Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 44, 30 October 1908 — EIA HOU NO UA KUMU HOOHALAHALA NO CATHCART [ARTICLE]

EIA HOU NO UA KUMU HOOHALAHALA NO CATHCART

I mea e hoomalamalama houia aku ai lea leliulehu koho baloka no na kuniu lioohalahala e ku-eia nei leo Mr. Cathcart kupono e koho houia no ke kulana Loio Kalana, ua ikeia ae nei ka lioopau waleia ana o ka hihia o kekahi Kepani i hopuia no ka aihue ana i ke kaa baikikala, mamuli o ka ukuia ana aku o na. dala he iwakaluakumamalima ia Adachi,* ka mea e noho hana ana no Mr. Cathcart e like me ka likiki hookaa malalo iho nei penei: <( Okatoba 29, 1908. "Ua loaa mai mai ia Oto mai he $25.00 no ka hooponopono ana ma^ka hihia a ke Teritore vs. ia Oto i wahi e pau wale ai ka hihia. "8. ADACHI." O ka moolelo e pili ana i keia hana, oia no ka hopuia ana o Oto Kumano ma ka la 21 o Okatoba o ka maleahiki i hala no ka ana i ke kaa baikikala. I ka wa i hoea mai ai o kela hihia no ka hookolokolo ana imua o ka aha hookolokolo ua ku loio o Mr. Sims no ka mea i- a mamuli o kana noi ua hoopaneeia v ka hihia me ka imi ana o Sijns i l)ona e hemo ae j ai ka mea i hoopiiia. Ma ia auwina la, mahope iho o kona liookuuia ana mai e noho mawaho a hiki mai i ka wa iio ka h ooloheia ana 0 kona hihia, ua hele aku la kekalii Kepani nona ka inoa o Saburo Adachi a hoike aku la he mea hana oia no kekahi loio maikai, a a'o aku la ia Kumano e hoolimalima 1 keia loio i wahi e pakele ae ai ma keia^hihia. Ua*o!āo aku la o Adachi o Mr. Cath cart ua loio la, ka mea nana e imi aku 1 wahi e pau ai kona pilikia, me ke koi pu ana ia Kumano' e hele e hoo* pau ia Mr. Sims alaila hele hou aku e ike iaia ma ke keena o ka Loio Kalaua. He oiaio ua hoea aku la o Kumano e lilee me ia i kuka muaia e laua. Ma ke keena o ka Loio Kalana i hoike piha aku ai o Kumano ia Adaehi i ke ano o kona hihia, a na Adaehi i -iele aku e hoike ia Mr. Cathcart, a i ka puka ana mai o Adachi iwaho, ua olelo mai la aole he pilikia i koe, aka he kanakolu wale no dala ana e uku mai ai. ' Ua hoike aku la nae o Kumano ua uku mua aku oia he elima dala ia Mr. Sims, a noi/aku la ina paha e hiki ana ke hoemiia mai na dala ana e uku ai. 'a ua aeia mai e uku aku oia i iwakalua-kumamalima dala, alaila hanaia mai kona hihia ma ke ano e kh ole aku ai oia imua o ka aha, e like ■p la me ka likiki i hanaia ai. I kahilei ana mai i ka wa e hoolohe-

iia ai kona hihia, o kona inoa walo no kana o ka lohe ana aku i ke kaheaia ana niai, a kauohaia mai la oia e hoi, oiai ua noi aku la o Mr. Baraunu e hoopau waleia ka hihia. Mawaho ae o kekahi niau kumu hoohalahala e nokeia aku nei i ka hoike imua o ka lehulehu o ka poe koho baioka no ke lnipono ole o ka moho Loio Kalana fiepubalika Mr. Catheart i keia kau, ua loaa maoli aku maloko o ka buke moolelo o ka Aha Hoomalu o llonolulu nei kekahi mau luhia e Ihi-e ana iaia, a efhaawi ana i ka pono 110 ka poe ana o ka aie ana aku a ma na o1)eloia e pM ana ia mau hihia, ua maopopo loa, ua hookahuaia malalo o lea manao kolohe e pulapu aku i ka poe ana o ka aie ana aku. Ma ka la 13 o ka mahina o S6patemaha, 1902, i hoopukaia ai ka oielo hooholo e haawi ana i ka pono no ka aoao lioopii ma ke koi aie a Henry Mny & Co., Ltd., e ku-e ana ia Mr. Cathcart, no $36.43. Ua hoohalahalaia nae imūa o ka Aha Kaapuni, a ma ka la 26 o lantfāri, 1904, ua loaa hou. no ka pono i ka mea hōopii, no ka huina o $38.26. Ma ka la 28 o Augate, 1903, ua haawiia ka polio no ka mea hoopii ma ke koi aie a W. C. Parke kona hoahui i ia ka oihana loio no ka huina o $203.2i. -Ua hoohalaliala no o Mr. Cathcart i keia hihia imua o ka Aha Kaapuni, a haawiia ka pono no ka mea hoopii no ka huina oi ae o $238.75. Ma ka mahina o Sdpatemaba, ma ka la 4, 1906, ua ae maoli o Mr. Cathcart i ka hoohōlo ana a ka aha i ka huina o $316.00 ma ka hoopii a A. M. Baraunu e kii-e ana iaia. Ma ka la 7 o Sepat.emaba, 1903 ua hooholo mai ka Aha Kaapuni no ka pono o ka aoao hoopii W. E. Parke e ku-e ana ia Mr. Cathcart no ka huina o $582.10. He ewalu mau koi aie hou ae ma» waho o keia i haawiia mai ka pono no ka poe na l&kou ia mau koi. a he lehnlehu wale kekahi poe he mau koi ka lakou, aka aole nae e hiki ke loaa mat ke dala ke koi aku, "no ka mea ua hoopaa muaia kona uku loio no ka ukii ana i kekahi mau koi e ae. Ma keia mau mea maopopo ame na kumu lehuleh i hoike muaia aku i ka leliulehu ua kupono ole moili no na . kanaka o keia ano e noho mai nei ma ke ano he kauwa na ka lehulehu, a ® ikeia no hoi kona ano maoli ame kana mau hana e like me na hoakaka malalo iho n6i: Maliope iho o ka hnpa ana mai o Mr. Cathcart. iloko nei o ke Teritore, oia kekahi o na haole i loaa ka ukuhana maikai ma o kona kulana Hope

Loio Kuliina ame Loio Kalana, oiai e lioolakoia ana oia e ke aupuni me na mea apau e pono ai kona keena, a e lawelawe ana no hoi i kana oihana loio iloleo o ia manawa hookahi, a me ia nui no o kona loaa, ua hoohemahema wale aku oia i kona mau bila ma kana mau wahi o ka aie ana, a hiki i ka hoopau okoa ana o kekahi poe i ka manao e koi aku, a lioopii oleoa hoi keleahi poe iloko o ka aha hookolokolo, a ke waiho mai nei no kekalii mau aie, e kali ana ka poe i aieia a liiki i kona koho houia ae i Loio Kalana, alaila hoopii aku e paaia kona uku hana. Ma na koi aie lehulehu i haawiia ka pono no ka.poe hoopii, ua hiki'ke ukuia aku kekahi o ia mau aie niai ka ukuhana aku o Mr. Cathcart a hikl i ka. pau ana o kona kau ma ke ano Leio Kalana. I leona manawa i komo aku ai ma ke ano. he hoahui no Mr. Parke ina ka oihana loio, ua aie aku la oia he hookahi haneri me kfljialima dala mai ia Mr. Parke mai me ka haawi ana i kana nota aie no kanakolu la wale 110, eia nae mahope o lea hoao ana mai o kona hoahui e koi no na makahiki ekolu ua hoopii okoaia iloko o ka aha hookolokolo a pela ilio la i loaa mai ai ka pono iaia. Me leona ike no i kofia aie. maoli aku i ke dala a leekalii, ua lawe ae oia i kana kumupale iloko o ka Aha Kaapuni, oia hoi ke kau ole ia ana o ke-poo maluna o na nota aie elua ana i haawi ai ia Parke i knlike ai me ke i ka wa o ke kaua nie Sepania, e hoole ana i kona aie ana he hookahi keneka oloko o keia mau nota aie. No kekahi nota aie a Mr. Cathcart i aie aku ai no ka huina o $500.00 ua kaa aku ke koiki o ka uku ana maluna o Mr: Parke mamuli o kona leakau kua ana i ka nota i wahi e loaa mai ai ke dala ia Mr. Cathcart o ka lilei w.«ile ilio no kana e hookaa eia nae aia 110 ka manao kolohe iloko aole e uku aku i ka poe ana o ka aie ana. I hooiaio no keia manao kolohe o keia haole he mau paalole lehulehu kana i liele aku ai e hanaia mai 9 Henry Roth, a i ka wa nae e koiia mai ai 110 ka uku ana aku, e hoolalau wale aku ana no o Mr. Cathcart me na \mu lehulehu, a i ka hala ana o na makahiki eono, ua hoole loa aku la oia no ka uku ana aku i ka aie, no ka liala ana mawalio o ka manawa a ke kanawai i kauoha ai no ke koi ana aku i ka aie. Me ia ike no nae ua lawehala aku ia ha'i, ame kekahi poe lehulehu e ae i makemake ole e hoike waleia ae ko lakou mau inoa innna -o ; ka lehuleliu ua lioole aku la no i ka uku ana aku ia lakou, a pela no hoi e hel« nei e noi i na balōka o lehulehu me he mea la he kanaka hemolelo oia, aole i hana i keia maū mea, oial nae ka poe koikoi o keia Teritore e liiki ole ai ke kanaluaia ko lakou kupono a oiaio e hooia mai ana i kana mau hana kolohe.