Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 37, 11 September 1908 — KE KANAWAI KULANAKAUHALE AME KA MEIA. [ARTICLE]

KE KANAWAI KULANAKAUHALE AME KA MEIA.

Ua hoopauia ko ka lehulehu o ka poe koho baloka o ke Kalana to Oahu nei mau manao pioloke no ke Kanawai Kulanakauhale i hooholoia ai nua ke kau Ahaolelo aku nei i hala, mamuli o ka hoopuka lokahi ana mai a na Lunakanawai o ka Aha Kiekie 1 ka lakou olelo liooholo, e kakoo ana ina kumu ma aoao oka Hope Loio Kalana no ka lawa ole o ria kumu hoohalahala i waihoia ae e ka mea hoopii e I<u-e ana i ka mana o ke kanawai i hooholoia e ka Ahaolelo. Ma ke keehina i laweia ae e kekahi o na alakai o ka aoao DemoJca*rata ma o ka lawe ana aku e hoaoia mai ka mana ame ka mana ole o keia kanawai mamua ae oka koho baloka, ua hoopakele ia mai ko ka lehulhu komo ana aku iloko o na hoolilo ma'u wale ma o iiā hoolilo koho baloka la, ina i laweia ka hoaoia ana o kela kanawai mahope iho o ka wa koho baloka, i na e ikeia ae ana ka hemahema o ua kanawai la, aka ma kekahi aoao nae, ua hoike maopopo mai ka aoao hoopii i ka o ka noonoo, a laa ka hule wale la o kela hoopii hoao imua o ka aha. Iwaena o na Demokarata Hawaii, o kahi i lilo ai o ke kanawai Kulanakauhale i mea kamailio nuiia, oia no ka pauku o ke kanawai £. olelo ana, o ka' poe wale no i loaa ka mana koho ma kekahi koho baloka laula ana mamua aku, o lakou w»le no ka poe i loaa ke kuleana e koho ma keia kau koho baloka, a nele mai la hoi ka poe akahi no a hoopaa i ko lakou mau inoa ma keia kau koho e hoea mai ana. He moakaka io ka olelo o ke kanawai Kulanakauhale pela, a e lilo ana no paha kela wahi o ke kanawai i mea no e k,analuaia mai ai el<ekahi poe, ka loaa ole ana o ka mana i kekahi poe e koho i Meia no ke o Honolulu nei, me ka nana ole i ka hoole ana mai la a ka Aha Kiekie i na kumu ku-e ma ka aoao hoopii, e komo pu ana me keia pauku o ke kanawai. Ma keia wahi he mea pono i ke Kuokoa ke hoaiai aku i hoopau ia ae ai ko ka lehulehu pohihihi no keia mea, i ole ai e lilo i maunu kalaiaina iloko 0 keia kau hak<sko koho baloka iloko o na aoao kalaikuloko. He elua mahele ano nui iloko o na kanawai i hanaia e n,a ahaolelo, oia no ka mahele e hoohaiki ana i ka pono malalo o kekahi kanawai, ame ka pono e hoakea ana ika manao oke kanawai. I ka hoohaiki ia ana o ka pono o kekahi mea malalo o ke kanawai, he mea /pono e hoakaka na mea e hiki ole ai ke loaa ka pono mea, me ke ku-e ole nae, i kona pono laula i haawiia e ke kanawai. Oiai he lehulehu na kumu e hookupono ana i kekahi mea no ke koho haloka ana, a oiai aole he mau mea i hoakakaia e hoole ana i ka loaa ana o ka pono koho baloka i kekahi mea, koe wale no ka lilo ole ana o ka mea koho baloka i mea koho ma ke kau aku mamua, nolaila ua loaa no ka mana i ka Aha Kiekie e lawe mai i ka olelo hooholo e like me ka manao o ka Ahaolelo i hooholo ai i ke kanawai, a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua pili wale no kela mahele o ke kanawai Kulanakauhale' ma ke koho baloka kuikawa, nolaila aole makou i nianao he mea e hoomauia aku ai ko ka lehulehu mau manao kuhihewa, a ano noonoo 'haiki malalo o keia mahele o ke kanawai. Oiai ua ku iho la ke kanawai, o ka hana wale no ma ka aoao o !kela ame keia aoao kalaiāina kuloko, oia no ka wae ana ae i mau moho na lakou no ke kulana Meia, a waiho aku imua o ka lehulehu no ka wae ana mai i ke kanaka a lakou i makemake ai. Oiai he mana pilipaa ka mana koho i haawiia i kela ame keia mea koho baloka, nolaila i ke koho ana i ke kanaka no keia kulana, aole e pono ke nana waleia no ma ke kulike ana me ka ili 0 ka mea koho, aka e hoomanao ia hoi, o ke kulana Mea, he kulana a oia iho la no hoi ka lua 0 na lurta aupuni kiekie a na aupuni kuwaho e ike mai ai, mawaho ae oke Kiaaina o Hawaii. He kanaka oia o ke ano ulakolako nona iho, he kanaka i ikeia kona ano kuokoa a hoopono e hiki ai ke kauia aku na manaolana no ka hanaia mai o ka pono laula maluna o na mea apau, aole hoi e like me ka Meia o palakiko, ka lilo ō kana mau hana i mea e hahao aku ai iaia iloko o ka halepaahao.