Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 38, 18 September 1908 — PANE IA EMMA MAKAWELIWELI. [ARTICLE]

PANE IA EMMA MAKAWELIWELI.

I ka Nupepa Kuokoa, Aloha no:— Ma ka pepa o ka la 5 o Sepatemaba 0 Ke Aloha Aina ma ke kolamu ekolu aoao ehiku, i ike iho ai ka mea kakau 1 ke poo manao "Kapakahi Manuia o Keokoi ka Moku, i na Hana a Luna nui Makawe.'' wahi aka mea haku wanao: Kapakahi 1, No ka hooikaika o ka Luna nui Makawe no ke kukulu ana. i haukipila hou no na haole. Kapakahi 2, No ka lawa ole o na haole i na mea ai kupono. Kapakahi 3, He kuke kokua ka na haole e noho nei ma ka Bay Yiew Home. Kapakahi 4 f Lawa ole o na ma'i i na paona pa'i ai he 21. Kapakahi 5, Ka wa o ka Luna nui i ku ai i ka aneane oia ka wa a ka Hope Kiaaina, Loio Kuhina, Peresidena Papa Ola, Kauka Cofa i komo mai ai e noii. Kapakahi 6, He Luna nui hakihaki i na rula o ka Papa Ola. Maluna o keia mau kapakahi o ka Luna nui ke ku nei ka mea kakau a hoike aku imua o ka lehulehu i ka mea oiaio a na ka lehulehu e wae no lakou iho. Ke ae nei ka meakakau ua hooikaika ka Luna nui e kukuluia i hauki]>ila hou no na haole, nona ka huina dala he 12,000. Aole nae mailoko mai 0 ka haawina a ka Ahaolelo i hookaawale ai o keia puu dala i manao ia aia no ia 'mai na poe waiwai na hoaloha o keia poe haole, a e pane mai ana paha ka inea haku manao a o ka lehulehu paha, a pehea i hooholo ai ka Papa Ola ma ka noho ana o ka halawai ma ka la 18 o Aukate, 1908. Pane, Ua hookomo ia aku he noi e ae ia mai na hoaloha o keia poe haole e kukulu i Home no keia poe a ua ae ia. 2. He mea oiaio aole no e lawa ka haole hookahi i 70 keneka no ka pule, aole no e lawa ka mea hookahi elima omoomo palaoa i ka pule, a ina ma ke eke a na ke kuke e hoomo'a, elua a ekolu paha eke e lawa al keia poe haole he 20 ko lakou nui no ka waii\ bata, ualakahiki, kope, kopaa, akaakai q.me kekahi mau mea ai e ae i maa i na haole aole e lawa no 70 keneka, aka, ua hoike ia mai ka meakakau ke loaa nei i kela ame keia haole elima dala mai na poe waiwai ame na hoaloha no kela ame keia mahina a pela iho la i loaa ai i keia poe haole kekahi mau mea ai no lakou a no ka meakakau ua lawa no au i pa*i ai i ka pule. 3. He mea oiaio he kuke ko na Home a ina he haole kanaka a lahui e e makemake ana e haalele i ka Home a hoi e noho mawaho, e kuke ana ia haole kanaka a lahui e i kana mau mea ai a ina he makemake ko ka mea haku manao na ha'i e hana mai na mea ai e hoi ae i Pauahi Home a ina he kane e hoi ae i Bay View Home ame Baldwin Home he kikii wale no ka hana, a kani ka bele he oi wale aku no, a ka papaaina iho ke kapala pii ke k o loaa o Keonipulu. 4. He mea oiaio, aole no i lawe kekahi hapa o na ma'i i 20 paona pa'i ai. No ka Luna nui anei ia hewa? aole he kuleana o ka luna nui e haawi hou mai i mau paona pa'i ai e like me ka makemake o na ma 'i o ka Ahaolelo me ka Papa Ola na mea kuleana, a nui ka haawina loaa no. I ' 5. He oiaio i ka wa i loaa mai ai ka lono ua pau o E. Pinkham ka o ka Papa Ola a he Peresidena hou, a e komo mai ana ka Pere-1 sidena hou e noii i na mea i hana ia j ma ke kahua ma'i nei a no ka nui aloha o na ma'i i ka Luna nui Makawe j ame Dr. Goodhue ua hoala ae na ma'il 1 halawai a ua kohoia i mau Komite j no ke kakauinoa ana ka j Luna nui me na kauka ma ko lakou j kulana a ma ke kakauinoa ana ua loaa na inoa 800 a oi ua pau loa ke kahua j ma'i a koe o ka pohai hoino Luna nui| e like mie Ehmona. ' | Pehea i kakoo nui ai na ma'i i ka| Luna nui me na Kauka no ke Kapakahi anei? He puana maopopo ka ka j moe, ua hilinai ia ka Luna nui me na Kauka. j Aole no he Luna nui i hala, a e hiki mai ana e like me keia Luna nui, e makaala mau ana keia luna nui i ka ai na na ma'i ina e kokoke aku ana e pau ka aelike me ka poe mea ai e hele kino ana keia luna nui e huli i ai me ke kaukai ole a pau ka aelike. 6. Pehea la i hoike ole ae ai ka mea haku manao i ka rula o ka Palapa i hakihaki ia e ka Luna nui, a heaha ka mea i hoopii ole ai i ka Papa Ola, a na ka Papa e nana mai, malia paha 0 ka rula au e kapa nei i ka Luna nui he hakihaki ia aole i pili ia rula no ka Luna nui aka ua wikiwiki oe i ka hoolaha. E ka makuahine ke manao nei au ua kuhihewa oe ma kau kalaimanao ana. pela no ka meakakau, ua manao ka meakakau o na haawina a ka Ahaolelo o keia mau makahiki e haawi ia ana no keia poe haole. Aole ka pela a ina e loaa ana he haawina hou mai ka Ahaolelo mai e loaa no i na haole a e loaa pu no ia kakou, ke pehu ae hoi ka haawina a ka Ahaolelo no kakou. E ka mea heluhelu, aole keia he pai 1 ka Luna nui, oiai aole he hana Papa Ola a ka Luna nui i haawi mai i ka meakakau, a no ko'u hana pono aka, ma ko 'u ike he mau hana maikai ka ka Luna nui ke kokua nui nei au iaia, he kanaka pololei oia, aole he kapakahi e like me na mea i hoike ia. E kakoo ana keia maka peni i ka poe hana pololei, a e ku-e ana keia maka peni i ka poe hana kolohe, e ike

ana ka lehulehu mai Hawaii a Niihau i na mea apau e liana ia ana ina ke kahua ma'i nei no keia mua aku a koe aku ka mea a'u e ike ole ai a lohe ole. Ua lawa ka meakakau e kali aku ana o ka aleale mai o ka wai, a pii aku maua i ka lapa manu ole. Me ka Lunahooppnopono ame na keikilima hei o ka Papa pa'i ko'u welina. Me ka mahalo, S. K. MAIALOHA, Kalawao, Molokai, Sept. 11, 1908.