Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 42, 16 October 1908 — ULUMAHIEHIE NA DEMOKARATA MA AALA PAKA Loheia Ka Haiolelo o na Moho e Koho Pololei i ka Paa Baloka Demokarata. [ARTICLE]

ULUMAHIEHIE NA DEMOKARATA MA AALA PAKA

Loheia Ka Haiolelo o na Moho e Koho Pololei i ka Paa Baloka Demokarata.

Ilumahiehie ka halawai a na Demo- j * iru:a ma ka po o ka Poaono i hala : n:t Aala Paka, ua hiki aku paha ma I o ka elua a ekolu kaukani poe i | * ".oa ae e hoolohe i na ha'iolelo a na j 3j>.ho, mai ka poe i loaa he mau mana*' ~.ho a ka poe i loaa ole. l'a weheia na hana ha'iolelo o ia po ~ • ka pule a ka moho Lunamakaainana j.ov. Kuikahi, oiai. hoi na moho apau e .nku like mai ana iluna i ka wa o ka * nela o ka Ekalesia o "Waikane e ka- ; ,kalo ana i na mana lani, e hookau Mii i na hoomaikai ana i na moho i waeia ma ka aoao Demokarata. Na ke Ivomite Kuwaena Mr. Ingham i hoolauna mua mai i ka ha'iolelo o ia a wahi ana aole ona kanalua \i no ka lanakila o ka aoao Demokar it i keia kau, no ka mea ua 'manalea a na kanaka.i ka aoao Repubalika, a \hoololi ae nei lakou i ko lakou maii )o no ke kakoo ana aku i ka aoao De:nokarata. ! I kona ku pale aiia mai ma ka aoao 0 Mr. McCandless no ka mea a na nul>cpa e kamailio ana no leona holo ana 1 ka aoao Demokarata, mamuli no ka in o kona ike ole i ka hooko pono o na i;-ppubalika i na i kuljke me kona "••ikomake, a no ka pono hoi o ka lehu.'!U - r ; inko o na kau hakoko kalaiaina ae . i halii, ua paakiki loa no o Mcnaioss ma kana mau kumuhnna e .7i:to ai. a pela na Rcpubalika i hooin.nu nku ai iaia. Ua liiki mai • ka manawa a ka aoao Demokarata mni ai inia, me ka manaoio, o ke ■ :i.i;a ia e ola ai ka aoao e like me :i ano koa a wiwoole. 1 kn manawa o Kakauolelo Garfield ī .n mai ai i Hawaii nei, ua hoea - o }leCf,n(Uess imua ona, a hoike n i ke kupono ole o ke ano o ka hoo-; ana o na aina aupuni maanei

I nei, aka ua ae akn nae imua oiia, eia : kekahi o na kanaka aina nui, a ua maI kauku mau no hoi oia e kuai mai i na | aina aupuni e kudalaia ana, e like me | ka loaa ana iaia o ke dalti e kuai aku •' ai ia mau aina. I kona hooki ana iho i kana ha'iolelo, ua hoolauna mai la oia ia C. J. McCarthy i lunahoomalu n» na hana o i:i ahiahi. Ua liaawiia aku he mau leo huro no ka lunahoomalu, a wahi ana e hoolauna.mai ana oia i na moho Demokarata imua o ka lehulehu, aole nae lakou e knmailio mai ana maluna o ka ninau pilikino, aka maluna no o na mea maloko o ke kahuahana. O Chas. Girdler ka mea mua loa i hoolaunaia mai, he moho lunamakaai* nana no ka ai>ana eI,A. He hepa oia fei na ke alii, no ka mea aole he hiki ko ha'iolelo wale mai, aka ua helulielu mai la oia i kana mau mea i liboj makankau ai mai kekahi apana pepa mai i kakauia, a wahi ana, he leanalea hemahema loa oia i ke kamailio, eia nae ua piha ka kona puniu i ka 1010. Mahope aku ona na moho lunamakaainana i hoolauna pakahiia mai ai a lio hookahi no a lakou olelo, o ke koho «'iku no ia lakou mai ke poo mai a hiki l ka hi'u. He mau ha/iolelo pokopoko wale no ka lakou, e kauoha mai ana no i ka poe koho baloka e hoao aku ia lakou, a ina ka e ike. ana i ko lakou maikai' ole, alaila aole e aa hou ua mau molio la. e pii iluna o kela papahi lf- a lia'iolelo hou mai imua o ka lek\flehu. Pau hoi na ha'iolelo a na moho lunamakaainana, na haule aku la i na moho lunaleiai, a oia ano hookalii no ka lakou mau ha'iolelo, o ke koho aku no ia lakou apau loa, me ka haalele ole i kekahi. 0 kalii aku nae o ka apiki ma ke ano

0 ka lakou mau lia'iolelo apau, mai ka Meia no e koho mai ai a hoi mai ilalo, me he mea la aole no paha he lioihoi ka lakou moho Elele Haole, aole he loheia aku o ko lakou kauoha mai i ka li-hulehu e koho aku ia McCandless kekahi. I * He wahi moolelo ku i ka hoakaaka ka Mr. Trent i kamailio mai ai i kona* wa i ku mai ai e ha'iolelo. I kahi la ka, halawai mai la o Harry von Holt, ka moho puuku a na Kepubalika me kekahi kanaka Hawaii ma ke alanui l'apu, a olelo aku nei o Harry iaia e koho mai iaia nei i puliku no ke Kalana, a o ka pane hoi a kela kanaka Hawaii, "pehea ka hoi o Kalena?" < "He malihini oia ; a owau -ke kamaaina, nolaila e koho mai oe ia'u no ko'u kamaaina ana." Olelo aku nei nae ua kanāka nei, "Ile elua ae nei makahiki o ko Kalena nolio ana iloko o ke keena puuku, a aole oe i noho ilaila, nolaila o oe ka malihini," a pilikia no ka moho puuku 1 leana mau olelo hoopilipili i kahi kanaka Hawaii. " : Ma ko Trent ano kamaaina no iloko 0 ke keena puuku i kauoha mai ai oia 1 ka poe koho baloka e hooinau hou aku no iaia il'oko o kela keena no ka ekolu o kona mau kau o ka nolio ana e malama i ka waiwai o ka lehulehu. Me lie mea la nae ua hele na kanaka a hae no ka makemake loa e lghe aku i ko Jarrett ku mai e lia'iolelo, a iaia i ku mai ai, ua noke mai la lee kalapu himeni i ka hookani i kekahi mele i hakuia nona, a ua noleeia aku oia i ka, huroia e ka lehulffhu. He mau wahi olelo pokole wale no kana i ha'iolelo mai ai, aka lie mau olelo no nae i komo iloko o kekahi poe koho baloka. Ma ka olelo Hawaii mua kana o ke leamailio ana mai, alaila kamailio mai la ma ka olelo haole. Penei ke ano o kana ha'iolelo: "Ualliookau mai oukou i ka lei o ka hanoliano maluna o'u, i ke kau i liala ma o ko oukou koho ana mai ia'u i Hope Makai Nui no oukou, a ina ua ike oiikou i ko'u hooko pono i ka hana ma ia kulana a'u i lawelawe ai, alaila o ka wa keia a'u e hoi aku nei ia oukou e hookiekie ae ia'u no kekahi kulana liou, a e like no me lyo'u hooko pono i ka hana a'u e paa nei i keia manawa, pela no auanei au e hooko aku ai i ka hana o ia leulana liou." I ka hiki ana mai i ka wa e ha'iolelo ai o ka moho Lunahooia Mr. Anderson, ua nui kona ohohiaia e na kanaka, rio ke kamailio mai ma ka olelo liaole apau hoi ae i ka olelo Hawaii, alaila haule ilio i ka olelo Pake, he kapalili hoi kau, a ua lilo ia i mea no ka lehulehu e.noke ai i lea aka. He mau moho lehulehu ka i ha'iolelo mai e pai mai ana no i na mea a ka aoao Demokarata e hana aku ai ina lakou apau e puka ana i keia kau a i ke ku ana mai o ka moho Elele McCandless, ua hookani hou mai ka hui hiineni i kona himeni, me ka hooleiia ana mai he lei ilima iaia e leekahi kaikamaliine uuku, a he nui ka huro o na kanaka iaia. Walii ana ua liiki loa e loaa mai he kanawai aina no Hawaii nei i ku like me ke kanawai aina o Pilipine, i hooholoia ai e ka Ahaolelo i ka makahiki 1902, a i mana ai i ka makahiki 1904, ma ia kanawai, ua hiki ke loaa mai ka aina i na kanaka Hawaii he kanaha mau elea aina iiia ke noi ana aku i ke aupuni me lea uku ana i ka uku o $10, a no ka uku ana aku i ke koena o ka auhau iloko o na makaliiki ma ia hope mai e loaa maoli mai ai ke sila o ka aina. Ma keia wahi nae, aole oia i hoakaka pono mai i na kumu aelilee mawaena o ke aupuni ame ka mea noi, e laa ke ano o ka malama ame ka noho ana maluna o ka aina, aka ua hoohalikelike mai la oia me na aina aupuui maanei nēi, oia hoi i ke kanu ana no i na mea i kauohaia maloko o na kumu aelike, he mau kumu nae ana i ike ai e hiki pono ole i na kanaka ke hooko aku me ka holopono. "Ina ua loaa ia Pilipine ke kanawai aina o kela ano, pela no auanei e loaa pu mai ai ia kanawai ma Hawaii nei," wahi ana. Aole o ke kanawai aina holookoa o Amerika kana i makemake ai e laweia mai a hoopili no Hawaii .nei, aka o ka hana ana aku a hiki i ka hookoia ana mai o kekahi mau kumu ano nui iloko o ke kanawai e kupono ai no Hawaii nei. O ka moho Meia Pern aku kekahi i pa'ipa'i nuiia iaia i ku mai ai e ha'iolelo, a ana, o ka hooponopono aupuni maemae a hoopono kana i makemake ai i kona wa e pii,ae ai ma kela kulana, a e lilo auanei ia i mea no ka lehulehu e pomaikai ai. s E like no me kana i hoike aku ai i ka aha elele nana oia i wae mai no kona hana aku i ka hana a lakou e liauoli ai, pela no oia i haawi pu mai ai i kana liooia ana imua o kela anaina )kanaka, i kona hooko i mea na |akou e kaumaha ole ai. O Mr. Harvey ka mea ha 'iolelo hope o ia aliiahi, a o ka mea ano nui i lilo i mea waiwai ma kana ha'iolelo, oia no ke a'o ana mai i ka poe koho baloka, aole e nana i ka ili, oia hoi, i ke kohh ana i na moho e koho no i na haole me na Hawaii pu maluna o ka paa Demokarata.

O ke diabolo ka mea nana e hoo* walewale i na kanaka e ae apau, a o ke kanaka palaualelo oia ka mea nana e hoowalewale i ke diabolo.—ltalian.