Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 9, 28 February 1908 — KA NAITA SIVERIA Ke Ahikanana a o ke Kaeaea o Leona AME Ka U'i Hoomahie Zenehira. [ARTICLE]

KA NAITA SIVERIA

Ke Ahikanana a o ke Kaeaea o Leona AME Ka U'i Hoomahie Zenehira.

MOKUUA IV. .«W' T"a ku ae la oia iluna mo ke kiei halo ana ma o a maanei, aole uae ana mea o ka ike ana aku, a manao iho la keia e huli hoi mai kona hokele, a no kona manaoio loa no he nakeke kapuaiwawae k;uia o ka lohe ana, nolaila, ua ku hou iho la no ia hoolono o ka i"lic liou aku i ka nakeke ana o ka lohe mua ana. I keia manawa, ua lohe maopopo loa ia aku la ka nehe mai o k. kiilii mea ina kahi kokoke i ke kumulaau oliwa a ia nei e ku aku ;i:i;i. c knmoe pololei ae ana kona alahele no kapa o ka muliwai. T"a neenee loa aku la o Siveria a kokoke i ke ka'e o ka muliwai. ;t ik«* inaopopo akn 1a oia, he kino wahine ka mea ana o ka ike ana. K alaalawa mau ana kana nana ana ma o a maanei, eia nae aole «•na ike mai iaia nei, a hiki wale no i kona kukuli ana ma ka'e muiiwai me ka puili ana ae i kona mau lima mamua pono o kona alo, ,i lioomaopopo aku la ka Naita Siveria, e pule ana ua kino wahine i.i. I'a liele malie loa aku la ka Naita Siveria, a iaia i kokoke aku •>y,. nm ka aoao o na wahine la, ua lohe aku la oia i ka hoopuka ana .!-• i na huaolelo -hope o kana pule e i ana "E ke Akua e Alahe, e liuopakele ae oe ia'u, a e huikala pu mai hoi no keia hana hope loa a'u e hooko nei, no ke koena o ko'u mau la o ke ola ana," alaila ua liookuu ilio la oia i kona mau lima ilalo, a hele aku la a kokoke ma ka'e o ka muliwai. O ka lele aku no hoi koe o ua wahine la iloko o ka muliwai, ua pna e aku'la kona poohiwi i ka hopuia e Siveria, a huki mai la iaia a kaawale mai kahi mai o ka poino. Ua uwe kapalili ae la ua waliine la i ka paa ana aku o keia mea iaia, me ka huli ana mai ihope nana i ka mea nana i paa aku iaia. • Ke papa pono aku la ka mahina maluna o ka helehelena o keia waliine e hoao nei e lele aku iloko o ka wai, a ike aku la ka Naita Siv»Tia me ka hoohewahewa ole, aole ka keia he mea okoa aku, aka 0 ka T"i Zenehira no, ke k,ai£amahine a Ben Hameda. "E kuu Akua!" i hooho ae ai ka Naita Siveria. "Ke kuhihewa n< i anei ka ike a ko'u mau maka no ka helehelena e popohe mai nei ilnko o ke konane a ka mahina 7 a i ole eia paha a\i ke halawai pu nei nie ka U'i 'Zenehira?" "E hookuu koke mai oe i kau paa ana ia'u" wahi a ua kaikaniiihine la i pane mai ai, me ka hooikaika ana e kaawale aku mai ka puliki ana a ka Xaitja Siveria iaia. "Mainua o kuu hookuu ana aku ia oe, ke makemake nei au e pane inua mai oe i ka haina o ka'u ninau, eia aiiei au ke nana aku n«-i i na maka noliea o ka U'i Zeneihira. a i ole he anela anei ka mea e halawai pu nei me a'u?" me ka paa ana no o Siveria i na lima o ua kaikamahine la. "Ua koho pololei mai la oe i kuu inoa, nolaila e hookuu mai 01 ia'u e liooko ae i ka hopena a'u i hele mai nei e halawai i keia "Alia au e ae aku i kau noi, ua hoomaopopo mai la anei oe i w ka niea e kamailio pu nei me oe i keia minute?" i pane aku ai ka Naita Siveria me ka nana pono loa ana aku ma na maka o Zenehira. •'Aole au i hoohewahewa ia oe, no ka mea o oe no ka Naita Kristiano, ka naita a'u i papahi aku ai me ka makana mai kuu mau lima ponoi ma kela la hookahakaha o na naita he hookahi pule i liala ae nei.""Alaila aole anei i loaa i ka Naita Kristiano ka hanohano o.ke kaa ana aku o ka hoopakele ana ia oe mai ka halawai ana me ka make i l*eia po?" i ninau aku ai ua Siveria la. "Ive hoomaikai ae nei au no keia halawai pu ana o kaua, aka ua kuhihewa nae oe, o ka manao ana, ua hoopakele ae oe ia'u mai ka make mai, oiai he oi ae ko'u pono-e make mamua o ke ola ana." No keia pane a Zenehira, ua kulana mai la ka Naita Siveria ihopr ine ka maopopo ole iaia o ke-ano o keia hana a ka U'i Zeneliiia a oia kana o ka ninau ana aku. "E ohiolu anei oe e hoike mai ia'u i ko kuniu nui o keia manao ana ou e lele iloko o ka muliwai?" wahi a Si\ma i ninau hou aku ai ia Zenehira me ka huki ana mai i ua U'i la o <ianada a kaawale loa mai kapa mai o ka muliwai. "Ki' haawi pu aku nei no lioi au i ka'u hoohiki o ka naita oiaio, a«»Ie loa au e lwnnakaia ia oe i kekahi mea aku mawaho ae o kaua i kt-ia po. nolaila e ha'i mai ia'u, pehea oe i aa ai e halawai koke me ka make iloko o 'keia mau la omamaka o ka pii ana ae o kou wahine u'i?" "Alaila e hoopaa pu mai ana anei oe. e hookuu mai ana oe ia u e inii aku i kahi e loaa ai o ka maha, mahope iho o ko'u hoike ana aku i ke kunm nana i kono mai ia'u e hele mai no ka muliwai i keia p»»?" wahi a ua Zenehira la. "K hoao no au ma na ano apau e ihiki ai ke loaa āku ia oe ka maha iua ua hookauuiahaia oe, nolaila e hdike mua. mai i kou mau k.iuniaha. a malia aia no hoi he alahele e ae e hiki ai ke loaa ka 1 Mi. li i kekoena aku o kou mau la o ke ola ana.' % Aui,e he hauoli e loaa ia'u ma keia ola ana, he oi ae knu hele V ii.i aku i kela ao ike ole ia, mamua o ke ola hon ana aku i hookahi la li.aiuua o keia ao hewa, no ka mea ua hele au a luuluu i na auwe ana o keia honna. 'Ta like keia ola ana me he ao eleele panopano la, e hoopoluluhi iho ana maluna o'u, a o ka hui pu ana aku me Ala.he, ke Akua a'u e paulele nei, oia wale no ka mea nana e haawi mai ia'u i ka inaha." "l'a loaa anei i kekahi waliine n'i e like la me oe, na liaawe kauniaha?" wahi a Siveria i ninau aku ai ia Zenehira, me ka huki ana mai i ua kaikamahine la a kokoke loa iaia nei, me ke kilohi poo ana aku hoi ma kona mau maka. "A! no kuu u'i hoi ka mea i ili mai ai o keia niau kanmaha ma--1 nna o'u a'u e noho auwe nei. Ina paha he ahialu ko'u mau papaV:i.t a he pnpuka ko'u helelielena e makemake ole ia mai ai. lie ci ka hauoii e loaa ia'n ma ia ano, mamua o ko'u ano i keia wa." "Ae hookahi wale no a'u mea e makemake nei ia oe e hoike mai m'h oia no k«»ia mau haawina kaumaha au hoi e imi nei i ka ina ve, '<a mea au i kapa ai, ilaila e loaa ai ia oe ka hauoli," waM hou a ka Naiia Siveria i uinau aku ai ia Zenehira. "Alaila, e hoolohe mai oe a e ike no auauei oe, aole i makeliewa keia nianao ana o'u e lialawai me ka make i keia po. Ua hana knn makuakane i kekalii hoohiki me ka Moi Mahomeda e haawi aku a'u i wahine nana, a e aho ka make ana mamna o ka hiki mai ī ka houkoia ana o ia hooliiki." "E li'lo aku anei oe i wahine na Mahomeda!'' i hooho ae ai o Siveria me ka liulili ana ae o kona mau maka me ka piha maina no *a Moi. alaila ua i liou aku la oia. "Aole loa au e manaoio, ei mo•iniia aku kekalii kaikamahine e like la me oe ka maemae, e lilo i Tn«-*a hapalaia e na hana pakaha, na hana alunu ame na hana o 'O ino a kela Moi hookano." Ke hoike aku nei au ia oe.i ka mea oiaio e Sir Naita, a mamuh

0 kuu hilinai ia oe, ua hiki ole ia'u ke kaohi mai i ka hooko ana aku 1 ka inakemake o kau ninau i waiho mai nei imua o'u," wahi a ka U'i Zenehira. "Ina ua hilinai io mai oe ia'u ea, alaila, e hookomo auanei oe ia oe iho iloko o ka manaolana no ka loaa ia oe o ka hauoli ma keia hope aku," i eleu aku ai ka naita i ka pane ana, alaila ua lioomau hou aku la no nae oia i ke kamailio ana me ka leo malie nae i ka i ana aku: "Ke ole no »hoi au e kolio hewa, aole e hiki ia oe ke haawi aku i kou aloha i ka Moi e like la me Mahomeda." "No kuu aloha ole hoi iaia, ke kumu nana i kono aku i keia mau kapuai wawae e hele mai i ka muliwai nei, e aho ka make ana niamua o ka lilo ana aku i wahine na kela Moi/' "He keu kou o ka makuakane lokoino o ka mohai ana aku i kana keiki e haehaeia mai e ka iliohae, oia nae hoi pela e mau ai ka punahele iniua o ke alo alii, aia a hooko mau aku i ka makemake 0 na Alii. a malia paha ua lilo e aku kou puuwai i kekaihi mea mawalio ae o ka Moi?" ' "He hookahi no pane maopopo loa no kau ninau e ka naita, he 01 ae kuu make ana mamua o ke ola, a ma ia kumu iho la e ike mai ai oe, aole he mea e ae a'u e hiipoi nei, o ka halawai wale aku no me ka make a pau ae na auwe ana nolaila e hookuu mai oe ia'u " "He hookalii a'u mea i makemake ai e uinau hou aku ia oe oia keia: "E hele aku ana anei oe e lele iloko o keia muliwai ina e ae aku ana au e hookuu ia oe?" Ua kulou iho la ke poo o ka U'i Zenehira ilalo, a i ka Naita Siveria i nana aku ai i ua kaikamahine la, aia na waimaka e kahe kilieahea ana ma kopa mau papalina, me ka naka haalulu ana hoi o kona kino holookoa me he niea la ua komo aku la ka ii aloko no ka naila e kn pu nei me ia malalo o ke konane o ka mahina. No ka pane ole aku o ka U'i Zenehira no keia ninau a ka Nai-a Siveria, ua hooinau hou mai la no ua naita la i ka ninau ana, "Ea e hoomau ana no anei oe i kou manao ana e lele aku iloko o ka muliwai, ina au e hookuu aku ana ia oe?" "Auihea oe e ka naita koa a'u hoi i haawi aku ai i na mahalo kiekie ana nou. aole loa e hiki ia'u ke ola aku e lilo i lualii jo ī a hana alolia ole a ka Moi Maliomeda. Aole loa e hiki ia'u ke Ma a ike aku i ka niae ana o ka popohe aha ae o,kuu puuwai e alee akn ana e loaa ka poli e pumeliana ai, a aole hoi e hiki ia'u ke ola h >u aku e hoomanawanui i ka uhi ana mai o na ao hakumakuma iialnna o ko'u mau manaolana iloko o ko'u mau la opio; nolaila e au e make mainua o ka halawai kino ana aku me keia mau pilikia he nui; ka mea hoi nana i lioala mai i ko'u mau manao apau. he oi ae ka lilo ana i wahine make mamua o ka lilo ana aku i waliine mare na ka Moi Mahomeda." No kekahi mau ininute ka noho hamau ana o ka Naita Siveria me ka hoopuka lion ole aku i kekalii niau huaolelo imua o ka lT'i Zeneliira, no ka mea, ua ]»a aku la kela mau olelo a ke kaikamaihine me he haneluine la niailoko niai o ka muliwai e hoala mai ava iaia e malania i ka laaliia o ka oihana naita; ka oihana lioi ana i hoohiki ai, e hoopakele i ka poe apau i komohia iloko o na pilikia ame na poino. ■ j < Aole wale no nao no ka hanohano o kona kulana naita oiai >, ke kumu nui o ke ala ana niai o ka manao iloko ona e hoopakele ae i keia kaikamaliine mai ka make niai, aka aia kona puuwai ua liele a luuluu i ke'one o Hanakahi, i ka loku liala ole i Maili. E ilioomanao ilio e ka mea heluhehi o keia nioolelo. i ka Naita Siveria i liaalele aku ai i na kaiaulu aloha o na kapakai o kona one kulaiwi, aole loa he walii moeuliane il|i iloko ona, e halawai aku ana oia me kekahi kaikamahine nana e ume aku i kona puiiwai. alea i kela la ana i aliai ae ai i ka lanakila ana e haaheo ai no kona aina; a iaia hoi e kukuli ana imua o ka U'i hoomahie Zeneliira, aka•hi no oia a ike iho, ua kailiia aku ka hapalua o kona puuwai e ka nani aine ka u'i o Ganada. I ua Naita Siveria la e ku nei ma ka aoao o ka U'i Zenehira. akahi no oia a hoomaopopo, aole lon lie wahi o kona puuwai i koe no na mea e ae, aka ua lilo aku ia apau ika U'i Zenel»ira. O man kulu waimaka i hookaheia mai na lihilihi mai o ua kaikania liine la. o lakou na mea nana i hooia mai, ua laahia ia kino ame ia puuwai na ka naita opio, aole lioi na ka Moi Maliomeida. T'a oi loa ae keia mau ihoailona maopopo loa mamua o na liuaolelo no ka hoike okoa ana mai i ka iini e loku la iloko o ka L"'i Zenehira, a no ka nui o ka eliaeha i kau aku maluna o ua kaikamahine nei, ua liiki ole i ka Nait* Siveria ke ku nana wale aku, a ia manawa i lamalama liou ae ai na maka o ua kanaka oj>io la, holo ae la hoi ke koko iloko o kona mau lala, a hu mai la no ke aloha hoakanaka iloko ona, a oia kana o ka pane ana aku i ua* Zenehira la: "Auhea oe e ka wahine u'i, ka mea hoi a'u e hoohalike aku nei me keia po mahina konane; lie nani maoli ke kupaianaha o keia halawai ana o kana ma keia walii a ma keia manawa hookahi no hoi i keia po. A he oi loa aku hoi ke kupaianalia oka lilo ana o keia mau minute i manawa e hookamaaina ponoia aku ai kekahi i kekahi o kaua. "O ka'u wale no e uwalo aku nei ia oe. oia no kou imi ole ana i ka make, oiai ilie mea weliweli kou lilo ana i mea no nana e lawe ae i kou ola ponoi." Ua puiwa hikilele ae la ka U'i Zeneliira no ka lohe ana mai i keia mau olelo a ka NaUa Siveria, ame ke ano pu hoi o ka leo o ua opio la e kamailio aku nei iaia, a akalii no oia a nana pono mai maluna.o na maka o ka naita opio a pane mai la: "Aole loa e hiki ia oe ke hoahewa mai ia'u, no ke koho ana i ka make, mamua o ka hookoia ana o na mea a'u i hoike mua aku nei ia oe, e hoolalaia mai nei no 7 u."

''He oiaio no ia mau inea au i kamailio niai la, aka aole aiwi lie poe na lakou e hoopakele ae ia oe mai ka lilo ana aku i waliine na kela Moi aloha ole?" i ninau iiku ai o Siveria me ka hooholo ana iho o kona lima ma kona aoao me he mea la e hoao ana e lalau iho i kana pahikaua. "Aole lie poe na lakou e hoopakele ae ia'u mai ka lilo ana aku i wahine na ka Moi, no ka mea ua ike no oe, lie hana paakiki loa ka hoao ana o kekahi mea e ku e aku i ka manao o ka Moi, ka mea i lako i ka ik&ika e hoonioni aku ai i ka hapalua o na aupuni o ka honua nei. v i pane mai ai o Zenehira me ka manaolana poho. "Ina ua hiki ole ia lakou ke hoaano aku imua o keia Moi Haakei a. hookano, alaila ua hiki wale no ia i kekahi naita nona ka puuwai i hoohalikeia me ka hao kila. a e naka haalulu ai ua Moi la iluko o kona mau kamaa buki. 4< o ua naita puuwal hao kila la, owau no ia eku aku la imua ponoi o ko alo i keia po, au nne e manao mai nei lie kanaka no wau i like aku me ka nui o na kanaka eae ma Ganada nei. Ina no i pa kaukaniia aku ko Mahomeda Moi ana, aole no ia he mea no'u « hopo ai ke kaili mai ia oe mai iaia mai; e manaoio mai ana anei oe ia-u?" "E hiki ana anei ia oe ke aa e hana aku pela?" i ninau mai ;;i ka U'i Zenehira me ka leo kuoo o ka mea i loaa aku ka manaolana no kekahi mea nui i upuia aku. "Ke liooia aku nei au iinua ou e ka U'i Zenehira, ua hiki loa ia'u ke kaili mai ia oe mai ka Moi mai, ke haawi mai oe i kau mau pauleie ana maluna o'u. Ke hoohiki pu nei mo hoi au maluna 0 ke ke'a o ko kakou Hoola, e like me ka ioihi o ko'u ola ana, pela no oe e lilo ole aku ai malalo o ka malu o lea Moi Mahomeda." Kulou hou iho la ke poo o Zenehira ilalo, a ke ike aku la o Siveria ke noke wale la no ua kaikama-hine nei i ka haalulu, a oia no lioi ka wa a Siveria i ninau hou aku ai. •"E pane mai ia'u ano, e «e ana anei oe e hilinai mai maluna o'u, no ka lioopakele ana ae ia oe mai ko lilo ana aku na keia Moi? M "Un hiki ole ia'u ke ae aku i kau noi, oiai he Kristiano oe, ti he Mua hoi au, a *\a ia kumu ua hiki ole kaua ke kuikahi, oia ke kuniu nui ao ke kaola hoi e moe ana mawaena o kaua, wahi a Zenehiia. "Ina o kalii kumu kanalua wale iho la no ia ma kon nono ea, alaila e pono oe e lilo mai i Kristiano, ka lioomana nona ua kukuna malamalama e malama a e hiipoi ana i ka maemae ame ka liemolele o na wahine, ka hoomnna hoi e ike ana i ke aloha o ka hoakanaka, a no ka mea. he nui a leliulehu wale o ka poe Mua i hooliloia i poe Kristiano." "O na mea apau au i kaniailio mai nei. he mau mea lakou a u 1 ike ai i ka pololei ame ka oiaio, oiai i ko'u wahi wa bebe, ua a'o mai kekalii o ko'u mau kahohanai ia'u i ke ano o ia hoomana," i panai aku ai o Zenehira no na olelo a Siveria. "Alaila, aole anei oe i makemake ia hoomana? Aole anei i iini kou uliane e hoomana aku i ka Hoola i make mai no ka hewa o ko keia ao—kela Hoola hoi i hoopiha waleia no me ke alolia aole me na manao o keia ao. aka e imi ana e hooluolu aku i ka poe i hookaumahaia a e hana wale ana no hoi i ka maikai i na manawa apau? Aole anei oe e Zenehira e lilo mai i Kristiano?" (Aole i pau.)