Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 49, 4 December 1908 — KA HOIKE HANAU O HAWAII NO NA MAKAHIKI EWALU. [ARTICLE]

KA HOIKE HANAU O HAWAII NO NA MAKAHIKI EWALU.

Ma ka hoike a ka Lunahoopaa moolelo o na Hanau, Mare ame Make, i ike maopopoia iho ai ka nui o ua hanau mai ka la 1 mai o lanuari, 1900 a kikā i ka la 30 o lune, 1908 no ke Teritore holookoa. Ua lioikeia na hanau ma na Kalana & ma na lahui kanaka like ole. Ua laweia mai keia hoi- | ke mailoko mai o ka Buke Moolelo a ka Papa Ola. E ikeia na huina ma na Kalana e like me keia malalo iho nei: Honolulu, 5208; Oahu, (koe o Honolulu) 2,642; Hawaii, 6793; Kalawao, -453; Kauai, 3417; Maui, 3408; oka huina nui o na hanau iloko o ke Teritore iloko o ewalu ame hapa makahiki he 21,621 a maloko o ia huina he 11,653 keikikane a he 9986 kaikamahine. Ma na lahui iloko o ewalu makahiki ame liapa —Na Amerika, 1215; na haole Pelekane, 338; na Pake, 3071; Kelemania, 303; na Hawaii, 4111; na hapa like ole, 674; na Kepani, 6625; na Korea, 100; na Pukiki, 3860; na Poto Riko, 998; na Paniolo, 141; na lahui e ae, 185. Na hanau ma kela ame keia makahiki no ke Teritore holookoa —I ka 1900, lie 1026; 1901, 2058; 1902, 2350; 1903, 2528; 1904 2510; 1905, 2iSO9! 1906 2830; 3907, 3574; 1908 a liiki i luue 30 he 2136. O keia huina maluna ae oia na hanau i hoikeia ae i ke Keena o ka Lunalioopaa moolelo a he heluna nui akn o na hanau aole i hoikeia ae ia Keena. Ma ka hoomaopopo ana ma na huahelu ua ikeia ka pii mahualiua mau i kela ame keia makahiki, aole nae keia he mea hoohauoli aku i ka naau o na Hawaii, no ka mea, he emi iho ka hanau 0 na Hawaii, a o na lahui e ae e like me ke Kepani he nee mua. Me ke kanalua ole, o ka hapanm o keia hoike he hoike piha pono ia i hoopaa pololei ia. Aole like oka pii ana o na" hanau 1 kela ame keia makahiki, ma kekahi makahiki ua ikeia ka haulē loa, a ma j kekahi mau makahiki ua ikeia ka pii j mahuahua loa, a ua manaoia mamuli j •paha o ka mahuahua o na kauka au- ] puni j hoonohoia ma na Apana like o ke Teritore i pii mahuahua ae ai. Ma ka manao o ka Lunahoopaa moolelo Mr. Lawrence, o ka liapalua o na hanau aole i hoikeia ae ia Keena; ma kana hoomaopopo aohe hoike ae o kekalii poe inakua mea keiki i ka hanau iloko o keia mau makahiki loilii. 0 na kauka kekahi poe hoike ole ae i na hanau, oia na hanau i lawelaweia e lakou. O na haole ame na Hawaii ka 01 aku o ka poe hoopalaleha loa ma ia hana, rio ko lakou hoomaopopo ole paha ua kauohaia lakou e hana pela. 0 na Kepani hoi, aole o lakou lioike ae 1 na akena me ka makaala, aole lakou i hoomaopopo ua koiia lakou e hana pela. Ua pono ko lakou lioike ana ae ike Kanikela. Iloko ona inakahiki elua i kaahope ae na ke Kanikela e hc<ike ae i ke Keena o ka Papa Ola, a 'mamuli o ka hanaia ana pela i loaa pololei ae ai na hanau iloko o ia Keena. Ua makaala loa na Pake ika lioike ana i ka lakou mau lianau, no ka' mea, he alahele ia e hiki ai e loaa na |?alapala Hooia lianau o na keiki i hanauia ma Hawaii nei i hiki ai ia lakou 'ke holo aku ma na aina e. 0 keia malalo nei ka hoike hanau o na Kepani iloko o ewalu ame hapa makahiki: 1 ka A. D. 1900, 221; 1901, 486; 1902. 590; 1903, 643; 1904, 600; 1905, 669; 1906, 705; 1907, 1487; 1908 (no eono malama) 123f1C Ka hoike o na hanau mawaena o na Amerika—l9oo, 63; 1901, 149; 1902, 161; 1903, 350; 1904, 162; 1905, 191; 1906, 152; 1907, 141; 1908, 55.