Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 47, 20 November 1908 — E HOOPAUIA AKU ANA ANEI KA LUNA ALANUI O HONOLULU NEI? [ARTICLE]

E HOOPAUIA AKU ANA ANEI KA LUNA ALANUI O HONOLULU NEI?

Me he mea la i ka nana ak« iloko o keia mau la e nee nei a mahooe iho o ka hala ana aku la o ke koho baloka a puka ae la na moho na lakou e noho mai ua oihana o ka lehu.ehu, he e.ua mau * a a lilo i mau oihana kamailio nuiia e na kanaka, oia no ka o.hana maka ame ka oihana alanui o ke Kalana o Oahu nēi-. . - il k 0 O ka oihana makai, aia ka hookohu ana mai 1' na_maka 1 ka lima o ka Makai Nui, a o ka hookohu ana mai hoi . ka L nui. aia ia mana iloko o ka lima o ka Me.a o ke Kalana ame ke Kula nakauhale o Honolulu nei, a o na kanaka e noho ana m» ke p keia mau oihana a elua, he mau Demokarata laua, o.a 0 W. Jarrett a,Ue / kulike ai me ke kulana o ka aoao kalaiaina ame na mea_ 1 ' upuu aku e ka poe apau i hooikaika no ka lanak.la 0 na moho kalaiaka, he mea pono e nanaia aku na paalalo . ho>ke lakou liio ana he mau koo ikaika no .a aoao, . ka wa e kau aku o na moho ma kekahi mau oihana i manaoia ila.la e hoolawa.a ma. ka poe i lulii pu i na hana hakoko koho baloka. .. Ue Ma keia ano iho la, oiai ua lanak.la na moho Demokarata kulana Makai Nui ame ke kulana Meia, nolaila aia ke kau • aku a na paalalo Demokarata e hoolawaia aku lakou me ka hana ma ka eihana makai ame ka oiliana alanui aku. Eia iloko o ka o.hana makai e noho hana ne. iloko o ke.a manaw a. he poe Demokarata a hepoe Repubalika i hookohu.a aku e Mr. laukea l<a Makai Nui Demokarata i kohoia i ke kau 1 liala, a ma keia hana ana nae a laukea, ka hoonohopu ana i.na Demokarata ame na Repubalika e hana ma kela oihana i lilo a. 1 mea ku-e.a e na alakai ka aoao Demokarata. a lilo oia i kanaka hoowahawahaia e u aoao. Nolaila ua kau iho maluna o W. P. Jarrett ke koikoi o ka awe ana mai i na a'o ana a na alakai o kona aoao kalaiaina, jna ka hookomo ana i na Demokarata apau iloko o ka oihana makai, a īoopau aku i na Repubalika e nolio hana nei maloko o ia keena i ke.a manawa. Aia hoi ma kekahi aoao, ke ku mai la ka lehulehu a koi mai 1 ko lakou kuleana īna ke ano he oihana kela no ka lehulehu. a aole hoi e hooliloia- ka oihana i hana kalaiaina na kekahi pohai wale no, a kaiehu aku i ka poe i ikeia ko lakou makaukau ma ka lakou mau hana, oiai he mau aoao okoa aku ko lakou. O ka Makai. Nui nae ke kuleana hookohu a hoopau aku i na kanaka malokp o ke keena 1 kaa aku malalo o kona malu ame kona mana. O keia mana hookahi no ka i loaa aku ia J. J. Fern, ka mea : kohoia i Meia no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma ka hookohu ana aku i Luna Alānui no ka Apana o Honolulu e u*e me ke kulana e paaia nei e T. Cummins, a oia ka makou e paha wale ae nei no, e hoopauia aku ana anei oia, a hookohuia aku i Luna Alanui Demokarata? He kulana keia i ano'i nuiia e kaa ae iloko o ka lima o kekahi mea okoa aku, a o kekahi poe paha, a ma na mea i hoopu-a ikiia mai ia makou e hoonoho ae ana ka Meia i kanaka o kona aoao kalaiaina ponoi ma ia wahi, ina pela e hoopau ioia aku ana o Luna Alanui Cummins mai ke kulana ana e paa nei i keia manawa; aka nae e hoomana o ia, eia he eono mau Lunakiai Repubalika iloko o ka Papa o na Lunakiai, ka poe na lakou e apono aku a e hoole aku i ke kanaka a ka, Meia e manao ai e hookohu aku no kela kulana o ka lehulehu. | O ka ninau e pili ana no ko Cummins hoopauia aku, ke liauoli nei kekahi pohai o na Repubalika no ia meā, oiai aole oia i hooikaika iwaena o ka poe e hana nei i ke alanui no ke koho ana aku i ka Meia a ka Repubalika i wahi nona e noho hou aku ai ma ia kulana no keia mau makahiki elua e nee akU nei, ma ia ano ua lanakila ka luna alanui no kona hoohana ole ana i ka hana o ka lehulehu i hana kalaiaina, e like me ka manawa ia Sam Johnson, ke kauoha ia o na kanaka apau e hana ana malalo ona e koho i na moho Repubalika. Ma ka aoao Demokarata hoi, ke hauoli. nei lakou i ka loaa ana ia lakou ke kuleana hookohu aku i ke kanaka ma keia kulana, a ma ia ano e poholo ana kekahi Demokarata maloko o ke kamaa buti o Cummins a pela hoi e huki nuiia aku ai na o na hana alanui. He hookahi nae mea a makou e minamina nei, oia no ka lawe ana mai o ka Meia a o na Lijnakiai hoi no ke kanaka nana e hoopiha aku i keia kulana maluna o ke ana kalaiaina, a ma ia ano e ku kaawale niau ana ka aila mai ka wai mai,, a o ka hopena e ku wale ana na hana alanui no kekahi manawa loihi me ka hana oleia a hiki i ka lokahi ana 0 keia mau mana no ke kanaka e noho poo ae ana maluna o ka oihana alanui. Oiai nae, aole makou i. poina i na ha'iolelo a na moho o kela ame keia aoao i alualu iho nei i ka noho Lunakiai, oia hoi ka haawi ana mai i na makaainana i mau alanui maikai, i mau ukuhana kupono a pela wale aku, nolaila o ka makou e maniio nei, he hana pono na na Lunakiai, a na ka Meia hoi, ka noonoo ana i ke kanaka nana e hoopiha aku i ke kulana Luna Alanui ma kona kulana makaukau i ka hana, aole hoi ma ke ano kalaiaina, a ma keia ano e hiki ana auanei ia lakou ke hooko i k~a lakou mea i kamailio aku ai i ka lehulehu no 'kia haawi ana aku ia lakou i mau alanu/ maikai, a i mau uku hana kupono, a i oihana hoomakaulii. He hana maalahi wale no ka hookohu ana aku i kela ame keia kanaka e manaoia ana no kela kulana, aka nae he oi aku ka loaa ana he kanaka makaukau i ka liana e hiki ai ke hooliloia aku na dala o ka lehulehu me ka hoohanaia e loaa io ai na alanui maikai, a paa kupono no ka manawa loihi, aole hoi e hoolilo waleia aku no na dala no kā hana ana i na alanui, e lilō ai i mau alanui hana mauia mamuli o ke alakai ana ame ka hoohana ana a kekahi kanaka makaukau ole ma na liana alanui. . t. — Oiai ke kokoke mai nei ke kau e noho ai ka Ahaolelo Kuloko, nolaila i ka'nana aku 'eia ke hoomakaukau mai nei kekahi poe i mau kanawai e pono ai kekahi mau oihana oloko nei o ka aina. Ma ka aoao o ka poe e lawelawe nei i ka oihana kuai waiona, me he mea la €ia ke hanaia mai nei he kanawai e imi ana i ko lakou pono i kaokoa loa aku paha mai ke kanawai e ku nei i keia manawa. Ina io nae he inea kekahi o ia ano e hoea mai ana iloko o ka Ahaolelo, alaila e kau aku maluna o na Lunamakaainana ke koikoi o ka ike ana mai i ke kupeno ame ke kupono ole o ia kanawai, mawaena o ka poe e lawelawe nei i kei.a oihana ame ka lehulehu. O ke kanawai nae e ku nei 1 keia manawa. kekahi o na kanawai e ikeia nei ka maikai, ke 01.-; »; loaa he kanawai i oi ae ka maikai i ko keia ma keia mua aku. : . ♦ . E hahai mau ana no ka hopena pilikia mahope o ka mea kolohe, me ka nana ole owai ka mea nana ua hana kolohe la, a pela iho la i komo ae ai o John Kalawao iloko o ke puhi mamuli o kona aihue ana i kekahi mau dala mai ka halekuai mai o kekahi Kepani mā ka au-

wina la oka Poaha aku nei oka pule i hala. Aole wale no oka aihue ka hsna nana e hookomo aku i kekahi mea iloko o ka pilikia, aka o na h.ina kolohe no apau e ku-e ana i ke kanawai, a o ka mea e hoomau ana mahope o na hana hakihaki kanawai, e hoea mai ana no na hopena o l?ke me'na hopena i loaa i keia kanaka Hawaii.