Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 49, 4 December 1908 — KA MANA HOOKOHU LUNA AUPUNI. [ARTICLE]

KA MANA HOOKOHU LUNA AUPUNI.

Oiai iloko o keia mau la iho la i ulu mai ai kekahi mau h ana mawaena o kekahi poe i hoomaopopo ole i kekahi mau pauku ano nui o ke Kanawai Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, no iea mea e pili ana i ko ka Meia ma-na nui a mana piha no ka hookohu ana i na luna aupuni koh o baloka ole ia o ke aupuni hou o kakou e noho mana ana ma 12 awakea o ka Poakahi mua, mahope aku ka la mua o lanuari, M. H. 1909 ae nei. Ua hoikeia ma ka Pauku 146 o k'e Kanawai Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei na olelo e like me keia: "Ma kekahi manawa mawaena o ka la mua 0 Dekemaba, īloko o ka makahiki Hookahi Tausani Eiwa Haneri ame Ewalu ame ka_la mua o lanuan, iloko o ka makahiki Umi-kumamaiwa Hanen ame Liwa, na ke kanaka auanei i kohoia ai malalo o keia Palapala Hoohui Aupuni, iloko o ka malama o Novemaba mamua ae, i Meia no ke Kulanakauhale ame Kalana, e hana i na hookohu oihana apau i hoakakaia ma keia palapala hooliui (Charter) a o na poe apau i hookohu ia ma ia ano, ua hookupono ia lakou e like me na hoakaka o keia palapala hoohui, a e lawe hoi lakou i ka oihana ma ka hora awakea o ka Poakahi mua, mahope iho o ka la mua o lanuan iloko 0 ka makahiki Umikumamaiwa Haneri ame Eiwa, a o na papa oihana, na komisina ame luna o ke Kalana o Oahu i hookohuia malalo o na Kanawai e ku nei, aole lakou e paa hou aku i na oihana no ka manawa e oi aku ana mamua o ka manawa i hoike mua ia ae nei. Aole i hoikeia ma.keia Pauku, ma ka wa e hookohu ai ka Meia i na luna aupuni koho baloka ole ia o ke Aupuni Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, ma kekahi manawa aka Meia e hooliana aku ai ia mana i loaa iaia, mawaena o.ka la 1 o Dekemaba ae nei o loko o keia makahiki ame ka.la 1 0 lanuari 0 ka makahiki e hiki mai ana, na na Lunakiai e apono i keia mau hookohu luna aupuni ana a ka Meia. Aie ka wa e noho lawelawe oihana ai na Lunakiai ma ka Ilora 12 awakea oka ] J oakahi mua mahope aku okala 1 o lanuan, 1909. Mai ia la ekahi aku o lanuari e hoomaka aku ai ko lakou mana. Aole mamua ae. Aka, oka 'niana hookohu luna oihana aupuni koho baloka ole ia o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, ua hoakaka maopopo ke Kanawai, e hanaia no ia e ka Meia ma na manawa mat\vaena o ka la t 0 Dekemaba (1908) ame ka la 1 o lanuan (1909). Aole wahi kuleana o na Lunakiai ma ia mahele hana. Nolaila, me keia mau olelo maopopo o nei Pauku 146 o ke Kanawai, alaila, e manaoia ua pili na ōlelo o ka Pauku 81, no na luna o ke Aupuni Kulanakauhale a Kalana o Honolulu e hookohuia ana e ka Meia mahope aku okala 1 o lanuari, 1909. Ona luna aupuni e hoo--nolioia ana e ka Meia mahope aku o ia la, he mea pono ke aponoia e ka Papa Lunakiai. Aia a hoea aku na hana hookohu luna oihana aupuni a ka Meia ma ia manawa, a mahope aku paha o ia wa, alaila komo mai la ka Papa Lunakiai e rula i ka hookohu ana a ua Meia nei. mawaena o ka la 1 o Dekemaba o keia makahiki a ka la 1 o lanuan, M. H. 1909, no ka Meia wale no ia kuleana kaokoa. % He ipuka nui keia e komo ai na poe Demokarata iloko o na kihapai momona, īne ka hiki ole i na lunakiai Repubalika ke hookekeue aku. O keia loina alakai a makou i hoike ae la, ua pili Hke no ia ika Meia Repubalika, a ano e ae* paha, ina oia kulana Meia ka i kohoia e lea lehulehu. —Kuokoa Home Rula. Ma ka nana ana i ka manao o ka Pauku 146 ame ka Pauku 81 0 ke Kanawai Kulanakauhale ame Kalana, a he Palapala Hoohui (Charter) hoi mā kekahi olelo ana, ua maua'e kekahi pauku i kekahi e like me keia manao o ka Nupepa Home Rula maluna ae. Penei ka heluhelu ana oka Pauku 81: U E hookohu aku no ka Meia me ke apono ana o ka Papa Lunakiai i na Luna Aupuni apau o ke Kulanakauhale ame Kalana, a o ko, lakou kohoia ana a hookohuia ana paha aole i hoakaka maopopoia ma keia palapala Hoohui, a i oleia ma ke Kanawai. Ina e hakahaka kekahi oihana, aole hoi i hoakakaia ia mea ma keia Palapala Hoohui,, a i ole ia, ma ke Kanawai no ka hoopiha ana ia hakahaka, e hookohu aku 110 ka Meia, me ua apono ana la i kekahi kanaka kupono e hoopiha i ua wahi hakahaka la, a e noho aku hoi ka mea i hookohuia no ke koena o ka manawa i pau ole." " 1 Ma ka Pauku 81, e haawi ana ia i ka mana hookohu i na Luna Aupuni o ke Kulanakauhale ame Kalana me ke apono ana mai a ka Papa Lunakiai, o ia hoi na luna aupuni i hoakaka oleia ke ano o ko lakou kohoia ana a hookohuia ana a hoakaka maopopoia paha ma ke kanawai, koe ka poe i hoomaopopoia ka nana e hookohu aku ia lakou. Ma ka Pauku 146 hoi, e hoole aiia i ka mana apono mai o ka Papa i na hookohu apau a ka Meia e hana ai mawaena o ka la 1 o Dekemaba ame ka la 1 o lanuari 1909, a i mea e maua'e ole ai kekahi Pauku i kekahi ke manao nei ke Kuokoa e laweia mai ka Pauku 81 a hoopili aku me ka Pauku 146 iloko o na hookohu a ka Meia e hana ai iloko o keia manawa mua o kona pii ana ae ma ia kulana a ma ia ano, he kuleana ko'ka Papa Lunakiai e apono aku ai ia mau hookonu. E like ole ana ka manao o kekahi poe ma keia mea, aka nae Ke ole ke Kuokoa e kuhihewa e ala mai ana he ninau kanawai e pili ana 1 ka mana hookohu o ka Meia ma ka Pauku 146 i na luna aupuni i manaoia nana e hookohu mai.

He mau la mauniaua keia o ka noho o na halawai a na Deniokarata, no ka noonoo ana paha i mau kanaka kupono e waihoi aku ai imua o ka Meia no kekahi mau oihana aupuni e hookohuia mni ana eia. Aole no he hewa o ka hoomakaukau mua e nalo no hoi e ikeia mai ana e na haku ola no hoi paha keia mau la e noho aku ai!