Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 3, 15 January 1909 — OLA KA MA'I LEPERA IA KAUKA WAYSON [ARTICLE]

OLA KA MA'I LEPERA IA KAUKA WAYSON

Ua ho?ilaia ae na manao hauoli iloko o ka naau o kekahi poe ma ka loaa maopopo ana mai o kekahi mau hoike maopopo e olelo ana ua loaa kekahi laau hou loa e hiki ai ke hoolaia kela ma'i i kau nui ia ka weli ka ma'i hookaawale ohana, a ma'i lepera hoi. O ka laau i loaa ae he hua ia o ka huli hoomanawanui ana a kekahi o na kauka o keia kulana--1 kauhale a mamuli o ka hoaoia ana a holopono i hooiaio loaia ai he kokua maikai loa ia no ka poe i loohia ia ano ma'i. Elua makahiki i hala ae nei, ua hoihoiia kekahi kanaka i ka halema'i o Kalihi a ua hoike akea loa ia ae oia he kanaka ma'i lepera, a he kulana kona i hopohopo huiia, aka nae, i keia manawa aole kela helehelena o ka ma'i iluna ona, a o ke kauka nana oia i lawelawe iho nei oia o Kauka Wayson; ua noi aku nei oia imua o ka Papa Ola e hookuuia kela kanaka mai kona hoopaaia ana ma ke ano he ma'i lepera a e hoihoiia aku i kona home. I ka wa i waihoia ae ai na hoakaka no ke ola ana o kela kanaka ame ke ano o ka laau nana i hoola i kela ma'i imua o ka Papa Ola, ma ka halawai i malamaia ma ka auwina la o ka Poono o ka pule i hala, ua lilo loa kela mea hou i mea hoohauoli i Ua naau o Fred S. Smith ame ka Papa pu, a o kana i lioakaka ae ai • ina e hiki ana ke hooiaioia ke ola o ka ma'i i kela Rau he pono ke hoolaula loaia ae ka lawelawe ana i na ma'i lepera me kela ano laau, a e lilo maoli ia i laau kupono e hoola ai i na ma 'i. Ma ka Kauka WayBon olelo, aole paha i pono loa ka olelo ana ae he ma'i kana i lapaau ai iloko o na makahiki elua i hala ae nei me kela laau a i keia la aohe pololei ka olelo ana ae he kanaka ma'i lepera oia, a e helu pu ia oia me ka poe ma'i, no ka mea, ua ola loa oia a ua maikai me he kanaka ma'i ole lal O ka mea i loaa i kl ma'i, he kanaka Hawaii maoli oia,|a ua laweia i ka halema'i o Kalihilao ka lapaauia elua makahiki i hala Bku nei, me ka

inoino loa o kona helehelena. Ua. aneane maoli oia e make i ka manawa i laweia ai i Kalihi a maluna o ka nianele oia i hapaiia ai a hiki ilala. Mahope o kekah manawa pokole, ua ikeia, i meh e hoopakeleia ai ke ola o kela kanaka he pono e okiia kekahi o' kona mau lima maluna ae o ka pulima, a ua hookoia ia manao a ua hana ia aku pela, mamuli no o ke noi ponoi I a ka mea i loohia i ka ma'i, a na ke- ! kahi mau kauka ekolu i oki i kona iima. Ma ka manawa i liiki aku ai oia i ka halema'i o Kalihi, o kekahi pilikia nui ona oia no ka 1010 o kona wawae hema, me ka nawaliwali pu o kona mau lima. Ma kona helehelena ke nana aku he ma'i lepera maopopo oia, a ua hooinoe malieia i kahi moe n 0 ekolu mahina malalo o ka lapaau ana a ke Kauka Wayson, a ma ka olelo a Kauka Wayson, o kona helehelena holookoa i keia la aole no ia i ku-e loa ae i ka helehelena o*na kanaka ola maikai ma'i ole, a ua maiiao ia, me ka lioala ole mai i kekahi ninau, e hookuu ia mai ana oia mai na wahi hoomalu ma'i mai o' Honolulu nei a ma Kapalakiko paha. I keia manawa he lima ku'i ko kela kanaka ma'i, a ua pii mahuahua loa mai kona ola kino maikai mai ka manawa mai i okiia ai 0 kona lima a hiki mHi i keia la a he kaiiaka kino maikai oia i like loa aku me ka helehelena o na kanaka ma'i ole. Oka ninau i waihoia ae imua oka / Papa Ola, e aeia ana anēi kela kanaka i ola kofia ma'i e hoi aku i koni liom& a i kona ohana paha, me kona hoike mau mai iaia iho imua o ka Papa i kela ame keia ekolu mahina? Ua makemake loa kona ohana iaia e hoi aku, oiai ua ola maikai loa ae la hoi oia. Ua hoakaka maopopo aku o Kauka Wayson imua o ka Papa Ola aole oia i makemake e lawe ka Papa 1 ka manao he laau ola kana a e hookahua iho ia manao e ola ana na a'no ma'i lepera apau ia laau, aka naei m kahi mea i maopopo loa «a ola kai loa kela kanaka i loova ai i laaJ^.

ma 'i inamuli o kana lapaau ana me kana laau. Ua hoakaka pu ae o Kauka Wayson; he heluna • nui loa o na kanaka i loaa i ka ma'i aole nae lakou a pau loa he poe ma'i lepera, no-ka mea, ma ka nanaia ana o kekahi poe ua ikeia aole kela anoano liilii iloko o lakou e like me ka mea i loaa aku iloko o ka poe i loaa io maoli i ka ma'i lepera, a nolaila ma ia kumu aole hiki iaia ke hooiaio loa he laau ola kana e hiki ai ke hoolaia na ano ma'i lepera apau. .e. Sraith i .hapai mai i ka ninau he inana anei ko ka Papa e "ho'okuu ai i kela kanaka ma'i mai na hoomalu ana a ka Papa Ola me kona nana hou oleia e na kauka? 0 Kauka "\tfayson ka mea nana i pane aku o na kanaka i laweia ma ke ano hoohuoi ua hookuuia lakou e hele e like me ko lakou makemake no ka mea, hookahi kanaka i laweia i Molokai no ka ma'i hoohuoi, eia nae iloko o na makahiki ekolu o kona noho ana Uialaila ua ola loa ae la kona ma'i a ua aeia oia e ka Papa e hoi mai i kona home, ine kona kauolia mauia e hele mau mai imua o ka 'Papa e nanaia ai i kela ame keia ekolu mahina. Maluna o kela nmau e hookuuia kela kanaka, ua hala kekalii manawa loihi i ka Papa ma ka noonoo ana, a o ka lakou Olelo Hooliolo e waihoia aku kela ninau imua o ka Loio Kuhina o ,ke Teritore i mea e maopopo v 'ai lie mana paha ko ka Papa e hookuu ai i kekahi kanaka ma'i me ka nana hou oleia e na kauka a aole paha O Smith ka mēa i kanalua i ka loaa o kela mana. i ka Papa, aka nae, nona iho ua makemake oia e kokua ma ka aoao e olelo ana e hookuu i kela kanaka ina no e lilo ana ia ae ana ona i mea e hewa ai oia. Ua kokua pu ka Peresidcna M. P. Robinson a pela pu me Kalauokalani Sr. ia manao hookahi. E waihoia aku ana kela ninau imua o ka Loib TKuhina .no ka hookuuia o kela kanaka ma'i a me ka ole, a ma keia noho ana ae a ka Papa e maopopo ai ka pane kanawai a ka Loio Kuhina no kela ninau. Aohe i manao o Kauka Wayson e hoike akea ae i ke ano o kana laau hoola kamahao i keia manawa, a me ke ano o kona hoohanaia ana, oiai nae he elua makahiki a oi kona hoohana ana i kela laau me ka huli nui ana i ka mea e hiki pono ai ke lilo ia laau i mea hoola io, i na ma'i lepera, a o kona manaoio nae e hiki mai ana no he la e loaa ai iaia kekahi laau maikai loa e hiki ai ke lioolaia na poe apau i loaahia i kela ano ma'i.