Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 36, 4 September 1908 — KA MOOLELO O KE KAA ANA O KE EO MA KA HOOHEI PIPI [ARTICLE]

KA MOOLELO O KE KAA ANA O KE EO MA KA HOOHEI PIPI

Maloko o ka nupepa Denver Post i --:eia ae ai ka moolelo e pili ana i ! hookuku hoohei pipi i malamaia l1;: ; noi nia Chevenne ma ka la 22 o k - mahina o Augate aku nei, a i aha'i ai o lkua Purdy i ka inoa uaoho o ke no holookoa ma keia hana. V* ahi a ka mea kakau meahou, o k<?;•'< ka hookuku ana i hele ai na noho 0 kahi makaikai a piha loa i oa kanaka. a ua hele hoi oloko o ka pa e ma'amaia ana na hana hookuku hoohei r i: i'i a piha i na kaa o kela ame keia ar.A. , 9 ke kumu o keia piha i na kanakā' 00 ake ana no ia e ikō aku i na

" | keiki o Hawaii, na keiki hoi e ku aku ana a hookuku me na kanaka makaukau loa ma ia hana ma Amerika i hiki | aku ko lakou nui i ka eono. Me he | mea la iwaena o na lealea apau i malamaia ma ia la, aole i oi ae ka hialaai 0 ka lehulehu ma na mea e ae, o kela, hookuku hoohei pipi wale no, a he oiaio | 1 ka hiki ana mAi i ka wa e ikeia ai j ka makaukau o na moho i komo ma keia hookuku, na oili mai 1» s ° Hugh : McDonald, a hoohei aku la i kana pipi, aka ua haki nae ke kiwi o ka bibi, ft ua komO ole oia iloko o ka helu. tJa oili mai la o Brigii MePhee^i&'

lna o na haole a hoohei aku la i kana pipi, a iloko o hookahi minute ine umikumamaono minute ka manawa ana i hoohei ai a i nakiikii ai i kana pipi. He hookahi haole aku mahope o Mr. MePhee, a he hookahi minute ine ka-. nakolu sekona leona manawa, a ua hoi nele hoi kekahi haole mahope aku ona, mamuli o ka hei ole ana o kana pipi. Oiai o Aehie Kaaua aku mahope ona, ua hoopilioihoiia ke anaina no ke ake e ike i lea makaukau hoohei o ke keiki Hawaii, a ke nolio l,a lakou iluna o na noho me ka piha hialaai no ka ike aku iaia. E kau anā o Kaaua maluna o kona lio leeokeo, a e lei ana hoi he lei melemele ma leona a-i, e ht>'ke ana i ka wailiooluu o Kona aina hau.au me lee -leākali ana o ka oili mai o kana pip>, : a'he oiaio he pipi oi aku keia o ka maina i ka holo, a i ka wa i haule iho ai o ka liae ūlaula ilalo, o ka manawa ia i alualu aku ai oia.iwaena o ke kahua, me ke kowaliwali ana i kana kaula ili, a iloleo o ka imo ana a ka maka ua kiola aku la oia i kana leipuka a poholo aku la ma ~ke poo o ka pipi, a ia wili hou ana ae, ua komo pono ae la ma na kiwi, a ke ike la na mea ?apau ina e hina koke ana kela pipi aaia, alaila e aha'i ana oia i ka inoa moho. I ka wa i kaa ae ai o ke kaula malalo o na wawae o ka pipi, o ka wa no ia i lioeu aku ai ka lio keokeo i lea huki ana, a palaha ana ka pipi ilalo, aka ua ala hou ae la oia iluna, a no ekolu manawa ana o ka hoao ana mo lea hina hou ole, a hiki i ka holo ana aku a hiki i ka pa, a ma ka hoopaleaawili hou ana i ke kaula no elua manawa, ua hina iho la ka pipi ilalo, a mamua o ka pau ana ae o ka pohina o ka lepo, ua kau mai la oia i kona lima iluna, a o kona manawa, he hookahi j minute me eiwa sekona. | I ka manawa i hoikeia ae ai, ua kaa) ia Mr. Kaaua ka manawa maikai loa ] ia manawa, ua noke mai la ke anaina holookoa i ka huro mai o a o e hoo- [ paiakuli ana i ka lewa. 0 ke alualu ana aku i ko Kaaua manawa, he hana nui ia na ka poe mahope aku e alualu ai, a ke kau la ka weli maluna o lakou, aka nae ke ka\i nuiia aku la e ike i kekahi keiki Hawaii iho o laua, Mr. Ikua Purdy. He elua mau haole i hoao aku i ko laua ike mahope mai o Kaaua, a he hookahi minute me kanakolu aine eha' liapalima sekona ka mahawa ō kekat£ o laua a he hookahi ininute me iwa-kalua-kumamaiwa sekona ko kekahi, a 0 kekahi o laua nei ka haole i kaulana" 1 ka holo i ka hoohina ana i ka pipi, aka nae ua lilo kona holo i mea ole ma keia la. Ma keia manawa i oili mai ai o Purdy me kona palema'i kahakaha ame ka lolewawae pilipono. He pipi no ka Purdy i like me ka Kaaua, a i ka wa ana i alualu aku ai, aole i loaa iaia he manawa e hoohei ai a hiki i ka hapalua o ke kahua, akahi no oia a kiola aku' i kana kāula a poholo aku la a paa ma kona kino holookoa. 1 ka manawa i ike mai ai ke anaina i ke koo ana o na wawae o ka pipi i kahi hookahi ua hooho ae ,la kekahi kanaka iwaena o ka poe kakau nupepa aole loa e hiki ana ia Purdy ke kula'i i kela pipi ilalo no hookalii kaukani makahiki, aka nae ua hoohokaia aku ka mea nana ia mau olelo no ka mea ke hoopakaawili la o Purdy i . kana kaula i ke kino o ka |)ipi a ia hoomaka ana aku e huki o ka lio, o ka wa ia i haule pa-hu iho ai ua pipi la iluna o ka honua, me ka loheia aku o ke na he hookahi haneri i-a ka mamao. I keia manawa i lohe houia aku ai ka leo hooho o ka lehulehu, a na ia mea i haawi aku i ka manaolana iloßo o Purdy, a o kona lele koke iho la no ia ilalo, a mahope o ka nakii ana i kana pipi, ua kau mai la kona mau lima*ilnna, he hookahi minute me ekolu sekona, he eono eekona ka emi iho imua o ko Kaaua manawa; a o ke kaa ae la no'ia o ke eo iaia.