Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 8, 21 February 1908 — KA HALAWAI A ATCHERLEY MA AALA PAKA. [ARTICLE]

KA HALAWAI A ATCHERLEY MA AALA PAKA.

Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa. Aloha oe:—E Jike me ia a'u i holke al ma kela manao au i ae oluolu mai ai e hoopukaia ma ke Kuokoa o ka la 3 o lanuaii i hala, malalo o ke poo« manao "Ikemaka Ekahi" e pill ana hoi no Chas. Hookano, ke hooko aku nei au ia mea, a e oluolu mai hoi oe e hoopuka 1 na mea a'u i lke ai. Ma ka po Poaono i hala. Feberuarl 15, e, like hoi me ia i hoolahaia ai e MrB, Mary H. Atcherley e malamaia ana he halawal ma Aala Paka ma la po no ka hoikeike ana mai imua o ka lehulehu la Chas. Hookano, ua malama lo la ae no ua halawai la me ka nui makolukolu o na kanaka i hoea ae mai na haole, nā kanaka, na Pukikl ame na lahui e ae « noho nei raa keia kulanakauhale. Ua kokoke e kani ka hora 8 o la po, ua hoea mai la na mea nana ka halawai i kahea, a me laua pu mai o Chas. Hookano ame Mary Kaumakahle, kekahi o na wahine Hawaii i- paa i ka hopuia e ka Papa Oia no ka ma'i hookaawale ohana. Ua pii loa aku la lakou noluna o ka hale puhi bana, a e like no hoi me ka olelo a kahiko "na ka oioi mua ka loaa." ua pii pu aku la no me kou meakakau a kau pu ana me lakou la iluna. Aole he lunahoomalu o keia halawai,* nolalla ua heie loa aku la no o Kauka Atcherley, Chas. Hookano ame Kahiklna Kelekona (o ka lnoa hope ma ke ano he maheleolelo) a ku ana imua o ke anaina, a hoike mai la ke kauka i ka manao o ke kaheaia ana o ka halawai o ia no ka hoikeike ana 1a Hookano. Ua holke ae ke kauka l kona kaumaha no ka hiki ole ana mai o Wallaeh ma ua halawai la mamuii o kona hoopaaia ana ma Kawa. eia nae aoie ia he mea e kuha'u ai ka manao no ka hoikeike ana ia Hookano, a ke hookoia nei ka Waliaeh mea i kukala ai ma kela po o ka ia 28 o Dekemaba, 1907. Ua kahea mai ia oia i ka poe i, makemake e haha a e milimiU 1 na liina o Hookano a e ike hoi no lakou iho I ka 101l mai ko ka wa i haia ame ko keia wa. Ike iho la kou meakakau o kona wa ia, o ko'u hele aku ia no ia ā hopu i na lima, a ke hoike nei kou meakakau ma keia wahi: He loli ano nui ka'u I ike ai. O kela .mau manamanaliina pepee ua mohala a ua hikl ke lawelawe 1 ua hoomaka mai e piha na wahi a'u i ike ai ua opaha, a o kela wahi o ka poholima akau l aiia ai e ka ma'i, ua ola. Ua hoike ae "hoi o Hookan<J imua 0 ke anaina, he wale no pule ana 1 lawe ai i ka laau a Waiiaeh, a aole hoi i pau na pule ewalu. ua hoi mai la ka ike i kona mau lima aole no nae I piha loa, a ina paha i pau pono loa kela manawa 1 hoikeia ai, l»e manaoiana kona ua ola loa oia a loaa hoi ka Ike piha I kona mau lima. Ua hoikeike ae o Hookano i kona mau 'lima imua o ke anaina me kona hoike pu mai i kona manao aole he •hoopunipuni iloko o ka laau a Wallaeh, a ina he manao aioha kekahi o na kanaka ia Waiaka, he mea pono ia lakou e iulu a loaa na daia kupono ho ka uku ana 1 ka hoopa'i o $400 i mea e hemo mai ai o Wallaeh mai Kawa mai, a lapaau ia na poe i ioaa i ka nawaliwali e Uke me kona. I ka wa a Hookano e kamailio ana, ua nina,uia mai la oia e Pauio Hokli: "Pehea la i hiki ole ai ia Atcherley ma ke uku ae i ka hoopa'i o Wallaeh oiai ua nui na dala 1 loaa aku ia lakou mamuli o na iapaau ana a Wal\arh?" O ka pane i \oaa mai: "Ina i hookaa mai na poe apau i aie ia Wallaeh me nel ua hemo o Wallaeh mal kona hoopa'i mai." Ua hoao hou o Paulo e hookuikui olelo. aka ua poipol ia e ke anaina a hlki wale 1 ka manawa i hookaawaleia ai oia e ka makal. Ua ikeia aku o Makai Nui Henry iloko o ke anaina, a ia wa i noi aku ai o Hookāno iaia ma ka olelo Beritania "e aloha iho oe la Wallaeh." He mau wahi huaolelo pokole wale no keia, he koikoi no nae ka manao e nele ole ai ke komo tho o ke aloha iloko o ua kanaKa mana nui 1a o ke Aupuni. Mahope o ka pau ana o ka Hookano ua noiia mai o Mrs. Mary H. Ateherley o hoike l kona manao, a o ka mea, ano nui' ma kana ha'lolelo ua ikeia no ia ma na kolamu o Ke Aloha Aina. he mau meat iiilii wale no ka paewa, a oia iho keia: Ua noi "mai oia i na poe i loaa ke aloha iloko o ko lakou mau puuwai no "ka hooia o kuu lahui" e lulu a loaa na kenikeni no ka uku ana i ka hoopa'i o Wallaeh. Aia ma ko laua mau iima he $150 no keia waihona, a ua hooikaika laua e lawa ka huina o $400 i ka manawa kupono i hemo mai ai o Wallaeh no ua halawai la aole no nae i loaa. Ua hoaiaia mai ka manao e kohoia i komite ma ua halawai la aole no nae 1 hoio; nolaila, o ka poe no i aloha e hele ae no ia Atcherley ma a waiho ae 1 ko lakou mau kokua. Ua hoike pu mai o Mrs. Atcherley i ka hana a ka Papa Ola maluna o Mary Kaumakahie, a he mooielo walohia maoli no keia i hanaia maiuna 0 ia makuahlne Hawali. Ua lapaaula oia me ka laau a Wallaeh a ua IoU mai ke kulana o ka ma'i maluna ona. Ua hopuia a nanaia e ke kauka o ka Papa Ola a ua hooia mai ua kauka la he ma'l hookaawale ohana ko kela wahlne. /Ua nanaia hoi e Kauka Atcherley a ua like no ka laua mau ike, koe wale uo ua hoike o Kauka Atcherley, he ma'i hoopilikia ole keia 1 ka lehulehu. a he hikl no ke lapaau ia a ola. O ka pilikia nui aia o Wallaeh 1 Kawa a pau iho la ka lawe aua o keia wahine i kana laau. E Mr. Lunahooponopono, o ka pau ae la no keia o na mea ano nui I hanaia ma ua halawai Ia; nolalla, ua pau ka'u e like me oe, a o ke aloha ka mea nui ia oe ame na kelki'o kou papapa'i. Kou olalo. S. K. NAWAA. Helu. 1454 Dement St., Kalihi-waena, Oahu, Feberuari 17, 190S.