Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 41, 9 October 1908 — KA HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI. [ARTICLE]

KA HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI.

Ma ka noho ana a ka Papa Lunakiai ma ke aliialii Poakolu nei, ua hookahahaia na hoa Repubalika o ka Papa i ka wa a Lunakiai Frank Harvey i hoakaka ae ai i ka hoopauia o na limahana alanui mai ka hana aku no ko lakou Demokarata ana. Ua lawe ae o Lunakiai Frank Harvey i kela manao imua o ka Papa mahope iho o ko Kealoha lawe ana mai he Olelo Hooholo aole e hoopauia na limahana o ke Kalana mamuli o ka hana kalaiaina, a e kauohaia aku ke Kakauolelo Kalana e hoike aku i na luna alanui ame na luna ia mea. Na ka lunahoomalu i pane mai he olelo hooholo o ia ano ka i hanaia elua makahiki i hala ae nei i ka wa i waihoia mai ai ka olelo hooholo, a ua hoakaka koke mai o Harvey, malia paha ua poina no ka mea, wahi ana ua ike ia'i pde Demokarata i ka hoopau ia mai ka hana ana no ke Kalana ma na alanui Aupuni. Wahi a Hustace, o ka mua loa ia o kona lohe ana ia mea, a he mea pono e ninauia ka luna alanui no ia mea. Ua ninau koke mai o Dwight i kahi i hana ai kela poe limahana a hoopauia, aohe nae i pane aku o Haīvey. 0 keia ka mua loa o ka manawa i hoalaia mai ai na ku-ee pili kalaiaina iloko o ka Papa. I ka wa i hoalaia mai ai na kumuhana e pili ana i na alanui o Koolaupoko, ua noi mai ka Lunahoomalu e hoopanee ka noonooia ana a kei'a halawai ae i hiki ai e akoakoa mai na hoa apau o ka P«Tpa, oiai o Cox ka hoa i hiki ole maL 1 ke kokoke ana e hookuu ka halawai ua unuhi ae la o Archer i kekahi pu-a pepa mai kona pakeke ae a noi mai la e -hoakakaia aku iaia kekahi mau itamu maloko o ka hoike a ka Luna Alanui Peek o ka Apana o Koo-

lau. Ua makemalie oia e ike i ke kumu i paa mau ai na inoa o na Amara f wiliki ame na lima kokua maloko o K» papainoa o na limahana. niai nae malea Apana o Ewa, ua uku wale ia no na kanaka ma na la i hanaia e lakou. A ma o ka uku hoomauia ana o keia mau limahana i hoakakaia ae la i kela ame keia mahina he mau lilo hoopoino keia j ke Kalana pela kona manao. Ua maopopo loa iaia aole i pau loa na la o ka mahina i ka hanaia e kela poe. Mamuli o ka hiki ana mai o Peek ma ia Imlawai ua hoakaka mai la oia i na mea e pili ana i keia ninau, i ka wa ua aole hiki.ke hoohanaia ka rola, aka na hoohala ka wiliki i kona manawa ma ka hana hou ana i na wahi i poino, a o ke kanaka kokua hoi hele oia i ka hana alanui, a he nui loa na hoololiloli hana, nolaila ua pau pono loa na limahana i ka hoohanaia. Wahi a Eneginia Gere, o ke kulana 0 ka hana ma Koolaupoko aole ia i like me ko Ewa. Ma Ewa he kokoke ka wiliki i ka hale wiliko a ua hiki iaia ke lawe i ka mikini ilaila e hanaia ai. Malia palia aole o Archer i ike i kekahi mau bila a koikoi no ka hana hou ana i na mikini ma ka Apana o Ewa. He manawa loihi i hala ae nei, mamuli o ka ike ia i ka hiki pono ole ke hanaia ka mikini ma Koolaupoko, oiai, he nele ia wahi i kahi e hiki ai ke hana ae a paa, ua hooholoia e hoouna 1 kekahi wiliki i Koolau e hana ai i ka mikini ,oiai e ku hana ole ana ka mikini ia wa. O ka bila holookoa i kakiia no ia hana ana he $25 wale no a o ka mua loa no hoi ia o ka manawa i hoounaia ai kekahi haole mai Honolulu nei aku e hana i na paipu o k» ipuhao mahu.

Haule ka Eola i ka Lua. I kela manawa ua kipla koke aku la 0 Harvey i ka poka pa-liu. Walii ana, aohe kupono o kela wiliki; hookahi ana manawA i ona ai a haule ka Rola mahu iloko o ka lua, a o ka lilo o ke Kalana no ka huki hou ana ae a kau iluua he $300. Ua lilb kela lioike a Harvey 1 mea hookabaha ina hoa. Wahi aka Eneginia o ka mua loa ia o kona lohe ana i kela mea ,a pela no mau lioa e ae o ka Papa'a pela me ka oihana Alanui. O Lunakiai Kealoha kekalii i hookahahaia no kona lolie ole i kela pilikia, o ka mua iho la keia o kona lohe ana oiai oia ka Lunakiai o ia Apana. Mahope o ke kamailio nui ana o na hoa o ka Papa 'maluna o keia kumuhana nolaila ua waiho ia aku keia kumuhana i ka lima o ke Komite. He leka kai heluhelnia mai ka Lunanui mai o ka Oihana Hoonaauao, a maloko olaila e hoaiai mai ana e nana pono ia ka manao o ka leka a Miss Felker ke kumupoo o ke Kula Kaahumanu, e lioike ana aia na KepanL ke nee mua la ma ke kukulu ana i liale hoolimnlima ma kekahi aoao mai o ka halekula, a he makemake oia (Miss Felker e hana ia kekahi hana e kaohi ai i ka hana ana o .na Kepani i hale o ia iano malaila. Ua waihoia i ke "&omite ka noii pono ana aku i ka hana a na kanaka wawahi pohaku o Kalihi, mamuli o ka lolie ia mai he inu wale no ka lakou hana i ka malīawa e hana ai. Na Lunakiai Dwight i lioakaka mai ina aole e uhi pono ana na kanaka "hoomoe paipuaila ea i na alanui mahope o ko lakou ulaa ana. e hana akn ana ke Kalana i kekahi lnina e uku ai lakou, Ua maleemake o Fern e ike lieaiha la ka hana a ke Komite alanui, oiai ua liookaawaleia he kaukani dala no ka aila ame ka pipi ana i na -alanui me ka aila, eia nae ka mea a|)iki aole oia i ike ua aila ia kekahi o na alanui o ka Apana Elima. Na ka Lunahoomalu i I liooia mai e hanaia aku ana ia hana i ka wa nono. I Alanui a Hiki i Puuloa. Na Archer i paipai mai e hoomaka koleeia ka liana ana i ke alanui o Puuloa; no ka mea ua ae mai ka Hui Alahao o Oahu e haawi i 22 kapuai ke akea no ke alanui i ka wa e pau ai na alanui e ae i ka uhiia me ke ili pohaku. Wahi no a Archer ma ka pau ana o keia mahina e pau pono ai ka hanaia ana ona alanui e ae a o ka hoomaka koke no o ka hana ana i ke alanui o Puuloa. Wahi aka Papa e lianaia aku ana ia alanui. Hoike a ka Puuku. O ka hoike a ka Puuku no ka mahina 0 Sept. e hoakaka ana i ka luiina nui o na loaa he $121,054.43 ke komo pu me ke koena dala o $84,173.08 ma ka lima ma ka la 1 o Sept. arne $36,000 mai ke Teritore mai. O na lioolilo lie $47,177.44; koena ma ka lima ma ka la 3 o Sept. he $73,876.99. Na Kakauolelo Kalauokalani i hoike mai he $600 i loaa mai ma kona lima mai na moho mai he iwakalua-kuma-inalia e liolo nei no na kulana o ke Kalana ame Kulanakauhale. Ua lioihoiia aku keia huina dala i ka Puuku. Ua Hookaa mai ka Hui Kaauwila, Na ka Lunahoomalu i hoakaka mai ua hookaa mai ka Hui Kaauwila he $2,005.05 no kona mahele o na hoolilo no ka lmna ana i ke alanui Moiwahine. O ka uku i kauia he $3,067 no lee kapuai a he 653.75 kapuai i hanaia. Na Bila o Sepatemal)a. Ua aj)onoia na bila malalo iho nei: Home Lealii, $125; Hoolimalima o ka rumi lialawai o ke Kalana $150; Alanui Apana o Waianae, $350 ame $50; Alanui Apana o Waialua, $499.75 ame $1,240.62; alahaka o Waianae, $199.63; Alanui Apa|ja o Koolauloa, $969.20; Paka o Kapiolani $331; oihana kukuiuwila, $1005.86; makai me hoailona pauahi, $76.12; Loio Kalana, $75.20; Oihana Kinaiahi, $672.73; Alanui Apana o Koolaupoko, $1383.70; Alanui o Kailua, $608.75; Luna pa Aupuni, $7.50 # lilo leoho baloka, $1260.95; Bana Hawaii, $75; Oihana Makai, $1195.06; uku koronero, $48; Kakauolelo Kalana, $49.65. Emi Loa na Poe i Hoopa'iia. O ka hoike a Makai Nui laukea n'o ka m&hina o Sepatemaba e hoike ana ia o ka lieluna nui o ka poe i hopuia nia na Apana apau he 331 e ku-e ana 1 ka 293 no Sepatemaba, 1907, lie oi ae keia he 58. O ka nui o ka poe i hoopa'iia he 185 a ke hoohalikeia me 221 iloko o ka 1907 e ikeia ana he 36 ka emi iho i keia makahiki.