Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 19, 8 May 1908 — HOILUULUUIKE ONE 0 HANAKAH! Kapaeia ma Kula ka Palapala Hoopii a na Ma'i Lepera ma ka Halawai a ka Papa Ola. [ARTICLE]

HOILUULUUIKE ONE 0 HANAKAH!

Kapaeia ma Kula ka Palapala Hoopii a na Ma'i Lepera ma ka Halawai a ka Papa Ola.

0 kekahi o na mea ano nui loa i noonooia e ka Papa Ola ma ka lakou hala,wai o ka Auwina ia Poakahl nei, oia no Ka noonoo ana i ke noi a hookahi haneri ame kanaiwa-kumamako-lu poe ma'i i nol mai nei ma kekahl pal4paia e aela aku o J. Lor Wallaeh ho ka hiki aku ma ka Panaiaau o ka eha«ha no ka iapaau ana ia iakou malalo hoi o na hoop«nopono ana a Dr. J. Atcherley. Ma keia e hikl al ke ike maopopo la iho aole loa kela poe e noho mai la iloko o ko lakou mau palapu 1 maopopo eia ia o J. Lor Wallaeh i h©a; n ke manao nei no lakou eia no o Walilaeh ke hele lanakila nei a ke hana nei no i ka hana hooia iwaena o ka poe nawaliwali o ke kulanakauhale nei, me ka haupu ole ae eia no o Wallaeh ka mea a lakou 1 noi mai nei 1 ka Papa Ōla ke paa mai nei no iloko o Kawa, no ka hooko ana i ka hoopa'i a ke kanawal i kau aku ai maluna ona. Ua noiia ae e kekahi laia o ka papa e hooie loa ana i ka iawe ana mai i ka noonoo ana no ua palapala noi la a ua kapae loaia. O na lala o ka Papa 1 akoakoa ae ma keia halawai ana oia no ka Peresidena Cofer, ka Loio Kuhina Hemenwa.y, Fred Smith, M. P. Robinson, D. Kalauokalani, Jas. P. Morgan ame Dr. J. T. Wayson. Mahope iho o ka heiuheluia ana mal o ka moolelo o ka halawai i haia, ua iaweia mai ka noonoo ana i ka palapala hoomaikai a ewaiu haneri ame eono o na Inoa o ka poe ma'i o Molokai i waiho mal nei me ka papa 1 na hoomaikai ana ia J. McVeigh ka lunanui o ka panalaau, na kauka Goodhue ame Hollman ame kekahi may 11mahana e ae o ka papa. Ā mahope iho o ka pau ana o ka heiuheluia ana 0 ua palapala la, ua noi mai la ka Loio Kuhlna Hemenway e apono ana 1 ka hoomaikai, a waiho pu mai la oia he Olelo Hooholo a i aponola aku e iike me keia malalo iho nei: E hooholoia, Ma kela e waihoia na a'o ana i ke Kakauolelo no ka pane ana aku ma ko ka Papa Oia aoao i na ma'i o ke kahua ma'i mai o Molokai e hooia aku ana i ka loaa ana mal 0 ka lakou palapala e haawl mai ana 1 na hoomaikai ana i ka lunanui ame na kauka no ka maikai o ka lakou mau lawelawe ana, a e ha'i pu aku hoi ia lakou, mahope iho o ko ka peresidena ame kekahi o na iaia o keia papa i hiki aku ai ma ke kahua ma'l ma ka la 30 o Aperlla, 1908 ua loaa 1 keia papa \\e ike ana no, ka malkat o na lawelaweia ana o ke kahua ma'i e keia mau luna ae la. He palapaia noi no hoi kekahi i laweia ae a i kakauinoaia e kekahi poe ma'i ma ke ma'i ma Kallhi, e noi ana e aela aku o Dr. Atchefley no ka lapaau ana ia lakou. Ua waihoia mal ka olelo hooholo e M. P. Robinson ua aponola a o ko

ka papn manao Iho la no ia e lik? n»a na olelo o ka Olelo Hooliolo malalo iho nei: Hooholola, 13 aela Kela am«* Kela V»uka i laikiniia iioko o kela Terltorf e lapaau i kela ame kela manawa e lik« mo ka ae aine ka inakemake o ka Papa Ola no ka lapaau ana i na mal lopora o ke Kahua Ma'l o Kulihl ma Honolulu ma o ka waihola ana inal he nol e ka poe ma'l, a niamull h«l 0 ko ke kauka 1 noila walho an* m«l 1 ke ano o kana mau huiu lapaau ( manao ai no ka fapaau ana 1 na maX a 1 aponoia hol e eiua k<>mit«' I koh«>ia e ka papa. O keia m.*u korp|te h« hookahl he kauka.ola a he lala u«>t n« ka Papa Ola, a o ka lua o n.i lula <><* no ka lunanui o ko Amerika Kahua Nana Ma'l, a o na lawelawo lapx>*m ana mal ia hope aku malaio no ia <l ke apono ana ame na kuhikuhi alakal ana a kela kon?ite ame ka Papa O"»*. Ua hoike pu ae ka Peroi«l<l» , iia Cofer ma ua halawai la, ua hookohu iku ola |a P. M. Hateh ma ke teU'Karapa ma ke ano he luna aupuni ma ko k« Teritore aoao e noho ma ka halawal a ka Ahahui Malama Ola i noho mat nei ma ke kulanakauhale o Waklnetona ua aponola keia holke. Ua ioaa ae I ka Papa Ola mal ka hul Wireless TelegTaph mai lit> palapala e noi mai ana e wehe houia ke kahua uwea 01010 o Kamalo olal, ua M ka Papa Lunakial o Maui e uku i Iwa-kalua-kumamallma dala no ka mahlna, a ua ae pu no hf* na ona o ka Hul Mokuahi Holo Pili Aina am« ka Hui Kopaa Amerika no ka uku ana I ko laua mau mahele pakahl ke ae nae ka Papa Ola e komo pu mal ma ke kokua ana. lTa waihoia kela hana mi ka llma o ka peresldena no ka haa* ana e like me ka pono i kona manao. Ua heluheluia ae he palapala nol m«i ia umi-kumamaono mai o na nmki» ma'l o ka panalaau, e nol mal ana « malama no lakou 1 ka lakou m»u ltamalki oia hoi, na keiki ma'l ole e laweia mallalla mal aka, e hoonoho ia īakou ma ka home malama keiki hou i paa ae nel, a ua aela. He mau palapala nol ka i lawHa * noonoo e plli ana i ka hoomau ana *ku I ka hale holoi *lole o Tuck Tong & Co. ma Pauoa, Alanul Pauoa kokoke 1 ke Alanui Nuuanu ame k* Tam Puay kokoke i ke kahawai o Nuoanu. Ua ly>olela keia mau noi a 4» mamuli o ka waiho ana mai o ka lua*. nana paipu E. O. Keen he pai«palk ku-e no ka hoomau ana aku. O kauka J. J. Grac« ke poo o ka oihana malama ola a he kauka aupunl no Hllo, ua waiho mal ola he holke • na hoolllo no ka hoomaemae hou una aku i ka hauklpiia hoomalu o Hllo, * ua kauoha liku ka papa la Pcre«ldena Cofer e hoolaha aku i na koho ana. O ka hulna I manaoia he hookahl ta» usani ame elima hanerl, no ka mea t hooholoia ma ka b»la haawina. Ua waiho ae o M. P. Baldwln im ka papa he kli no ka hana ana i p&ipn hookahe wal lno no ka Home Baldwia ma Kalawao, a e hoike ana h«»l nana e hoolako mal i na mea apau e pHU ana no ia hana i makemakeia ke a« nae hoi ka Papa Ola e hoolako mai t na limahana no ka hana ana. !Ua a« ka papa me na hoomaika! pa ana ia Mr. Baldwin. Ua holke ae ka pereaidena i koaa hookohu ana aku lt L K. C. Lana I lunanana l*a. Ua walho ae o luoanana E. 0. Keea he kii no ke kukulu ana aku 1 maa wahi hooluolu a hoomaha no ka lelnilehu. Ua apono akn ka papa I keta noi, a ua law« ae ka papa a koho m ke noi ana aku I ka Papa Lunakial e kukulu ia l eono mau wahl hoolulm no ka lehulehu maloko nei o k» kala nakauhale. Mamuli o ke apono ana a ka Papa Ninaninau ua aela o kauka Jcmn o'Day « lawelaw« t ka oihana lapaaa lloko o kela Terltore.