Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 9, 28 February 1908 — HE NUI NO NA WANANA I HOOKOIA A O KEKAHI NO HOI AOLE. [ARTICLE]

HE NUI NO NA WANANA I HOOKOIA A O KEKAHI NO HOI AOLE.

Ua nul a lehulehu loa na popilikia, na mea weliweli e hlkl mai ana, na Ino nul e pahola ana maluna o ka aina a ma Ka moana, na hooKahull aupUni ame na make i wananaia e hookoia ana ma ka makahiki 1907 I hala. Eia nae o kekahi o keia mau wanana ua hookoia a o kekahi ke waiho nei me ka hooko oleia, aona kaula na lakou I wanana e hookoia ana I ka makahiki 1907, ke hooia mai nel lakou me ke kuhikuhl ana 1 ka lakou mau wanana lik? ole i hookola me ka olelo ana, "Ua hoike aku wau la oukou pela mamua." Ma la manawa hookahl no o na kanaka i manaoio i ka na kaula a i ole ua kanalua iki paha i ka oiaio o la mau mea, a he mau kumu.kupono no nae ka lak&u e kanalua ai ola ke ko ole o kekahi mau wanana a e llke me ka mea i' maa mau ua hele loa aku la no Ka lakou nana imua me ka hoomanao ole ae ia mau mea. Aneane e pau loa na pillkia e hlki ana ke noonoo ae i fTa wanana la no ka makahiki 1907, a Jie mea oluolu nae no ka noonoo ka ike ana aohe l hookoia ka hapanul o ia mau wanana. E like me keia: Ua wanana ka .polopeka Edmund Scribner Stev«ns he kamaalna i noho loihi ma Lehanona, Pa., a ala hoi i Wakinekona, D. C. e noho nel i kela manawa. e 101l loa ana ka hiohiona o ka honua nei i ka makahiki 1907 i hala iho la. "E nalowale loa ana na palena alna I hoakakala ma ka palapala aina." wahi - ana. "E hiolo ana na aupuni Mol a e ala mai ana he mau mokuaina hou. O na hoomana apau, koe na hoomana Kristlano, e mae wale ana lakou. "Maluna o ka 111 o ka honua. mai kekahi aoao a i kekahi e waiho hamama ana ka aina, a e hoea mal ana kekahi mea hooneoneo me ka ikaika nui i ike mua ole ia. E waiho mokaki ana na kulanakauhale nul, e mahaeia ana na puu ame na kuahiwi, e naiowale aku ana kekahi hapa o na Aina puni ole, a e puka hou mai ana he mau aina nui hou mai ke kai mai." Penei hou kekahi wanqj*a a Polopeka Stevens 1 wanana ai: "Mahope o ka make-ana o'ke Za 0 Rusla e ukall' aku ana mahope ona ka noho lanakila ana o ka lahui ludaio mai na auamo hooluhi aku apau a Rusla; e make aku ana ke Suletana o Tureke a e hoihoi hou la ae ana ke kulanakauhale o Palesetina i ka poe Hebera. E make ana ka Emepera Francis o Auseturia. a o ka nahaha ana ia o ka noho maluhia ana o Europa; e make ana ka Eme'pera wahine o Klna a e lilo ae ana ka nohoalii I ka Moi hou. Ua aneane loa no e ko ka Madame ele Thebes, ke kilokllo wahine o Parisa, mea 1 wanana al e komo aku ana ka lahui kanaka o Amerika iloko o kekahi pilikia nui ma kekahi manawa o ka 1907. Aohe ana mea i hoakaka a'e e pili ank i na ola i ame kekahi maii mea hooneoneo e ae, aka nae, he elua «na mau mea 1 wanana ai, a eia nae, ua loli loa aole i ko, a he mea ano nui nae iā ke nana aku ihope. "E hekau iho ana maluna o Kelemania kekahi mau pilikia nui e pili ■ana ma kahi o ke dala ame na haawina. kaumaha e ae he nui." wahi a Mdmp Thebes. "He lehulehu ana o na haleklM q Europa e noho aku ana iloko *o 'ke kanikau. Aoie e hooili iho ana ka Emepera o Auseturia i kona nohoalii 'i kona hooilina Moi i manao mua ia. E lilo ana ka Moi Edwards i mea uwao i kekahi kaua e paioia ana mawaena 0 na Alii ame na makaainana. E hiolo ana ke aupuni Mol o Belegluma mamuli o ka hukihuki a ka pohal t kalaiaina." '6 ;ke kaUla Lee J. Spangler o loka Pa.,;ka mea iiana 1 wanana a I hoopukaia maloko o ka nupepa New York World, Dec. 18, 1905 penei: Iloko o ka 1906 he nul na pilikia e loaa ana mamulf o ka hu ana o ka pele mai ka lua ipele Mount Vesuvius mal me ka nul p ka lukuia; he mau luku weliwell ke ikeia ana ma Kaleponi, he mau ola'i ame na luaipele ma na wahi apuni! ka honua, a un hoakaka oia ma kana wanana i hoopukaia ma ka mahina; o Me1>4906. e Ike puia ana kela mau- polno ma na wahi apuni ka honua maloko o na makahikl 1907 ame 1908., Ua hoike pu ae no hoi kela kaula iiole nae I hoakakaia ka manawa, o ke alanui Wall ke klkowaena o na wahi e hanaia ai na karalma ekaeka loa a e ulu mal ana,ia mau hana mamuli.o ka manao puniwaivy*ai o na kanaka. Malalla e hoolalaia ai e na kanaka .i' hoopa'i ole la al e ke 'kanawai, e powa a e hoopllikia loa aku i na kanaka ma ke ano hoohaiki loa, no ka mea ua lilo loa kela poe kanaka i poe mana loa mamua o na kanawai o ko lakou mokuaina ame ka lahui kanaka. Aka nae, o kela poe koikol a mana aole lakou e»pakele ana 1 na kanawai o ke Akua. O na halealii nani o na Ona Miliona o Nu loka i kukulu ia mamull o na, loaa hao wale a aliinu ame ka loaa ana mamuli o na hana hewa e hoohloloia ana lakou maluna iho o ko mau poo."

"Ma ka mokupuni Manhattan e Ike mau jia ana na hooni ola'i i kela ame keia .manawa. He nui ana na haunaele itia ke kalkuono o Nu loka ame ka lJong Island a mahoiie iho o kela e hiki mai ana he mau hooni ikaika ana o ke ola'i. Ma kela ame keia jaoao o ke alanui Wall e waiho mokaikl ana na hale 1 ka honua, a o na hfile klekie nunul e hoohiolola ana lakoii ilalo a e holapu aku ana ha alelo ina ole o ke ahi ia, lakou a lilo i puiilehu, a o na hale maluna o ka Manhattan e anai aku ana ke ahi ia lakou e like me ke 'ahl nana i hooneoneo ia Kapalakiko. O kela kil nui Ha Liberty e hoohiolola ana Ilalo e like me ke kii nui Colossus o Rhodes." "O ka hoonaue ola'l mua loa e ikeia ana ma Nu loka he hoike mua ana aku ia 1 ko Nu loka poe I ka luku a ke Akua e hiki mai ana maluna o ia wahi, aka aole nae lakou e hoomao-1 popo ana ia mea no ka mea o ka lahuikanaka, oia ka poe e noho ana ma» Jalla Iloko o ka hanohano ame ka wal- ] wai ame ka nhauha ua komo nul loa lakou iloko o na hana liewa ekaeka loa. E nui ana na wahi e hoopoinoia ana e ke ola'l ma na wahi e hoopuni ana ia Nu loka. He heluna nul ana o na kulanakauhale e luku la ana malaila. "He lehulehu ana na makani Ino e hplopapa ana maluna o ke kulanakauhale o Nu loka, a e nui ana na poino e hanala ana malaila me ka nul pu o na poho e loaa anā. Iloko o k6la mau mahina ae he nui na ola'i ikaika e ikeia ana ma Sepania. E maloo ana na muliwai o Rusia a

e nui ana na make e ikeia ana malaila mamull o ka maloo i ka wai ole. A hiki mai nae i keia la he uuku loa "na wahi loli i ikeia e pili ana i keia mau mea hoolele hauli, aka maloko o ka nupepa i hoopuka hope ia iloko o Dekemaba, 1906 he nul loa na wanana i hookoia e like me ia i hoakaka mua ia al. A eia kekahi o la mau wanana: "He nui a lehulehu na kanaka oihana kalepa e lawe ponoi ana i ko lakou' mau ola mamuli o ka lakou mau N hana hewa e piU ana i ke dala a lta lehulehu. •'E hoopihaia ana ka makahiki 190 < me na olelo kukala i ke ao hoiookoa np kona mau hoopa'i e kakali mai nei. "O na lahui kanaka ma na aina lehulehu e make ana he mau kaukani o īakou 1 ka poloii, ka ma'i ahulau, i ka pahikaua ame ka make i na holoholona al kanaka. "He mau ola'i weliweli ma na wahi like ole o ka honua; e nalowale ana kekahi mau mokupuni mailuna aku o ka ilihonua a o kekahi mau kuahiwi e nee aku ana lakou ma4 ko iakou mau kahua aku a aole ioa lakou © ike hou ia." ,'Ua hoike akaka ae o Mr. Spangier i kekahi mau wanana e ilke me la malalo iho nei: "E komo kuhohou loa ana o Amenka iioko o kekahi kaua hahana, aka nae, e lanakila ana no oia. E ala ku-e mai ana na limahana a e lilo ana na oihana kaiepa i mea ku malie. E ikeia aku ana na hookahuli aupunl mai kekahl kapakai a i kekahi. E pepehiia ana ka Suletana ame ka Emepera o Rqsia." Ma'muli d ko John D. Rockfeiier (Ona Miliona) wanana ana, nolaila aole e hoike ana o Mr. Bpangler i kekahi mea e piii anā i ka poino e kau aku ana maiuna o na mokuaina o Amerika ma na mea piii i na waihona daia. Maloko o kekahl wanana i hoopuka ia ma ka 1a.27 o Augate i haia, ua wanana ola ala no he manawa e hiki mai ana e kau mai ana he poino nui ma na mea pili i ke dala, a he polno ia e pahola ana mal kekahl pe'a a kekāhi pe'a o ka aina. He like o\ na ike' o keia mau kanaka elua ka wanana ana, he ike ko Mr. Spangler ma ka nana ana o na hoku, a o ko Mr. Rockfelier mamuli o kona ike a kamaaina i ke kulana kalepa o ka aina.

Ma ka haliu ana aku a nana pono aku ia mua me ka nana ole aku 1 na mea I kaa hope, ke nana aku nel kakou I na ao hakumakuma o ka polno e hookokoke mal nel e like me ia 1 wananaia no ka irtakahfki 1908. E lukuia ana o Nu lokaU <16. ItaK&i ia mau mea ma ke Kailsltnak& hoi>e. i' hala.! E lukuia ana ke ao holookoa e llke me ka Mr. Spangler wanana. Ma ka wahana a ke kaUla OuaUie Meyer o Hohokeh, N. J., ua kii-fe kaM' 1 ka wanana a ke kaula Bpangler nie ka olelo ana he lalau loa kekahl o k«n na niau hoakaka, aka nae, ua lokahl laua ma ka hoakaka ana. e hlkl lo mai ana he la e loaa ai 1 jifl oihana kalepa ame na olhana aupunl he poinu\ m kahl e p\\l ana i k« dala. ka poino o na alahao, na poipo 1 na ola'l a pela me na nunenune kaua.— New .York World. WAKINEKONA, Feb. 20.—0 ka bila haawina i hoihoiia mai e ke komite o ka Hale maluna o ka oihana koa ua hoemi loa ia mai ka bila o na papu a ke $50.000,000. a e hoakaka ana he 110,000.000 o kela hulna e hoolilola no ka "h'ana -ana i mau papu no Hawali ame pilipine.