Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 41, 9 October 1908 — KUKALAIA KA HOOUKA KAUA KALAIAINA Na ka Aoao Home Rula ame Limahana i Kaa Mua ke Kahua ma Aala ma ka Po Poaono Nei. [ARTICLE]

KUKALAIA KA HOOUKA KAUA KALAIAINA

Na ka Aoao Home Rula ame Limahana i Kaa Mua ke Kahua ma Aala ma ka Po Poaono Nei.

Ua kaa i ka aoao Home Rula ame Limahana i huiia ka hope loa o ka noho ana o ka lakou aiia elele wae moho, aka nae ua kaa ia lakou ke ki ana i ka pukuniahi mua loa o ke kukala kaua kalaiaina ma ka Paka o Aala ma ke ahiahi o ka po o ka Poaono i hala, a me he mea la e kaa ana no ia lakou ka haule pa-hu ma ka hopena o ka hoouka kaua i keia kau koho haloka. Ua nui ka poe i hele ae e hoolohe i na ha'iolelo a na alakai o kela aoao, mai na RepubaJika, na Demokarata ame ka poe i maopopo ole ko lakou mau aoao kalaiaina i hoomaopopoia ua hiki aku paha ma kahi o ka ehiku haneri kanaka ka nui. Mamua o ka .hiki ana mai i ka wa e weheia ai o na hana ha'iolelo o ia po, ua hoonanea mua e ia iho ka lehulehu me na himeni a kekahi hui hookani pila 1 hoomakaukau ia no ia po, e hoopihaia ana no hoi na manawa mawaena o ka poe ha'iolelo me na himeni niai ua hui himeni nei mai. O na moho apau i waeia e ka alia elele ka poe na lakou na ha'iolelo 0 ia po, mai lea Elele e alualu nei no ke kulana 1 Wakinekona a hiki aleu i na hoa o ka Papa Lunakiai. Ua wehe muaia ka ha'iolelo o kela po, e kia moho Elele K. Notley a o ke ano nui no o kana ha'iolelo, oia no ka lioino ana i na aoao Repupubalika ame Demokarata. Ua ku-e oia i ka Elele Kuhio, no kona hana wale ana no i ka pono 0 ka poe waiwai, a hoohemahema hoi i na pono o na kanaka ilihune. No ka moho Demokarata hoi, ua hoohalike aku oia iaia me ke kii o Kamehameha, ka hoikeike ana iaia me ne kanaka nui la, me ka haawi ana i na hoohiki lehulehu, aka nae ina e nana pono aku ana ka poe koho baloka iaia, e ike aupnei lakou, ua piha i ka olohaka ame ka makani. U lawe mai oia a kamailio maluna 0 lee kanawai aina, ma ka olelo ana ua pono ole loa ka manao ana 0 na Demokarata e hana aku e like me ka lakou e manao nei e hana maloko 0 ka lakou kahuahana, no ka mea e hooneleia mai ana ke aupuni Teritore me na loaa hoolimalima makahiki e loaa nei i ke aupuni i keia manawa, a huli ae la hoi oia a hoino aku la i ka aoao Repubalika, no ka mea mamuli 0 ka

lakou hoohana ana, o ka poe waiwai wale no ka poe e loaa nei o na aina, a nele ka pBe ilihune. 0 kekahi o kaua-maa kumu ku-e i ka Elele Kuliio, no ka hoao ole ana e hooikaika aku e paholaia mai ke kanawai Federala a hiki i Hawaii nei e pili ana i ka uku o na kiure Federala, a no ka poe waiwai wale no ka kana e hana ana ,aole no ka poe ilihune kekahi. Iloko o kana ha'iolelo, aole he maa mea i kamailioia ae e pili ana no ka aoao Limahana a pela lioi me na moho e ae, a oki loa aku hoi ke noi ana mai i ka poe koho baloka e haawi aku i na kakoo ana i kekahi mau moho Repubalika i kakooia mai e ka aoao Homa Eula ame Limahana i huiia. 1 ka pau ana o ka ha'iolelo a ka Elele Home Rula, ua ku mai la o Mr. Mooheau, ka moho puuku Kalana i ka« kooia aku e kela mau aoao, iloko o na leo huro a ke anaina, a ua heluhelu mi!a mai oia i kana ha'iolelo i kakania a mahope mai o ia manawa i paku'i mai ai oia, ma ke kono ana mai i na Home Rula, na Limahana, na Repubalika ame na Demokarata e koho akn iaia i Puuku Kalana. Penei iho ke ano nui o kana ha'iolelo: Ua loaa ia'u ka hanohano oke ku ana aku imua o oukou ma ke ano he moho kuokoa no ke kulana Puuka Kalana. Ke holo nei au ma ke ano moho kuokoa, no ka mea o na kanaka ka poe na lakou e hoomalu, aole o na aoao kalaiaina, a no ka mea no hoi ina au e kohoia mai ana a puka, aole au e punukuia malalo O' ka mikini a o kekahi pohai paha. 0 na moho e holo ku-ē nei ia'u he mau kanaka kupono a hoopono laua a pela no hoi au, i lawa ka makaukau e hoopiha i kela kulana e loaa ole mai ai ka hoohalahala ana a ka lehulehu. Ua hoike mai oia, ina oia e noho ae ana- ma kela wahi, alaila o ka hana wale no a ka lehulehu kana; e hooko āku ai, aole hoi o na hana e ae. Ua hoikeike mai oia i ka loihi o kona mau makaliiki o ka lawelawe oihana ana, me ka loaa ole he mau kumu hoa» hewa e ku-e ana iaia, me ia ano hoo-, pono no nuanei e hiki ai iaia ke lawe« lawe i na liana o kela keena me ka kupono e lilo ole ai i mea na ka lehu* lehu e hoohalahala ai nona.

I ke kuu ana iho o ka ha'iolelo ana a Mr. Moolieau, ua ku mai la o Wm. C. Aehi ka moho no ke kulana Meia o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu, a oia akū kekahi i nokeia aku i ka huroia e na kanalea. Wahi ana o ka hookohukohu aoao wale iho no ka keia mau aoao o Ha« waii nei ,eia nae aole he kulike me ke ano o na aoao o Amerika Huipuia. Ua hoikeike mai oia i lea mokuahana 0 na alakai o na aoao kalaiaina o Amerika Huipuia e like me na kahua alakai a ia mau aoao, aka ma Hawaii nei nae, he mea milimiliia na hui imi loaa e na aoao Demokārata ame Eepubalika. I ka haule ana ae hoi i na moho Meia, ke kulana hoi ana e alualu nei e Joaa mai, ua ku-e ino loa oia ia Lane, no ka mea wahi ana, e alakaiia ana o Lane ma ka ihu e ka peresidena o ka hui mokuahi holo piliaina, a ua paa hoi 1 ka hoohileiia malalo o na alakai o ka aoao Repubalika no ka hooko wale ana ilo i ka lakou mau mea e kauoha aku ai iaia e hooko mai. He nui a lehulehu wale aku na olelo hoinoino i na moho e holo ku-e ana iaia, a no ka mea a ia ka pono o ka puni mai o na kanaka loaa ka baloka. Ina ka oia e kohoia ana *,ala,ila aole oia e hele aku ana i keia mau hui no kona a 'oia mai i kana mau e hana aku ai, aka e hana aku ana no oia me ka makaukau i loaa iaia iho no ka pono kaulike o ka lehulehu. Mawaho ae o kekahi mau kumuhana lehulehu ana « kamailio ae ai, ua kalele ikaik'.-. mai oia maluna o ke kanawai laikl.u;. oia hoi e hoomahuahuaia ka uku o ka laikini e like me ka nui o ka e hoohanaia ana, a ma ia ano e kaa auanei ke koikoi o ka uku 'ana i na laikini i ka poe waiwai, a pakele ka poe ilihune, a o ka pomaikai hoi e loaa mai ana i na kanaka ilihune ma keia hana ana pela, e hoohana nui* ia ana lakou ma na alanui o na kaa otomobile o ka poe waiwai e hooholo ai. He nui na moho e ae i kamailio ma ia po, a he hookahi no ano nui o ka lakou mau ha'iolelo, oia no ke noi ana -aku i ka poe koho baloka e koho mai i na nioho a ha aoao i huiia, i hoopakeleia ae ai ka ke Kalana mai'kē-kōnio •ana aku iloko o ka pilikia. : -