Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 23, 5 June 1908 — AU HOOKAHI KA MOKU HAWAII NO KE KAI LOA Iloko o Ka Ulumahiehie i Haalele Mai ai Oia, Me he Kaupu Hehi Ale La no ka Moana. [ARTICLE]

AU HOOKAHI KA MOKU HAWAII NO KE KAI LOA

Iloko o Ka Ulumahiehie i Haalele Mai ai Oia, Me he Kaupu Hehi Ale La no ka Moana.

Me he mea la o ka auwina la o ka Pnalua nei o ia kekahi o na la piha kanaka o na uwapo, no ka makaikai ana i ka haalele ana mai o ka Mokuheihei Hawali ia Hawaii nei ma kana huakai no San Jose no ke komo pu ana me na mokuheihei e ae e alualu mai ana i ke kiaha makana no keia niakahiki. Mahope koke iho o ke kani ana o ka iim a ekahi, i hoomaka ae ai na kanaka f mnmnku no na uwapo, a i ka liiki ana i ka hora elua, ua hele maoli na uwapo a nonanona i na kanaka, me he la kuiaia la e makaikal ana i na hana heihei waapa o ke awa o Kou ae nei. Ma ka uwapo o kahi Mokuheihei Hawaii e ku ana, ma kai pono aku o Ke alanui Alakea, ua hele ia wahi a le-i Knhala 1 ka nuku na kanaka, a ua hiki ole i kekahi poe ke ike aku i k® Uinn o ua moku nei iaia e pill ana i ka uwapo. Ilaila ae ka Bana Httwaii kahi i hoohiwahiwa ai i ka mokuheihei, ma o kn paani ana i kekahi mau mele kuli'u a ka Hawaii, a ua haaheo maoii 11:1 kanaka apau no ua wahi moku nei, no knna kulana maemae a kohu kaupu holiiaie no ka moana. I ka hiki ana 1 ka hora elua me iwakalua-kumamalima n>inute, o ka hmio aku la no ia o kona mau kauia i hnopaaia ai i ka uwapo, oiai hoi kona mau pe'a e pono rfna i ka mak;tni. \ l'a kahikoia na luina me na lole ma-nu-a, e hoike mai ana lakou i ko la--I<"U makaukau ma ka lakou mau hana r">nni iho. N'n ka pomaikai o ka poe makaikai, ,l;i kakelekele mua iho la ua mokn heilu'i nei maloko o ke awa, oia hoi i k:i homo ana aku jnai ka uwapo, ua mai ia oia no ka aoao ma Ewa •> awa, a hoohuli hou ae la, a ! ke Uaain p ono ana ae ma kona uwapo " ka piii mua ana, kahi hoi a na han ka poe makaikai e nana aku :in; t i kona holo, ua hoohuli hou ae ia iioko o na leo h,ooho o ka hauoli nia > ka lehulehu aku no kona kulana

, iiiehie a maemae, oiai kona mau iulna e aiaume ana na lima i ke kaula o na pe'a. j Ma kei a holo hou ana aku no ka aoao [ Ewa o ke awa, i weheia ai kona mau ! pe'a oluna loa, a ia hoohuii hou ana ! mai, ua hele oia a oirūohu pono mailuna ioa a hiki iialo. O Kamehameha kekahi iloko o ke awa ia manawa e kakelekele ana, eia nae, ua like loa kona holo me ka ole ke hookukuia mai me Hawali, a ma keia hele ana mai a ua mokuheihei nei i wehe aku ai o uwahi' no ke kai loa. Ia Hawaii e hoopuka pololei ana nowaho o ke awa, aia o Kamehameha ke kokolo malie mai la mahope ona me ka manao ma ke oki pokole ana ae e hiki ai iaia ke kaa ae mamua o ka moku heihei, eia nae e emi mau aku ana oia ihope I na manawa apau. 0 ka mokukolo Intrepide ka i hele pu aku me Hawaii a hiki i ka hale ipukukui o Daimana Hiia, a wahi a ka poe i hold aku maiuna o ka moku kolo, ua kohu mahimahi ka moku heihei, no ka mea e oloio ana oia mamua 0 ka moku kolo me he kaupu ia no ka moana. ka oloio ma kekahi aoao, alaila ma kekahi aoao o ka moku kolo. He hana nui ka ka mea paikii maJuna o. ka moku kok) o ka hooponopono ana e loaa ke loiīana maikai e hiki.a* ke pa'i aku ī ke kii o Hawaii no ka mea, he pua-o maoli keia moku no Puaena, aoie e hooka'ulua mai ana ua moku la rio ka mea pa'ikii a hiki 1 ke kauoha okoa ia ana aku o Kapena Harris e hoopii i ka moku heihei i ka makani. "* He lehulehu wale na manawa i aoia Tti e pa'i i kona kii, me ka holopono ole no nae, oiai e pili mau mai ana ka Hawaii me ka moku kolo aka nae me ka hoomanawanui no i haiiaia ai a hiki I ka paa ana o ke kii e like me ia e puka aku nei. 1 ka hoomaopopoia ana o ka manawa holo o keia moku heihei, mai ka boe bele aku a hiki mawaho ae o

I i» aia. WAikiiei. n-oaa ia i > •■> *rīua ir.* ka hāt«a mile, h* (iieni—ītmTsa.maha. or> maīile i hoj J»ia,;-<jial uae ar>lA oia kaoa holi } o'i '&k~inea oīa. » Jca maīeanl ilf3iita t leā' -feio pono ana aka o Hawaii i maiwalw r> ūalmana Hila na loea nai ta ota f ka makani o ke kowa, a hoikefiSfe niai ia kekani ona laina ika piko o iO» kaula f ka moka kolo e hoike ok»a I aaēii āma. e hoopaa. aka maiiop» o ka rwwkt: -Istihe4, oiai ke wehe la ke akuie • i ka. bofiona e Joaa ole ai ke- nkaOiia. ? ak>j mahope. f ' 3<K" r kefa wahi i haalele aka al ka ' moku kolo ia Hawaii, e ao hookahl • aku m kana hoaka; no ?an Jo*e, a 5 |ka haa*i aoa o na aloha hoj>e, u» J jane mal la o Kapena Harris: ~E | hoinoi mai ana au i ke kiaha makana, ! a o 'ee aloha no ko oako-a."