Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 20, 15 May 1908 — HAUNAELE EWA I KA MOAE. [ARTICLE]

HAUNAELE EWA I KA MOAE.

Ma ka halawai a ka F*apa o na Lunakiai 0 ke Kalana o Oahu nei i malamaia ai ma kekahi la o ka pule i hala i hoolokuia ae ai ka manaolana malie e pahola ana maluna o ke Keena 0 ka Oihana Makai ame ka Papa o na Lunakiai, a ooloku ae Ia me he kai kupikipikio la e popoi ana iluna o kumupali. Ma ka helu o ke K'uokoa nei 1 hala i hoakakaia aku ai ke kumu o ke ala ana mai o keia ooloku ana o na manao, oia no ka hoole ana aku o ka Papa Lūnakiai, ma o ke a'o la a ka Hope Loio Kalana, no ka hopu ana a Makai Nui laukea i na limahana o ka oihana alanui no ka halihali ana i ka lanahu ma ka la Sabati. Mamua ae o ka hopuia o kela mau limahnna o ke aupuni, ua hoea ae he leka i ka Makai Nui mai kekahi mai o na makaainana 0 keiai Teritore, e hoike ana, eia ke halihali nei na kaa nunui o ke aupuni i ka lanahu nouka o ka luawai o Nuuanu ma na Sabati, a mamuli o keia lono, ua hoouna ia aku la he makai kaulio no ka hakilo ana, ina paha he oiaio ka lono o ka hoikeia ana mai. Ua loaa io aku la he mau kaa e halihali lanahu.ana ma ka la Sabati, a ua hoi mai la ka makai a hoike i ko lakou poo no ka hana io ia ana o kela hana lawe lanahu ma ka la Sabati, a oiai e hooko ana ka Makai Nui i ke Kanatfai ame ka pono 0 ka lehulehu, ua kauohaia aku la na limahana e hele mai imua o ka Aha Hoomalu ma ka Poakahi ae. Iloko ae nei o kekahi manawa pokole i hala, ua hopuia aku kekahi mau kanaka c e ka oihana makai no ke ku-e ana i ka maluhia ō ke Sabati mamuli o ka lawe ana i ka wahie mai ka uwapo mai ma ka la Sabati a ua pau nui lakou i ka hoopa'iia iloko o ka Aha Hoooiai nae ke nana aku, ua kulike ke ano o ia hana ana a kela poe kanaka e like me ka keia mau limahana. . Iloko 0 ka halawai a ka Papa o na Lunakiai i hoakaka ae ai ka Hope Loio Kalana.i kona manao aole i ku-e ka hana ana a na limahana o ka oihana alanui i ke Sabati,, no ka mea ma kona manao, ua hana aku keia mau paahana no ko ka lehulehu pono, a mamuli o keia manao i hoike ae ai ka Lunahoomalu o ka Papa, ina e hopu hou aku ana o laukea i na limahana no ka hana ana ma ka la Sabati, e hoopau mau aku ana ke keena 0 ka Loio Kalana ia ano hihia. He mea haohao paha i ka lehulehu ka ike ana mai i ka hopu aku no o kekahi luna aupuni i kekahi, e like ae la me keia hihia i hanaia e na limahana 0 ka oihana ālanui, a ma ia wahi nae e hiki ai ke ikeia aku aole -a oihana makai i nana i ke kanaka ma o kona, oihana la, aka no ka hooko ana aku- i ka makemake o ka lehulehu ma o na kanawai Ia i hanaia e ka lehulehu. Ke haohao nei nae ke Kuokoa i ka ike ana aku, eia ke keena o ka Loio Kalana ke ala ku-e mai nei i keia hana ana a ka oihana makai, oiai ma kela hihia ku-e Sabati o kekahi mau kanaka i hoopa'iia ai, e like me ia i hoikeia ae nei maluna, o ke Keena o ka Loio Kalana ke Keena nana i hooikaika a hiki i ka hoopa'iia ana o ua mau kanaka la, a ma keia hihia hope iho la hoi, no ka ike paha he mau limahana ponoi no ke Kalana ke kumu i alal mai ai a ku-e aku i ka hopu ana a ka oihana makai. 0 keia ka ooloku e kupikipiki-o nei iloko o keia mau keena o ke Kalana, a e hoea loa aku ana paha keia ninau imua o ka Aha Kiekie no ke kaupaonaia ana mai o ka mea mama a kaumaha; o keia mau keena, a ma ia manawa e hookaawaleia ae ai ka pale maka e palulu nei iloko o ka noonoo o kela ame keia makaainana, no ka mea 1 pololei o laua nei. 1 ka huli ana aku i hope, i kahi i hookumuia ai o ke kanawai Sabati, ua papa maoliia no ka hana ana ia la, no ka mea ke olelo nei na huapalapala maopopo loa o ke kanawai o ke Akua "E hoomanao i ka la Sabati a e hoano ia la." Ma ke ano laula ke olelo ae, ke ku-e maoliia nei ke Sabati e na mea apau malalo o ka manao o keia kanawai, o ke Akua; aka hoi mamuli no o ka makeniake ame ke akamai o ko keia ao, -ua hookaawaleia ae la kekahi mau hana mai kekahi mai, a kau houia iho la he mau kanawai maluna o keia kanawai o' ke Akua, a pela e ikeia nei ka hoonoaia ana o kekahi mau hana a liookapuia hoi kekahi mau hana i ka la Sabati. Aia maloko o 'na hana i hookapuia i alk mai ai ka Makai Nui a hooko aku i ka makemake o ke Kanawai, oiai hoi ka Loio« Kalana e ku mal ana ma kekahi aoao a olelo mai, ua komo ia hana malalo o na hana i hoonoaia, no ka mea he hana ku i ke*aloha. O ka olelo ana ae no mea ma ka hewa o ka hana ana a hooholo ana i na kanawai maikai ole, he lalau ia mau olelo, no ka mea na ka lehulehu i koho aku i na lunamakaainana'e hele iloko o ka Ahaolelo e hana i itiau kanawai, a ua kohoia aku lakou e na makaainana mailoko mai o na aoao kalaiaina apau 0 keia Teritore. Aia no paha kekahi mau hana e lawelawe mauia mai nei ma na la Sabati i oi loa aku ko lakou pono ole ke hanaia ma ia mau la, mamua o ka hana a keia mau limahana o ke aupuni, aka nae, ma lse kanawai no i hoonoaia ai ia mau hana a ma ke kanawai no i hookapuia ai ia mau hana. Ma kekahi wahi o keia pepa e ike iho ai na kini heluhelu o ke Kuoikoa i na mea e ana i ke kaulana o Lot Kaulukou opio, ke keiki niuli a ko makou hoaloha, ka Lunakanawai Kaulukou, ma ke kalena himeni, aia oia ma Italia kahi i hoikeike ai i kana kalena, a e lilo auanei i mea na Hawaii nei e haaheo ai, ka lohe ana i ke kaulana o kekahi o kona mau keiki, ma keia ike. Maluna iho nae o Mrs. Turner, kona mea nana i kokua aku ma ka imi ana i keia ike pookela, na hoomaikai kiekie, ame ke kanalua ole no hoi ke i ae, e uku ponoia ana kona luhi ana, aole paha hoi ma ke dala ame ke gtila, aka ma ka inoa. *+* ——. O ka mea maa mau no i na kanaka i ka hanaia, oia no ke kii ana ma WaTtT eleele o ko ke kanaka ola ana, malaila e kaula'i ae ai i ka la, a huna aku la v kona wahi alialj,.o ko ole kona mau manao hailuku a ahiahi iua hoa kanaka la ona. He wa kalaiaina aku nae keia e nee aku nei, nolaila he wa hoikeike aku keia i na kiko eleele i hanaia e ka poe alualu Vulana no keia kau hakoko kalaiaina.