Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 43, 23 October 1908 — KA MOMI O KA HIKINA A I OLE Ka Hihio Moeuhane Kupaianaha. [ARTICLE]

KA MOMI O KA HIKINA A I OLE Ka Hihio Moeuhane Kupaianaha.

MOKUNA XI. Oiai he mai?manu laka loa kela aole i lilo i hana nui na ia nei ka h'»pu ana i kekahi o laua, a ninini aku la i ka hapalua o ka wai o ke iloko o ka waha o kekahi manu, a iaia i'hookuu hou aku ai i ua : aim la, ua kakali aku la oia o kona ike aku i ka hopena ana e manao ; , . ; a hoi ka make ana o ua manu nei, eia nae aole pela, he mau mic ia ana e nana la, he o ia mau no kona ano, a hooholo iho la oia, ; ; ;,i a hiki i kekahi manawa o ia la, alaila hele hou mai oia e nana, ma- : ]»:iha ia wa oia e ike ai i ka hope o kana mea i hana aku ai, a i ma- : ai hoi e loaa mai i kela manu. l'a huli hoi hou mai la o Taisa 119 ka hale, aole nae i hele aku 110 i'ii a kona haku e nanea ana me Li, aka ke hoolalau wale la no oia ; keka'ni mau w-ahi, aia ka pono o ka hala ae o kekahi mau hora a■'a hele aku oia e nana hou i ka manu ana o ka haawi ana aku i kela ' '.a ti. - Ma kekahi manawa o ia auwina la, ua" hele aku la oia no ka hale .;nu, a ike aku la oia i ua mau manu nei e kau like mai ana iluna o kahi laau, a e lewalewa mai ana ko laua mau poo. Kii aku la keia , i kona hou ana aku i ka manu ana i.ma-ka ai o ka manu ia ana a hanai ana i kela wai o ke pola.ti, ua ike aku- la oia i ke au ana ae 1 • ke poo i ka hanu mauliawa 0 kona aho hope loa, a haule iho la oia ko o ka wai a make loa. Aole a Taisa kaukai hou ana aku, no ka ike ana i ka hopena o ka .t-a keokeo ana o ka ike ana maluna o ke pola tī a kona haku wahine, me ka holopono o na mea apau ana i manao mua ai, ua huli hoi aku ia n'vd no ke ake ana e ike i kona haku, a ua hoopaha'oha'o loaia niai . -a mamuli o ka loaa ana aku o ua haku nei ona iaia maloko o kona • nni ponoi, a aia'hoi o Li ma kona aoao e noke mau aku ana no i ke kamailio me ke'kilo mau ana maluna o na maka o Niao. Ke noke mau la o Li i ke kamailio i na olelo hoolana ia Niao me tk -na manao mamuli o ka loihi o kona noke ana aku i ke kamailio : ke Kamaliiwahine, pela e ike aku ai oia i kekahi' mau hiona ano e :raluna o kona helehelena, eia nae aole pela. I ua Li la e kamailio aku ana no ke ake nui loa o ke Keikialii e : ke i ke ki\lana oluolu o kana wahine, pela ka lamalama mau mai o ka helehelena o Niao, a ke noke loa aku nei no hoi o Taisa i ka hakilo- :. ko Li ano me ka noii pono ana i na mea apau a ua kanaka nei e iini vMi\ nei e īke no na mea e pili ana ia Niao. He hapalua hora wale no nae mahope iho o ia huli hoi aiia aku a Taisa a noho pu me kona haku wahine, ua ku ae la o Li a hoomakaukau no ka huli hoi ana aku no'Nanakina. a 0 ka laua o ka lohe ana aRu. oia no ke pohapoha o na kapuai wawae o ka lio o ua Li la e hoi pololei ana no ka halealii. Ia laua nei i noho kokoolua wale iho ai no, ua i aku la o Niao i kana kauwa ia Taisa: "Ke manao nei au, he o ia mau nō ke aloha o kuu kane ia'u." wahi a ua Moi>wahine la, me he mea la akahi 110 oia a ]>uoho mai kona noonoo nui ana maluna o kekahi manao ano nui. "Nani wale hoi ha ka mea hauoli, ina io hoi ke mau la no ke aloha • ) ka haku o kaua ia oe," wahi a Taisa i hoolana mai ai i ka manao o kona liaku. *'L"a inanao no hoi au ua aloha oia ia'u, aka hoi ke noonoo ae Si;a kekahi ano, ina paha i aloha io oia ia'u, pehea la oia i hoihoi mai ai ia'll ia nei e noho ai, a noho oia i wahi okoa." "Heaha la hoi e kākali malie no kaua pela, a malia o hiki mai no ka manawa e hoopauia ae ai na manao kanalua apau, a ike aku no oe i ke ano maoli o ua haku la o kaua. E noi aku ana nae au ia oe e -Mokuu mai ia'u e hoi au e hooluolu i keia manawa, oiai ua helei au a :: \lluhihlhi! no ko'u ala ana i ka po nei," wahi a Taisa, oiai he hana k>_>a kana' i manao ai no ia po iho, ke kumu o keia makemake ana • na e hoi e hiamoe ma ia auwina la. Ua ae koke aku la o Niao i kana kauwa e hoi e hiamoe, a o ka ; ana nuia a Taisa o ka hoike ana mai i kona haku, oia no ka hoala an i aku iaia ina e hoea mai ana kekahi mea mai J<e alo alii mai, a o ka i aku la no ia o Taisa noloko o kona rumi no ka hooluo?u ana. Eia keia i ka hora elima o ke ahiahi, a oiai ua maluhiluhi io na k i āa. nolaila aole i hakalia iho ia haule ana aku maluna o kona wahi :: ■ ua pauhia aku la oia i ka hiamoe, a aole oia-i ala hO'U mai a hiki . i]ora umi o ia po. v 1 ' kana wahi mua loa o ka hele ana aku e nana mahope iho o keia .na mai ona, oia no ke keena* o kona h.aku, aka e ala mai ana no iloko o kona rumi, a o ia ka Taisa o ka i ana mai: Heaha kou mea o ka hele ole ana ae nei e hoala ia'u, aole au \ ■ -..po eia ka ua hele loa aku nei au i kahi o ke aumoe? .He mea •>aha kekahi i hoea mai nei, i ko kaua wahi nei ea?" \ tlie mea e ae i hoea mai nei ia nei', a no kuu manao ua maluhik a oe. pela au i hoala ole aku nei, eia nae ua hele aku nei no au e :i e. a ike aku nei 110 hoi i kou moe mai, aole a'u hoala wale aku u 'niamoe ua nanea. - keia mau olelo a Niao, ua hoi pono mai la ka manao o Taisa, i kela ano pihoihoi e like me ia ana i ala mai ai, alaila ua wehe- : la oia i ka lole o kona haku, a i aku la: ■ paha e loaa ana ia oe ka hoohiolu maikai ana, oiai ua hele # . - E kii ae au i ko pola ti, a hoihoi mai ma ko aoao nei i i;la :.e • 'aoi ia i ka po, e wailiO|apa, alaila aohe au mea e k-ahea ae ai .°.ka :na e hoopilikia ia mai ana oe, ow r au no ka hiki mua e komo ii' 'k-» o kou rumi nei e kuu haku." "Mai hopohopo oe no'u e Taisa, aole he liana nui nau ka hoo- ■ ■ v ana, oiai ke manao nei au i wale no kou hiamoe i - i -i ole aku e hooluolu i keia manawa." l'a hele aku la o Taisa e kii i ke pola ti o kona haku wahine, a v a u.akaukau ?.na o- kona mau hemahema, ua pani mai la oia i ka 1 o kona rumi, a hoi aku la oia no kona wahi keena a he minoaeka. "•'• ;••■ no ka kona haku wahine i haawi aku iaia no ka piha makaala a *<■ " kana kauwa. a hoi aku la o Taisa noloko o kona rttmi, aole nae oia i hiamoe, | ' 'ioololo wale la no oia, a oiai ua houia mai e ia ka paku lole e pale : .: a\vaena o ko laua mau rumi a puka, nolaila ma kela puka no ' hakilo mai la i ka mea e lianaia aku ana no kona ina he • kekahi o ia ano e hanaia ana ma ia po, no ka mea aia no ka ma•;'.'ia iloko o Taisa e hana houia aku ana kekahi mea i wahi .e ko ai "lakemake o ke Keikialii i hoihoi mai ai i kana wahine no keia He hookahi nae hora okoa o ia noho hakilo ana o Taisa, ua-lohe ki oia i ke pahupahu mai o kekahi ihau kapuai wawae ma ka hale a kiei aku la o ; a mawaho o ka puka aniani, a ike maopopo loa ■ a oia he elua mau kanaka e hele hookokoke loa mai ana 1 ka hale, L nana loa la no keia a hiki i ke ku ana o ua mau kanaka la malalo 1 • o kekahi mau kumu laau ti e ulu ahewa ana. :<e lohe aku la keia i ka hanuimu mai o ko laua mau leo. a īloko ' • niinuke pokole wale no o ia kamailio ana a laua, ua hele hou aku :a ma kekahi aoao o ka hale a nalowale aku la mai ka ia rtei ike ku ia laua. h l a hele o Taisa a p ; ha loa i ke pihoihoi aka ke ake loa la oia e f i:a liana a keia mau kanaka o ka maau hele ana o ka po, a no ko - ; ike ole ana aku ia laua, ua hoi hou mai la no oia ma kona wahi

mua i noho ai, i ike aku ai no oia i ka mea e hana ia mai ana maloko o ka rt?mi o kona haku. No na hora elua keia noho ana ona ma kela puka iloko o ka pale 0 ko laua mau rumi, ua hoopihoihoiia mai oia mamuii o ka ike ole aku i kekahi mea, a hoi mai la oia noluna o kona moe, eia nae he hookahi no paha niinuke o ia noho ana iho ana, ua lohe aku la oia i ka nakeke maloko o ka rumi o kona haku, a o kona hele koke mai la no ia e nana iya kahi ana i ku kiai mua ai. l"a ike maopopo loa mai la oia i kekahi kanaka i uhiia kona kino holookoa me kekahi koloka loihi, a koe wahe rio kona mau maka, a ke nihi mai la kana hele ana no kahi o ka ihoiho kukui e a ana, ke hoolono pu !a no hoi oia, me ka hoolohe loa ana, ina paha he mea kekahi e hakilo mai nei \aia, a i ole e ala mai ana paha o Niao. a i kona ike ana ua maluhia na mea apau, o kona hoao aku la no ia e puhi i ke kukui, a iaia nae i wehe ae ai i ke koloka loihi e huna ana iaia, ua ike maopopo loa aku la o Taisa, aole keia he kanaka okoa aku, aka o ke Keikialii Kong-ti no ia. Ike pono loa aku la o Taisa i ka hele ana aku o ua Keikialii la a ku ma ka aoao o ka moe o kana wahine, a nana aku la iaia e hiamoe mai ana, alaila ua wehe ae la oia he puolo laau make mailoko ae o kona poli a hookomo ihō la ilo'ko o ke pola ti, o kana wahine e waiho ana ma kona aoao, me ka noke pu ana iho i ke kowali a hiki i ka hui ana, o kona emi mai la no ia hoi no kona wahi o ke komo ana mai. I hakalia no i ua Ke'.kialii la a nalowale aku mai keia-rumi aku o Niao ; o ka eleu koke aku la no ia o Taisa a loaa ua pola ti nei i hookomoia iho ai o ka laau make, alaila ua hoihoi mai la oia noloko o kona rumi, a lawe aku la he pola ti hou, oiai no kona haku e moe maikai mai ana me ka haupu mua ole eia ka make a kana kane ponoi i hoomakaukau ai nona i kona wa e ala mai ai a inu i ke pola ti. I ka ike ana o Taisa ua holopono kana mau mea i hana ai no ka pono o kona haku, a no ka hoohoka ana aku i ka mea lima koko, ua hele aku la oia no ka rumi hookipa ma kekahi aoao o ka halē, no ka hakilo pono ana 'aku ina paha he mau hana e ae kekahi a'ua Keikialii la ame kona kokoolua e hana mai ai no laua nei. Oiai ua kiekie ka mahina i kela manawa, a oiai no hoi ua uhiia ka puka aniani o keia rumi me ka pale, nolaila he wahi maikai loa keia no ia nei e nana aku ai iwaho, e hiki ole ai nae i ka mea mawaho mai ke ike iaia nei. Aole i liuliu ia nolio ana ana maloko o kela rumi, ua lolie aku la oia i ka walaau o ua mau kanaka nei malalo pono ae o keia keena, a iaia i kiei aku ai mawaho o ka puka aniani, ua ike aku la oia ia laua e ku.ana malalo o ke aka o ka hale ma kahi pouliuli, eia nae aole oia nei lohe aku i ka laua mea e noke ana i ke kamailio. Nō ko ia nei ake nui loa e maopopo ka lua o ke kanaka e ku pn nei me ke Keikialii Kong-ti.,'ua hoolono loa mai la oia i ko laua leo, ia hiki i kona lohe maopopo loa ana mai i ka leo o Li, no ka mea oia 'o laua ka mea kamailio nui, a he hawanawana wale no ka Kong-ti mea e kamailīo mai ai, eia nae aole oia nei lohe i ka laua mau mea e kamailio ana. He hookahi nae a ia nei mea e koho aku nei, aole a laua mau kamailio okoa ae, aka ua pili wale no ia no ka holopono o ka laua mau mea i hana mai ai i wahi e make'ai o Niao', a i ka hala ana o kekahi manawa loihi o ia ku ana o laua kamailio, ua ike aku la keia i ka hele ana aku o kekahi ma ka aoao mauka o ka hale, a hele aku la hoi kekahi no ke nlanui, a o ka hope loa o ka ia nei lohe ana aku, oia no ke pohapoha o na kapuai wawae lio e huli hoi ana no Nanakina. No ko ia nei mayao, aole a laua hoi hou ana mai noloko o ka hale, ua hoi mai ia pia noloko o kona rumi, eia nae mamua o kona hoi ana iho e hiamoe ua kiei mua aku la oia noloko o ka rumi o kona haku wahine, a ike.aku la oia i ka lalau ana mai o« ua haku la i ke pola ti a inu ae la a haule hou aku la hiamoe. Malia paha ke kakali loa mai nei ka poe heluhelu me ka nauki no Aelena ame Lulu, pehea aku nei la laua, nolaila e hoi hoii ae kakou i hope iloko o kela hale hookipa a laua e noho la, a ke kilokilo hoi i komo niai ai. i MOKUNA XII. . LJa piha loa o Aelena- i ke pihoihoi mahope iho o kela ike ana aku ana i ke komo ana mai o ka Pake Kilokilo, a i kela \va ona e noho ana ma ka aoao ō Lulu'vke noonoo la oia no ke alahele ana i manaō ai i wahi no laua e pakele ai mai keia Pake aku. Ua hele oia. a piha loa i ka maka'u no keia kilokilo, aole mamuli o ka pilikia e kau mai ana maluna ona, aka no kona hopohopo, e lele hou ana paha ka manu 1 paa iloko o kona mau lima. Ala mai la na mea lehuluehu iloko o ka noonoo o Aelena no kana mea e hana aku ai, a oiai ua haawi aku oia i kana hoohiki i kela kilokilo no ke kali ana a liiki i ko laua halawai hou ana iloko o hookahi ,pule ma ke kahua o na kakela kahiko, eia nae aole oia i hooko ia olelo hoohiki aka ua hiki ole nae iaia ke kakali a hiki ia manawa mamuli o ka makemake ana e hoopakele i keia kaikamahine mailoko mai o ka, mana o ke Keikialii Kōng-ti. Ua manao no hai oia ua hiki no ia laua ke noho i keia wahi me ka loaa ole mai o na hoopilikia ana, i. ua ma:nao maoli no hoi oia e hoike aku iaia iho imua o keia Pake' kilokilo, aka hoi e lilo ana keia hoi Koke ana mai ana, i mea no uau kilo'kila la e hilinai hou ole mai ai iaia nei, nolaila aole a ia nei man-ao ana e hoikeike hou aku iaia iho imua o kela Pake hookalakupua. "E Adena.," i pane mai ai o Lulu iaia i ike mai ai i ka noho kukule aku o Adena. "Heaha mai nei hoi keia; ou, ke nana aku nei au me he mea la ua piha kou helo}ielena i ke 'kaumaha, aole anei pela e kuu hoopakele?" Ua kulou iho la ke poo o Aelena ilalo. no ka' noonoo ana i. kana pane kupono e haawi aku ai i kona kokoolua, alailai .ua aea ae la oia iluna a i mai la: "Ke manao nei au e haalele koke kaua i keia wahi." u Aia anei he pilikia no kaua ina e nolio ana kaua ia nei nei?" wahi a Lulu. "Aole o kaua pilikia maoli, aka o kela Pake i hoea mai la i keia manawa he mea oia i kamaaina mua ia'u, a ina paha e i-ke mai ana kela ia'ii, alaila ao)le e hiki ana ia'u ke hoano e hou i ko'u ano a ma ia kumu he oi ae ko kaua kaawale ana aku mai keia wahi maniua o kona ike ana mai ia'u." "O e Aelena ina ua ike oe, aia he pilikia e hoohalua mai nei ia kaua\, alai.la ke kauoha aku nei au ia oe e mahuka koke kaua i keia manawa e pōno ai." i pane aku ai o Lulu me ka piha i ke pihoihoi. "Mai lilo keia i mea e hot>pilikia aku ai l kou noonoo, no ka mea aole paha he mau pilikia maopopo loa e hoea mai ana, aka na'u wale ae la no keia manao hopohopo no keia Pake." "Alaila owai keia Pake au e kamailio mai nei ia'u?" i ninau hou a r ku ai o Lulu. "Ua lohe wale no nae paha oe no kekahi Kilokilo i kapa i kona inoa o Ye-fo-hi ea?" "Ina o kela Kilokilo i kaulana e noho ana fna Nanakina, alaila. ua lohe mau au i ke kamailioia no keia Pake iloko o na makahiki ae nei i hala," wahi a Lulu. Ua hoike pinepine mai no ke Keikialii ia'u no kela Pake, a me he mea la i ka'u nana aku, ua maka'u ke Keikialii iaia." "Ma ke ano hea i maka''u ai ke Keikialii i keia Kilakilo?" i hoomaoe aku-ai o Aelena ia Lulu. ka o kona mana, no ka mea e lohe mau ana au i ke kamailio o ke Keikialii nona, a pela no hoi me ka hoike mai a kuu makuakane hanai ia'u. Ina eia io ua Pake la i keia wahi ea, he poao io 1 no kaua e mahuka mai iaia mai." Ua noOnoo hou iho la o Adena i kana mea e hana aku ai, a i keia manawa nae. ua paa loa kona manao ina laua e loaa mai ana i keia Kilokilo, alaila e kaili maoliia āku ana o Lulu mai iaia aku e keia kanaka. i .4 ' (Aole i pau.)