Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 38, 18 September 1908 — HAINA NANE. [ARTICLE]

HAINA NANE.

Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha oe:—Eia hou no au la ine kuu wahi pueHo haule wale iho no i Hakawai, a ke oluolu hou mai nae oe, alaila ea Owau inai kau, E hea mai ai 1 E hea i ke kanaka E komo maloko i E hanai ai a hewa ae ka waha Eia no ka uku a kamahele la O ka leo A he leō wale no—e. Ea e kaia mai ia 7 u, oia hoi, e lawe hou mai aua au i ke kino o ka nane kaulana a J. Iv. W. Makanikeoe, a kukulu hou aku imua ou e ka mea e heluhelu ana, a oia iho keia: Malamalama Niihau i ka malie Ke lei mai la o Kaula i ke kai—e Kuu moku —e kuu moku —e Kuu moku kele i ke kai—e E maalo ana no ke kanaka—e Ulu no ka ai iluna holo no ka i'a moe No ka manu—e Kuu mokukele i ke kai—e A inalie pa ko aloha e, ka Inuwai Ke lei mai la o Naue i Re kai No Naue ka hala no Puha ka wahine No ka home no i Kilauea—e Ho i e. Ke olelo/ nei ua hueii la penei. 0 ke alaliele e loaa ai o kuu inoku, a oia iho keia: E hookamaaina aku au ia oe me ka ua Lani Haahaa; a i oleia e hoololi ae oe i ka ihu ihope alaila e noho kapena ana ka hoi au; a ina ua paakiki loa keia mau alahele ia oe e pono no e hele hou i ke kula,A ke olelo. hou ae nei no e nana ponoia na hakina iloko o ka Arimatika i huiia alaila, e loaa ana iaia ka waiwaiio o 60 keneka ma ke dala Pelekane, a o ke koena aku i koe no lakou nei ae ia. ; Ea, ua maopopo ae la ia oukou ke kulana Pukonakona o ua nane la, a ua like ka lilelile ame ke aliali o ua mea liuna la a J. K. W. Makauikeoe, me ke aiai o ka hau i ka piko o na kualiiv\;i ekolu i Hawaii, a i oleia me lea waiu ame lea' meli e kalie ana i lea aina o Kanaana. Ea, i ka a—pe au a kau, elua laua i ka leina a kiwaa a ka manu kani halau, hala no ka ua ka mea maka'u ke kani iki la ka aka a ka Waikoloa. Ae he oiaio ia, i kani hoi paha ka Alae i ka ike i ka wai, a i hai ae hoi au la ,lohe oe i holo' ohua oneki aku nei keia i lea aina Ua Lani Haahaa, alua aku nei a'u kelepa ilaila ki mai au la i ka hoa-a. : Ua liuli noii ,noweloia e a'u na palipaa ,aohe ku aolie moe, he niea ole ke alu ka ihona pali—a ku ana ua ohule kani ana ua pahu ahia mai la hoi? Alua mai la i ka hokahoka, a alua o'u apana ainā, ina iho la i Waikiki, i kahi e kii mau ia nei ke Ahuawa; A 1 ha'i ae au me ka oiaio, ke lele ka moku a J. K. W. Makanikeoe i ka' lani me lie Anela la, āole io e loaa ana i ka ihu hanu o Nero, aka,, ina eia ua moku la a Makanikeoe ilūna o ka honua paa. a i ha'i ae no au i' kā mea oiaio aole loa oe e nalo i ka oheaniani makalua o ke kēena oihana o Kaukaweli. A e liai ae au la o loaa; liuna iho au la nalo'loa, o ua mea huna la i ka maka o ka Opūa ua aliuwale ia ma ka mea ike a lea haole, aohe oe e nalo e hu-na wale no ke kuakea o na ale o ka moana ia oe, a ala mai i ke kehau aole loa no oe e pakele no ka mea he kolohe, a hooheno ae au la lono mai oe. Elima kai a'u i ike Ma lea moana mai o ka hema, Hemahema oe i ka'u ike I ka miki ole e kawele. Ia nei iho kaua e ka mea heluhelu e ike ai i ka hoi wahi puolo a hoi puolo ole o ko Koauka keiki; ke hele no hoi la a halahala ltau ua mea he okupe pinepine, ea aohe no he moewaa aku a lolie mai i ke a'o. Ke ku nei ka ninau a J. K. W. Makanileeoe ftienei: Ninau 1. Owai ka inoa o kuu moku? Haina, Samoa. Penei e maopopo ai. I ka hookamaaina ia ana me ka Ua Lani Haahaa, e loaa aūanei o Hamoa aia keia wahi ipa kai iho o Kaiwiopela ma Hana, Maui. Ke olēlo nei nae o t Makanikeoe e nana pono i na hakina, alaila e loaa ana iaia lie 60 keneta waiwai io ma ke dala Pelekane, he ku i ke kahaha maoli no ke ike iho. Malia nae paha o kana lielu keneta e olelo nei oia ka "peni" he oiaio paha ia, ua maopopo he 12 peni i ke silina, a ina e hoonuiia keia huina peni me ka huina o na hua palapala o ka inoa "Hamoa" ke lawe mua nae kakou ma ka lioohalike ana ae i mau silina ia, alaila e hiki ana ka huina o na peni i ke 60 maloko o na ailina he 5 a o na keneta waiwaiio hoi a J. K. W. Makanikeoe e olelo nei. Eia hou ina e manaoia o ka hua palapala hookalii ma ka inoa e like me ka H ma ka inoa Hamoa he hakinaia, alaila e manao kakou e kapae aku i ka H o ka inoa Hamoa. ua maopopo, e koe aku ana kela mau hua palapala o ua inoa la penei << Amoa. ,, A ina hoi leakou e hookomo iho i ka huapalapala S. ma kahi o ka H. i kapaeia, alaila e loaa auanei ua moku kele nei a J. K. W. Makanikeoe ma lea inoa o "Samoa" (o ka inoa silina nona kela S i hoikeia maluna ae). Ninau 2. Hēaha ka inoa o kuu wahi ai? Haina, Uala Huamoe. Ninau 3. Heaha ka inōa o kuu wahi

i'a e holo la no iluna» Haina, Moa. Ninau 4. Heaha ka inoa o kuu mann? Halna, Moa. Ke manao nei au ua lawa loa keia. 0 na kinaunau liilii apau ke waiho aku nei na kou ahonui e kaupaona ae. Kou no a mau, J. W. K. KAKELAMALUIKALEO. Keena Oihana, Halepaahao o Uwahipouli. Ua paa maoli aku la ke kolohe i ka hopu ia e oe e ke keiki o ka Halepaahao o Uwahipo'uli, aka nae ke hoole mai la ka Makole, aole ka i pololei ka haina elua, nolaila, loaa ole no ka makana. O ka H. K. Liokakele kekahi i kulike loa me keia haina, nolaila, huli hou ia mai ; ka inika e kohu ai ke kanana a Makanikeoe, i nui ke aho i aha 'i i ka lanakila.—L. H. Mr. Lunahooponopono o ka Hiwahiwa a ka lahui, Aloha oe:—Ke oluolu oe, alaila e panee aku no au i ka haina oka nane ; a ke keiki ake aiwaiwa nui wale o ke Kaeianuhema, a oia iho keia: He Kama ka'u,.lie kupa, he ewe, a he kamaaina no na lae kahakai, a he hoapaio hoi no ke kai. He mea ole ka ka ikaika hoonee o ke Kaiakahinalii i ke au ia Noa, ke paio aku me ua Kama nei a maua, a iaia nei iho nei i puehu a i holoai'a ai na aumokukaua o Eukini i ke kai o Manila, a peliea la hoi i pahemo mai nei ko A raerika mau. aumokukaua ma. ka apua. 0 lca inoa o ua Kama nei a maua, ua kaliea ia aku ia ma ka inoa kapa,r kapa oia hoi o "Ikaika" o ka ikailea paha ia la iluna no haki lee kanaka haule ilalo—pio ka oe pau ka oe hana. Ke olelo hou nei no ka nane a maua penei: O ke alahele wale no e loaa ai o ua Kama nei, e holo kaaahi oe, a na ua Baluna la e Jawe aku ia oe a ka liapalua lilee o ke kula o Laie a ilaila oe e hoohele wawae ia aku ai e ke keiki ai hua niu o ka hema, a e mana-ka hoi ia oe e kuoe wawae ana 1 ke ala me ka waimaka, hele oe a kau i ka nuku o Nuuanu, ea ke emi mai la na paona mahu aohe a ia nei nana aku īa oukou na oukou no oukou e au ae. : 0 ka ia nei 'mea nana wale no oia no ko oukou kaū ae iluna o v Wailani, a alawa iki ae no lioi o lea waiho lahalaha inai a ke awawa o Pauoa, aia ilaila kekahi hapa o ka inoa o ke Kama a pela no hoi oe ke hiki aku i Kamoiliili, aia, no kahi hapa o ke Kama ilaila Vw . Ke (it .ninau .nei. nae ua keiki piiniu npi penei: Owai ka inoa mua o kuu Kama i kapaia o . Ikaikat Haina, '' Pu'' oia hoi. i; Ja pu : o-le a he hooliloia i kahi ni^u%wa ; i pu puhi no na hale halawai iriahoj>e iHi mai o ke komo ana mai oj ka, pono ,i Hawaii nei, a nona\paha keia wahi iki hooheno: . Puhi ka pu nei Hookani ma na kai. A ke a,lawa ae oe i ke awawa o Pauoa, aia ilaila o Kale Keopu, a o Puowaina ae no hoi he Papu ia mamua, a hiki hoi oe i Kamoiliili, e ike aku ana oe i ka Papu a ka poe Amerika i hana iiho nei. Aia la i Leahi Kaimana Hila Ka hokua o ka ale ka i Mamala. Malama iho oe o ka Boe Bele Oili kaua hole. Ke ne liou ae nei no ua keiki at hala neii o ka Hema penei: Owai hoi ka inoa elua o kuu Kama i kapaia o kekahi mokupuni o Hawail nei? Haina, "Lehua" no ia nei kuu walii liooheno ana penei: He Love no o Niiiee, Ka bread o na ship. Cut ia e ka big sea, . Far from mai o Lehua. > A ke kilohi hou jaku no oe i ka uka 0 Pauoa, e loaa ana no ka liko Lehua ilaila, a Kamoiliili oe—o ae nei, ike i ka ua Lililehua o Kaauu mauka ae o Palōlo. 1 k&_ hoohui ia ana o Ikaika ka inoa mua, me mokupuni ka inoa hope i kukulu iho ai ua keiki kaeaea la i ka ninau penei: Owai ka inoa pololei o kuu Kama? Haina, Pu Lehua. Ea ina ua pakele aku la oe ma ka puapua i ke kiina mifcioi a ka Ohe aniani makalua o ke Keena Oihana o Kaukaweli, ka, i nui ke aho e kuu hoa pee ia a nalo o puoho mai auanei ka-leo o kamalii penei: Ku'i ku'i hanau pele, Hele i kou walii e pee ai a nalo ole. A eha oe i kuu wahi i'a i ka Alaihi kalaloa ka i'a kuku e pau ai ou lima 1 ka eeke. Good bye Aekai o ka Hema a huliuhui hou aku no kaua, Kou no a mau. J. W. K. KAKELAMALUIKALEO. Keena Oihana Halepaahao o Uwahipouli. Peeia a nalo, eia mai o Nero ke hanu aku la ia oe. ua hu hewa ke Kalaudina ke huli hele nei o Kinau, nolaila umia ka hanu, e ke keiki o ke Keena 0 Uwahipouli, eia aku no la ke K?ma ke o-ku mai la, e ao nae o liina, hakihaki na iwl o ke kolohe. Huli hou ia mai.—L. H. KIKAKO, Irr., Sept. 10.—Ua wailio aku nei na loio o ka Hui Standard Oil 1 ka lakou pane i ka palapala hoopii ta ke Aupuni no ka lawe hou ana mai !e hookolokolo hou ia ka hihia i hooIpa'iia ai ka hui $29,000,00(» no ke ku-e I ana i ke kanawai kalepa Mokuaina.