, a mamuli o kela maji hoakaka a na lunakiai ua iho iho la ke koi a kaawale aku la o Nawaakoa mai ka Luna Alanui aku. Mahope wale iho ua kohoia.iho la i Luna alanul hou, a na Archer i walho mal i ka inoa o Jno. H. Travig, he kokua malama buke oia no ka mahiko 0 Oahu no ewalu makahiki a ua manao oia he kanaka kupono o Travis ma ia hakahaka. Ua ninau mal o Harvey ina he kanaka ike oia i ka hana alanui. ' He kanaka naauao hoi oia aole no paha e loihi ka manawa a ike oia i ka hana alanui. Aole oia i hana alanul iki mamua, aka he kanaka hoi oia ua mareia a he haumana I puka porjo mai ke Kula mai o Kamehameha. Mamuli o kela mau hoakaka ame ka ikeia ana o kona kupono, nolaila ua hooholoia kona hookohuia i Luna ala» nui. Ua hooholoia kona uku ma ka $125 no ka mahina oiai he kanaka hou. nolaila mai ka uuku aku e hoomaka aku ai, oia ko Harvey manao. WAIHO MAI KA HOPE LOIO *CALANA OLSON. Ua heluhelu ia mai ka leka watho oihana a ka Hoj)e Loio Kalana mua Olaon a mamuli o ke noi a Harvey ua hooholoia ka hookuū ana ia Olaon mal ka hana aku. I kela minawa ua waiho mai la ka Loio Kalana Cathcart 1 ka inoa o F. W. Mllverton 1 Hope L6io no ke kolu o ka manawa a : noi~ mai la e hookohula aku o Milvērton ma kahi o 01son i walho mal. Ma ka ninauia ana ua hooholo lokahi loa ia. NOONOOIA KA HOOPII A JNO. D. HOLT. ' Heluheluia mai ka hoopli a Jno. D. Holt e ku-e ana ia Harry T. Lake. Malaila no o Lake I kela manawa a ua lohe oia 1 na mea apau I kamallioia nona. Noi ka Lunahoomalu Hustace e waihoia kela hana iloko o ka llma o ka Loio Kalana a kokuaia mai e Cathcart. Noi mai o Archer e lawe ka Papa a noonoo, a nolaila ua noi hou mai o Hustace e waihoia iloko o ka lima o ke komite nana e huli pono a holke aku, a ua hooH<sloia pela.

NA POE KOHO NO KA HoOI.AKO ANA I KE KAI.ANA. Na D\v!ght 1 lawe mai i ka ninau e , pili ana i ka mauu ai a ka Uo no iut wahi like ole o ke Kalana o kuaiia ma ka aelike koho ma kola hopo aku. M« kona manao hoakaka ua manan oia o kela iho la ke alahele maikai loa hanaia ai a emi niai na hooiilo. ' hoike mai oia o ka lilo no ka ai ā. ka lio oia ka liio oi loa ma na Hamu o •'•' na hoolilo. *līa lokahi na hoa ma kela matiao l hoikeia mai a ua hooholo ia e "hoolak® la ka Puna, Lanahu, kft papa, ka punakameki ame na hemahema e ae ma la ano hookahi. • (Ua a'oia aku ke Kakauolelo Kalauokalanl o hoomakaukau i na pa'i hakahaka no ka hoouna ana aku i na po« kuai apau, a ua kauohaia aku na poi o na keena hana e hoike mal I ka lakou mau mea i makemake ai mimn» 0 ka walho ana mal o ka poe koho ma keia halawal ae. KA HOIKE MAKAI. Ua waihoia mai ka hoike a ka Makal Nul laukea a ua uiia aku 1 ka Loio Kalana, e hoike ana 1 ka nul o ka po« 1 Khopa'lla I ka makahlkl l hala. Aohe ku-e rio keia hoike. HOIKE PAUAHI. Na ka Lunakinaiahi 1 hoIke mal he uml pauahi 1 ka malama o I>ekemaba, a o ka waiwal 1o o na walwai I hoopolnola he $12,097. Ua Inlnu* la ma ke $40,550, a ua ukula altu ka huin* o $9,098. HOOL.AKO I KA HOME MA'I O LHAHI. Na ka Lolo Kalana i hoakalia mai > ua ku i ke kanawal ke hookaawale ke Kalana 1 haawlna <Jala no "ka Hom« ma'l o Leahl. Q ka uku 1 hooholola • ka Papa he 75 keneta o ka la no k* ma'i a ke Kalana no kela ame kela la. NA HANA E AE. Na Jnred Smith i'hoopii mai i ka inolno o ke alanui mawaena o kona keena hana ame ka hale hoomaamaa. Mai ka poe mat e noho la ma Punahou e noi mal ana e uhl houia ko lakou mau alanui me Jce 1U a « nininlia i ka alla. Na ka Eheglnla Oere o ke Kalana I hoike mal i ka inolno o "ke alanui u ke awawa o Pupukea. Ua haawila fce kauoha e pena houia •ke kahua puhlohe o ka bana ma Aaleu Na ka Luna alanul 1 walho mai i ka hoike o na lilo o ka hana ana i na alanui o Honolulu. NA HAAWINA I HOOHOLOIA. Kakauolelo Kalana $ 170.9» i,M Loio Kalana 807.ūī< ! Keena Kinaiahl 1720.0» :•! Paka o Kaplolanl 166.0f Papa Alanul 79t,Q0 Keena Lawe Opala 105.00 Makai ame Hoailona Pauahi.. B..£C| Oihana Makal Eneginia Kalana 212.4^ Alanui Apana o Ewa 848.(1 Keena o ke kuknl uwlla 890.7i Keena Lawe Opala 329.01 Bana Hawall «26.09 Na Malama Paka 100.09 Lunahoola Kalana 62.M Alanui Apana o Kooiaupoko... 847.89 Papa Alanui 8698.98 Olhana Alanul o ke Eieikiena o Alewa 390.59 Uku o na Koponepo 24.09