Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 11, 13 March 1908 — KA NAITA SIVERIA Ke Ahikanana a o ke Kaeaea o Leona AME Ka U'i Hoomahie Zenehira. [ARTICLE]

KA NAITA SIVERIA

Ke Ahikanana a o ke Kaeaea o Leona AME Ka U'i Hoomahie Zenehira.

MOKUNA V. • K wiiilio i kau pahikaua e Sir Kaita Biveria o Leona. no ka ,;i<11»■ l<»a lie wahi manao iloko d'u e hoopilikia aku ia oe." • H<* wahi kuj)aianaha maoli kau o ke koho ana malaila mai ( , .. knmo niai ai iloko o ko'u mmi, no kou ike ole anei i ka puka ke īinn o ko ht*le ana ae nei ma ka puka aniani e komo mai ai? M ; ii.- aku ai o Kiveria me ka paa no o kana pahikaua iloko o kona "ia. j -He nn a haohao io no ia la oe, aka aole anei oe i hoomaopopo n.ii la ia'u?" i ninau mai ai ka malihini. | ••Akahi no au a hoomaopopo aku la ia oe, o oe no o Adala, kelal : .uiaka a'u i hoihoi mai ai noloko o ke kulanakauhale o Ganadaj :m i." wahi a Siveria me ka waiho pu ana aku i kana pahikaua noiiina «> K*' pakaukau. j ••owau io no keia o Adala. Ua i aku au ia oe, aole kaua e ha-| i.iwai lnm ana inahope o ko kaua hui hope loa ana, eia nae ke ha-| iwai hnu 11*'i kaua ma ke ano laki, nolaila niai lilo i mea nou e kan.iliia ai ka liookipa ana aku ia'u, v i hoomau mai ai o Adala i ke ►..•mailio ana. . 1 ! • Kia ka noho a noho like iho kaua ilalo a lohe aku hoi i keia . i inao niii ou o ka hiki ana mai nei iloko o ko'u rumi i keia mai.i wa o ka ]io," wahi a Biveria, me ke' kuhikuhi ana aku i kana ma- ; hini koniohewa i kekahi o kona mau noho. "Aole no he ano nui o ka'u misiona i hoea mai la imua ou, a i innia nae o kuu hoike ana aku i ke ano o ua hana la, e hooia aku ;i.i an iinua ou, aole loa he wahi manao iki iloko o'u e hoopilikia Lu ia oe, a i ole paha ia, manao mai oe he kiu au i hoounaia mai ...■; hele mai e hoohalua ki oe." • (> na mea e kamailioia ana mawaena o kaua no kaua wale im iio ia me ka lohe ole aku o kekahi poe. Ua maopopo loa ia'u, ī ln'h* mai nei oe i Ganada nei me kekahi miaiona ano nui mai ke alo alii mai nei o ka Moi Keoni o Leona, e oluolu anei oe e hoike iii.ii ia'u i ke ano o ua misiona la?" wahi a Alada. I "Aole loa au e hoike aku ana ia oe i ka mea au i makemake ai." wahi a ka Xaita Siveria me ke kahaha ame ka pihoihoi. Akaaka ae la o Alada alaila ua i hou aku la oia: a Ke ae mai iu-i ain*i oe he hana kau o ka hoounaia ana mai nei ia nei?" "Aole au e ae aku ana a i ole hoole aku paha i ka pololei o kau mau nua e kamailio mai nei ia'u," i pane aku ai o Biveria me ka hunahuna ana i ka mea oiaio, a oia hoi ka kona kokoolua i pane hou niai ai. j "lleaha la hoi, ua nele ae la no kou hooko ana mai i ka'u mea 0 ka ninau ana aku la ia'oe, nolaila e hoopau no ko kaua kamailio aua maluna o i« kumuhana. He hookaihi no kumu nui nana i liookomo mai i ka hoohuoi iloko o'u no keia misiona au, oia no kou lieh» ana mai o keia loa, aole e hele wale mai kekahi maliliini me ka loaa ole o*kekahi liana e pomaikai ai oia a i ole o kona Moi palia." Ua hakilo pono loa aku la 'o Siveria maluna o Alada, me ka hilinai ole no i keia kanaka e kamailio pu nei me ia a e ake aku lioi e ike i kana mau mea huna, a o ke ano o ua Alada nei a ia m*i e ike aku nei ua like no ia me kona ano ana o ka ike ana ma ke kaka-hiaka o ka la hookuku i malamaia ai ma Ganada, a ike pu aku la no hoi oia, ua lioano e maoli o Alada i kona ano maoli. I ka hala ana nae,o kekahi "mau minute me ko laua nei kamailio ole. ua kaa mai la ia Alada ka wehe hou ana i ka laua mau oh-lo i ka- i ana mai: "Auhea oe e Sir Naita Siveria, ua makeniaki* au e ninau aku ia oe i ninau ano nui. Owau kekahi naita au nae e lioomaopopo ole mai nei ia'u, a maluna o ia kulana kr hoohiki n< j i au, aole loa e puai hou aku mai ko'u mau lehelelu? aku kau haina e pane mai ai no ka'u ninau. Ua lawa wau i na kuinu kii]Miiio e hooia mai ana aole oe i hele wale mai no me ka 1 -.in;: oh' maloko o kou mau lima, a o ua hana la, he hana i inakemak«' ok' ia e ko Moi, e hookaheia ke koko me ka paliikaua." •'Ke waiho mai nei oe i kekahi ninau kūpaianaha loa imua o'u." i paiw aku ai ka Naita Siveria. •'E ninauia aku hoi oe, ina niole he mau kumu ma kōu aoao i akeia ai na hooiaio ana mai ia oe mai no keia ana mai au i ko makou iiupuni nei," i panai mai ai o Alada. il'- keii o'.' e ke kanaka kupaianaiha a'u i ike ai," i pane aku ai " siv. ria. -Ua ike oe i ko'u ano, ko'u kulana, a ke hoike hou mai nri no hoi oe i kou ike ana i ka'u hana i hoea mai nei i ko oukou wahi: nmi nae ma kou aoao ke noho aku nei au me ka pouliuli, a oki 1«»a nku hoi l;a loaa ana o kou inoa maoli." 1 ka honki ana iho a ka Xaia Siveria i kana kamailio tina, ua loli ano e ae la ka lielehelena o Alada, hulili mai la kona maka me ka piha li-o. n hoomaku'e iho la kona mau kjiemaka, me ka nau pu ana «• »n,i ma.u ku'i a liooho ae la: "Ka inoa! ke kulana! auhea oe e Siveria, ua nele au ia mau a a he hookahi wale iho no mea i koe me a'u oia no ka hanoliano, nL i.i Imnkalii ka'u e pulama nei me ka minamina. He inau kumu rV aikai ioa ma ko'u aoao, ka mea nana i hoala mai i ka manao iloko [ 1 :iinau akn ia oe. E ae ana anei ka Moi Keoni o Leona e hoo- ! mai i kekalii pualikoa nui ina e haule pa-hu ana oe ma kau mi>:"na n ka hoounaia ana mai nei?" "Ke ninau mai-nei oe i ka rnea hiki ole ia'u ke pane aku," wahi i ka Xaita Siveiia me ke paha'oha'o no o keia Alada iaia. 'ina aole i'e he mea i maopopo ia oe no keia ninau a'u, alaila he pnlnlei kau e hoole māi nei, aka hoi ina he mea kakahi au i ikej keia ninau a'u; alaila ke nonoi aku nei au,ia oe e haha'i mai oe| ■ i m." i lioomano mai ai no o Alada i ke koi ana ia Siveria. * "Auhea oe e Alada," i pane mai ai o Siveria. Me he mea la aole oe i ike i ke ano o ka "mea au e ninau mai nei ia'u. Eia au he kanaka malihini iloko o ko oukou kulanakauhale nei, a i hoopuniia paha me na kiu; a i loaa aku hoi o na hoohuoi ana i ko ouknu kuhina nui, Ben Hameda me ka manao pu ia hoi eia au ke manao nei e ku-e aku i ka noho alii ame ke aupuni. Nolaila ma ke kumu thea la or i manao ai e waiho mai i kena ninau imua o'u me ko upu pu niai e loaa aku ana he pane mai ia'u aku?" I'a lilo nae keia i mea e lioopilikia ia aku ai ka manao o Alada a oia kana o ka i liou ana mai: "Malia paha ua.ikupono ole io ka'u ninau ia oe, aka i hoik(j aku nae aii i ka mea oiaio ea, aole no e malu ana kau n";au mea huna iloko o kou poli iho; a ua like pu no lioi ia me kon hoike t)koa ana mai no ia'u i keia po." "Aole lie mea huna iloko o kuu poli a i ole iloko paha o kuu puuwai e hiki ai hoi ia'n ke hoqko aku i ka makemake o ko ninau. E hoike aky ana nae au ia oe i ka mea oiaio, aole loa ka Moi Keoni, e lioouna mai ana i kekahi pu}ilikoa nui i Ganada nei, oiai he nui no ka hana ma kona aina ponoi iho, e hooluhi 'oleia aku ai kona noonoo mamiili o kekahi map hana e ae mawaho o kona aupuni l»onoi. i "E pili ana no ka'u misiona i hoea mai nei i ko oukou kula-

nakauhale, aole loa ia e pili ana i ke aupuni, a aole no hoi au i unaia inai e ko'u Moi, e hele mai e ihoonaueue i ka noho Moi o Ganada nei." "Alaila ua pau ae la no ko'u poliihihi, a aole a'u ninau liou e waiho aku ana imua ou." wahi a Alada nie ke ano pau o kona mau manaolana no ka mea ana o ke kuliihewa ana, oi«i maoli ka miaiona a ka Xaita Siveria o ka hoea ana aku i Ganada. • ''Owau ka inea ninau e wailio aku ana imua ou," wahi a ka j Xaita Siveria. "Ua olelo mai nei oe. ua maopopo. ia oe ke ano o j ka'u mi»iona o ka hoea ana mai nei ia nei; nawai i hoike aku ia oe ]>ela?" "Aole lie mea nana i .hoike mai ia'u, aka mamuli no ia o ko'u j ike ana i na mea oiaio maopopo loa e ku nei i keia manawa,' oiai! nae, he loihi loa ka wa a'u i haupu ai e lioea mai ana ka hopena o kekahi mea i liana ia, a o kou hoea ana mai me ka maopopo mua ole ia makou, pela iho la i loaa mai ai ia'u ka manao hoohuoi no keia huakai au." "Alaila ua hiki anei ia oe ke hoike mai ia'u i keka-hi mau mea a'u i makemake ai ina e ike aku ana oe i ke ano o ka'u huakai i ko oukou kulanakauhale nei?" i ninau aku ai o Siveria. "Ke manao nei au ua hiki loa ia'u ke haawi aku ia oe i na inea apau au i iini ai. ke hooia mai nae oe ua pololei kekahi mau mea a'u i koho ai no ke ano o kau huakai.'' No keia mau olelo a Alada, ua komo aku la ka hoohuoi ia Siveria, he kanaka kiu keia e kamailio pu nei me ia, a nolaila, ua hoopau loa ae la kona ihilinai ana aku maluna o keia kanaka malihini; a oia hoi kana oka pane ana mai: "Ke manao nei au, aole au i makemake ia oe e haawi mai i kekahi mau kokua ana ia'u," mahope iho o kona noonoo akahele ana i kana mea e kamailio aku ai. "Malia'paha aole io he mau kokua ma ko'u aoao e haawi aku ai ia oe, a o ka nfea oiaio no nae ea, aole no a'u mau kokua," wahi a Alada me ka po'epo'e ana mai i kona koloka no ka makaukau ana e liaalele iho i ka Naita Siveria. "He hookahi wale iho no kumu nui o keia ake nui ana mai nei o'u e hui pu me oe, no kuu manao e hoouna mai ana ka Moi Keoni i kekahi pualikoa i Ganada nei i mea e holopono ai kekahi manao ana i manao ai e hooko kahiko mai." "O ka'u hoi ia e hooia aku nei imua ou, aole loa he hopohopo ana no ka hoea mai o ia hopena," i pane aku ai ka Xaita Siveria. "Alaila ke haawi aku nei au i ka'u mau paulele ame ka hilinai ana maluna ou e ka Naita Siveria. "Auliea oe e Alada, manao no hoi au aole no i pipili loa akn kou aloha no Ganada nei," wahi a Siveria me ka makemake maoli ana e ike i ka pane maopopo a kona kokoolua e pan'e mai ai iaia. "O ke aloha no Ganada, auwe! ua hiki ole ia oe ke heluhelu mai i na mea i palapalaia ma kuu puuwai; aka ea e hookuu mai oe ia'u e hoi a e kala pu mai no hoi oe ke puka aku no au ma kahi a'u i komo mai nei; e halawai liou aku ana no kaua ma keia mua aku, a oia halawai ana he halawai malihini ana ia aole ma ke ano na kamaaina mua no kaua kekahi i kekahi." I keia pau ana no o ke kamailio ana a Alada, o koha kii aku la no ia e wehe i ka puka aniani a hemo aku la nowaho me ka palanelie; a haalele iho la ia Siveria iloko o ke paha'oha'o ame ke pihoihoi no keia kanaka ano e. Ia Siveria i noho hookaihi iho ai, o kana mea nui wale no e noonoo la, oia ke ano o ko laua hui hou ana aku; a aole no hoi oia i manaoio, ua kulike na mea a Alada i hoike aku ai iaia mamua o kana mea i jke ai no keia misiona ana i Ganada. Ke mau la no hoi kona manao ana he kiu o Alada ma ka aoao o ke aupuni. I ka hala ana o ka hapalua hora o kona ala ana aku me kela mau noonoo iloko ona, ua hoi aku la oia no ka hooluolu ana, a me he inea la nae aole oia i hiamoe ia po, no ka mea e loaa aku ana na moemhane like ole iaia, a aole oia i puoho a hiki i ka hele okoa ana mai o Pekelo e hoala i kona hiamoe. MOKUNA VI. E waiho iki ana kakou i ke kamailio ana no ka Xaita Siveria ma keia walii no ka manawa, a e nana iki aku hoi kakou i ka Moi Maliomeda iloko o kona hale alii, pehea aku nei la ua Moi la, ke. nauki mai nei paha oia no ka lohe ole aku i kekahi mau mea e pili ana no ka U'i Zeftehira. Aia io ua Moi la ke noho la maloko o kekahi o na rumi nani oloko o kona hale alii, a aia pu kekahi wahine e noho ana malnna o ke koki ma kalii kokoke iaia, a na kona lole i hoike mai, lie wahine mare oia na ka Moi Mahomeda. He oia inau no ka. opiopio o kona helehelena ke nana aku, eia nae ua liala kona mau la kamalii, a o ka u'i e kau ana maluna o kona kino, he u'i ia na kekalii kane lioopono e liaalieo ai—he u'i ihoi i haawi pau aku i kana paulele aua maluna o ka Moi Mahomeda. Ua lilo iho la nae na hoao ana a keia Moiwahine e hoohauoli aku i kana kane i mea ole; he keu no o na wa»hine pauleleia aku ia e ka lakou mau kane e like la me keia eia nae, ua uhu aku la ka manao o ka Moi no ka U'i Zenehira. O ka inoa o ua Moiwahine la o Emina no ia, a mailoko mai o ko laua inau puhaka i puka mai ai he hookahi wale no keikikane, a na keia hele ana aku o ka moolelo o ka Naita Siveria e lioolauna ia aku ai kakoii me kekahi mea pili loa i ka Moi, eia no ka ua haj lawai pu no kakou me ia iloko o keia manawa o ka nee ana o ka moolelo. E noke ana ua Moiwaliine la i ka nwe, a iaia i holoi ae ai i kona mau waimaka, ua ninau mai la oia i ka Moi i ka pane ana mai: "Ea he oiaio anei keia mau lono e wawa nei, e lilo aku ana o Zenehira i wahine nau?" "He oiaio ia mau lono au i lohe aku la, a e hooko aku ana au i ka iini a ko'u puuwai," walii a ka Moi Mahomeda me he mea la aole keia o kana wahine ponoi e noho aku nei me na manae pilihua a kauniaha. "Ua ku maoli keia mau hana au ika lokoino e kuu kane. Aole auei i liana aku au i na mea apau e hauoli ai oe?" wahi a Emina me ka hoike okoa ana aku i ke koikoi o ka haawina kaumaha i ill iho maluna ona. "Aole a'u mea e hoohalahala ai nou, aka o ko ? u makemake no keia e mare aku i waliine hou na'u," i pane mai ai ua Moi la me ka nana ole mai i ke ano o na olelo a kana wahine. "Me ia ike no ka hoi ou i ka hookoia o kou makemake apau e a'u; lioao iho la no oe e kapae ae ia'u mai kou mau hoomauao ana. Ina no hoi palia ua lualiine au, a i ole ua pnpuka ae nei ko'u lielelielena, ina ua loaa ia oe he kumu maikai loa e imi aku ai i wahine hou nau." "Ua liala kou mau la o ka wahine u'i, a ke hele loa aku nei oe e alu'a. Aole au e kipaku aku ana ia oe, aka e malama mau aku ana no au ia oe e like ka loihi me na la o kou ola ana, a ua noa keia liale alii nou e nolio ai me he mea la o oe wale no ka.Moiwahine o Ganada nei." "Ua inanao anei oe e aa ana au e noho aku iloko o keia hale, me kekahi waliine okoa ae? He ilio anei au o kou manao ana e hanai mai ia'm me ka pauku iwi? Aole, aole loa! Ua miikemake au e liaawi mai oe i kou alolia ana apau malnna o'u. e hookipa aku ia'u iloko o kou punwai, aole i kekahi u'a hele hewa, e like la me keia au e manao nei e mare aku me ke kaikamahine a ke kuliina nui." "No ka hoike ana aku ia oe e Emina i ka mea pololei, owau wale no ka lunakanawai e hooholo ai i kahi a ko'u manao e koho ai, aole loa hoi e a'oia mai e kena mau olelo ano ole au." Aoli i pau.