Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 39, 25 September 1908 — Page 4

SOLOMON HANOHANO    :       :        :   Lunahooponopono

 

NO KA MAKAHIKI (ONE YEAR)   :        :       :          $2.00

NO EONO MAHINA (SIX MONTHS)   :         :       :      $1.00

     O na Dala ame na Hoolaha Apau e Hoouna Pololei mai i

     ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD., wale no

        P. O. Box 208, Honolulu, H. T.

     Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as Second-Class Matter.

 

CHARLES S. CRANE    :    :     :     :             LUNANUI

 

POALIMA   :     :     :     :      :     SEPATEMABA 25.

 

 

 

NUI KE KAHAHAIA O KEKAHI MAU MOHO A KA REPUBALIKA.

 

            Aole e lilo i mea na ke Kuoloa e hilahila ai ka hoike maoli ana ae i kona manaao hoakaka mamuli  o na mea i hanaia maloko o ka Aha Elele Wae Moho a na Repbalika i noho ai ma ka Poaono o ka pule aku nei i hala maloko o ka Halekeaka Opiuma, a no ka mea us ku mau oia ma ka aoao e kakoo ana no ka waeia mai o na moho me ke kaulike, a no ke alakai aku i ka hoouka kaua kalaiaina no ka lanakila i keia kau.

            No ke kulana Meia i alualuia e na moho ekolu, oia o John C. Lane, Chas. Hustace ame John Lucas, ua ikeia ka nawaliwali o na moho haole ma ka helu muaia ana o na baloka i hookomoia aku no lakou, oiai o Lane e alakai ana no mamua me ka heluna baloka oi uuku e hiki ole ai nae oia e kohoia ma ke koho baloka mua ana, a ma ka lua o ke koho ana ua hooi loaia aku ko Lane ikaika, a hiki i ka haalele okoa ana mai o Mr. Hustace i ke alualu ana no ke kulana a lakou apau e holo ana, oiai hoi o Mrs. Lucas i noho aku ai a hiki i ka haulehia ana ma ke kahua mokomoko.

            He elua mau mea hiki loa ke hoomaopopoia aku iloko o kela Aha Elele, o ka mua oia no ka haawi ana aku o na elele i ka lakou mau kakoo ana i na moho mamuli o ke ano hoaloha, mamuli o ka hookikina ia mai e na hoaloha o lakou e hana aku pela, mamuli o ke ake ana e haulehia ka mea i manaoia aku e ku-e mai ana i ko lakou mau pono, a i ka haulehia ana o na moho a kekahi hapa o na elele i hooikaika loa ai, ua komo loa aku no ko lakou mau manao nini e hoohaule aku i na moho e holo ana no kekahi mau kulana e ae iloko o ke Kalana ame ke Teritore.

            O ka lua o na mea i hoomaopopoia aku iloko o kekahi mahele o na elele, oia no ke kapaeia ana ae o na manao e haawi aku i ka lakou mau kakoo ana i kekahi mau moho Meia, mamuli no o ko lakou hoomaopopo e ana i ke kulana nawaliwali e hiki ole ai ke lanakila ma ka hoouka kaua mui e hoea mai ana, a kau aku ka manaolana maluna o Lanae ma ke ano, o kona Hawaii ana, ke kumu e huliamahi mai ai na Hawaii maikai apau a haawi i ka lakou mau hooikaika ana nona.  He hookahi nae mea maikai i ikeia, oia no ka hoike okoa ana mai o ka moho i haule i kana mau hoomaikai ana, me ka hooia pu mai, e kho ia o Lane me ka lokahi e kela Aha Elele.

            Mamuli o na manao ooloku i komo aku iloko o na elele ma o ka lanakila ole ana o ka lakou mau moho Meia pakahi o ka hooikaika ana, nolaila ua waiho ko lakou kuakoko a hiki mai i ka wa i hiki mai ai i ke koho ana i na Lunakiai, o ka wa ia i ala mai ai o na elele i kakoo ia Lucas ame Hustace a okioki i ka lakou mau pahi maluna o na moho i lohe akeaia ko lakou hooikaika ana no Lane, a ma ia ano iho la i pau loa ai na moho Lunakiai o ka Apana Elima i ka haule a puka aku ko na kuaaina mau moho; a kaa hoi ka hapanui o na Lunakiai ma ka aoao Eha.

            He mui ko ke Kuokoa minaminai ka lawe ana mai o na elele i ka lakou koho ana i na moho, malalo o ka hookahua ana a ko lakou mau manao nonohua, me ka nana ole i ka pono nui e alualuia aki ana e loaa ma ka pahu baloka, ka mea hoi nana i hoohaule i kekahi poe moho kupono ma ke kulana Lunakiai ame Lunamakaainana.

            O ko ka Aha Elele kuieana nae ia e like me ka lakou i hana mai ai, a o ka lehulehu ma ko lakou aoao ka mea nana e kaana mai @a moho i kulike me ko lakou makemake maoli, a na ko lakou kupono auanei, e alako mai i ka manao o ka poe koho, a haawi mai i ko lakou mau baloka me ke kanalua ole.

            Aole a makou hooia ana aku no ka maikai o na moho apau i wae ia e ka Aha Elele Repubalika, a pela hoi ko lakou kupono ole, a no ka mea o ka Aha elele Wae Moho no ke kuleana ma ka wae ana i ka lakou mau moho, oiai nae ua hoike mua aku ke Kuokoa i knoa manao, e ike aku i ka hanaia mai o ke kaulike ame ka pololei i kulike me ko ka lehulehu makemake, a no ka mea e kikoo ana ke Kuokoa i na mea e hoea mai ana mamua aku nei aole o na mea e hanaia ana iloko o keia mau la.

            Oiai nae ua puka amaka ae nei na moho i waeia mai e ka Aha Elele Repubalika, ua lilo i mea na na kanaka ma na huina alanui e nune ai no kekahio na moho lunamakaainana o ka Apana Elima i waeia, a mamuli o ka lohe akeaia ana ae o ka manao ku-e o kekahi mahele nui o ka poe koho, nolaila he hiona maopopo loa ia no knoa lanakila ole ke hiki mai i ka wa e koho baloka ai, a o ka ke Kuokoa e hoaiai ae nei, he oi ae ka unuhi ana i ka inoa, oi uuku ka hana, mamua o ke komo kino ana aku iloko o ka hahana o ke kaua, no ka mea ua maopopo no ka hiki ole ke hooukaia ke kaua me ka lanakila.

 

            O ka lanakila o kekahi moho e holo ana no kekahi o na kulana iloko o ka Ahaolelo Kuloko, a iloko hoi o na Kalana, mamuli no ia o ka ikeia o ko lakou mau kulana maikai e hiki ai i ka lehulehu ke hilinai aku no ka hookoia o ka hana o ka lehulehu me ka maikai ame ka holopono, a o ka lanakila hoi o ka aoao kalaiaina kuloko, mamuli no ia o ka loaa ana he paa baloka maikai i aponoia mai e ka lehulehu o ka poe koho baloka,, aka ina i nele ia mea, alaila ua komoia e ka ilio melemele e like me ka manao hoakaka o Kiaaina Frear ma kana ha’iolelo ma ka halawai i malamaia ma Aala Paka i ka wa o Kahauolelo Garfield ma Honolulu nei.

 

            O keia kekahi o na kau hahana o ke kalaiaina ehoomaopopoia aku nei, no ka mea ua wae maoli kela ame keia i ka lakou mau kanaka, aole no ka makemake wale ana no e hoopiha aku i na kulana ma ke ano paani, aka ua waeia ma ke ano e lanakila maluna o kona hoa mokomoko, a o keia ke kumu nui i ake aku ai kekahi aoao kalaiaina e noho mua ae ka kekahi, mamua ae o ka noho ana mai o ka kekahi a wae i ka lakou mau moho.

 

            Kani ka aka a ka aoao Demokarata i ka waeia ana ae o kekahi poe moho no na kulana o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu ma ka aoao Repubalika, eia nae pii ka maeele i ke kumu pepeiao i ka waeia ana ae o Harry von Holt no ka holo ku-e ana aku ia Mr. Trent, ka moho ikaika ma ka aoao Demokarata no ke kulana Puuku o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu.

 

HE HOALOHALOHA.

 

            Ia Rev. E. S. Timoteo, me ke aloha luuluu, Walohia wae: - Puiwa, hikilele ka manao i ka ike ana iho ma ka Nupepa Kuokoa o ka la 11 o Sept., 1908, ua haalele mai i keia ola ana o Mrs. Mary Kealoha Timoteo ma ka hora 10 o ka po Sabati, Sept. 6, o keia mahina ma ko olua home noho ma ke Alanui Kula, Honolulu.  He makuahine oia i ike nuiia, a i aloha nuiia no hoi ma na hana o ko ke Akua Aupuni iloko o keia Teritore, a he lima akau oiaio hoi no kana kane aloha ana i haalele iho ai mahope nei e hana hookahi aku i ka hana a ko kakou Haku aloha.

            Aole i lilo na pilikia kino i loaa iaia i man mea keakea mai i ka hana ana no Kristo ma ke kaahele pu ana me kana kane ma na Ekalesia apau apuni ka Paeaina.  He nui na hana maikai ana i hana ai, a o kekahi o ia mau hana, oia kona hookumu ana i ka Ahahui Manawalea no na wahine kanemake a na Kahunapule ma na mokupuni like ole, a ua ikeia ka hua o ia hana ma keia Ekalesia, a eia kana mau hana maikai a ku i ke aloha ke waiho aku nei mahope i keia hoomanao poina ole nona.

            Wahi a ka Uhane “Pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku i hoomaha lakou i ko lakou luhi.  A ke hahai nei ka lakou hana me lakou.”

            Mamuli o ke kiiia ana mai o kau mea aloha he wahine, ka makua hoi o ka home ame ka lehulehu, Noliala.

            1.Hooholoia, O makou o na hoahanau o ka Ekalesia na haumana o ke Kula Sabati ame na lala apau o ka Ahahui Hooikaika Kristiano o Wananalua, Hana, Maui, ma o ko makou mau komite la, ke komo pu aku nei makou me oe e ke kana i hooneleia mai i ka makuahine o ka home, ka papale alii hoi e nani ai o ko ke Akua poe i waeia, ame ka ohana e uwe pu a e anamo hoi i ke kaumaha ame na luuluu no kau mea aloha i hala e aku i ka Edena nani ma o, ka home e mau loa ana.

            2. Hooholoia, Ke komo pu aku nei makou me oe ame ka ohana i hookaumahaia e uwalo aku i ko kakou Makua Mana loa e lu ae i na waimaka ame ka walania o ka naau, a Nana no e hoomaha mai ia kakou e like me Kana i hea mai ai “ E hele mai oukou apau loa i O’u nei e ka poe luhi ame ka poe kaumaha, Na’u oukou e hoomaha aku.”

            3. Hooholoia, E hoounaia i hookahi kipe o keia Olelo Hoalohaloha i ke kane wahinemake, hookahi i ka Nupepa Ka Hoaloha, a hookahi i ka Nupepa Kuokoa, Luuluu wale:

            T. B. Kaumeheiwa, T. K, Kakani, D. K. Wailehua, g. P. Wailehua, J. K. Hanuna, Sol, Aaikau, Mrs. Annie Kaumeheiwa, Mrs. Julia Buseh, Mrs. J. K. Hanuna, Mrs. Hana Pupuhi, Mrs. Nehemia, Mrs. Opiopio, na komite.

            Hanaia ma Wananalua, Hana, Maui, i keia la 13 o Sepatemaba, 1908.

 

 

HOOPAUIA KA HOOPUKA ANA I NA PALAPALA A’O KUMU.

 

            Ma ka noho ana o ka halawai a ka Papa Hoonaauao, i laweia mai ai no mau olelo hooholo, a o kekehi o ia mau olelo hooholo, e hoopau loa ana i ka mana o ka palapala i hoopukaia e ke Kula A’o Kumu, i na haumana o ke kula e like me ka mea maa i ka hana mauia iloko o kekahi mau makahiki ae nei i hala.

            Iloko ae nei o ka mahina o Iune, o ka makahiki 1909 e hoomaka aku ai kamana ana o keia olelo hooholo.  O ka lua hoi o na olelo hooholo, e haawi ana i ka papa i ka mana e hoopuka aku i palapala ae e a’o na haumana o ke kula kumu maloko o na kula, he hookahi wale no makahiki, mahope iho o ka hemo ana mai ke kula mai, i hiki ai ia lakou ke hoomakaukau no ka hoike maoli ana i ko lakou makaukau i ka wa hoike o na kumu kula, aole hoi e kaukai i ka hiki ana ia lakou ke ao maloko o na kula mamuli o ko lakou mau palapala i hoopukaia e ke kula a’o kumu.

            O ke kolu o na olelo hooholo, oia no ko ka papa hoomakaukau ana i mau hanwina no ka poe i puka mai ke Kula Kiekie mai ame kekahi poe e ae i loaa na makaukau no ke komo ana aku iloko o na kula o na kumu, ma Amerika.

            Ua loaa i ka Papa oonaauao ka manao, he hana kupono ole ka haawi palua ana i na palapala i na kumukula, oia hoi i hookahi mai ke kula kumu mai a i hookahi mai ka Papa Hoonaauao aku, nolaila pela iho la i lawe mai ai ka papa i ke keehina e like me ia maluna ae.

 

 

            Aloko o na lokoi’a apau e loaa ana he mau i’a a he mau poloka (frogs) pu kekahi. – Opdyke.

 

 

            O ka mea e lulu ana i ke kakalaioa e ohi auanei ia i ke kikanis. – Opdyke.

 

 

            Ina aoa mai ka ilio ia oe mai aoa aku oe. – Jonathan Shaw.

 

 

            He oi aku ka pono nou e nele oe i ka aina ahiahi mamua o kou uku ana i ka bila a ke kauka. – Howard.

 

 

            Mai lalau iho oe ia’u mamua o ko’u hina ana. – Jonathan Shaw.

            KAPALAKIKO, Sep. 22. – Ua ili ka moku kalepa Star o Bengal maluna o ka mokupuni Coronation a nahaha.  He 136 poe iluna, he 100 Pake ame Kepani.  O ka nui o na ukana he 45,000 pahu kamanao ki@i.  He 110 poe i make Eiwa haole.

 

 

NOILA AKU O KAEA E UNUHI I KONA INOA.

 

            Maloko o ka Nupepa Buletina o ka Poalua nei, ka la 22 o keia mahina i hoouna ae ai o Geo. Kaea kekahi o na moho Lunamakaainana Repubalika i kekahi mau hoike, oia o David Waton ame S. Kaloa e hoole ana i kona unuhi ana i kona inoa mai ka holo moho Lunamakaainana ana ma ka aoao Repubalika.

            Penei iho kana i hoike ae ai ma ua leka la:  Ua makemake au e hoike aku i ke akea aole au i unuhi i ko’u holo moho ana ma ke ano he moho Lunamakaainana ma ka paa Repubalika.  A aole no hoi au e unuhi ana ma kekahi ano okoa ae.  O ka waeia ana i loaa ia’u ma ka Aha Elele ma ka Poaono i hala, he hanohano nuiia i loaa mai ia’u, he makana hoi na ka hapanui o na elele i akoakoa ae malaila.

            O ka poe i loaa na ku-e ana no’u, aole loa o lakou kuleana e ju-e mai ai i ko’u holo ana.  He oiaio, ua noi mai kekahi mau alakai o ka aoao Repubalika ia’u e unuhi i ko’u inoa, no ko lakou manao, aole au i kupono e holo maluna o ka paa baloka.  Ua hoole aku nae au i ka unuuhi ana i ko’u inoa.

            Ua haawiia mai ia’u i kanalima dala imua o kekahi mau hoike, me ke noi pu ana mai, e unuhi au i ko’u inoa mai ka holo ana, aka ua hoole loa aku au i ke apono ana ia mea.  Aole he huina dala e hiki ke koi mai i wahi no’u e unuhi ai i kuu inoa.  Ua oi loa aku ka makamae o ka waeia ana i loaa ia’u iloko o ka Aha Elele mamua o ke dala.  Ke ae aku nei au i ko’u ahewaia ana no ka piliwaiwai, aka ua uku no naeau i ko’u hoopa’i.

            Ua olelo mai na alakai Repubalika ia’u, ina e paakiki loa au i ka manao ana e holo no ka Hale, alaila aole e lulu ana ka poe lawelawe oihana no ka waihona kalaiaina, a ua hoike aku nae au ia lakou, ua lawa au i ke dala no ka uku ana aku i ko’u mau hoolilo, me ke kaukai ole aku i ka lakou dala.

            Ina i ike mua au aole a’u dala i mea e ukuia ai na hoolilo       kupono, aole au e ae e waeia ko’u inoa.  Ua loaa ia’u he $500 no ka hoomaka ana, me ke kaukai ole aku i ke dala mai ka aoao mai.  Na ko’u mau hoaloha o hookikina nei ia’u e holo, a e hoolohe aku ana au i ko lakou leo mamua o ka hoolohe ana aku i ka leo o ka poe kakaikahi.

            Ua haalele loa au i ka piliwaiwai ana a ua hoolilo au ia’u iho i kanaka maikai i keia manawa.  Ua loaa no na kuhihewa ia St. Paul iloko o kona ola ana, aka mamuli nae o kona haalele ana ia mau hana a hooponopono iaia iho, ua lilo oia i kanaka kaulana na ia hope mai.  A ina au e kohoia ana, e hana aku ana au i ka mea a’u i ike ai he pono.  E nana aku ana au i ka pono o ka poe ilihune a pela hoi ko ka poe waiwai.

            O ko’u manao, ua hala ka wa o ke kamailio e pili ana no ko’u holo ana.  Aole au e haalele ana i ka holo ana a hiki i ka haulehia ana ma ka panu baloka.  Aole he pololei o ka moole@o i hoikeia maloko o ka Advertiser i keia kakahiaka.  Oiai ua waeia au, nolaila e holo aku ana au a hiki i ke kohoia ana i Novemaba, a na ka lehulehu e noonoo mai ina ua kupono lo ka hanohano i hookauia mai maluna o’u aole paha.

 

 

KA HOIKE A KIAAINA FREAR.

 

            Ua hoounaia aku nei ma ke ekeleka i Wakinekona ka hoike makahiki a Kiaaina Frear maluna o ka mokuahi Korea ma ke kakahiaka Poakohi nei.  He hoike nui keia nona na aoao he 128 i kakau kikokikoia me na palapala aina e hoike ana i na kahuahana; hookahi o ia mau palapala aina e hoike ana i ka mea i hoolalaia no ka hoonui ana ae i ke awa o Honolulu nei, a o kekahi e hoike ana i ke kulana o ke awa o Kahului ame ka palekai.  O ke kii kekahi o ka Halekula Nui hou i hoouna u ia aku nei.

            O keia kekahi o na hoike i hoomakaukauia me ke akahele loa a hoouna ia aku la i Wakinekona.  Ua hoolilo nui loa ke Kiasina i kona manawa ame kona noonoo maluna o na kumuhana ano nui ana i manao ai no ka pono o ke Teritore.  Ua hoakaka piha ola i kona manao ame kana mea i makemake ai e hanaia mai maluna o na kumuhana like ole.

            O kela mau hoike ma ke ano he rula, e hoakaka ana ia i ke kulana o kela ame keia makahiki mai ka manawa mai i kukuluia ai ke Aupuni Teritore a ma ia ano iho la e hoohalikelikeia ai ka nee ame ka ole o ke Teritore.  He hana keia e hoomamaia ai na hana no ka hookaulike ana aku i na hoike no ka manawa e hiki mai ana maluna o ia mau kumuhana.

 

 

MAI HOOHEMAHEMA WALE.

 

            I ka manawa e loaa ai ia oe o ke kunu a loaa paha i ke anu, mai ae aku e hoomauia ia ano, a hiki i ka lilo ana i mea kuluma, a i ole loli ae paha ma ke ano ma’i numonia, aka e haawi koke aku i na lapaau makaala ana, a hookaawale koke aku ia mea ino.  E lawe i ka Laau Kunu a Chamberlain, a ua maopopo loa kou hoolaia me ka hikiwale.  Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau apau, a e Benson, Smith & Co., na akena no Hawaii.

 

 

            Mai huro mua oe aia oe a kaa ma kela aoao o ke alahaka. – German.

 

 

 

O JOS. J. FERN KA MEIA A NA DEMOKARATA

 

(Mai ka aoao 1 ma@.)

 

poe, i alualu no kela kulana, a o ka poe hoi i kohoia mai ka Apana Elima mai, o J. K. Pae@e, J. J. Dias, ame H. N. Crabbe.

            I ka hiki ana mai i ka wa no ka wae ana i moho Makai Nui no ke Kalana, ua waiho mai la o Mr. Watson i ka inoa o W. P. Jarrett me ka olelo pu ana mai, o Mr. Jarrett ka Hope Makai Nui maikai hookahi i ikeia, a pela no auanei oia e lilo ai i Makai Nui maikai, a ua lokahi ka aha elele ma ka wae ana ae iaia me ke ju-e ole.

            Ua haawi mai oia i kekahi mau olelo pokole, e hooia mai ana, ina oia e wae ia, alaila e lawelawe aku ana oia i kana hana ma ke ano e lilo ai ka maholo ia i ka aoao Demokarata.

            No ke kulana Kakauolelo Kalana, ua wae lokahiia o Geo. K. Lowe, oiai no nae aole oia i hiki mai iloko o ka aha elele, aka he palapala kana i hoouna mai e hooia mai ana i kona kakoo i na mea apau i makemakeia aku na na moho e hana mai ai.

            Ua hoopanee ka aha no ke koena aku o na hana a hiki i ka hapalua o ka hora ehiku o ke ahiahi, a i ka noho hou ana mai, ua hoomaka ka wae ana i na luna aupuni aku i koe i manaoia.

            I ka waiho ana i ka inoa no ke kulana Puuku, ua lehulehu ka poe i waiho ae i ka inoa o R. H. Trent, he hoike ana o ko lakou lokahi ma ka hoomau ana aku no iaia no ia kulana i keia ka@ holo @aloka, a ua wae lokahiia ae no ia, e like me ka hilinaiia e kona aoao.

            E like no hoi me ka lokahi o ka wae ia ana o ka inoa o Mr. Trent, pela no hoi i lokahiia ae ai ka inoa w W. S. Edings on ke kulana Loio Kalana, a he ekolu mau leo huro i haawiia nona.

            No ke kulana Lunahooia, he ekolu mau inoa i waihoia ae no ke alualu ana e loaa ka waeia mai e ia aha elele oia o Fred Turril, J. J. Anderson, ame R. W. Catheart, a i ke koho ana iho ka hona, ua puka aku la o J. J. Anderson, a mamuli o ke noi a Mr. Turril, ua hooholoia ka lokahi o ke kohoia ana o Mr. Anderson.

            No na moho Hope Makai Nui, aole he poe inoa holo ju-e i kekahi, nolaila, ua koho lokahiia o Chas. Rose i Hope Makai Nui no Honolulu; Ewa, Alexander McAngus; Waianae, R. L. Gilliland, Waialua, H. H. Plemer, a waihoia aku ka wae ana i ko na Koolau mau Hope Makai Nui iloko o ka lima o ke Komite Kuwaena.

            Oiai aole he nui o na inoa i waihoia ae i mau moho Senatoa, nolaila ua wae lokahiia ae o Mr. Watson, Mr. Moore ame Mr. Harvey.

            No na moho Lunamakaainana, he ewalu mau inoa i waihoia mai ka Apana Eha mai, a mailoko mai o kela heluna e waeia mai ai i eono poe moho, a o keia iho ka poe i waeia: - Girdler, l’ahau, Kahanamoku, Kaeka, Hall ame Rathburn, a haule aku o Kiakahi ame Palau.

            O na moho hoi i waeia mai ka Apana Elima mai, o Ed. Like, Ed. Hanapi, D. Kamahu, L. Keawepooole, W. K. Apua ame M. Kuikahi, a haule aku o Naoiwi, Hui, Makanani, Alapai, Kaaiahua, John Lovell ame James Kanui.

            Mahope iho o ke kohoia ana o na komite Kalana mai na mahele mai, ua hookuuia ka Aha Elele ma ka hora umikumamakahi o ka po Poakolu.

 

 

HE LEO HEA.

 

            E noho ana ka Ahahui Mokupuni o ka Ekalesia o ka Hoomana Naauao o ka Mokupuni o Oahu, Teritore o Hawaii, ma ka la 16 o Okatoba, A. D. 1908 ma ka luakini o Kealaula o ka Malamalama, Koula, Honolulu.

            E malama pu ia ana ka hoike Kula Euanelio ma ke Sabati o ka la 18; nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe apau i kuleana no ka Aha i hoikeia maluna ae e hiki mai mamua ae o ka manawa.

            Ma keia ke hoike pu ia aku nei na Ekalesia o ka Hoomana Naauao ma ka Mokupuni o Maui i huiia, e noho ana ka Ahahui Mokupuni o ka Ekalesia o ka Hoomana Naauao ma ka Luakini o ka Olino o ka Malamalama, Pauwela, Hamakualoa, Maui, T. H. ma ka la 16 o Okatoba, 1908, a e weheia ana he Aha Mele ma ke ahiahi Poaono o ka la 17, a e malamaia ana ka hoike Kula Euanelio ma ke Sabati,, a ua makemakeia ka poe apau i kuleana no ka Aha i hoikeia maluna ae e hiki ae mamua o ka manawa.

 

Owau me ka haahaa,

REV. JNO. KEKIPI.

Sepatemaba 23, 1908.

 

     KA HUAKAI PAKALAKI A NA MOKUHEIHEI.

 

            Ma kekahi leka i kakauia mai e kekahi o na luina o ka Mokuheihei Lady Maud i kekahi o kona mau hoaloha ma Honolulu nei, e hoike mai ana ia i ka nui o ko lakou pilikia ma kela huakai huli hoi aku nei a lakon no San Diego.

            He moku holo ka Lady Maud ma ka hoopiipii ana i ka makani, aka i keta huli hoi ana aku nei nae a lakou,  oiai he hoopiipii wale no ia a lakou i hoi aku nei, ua hele maoli a pilikia ka Mokuheikei Lurine, a e ole kekahi mokukuna i kaalo ae ma kahi kokoke ia lakou, loaa mai ai na mea ai nalakou; no ke koena aku o ka lakou huakai no ka home.

            He kanakolu-kumamakahi na la mai ka haalele ana mai o ka Lurline ia Hilo a hiki i kona ku ana aku no San Diego, a haalele okoa mai kekahi o kona mau luina a kau aku la maluna o kela mokuluna.

 

 

E HOOMAEMAE I KA OPU

 

E Imi I Mea e Pau ai ka Ea Mulea, Ka Nalulu ame ke Poniuuiu.

 

            He nui na ano pi@@ i @@ opu.  He ono ole ka ai, ka @@ ana i kekahi mea i loohia @@ ma’i, a he ku hoi i ka @@ ka haawina e loaa ana i keka@@ aku i ka ai.  O ka mea nae e @@pine ana, oia no ke kaumaha @@ umauma, a he ano e hoi ke @@ ka puu.  I kekahi manawa e @@ aku ana ka mulea iloko o ka @@ a hiki i ka manao ana o ka mea @@ ua loohia oia i ka ma i puuwai.  @@ nalulu kekahi mea hoopilikia @@

            O ka opu nawaliwali loa e @@ ana ia i na ai maikai a maalah@ @@ hoowali ana, aka aole i manao@ @@ wali muaia ka ai mamua o ka @@ aku.  He mea pono e hooika@ @@ opu, mamua o ka hoomaka ana @@ hanaiho, a o kana i makema@ @@ aole i ai i hoowali muaia, aka @@ e hooikaika ana i na mea @@.  Na ke koko e hoomalu ana i na @@ pili i ka hoowali ana i ka ai, aole @@ i ka poe akeakamai o ka oihana @@ ka laau hooikaika i na mea @@ hoowaliai, i namea @@ hoowaliai, e like me na Huaale @@ a Kauka Williams.

            Oiai e loaa koke ana ka hua @@ me ka hikiwawe mai keia @@ aole he mau mea e hoopoino @@ iloko o keia mau huaale, aka @@ lahi loa lakon i ka ai ana, e lilo @@ i @nea maa.  He pono i ka poe i @@ i keia pilikia, ke heluhelu i “Ka @@ e Ai ai, ame ke Ano o ka @@ E kakau mai i ka Dr. Williams Medicine Co., Schenectady, N. Y., @@ haawi wale.

            Ke kuaiia nei na Huaale Akala a Kauka Williams e ka poe kuai @@ apau, a i ole e hoounaia aku no @@ ekeleka, me ka ukuia o na hoolilo @pau, ke loaa mai ke kumukuai o @ keneka o ke poho,, he eono poho i @ $2.50.

 

 

HUNA NA MAKA I PALEHUNA.

 

            Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: - @oluolu mai kou hanohano, ke alakai Puuwai Hao Kilo o ka kaua mili@ e hookomo iho ma kahi kaawale o @na kino lahilahi, a nana ia e @ aku mai ka la puka ma Kumukahi a ka welona olu o Lehua i Kukii; i @ mai ai na kini makamaka o ke @ Oiwi, Molokai Nuiahina ua huna @ maka, ua pau ka ike hou ana i @ mau helehelena, huna ke aloha pee maloko haina e ka waimaka hanini mawaho ka ike no i ka uwe ana iho, @ upe, he waimaka ka ke aloha e @ nei i ka Iwihilo, lihaliha wale.

            Ua haulehia o Mrs. Hoopiikano @ Puunui, Honolulu, Oahu ma ka @@ p. m., Poakahi 14 o Sepatemaba, A. D. 1909, ua piha iaia na makahiki he 76.

            Ua hanauia oia ma Kaluaha. @ kai mai ka puhaka mai o Mr. ame Mrs. Haluapo, a he pokii kona o Mrs. Palewia Petero ame ke kane na keiki na moopuna, na ohona no apau meka @ Kukalahale o Honolulu.

            Aloha no ia mau alanui i nane ia me ka anoi, ke lele ae la ka ua mauka o Auauwailele, lele ke aho pili me ka mea nona mai ka Uhane, koe iho ke kino he lepo, hoi no ka lepo i ka lepo ma kona lokomaikai.

            Ua hiki kino ae na mea hanohano ame na keiki lalawai, ka mea mahal@ia S. Dwight, Tom Luka ame Henry Luka.

            E kuu Akua, E kuu Akua.  E hoomama ae i na luuluu o ka ohana i hooneleia, Me ka walohia,

 

ALBERT K. PETERO.

            Puunui, Honolulu, Oahu, Sepatemaba 22, 1908.

 

 

PAKELE KEKAHI POE LELE BALUNA.

 

            PHILADELPHIA, Sept. 13. – Ma ka po nei he kulana kupilikii loa ko kekahi mau kanaka ekolu mai papapau nui i ka make iloko o ka muliwai Delware, oiai ma ka lai nehinei ua @ lele iho la lakou maluna o ka @ a lele aku la i ka lewa, a ina he poe hemahema ina ua pau loa lakou i ka make.  Malalo o na hooponopono @ a ka Hui i lele ai kela poe.

            Mahope o ko lakou kaalo ana ae @luna o Millville, N. Y. ua ike aku @ lakou i ka nahae o ka baluna a @ holo koke iho la lakou e hookuukuu @ ilalo.  Ma kela manawa na nee @ mai la ka noe a pouli ka aina @ ikeia iho.  Ia lakou i hoemi iho ai a @ kahi he 1500 kapuai mai ka @ ae ua lohe koke iho la lakou i ka @ lulu o ka nal@.  A i kela manawa @ nahae loa ae la ka baluna maila@ @ a hiki i ka hapalua like, a c @ iho ana me ka emoole loa.

            Iloko o na minute pokole na @ ae la ke kaula e kaualako ana @@ ka wai, a he haneri wale no @@ lakou keikie mai ka ilika ae.  @@ ola kokeia ka balaki, a lele hou @@ lakou he mau kaukani kapuai @@ ilikai ae.  Ua lohe aku la lakou i ka o-le a ike koke aku la me ko @@ wehi i kekahi hale ipukukui, a @@ lakou koho aku he elua mile ko @ mamao mai ke kahakai mai.  @ wale iho ike iho la lakou i kekahi @ kele ololi, a hookunkuu iho la @@ laila.  Makeia ahiahi lakou e @@ ai no Philadelphia nei.

 

            Maikai ka noonoo, a pumeana ka wawae oia ka mea i lilo ai ke @ i mea ilihune. – German.