Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 41, 9 October 1908 — E HAAWI I NA KAKOO ANA I KE KANAKA KUPONO. [ARTICLE]

E HAAWI I NA KAKOO ANA I KE KANAKA KUPONO.

Aole keia o ka maka mua»o ko ke Kuokoa kau leo ana aku imua 0 ka po*e koho baloka no keia ninau ano nui, aka nae ma ke ano no e hoolamalamalama mau aku i na kaukani o ka poe koho baloka e noho ?iei iloko o keia Teritore; pela no makou e iini aku nei, e hoomaopopo jnai na makaainana koho balo'ka i ke ano o ka lakou koho ana i na moho i keia kau koho. Ma ke ano kalaiaina he mea maa ke a'o ana o na alakai o na aoao .e koho pololei i ka paa baloka i waeia me ka nana ole i ko lakou mau ano kupono; a ma ia ano maa hookahi no ho'i e konoia ana kela ame keia mea koho baloka e ku ma kona aoao iho a e koho i na moho wale no' a ko lakou aoao.». Ke i mai nei nae o Kiaajna Frear, ke kanaka e noho poo nei no ka hooponopono aupuni Repubalika kuloko, "o ke kupaa ana i ka aoao i ka wa e hooku'i mai ai me ka hana a kekahi mea 110 kona aina he kipi ia, a e manaoia aku no ma ke ano he kipi." Ke olelo ae nei hoi makou, o ka mea e kupaa ana ma kona aoao; a e koho ana i na moho aia aoao me ka nana ole i ke kupono o ia mau moho, i ka wa e hoalaia mai ai ka ninau pili i ka jx>no o ka aina ame ka lehuiehu; he kumakaia oia; a e kapaia aku he "luda Isikariota." No ka makee ana i ka pono o ka aina, ka pono o ka oihana ame •ka pono o ka lehulehu ke a'o n'ei ke Kuokoia e hoonele i na ilio melemele me ka oukou mau ana; a e haawi aku i na baloko no ka poe i hoomaopopoia e hooko ana i ka ihiihi ame ka laahia o ka oihana, aio ka pono o ka aina ame ka pomaikai o ka lehulehu. Ma keia wahi i makemake ai makou i ka poe koho baloka o ke Kalana o Oāhu nei e nana ina moho no ke kulana Loio Kalana. Ke makee nei makou i kela oihana mamuli o kona lawelaweia ana e ka mea e noho nei i keia manawa, a e holo moho hou nei hoi no ia kulana 1 keia kau, a no ka mea ua ku-e o*a i kana hoohiki oihana mamuli o ka hoolilo nui ana i kona manawa ma kana mau hana ponoi iho no» [konp pono, a hoohemahpma ina hana aka lehulehu e uku iaja e like me na mea a makou e hoike aku nei no kana mau hana ma keikahi wahi & keia pepa. Ke hoike nei hoi makou i ko makou kakoo no ka moho kuokoa e Iholo nei no keia kulana o ia o Carlos A. Long e like me ko makou manaoio he Hawaii oia e hooko ana i kela oihana me ke kuio, e hoolilo •an,a hoi i ka oihana i hana kaokoa loa; aole hoi no ka hoopilimeaai ana no ka pōmaikai o kekahi p>ohai wale no. He mea nui ka oihana © ka lehulehu, a he kauwa ka mea e lawelawe ana ia oihana na ka lehulehu; a pela makou e kau leo aku nei i ka lehulehu, na haku o na moho e ake nei e hoopiha aku i ka oihana o ka lehulehu; e kiola i ka ilio melemele a e koho i ke kanaka kupono. Ina i hiki ole i ke kanaka Hawaii ke hooko i na kumu aelike me ke aupuni no na aina hookuonoono i haawiia aku ia lakou; alaila pehea la e hiki ai ke makee wale aku i na eka aina he kanaha a kanaono paha e like me ka na Demokarata e noke nei i ka haanui haaliki i na kanaka Hawaii koho balcka, no ka lāwe ana mai i ke Kanawai Aina o Amerika a hoopili no keia Teritore. He hookahi no kumu o ia haaliki ana i maunu baloka no keia kau koho, me ka ike maopopo no, e like me ka Kakanolelo Garfield i hoike mai ai oiai oia ma Hawaii nei he mea hiki ole i ke kanawai Aina o kekahi wahi ke laweia mai a hoopili. no kekahi wahi, a pela hoi e hiki ole ai ke paholaia mai ia kanawai i Hawaii nei e like me ka hoike akea ana ae o ka mana hooko ame kau kanawai o ke aupuni Federala ma ka olelo hooholo hui o ka hoohuiaina e hoole ana ika h ; ki ana ike kanawai Aina o Amenka ke hoopiliia mai ia Ha•waii nei. Oka hoao ana e haawi aku ika hooponopono ana ina aina aupuni o keia Teritore iloko o ka lima o Amerika, he hoike okoa ana aku no ia i ka haawi pio ana aku o na makaainana o keia Teritore i kekahi o na mana ano nui, e nele loa ai ka loaa hou ana mai o ia mana i ka Ahao'ielo kuloko e hana i mau kanawai pili i keia kumuhana ano nui. ; O na hui mahiko iloko nei o ka aina, o na oihana mikiala lehu]ehu, o na oihana kalepa, o na hanaia na lakou e hoolaupai, a e hoopomaikai nei i ke aupuni mamuli o na aūhau nunui, mawāho ae o keia ke komo nei iloko o ka waihona o ke aupuni, he loaa makahiki mahuahua mai na uku hoolimalima mai ona aina aupuni. E hoonele ia anei ke Teritore o Hawaii me keia loaa makahiki m&huahua? Eku wale anei na hana mikiala iloko o ka aina ma o ko lakou hooneleia ana aku me na aina aupuni i manaoia aku ai e pono ia mau oihana, a e haa\Vi aku i na makaainana hoopalaleha a hoomāopopo ole? Na oukou e ka lehulehu e ike mai no oukou iho; a oia nae ka makou e hoomahui ae nei, 'he maalahi ke kamailio, he paakiki ka hiki ana ke hooko/ pela no auanei ka hiki ole i na Demokarata ke hooko i ka lakou mea e kamailio nei ma ka lakou kahuahana. — ; «♦'- ; . Ke mahalo nei inakou i na Repubalika o ka mokupuni Kaili La, i ka wāe ana mai nei i kana mau moho Lunamakaainana; oiai o lakou iho la no na pukonakona o ke kau Ahaolelo aku nei i hala, o lakou na Mea Hanohano Rice, Coney ame Sheldon. He hana ku ika naauao ame ka noeau ka Kauai i hana mai la o ka wae ana i kā poe i ike maoli ia ko lakou makaukau i ka hana; a pela hpi makou e ake aku nei ia Hawaii e hoouna hou mai ia H. L. Holstein kela l()ea kalaiaina hoomakaulii, ka mea nana i hookaulana aku i ka Ahaolelo i hala a Hawaii e haaheo nei nona. Ke pu nei hoi makou ika mokupuni 0 Kakuhihewa e nana i ke kumu alakai, a e hoohalike me Kauai ma ka hoouna hou ana i ka pofe kahiko i ike i ka hana e like me Kaleiopu, Correa ame Long, a no ka mea, aole a makou mau kumu hoohalahala 1 ike no lakou. E hoomanao i keia o hoouna hewa auanei oukou ike kanaka kalai kii iloko o ka hale kau kanawai. — Mai koho i ka paa baloka pololei ina ua ike oukou aia he mau ilio melemele iloko olaila. Aole nae he nana ae .o ka poe e ohi nei i na pomaikai mamuli o ka ukuia ana e ka aoao e hele e hooikaika no ka pāā balokā holookOa; ame ka poe e loaa ana he mau hoohiki no kekahi mau pōmaikai ia lakoū mā keiā hope aku, nolaila e koho i ka poe kupono o ke ano hoōJ)ilimeaai ole i nanaia akū ko oukoū pono ko kā lehulehu. . 1 ' ■