Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 4, 22 January 1909 — KA MA'I AKEPAU A I OLE KA HOKII. [ARTICLE]

KA MA'I AKEPAU A I OLE KA HOKII.

Eiia iloko nei o ke kulanakauhale o Honolulu, a me he mea la ma na wahi like ole no paha kekahi o keia mau paemoku, ke laha nei keia ma'i weliweli o ke akepau a i ole ka hokii paha, me ka ikaika, pela ka mea i hoomaoiwpoia aku i keia la mamuli o ka hoike a na kauka apau. . Ma na hoike huahelu o na ma'i, a i make, ua ikeia ua oi aku ka nui o ka poe i make i keia ano ma 'i mamua o na ano ma 'i e ae. Iloko-o kela mau la aku nei i hala he umi poe i make i keia ano ma 'i. Ke pahola nei ka laha ana a keia ano ma'i iwaena o na lahuikanaka like ole apau, ili keokeo a ulaula. Ma ka hoike a na kauka o ka poe opiopio ka hapanui e make nei i keia ano ma'i a kakaikahi loa iwaena o ka poe aoo. Ua oleloia ka ma'i lepera he ma'i lele a ua hookaawaleia ka poe apau i loohia ia ano ma'i ma kekahi wahi kaawale e like me ia e ikeia nei ma Molokai, a ma ka nana aku ua aneane no e like loa ka ma'i lepera jne ka ma'i 'akepau a i ole ua oi aku no paha ka ma'i akepau. Ma ka hoomaopopo ana ua oi aku ka lele o keia ano ma 'i o ke akepau mamua o ka ina'i lepera, no keia kumu; ua nui loa na wahine a kane paha i noho pu, moe pu a ai pu me ka lakou mau wahine a kane ma'i lepera paha aole nae lakou i loaa i ka ma'i lepera a hiki wale i ko lakou manawa i haalele mai ai i keia ola ana. Eia hou, o na keiki i hanauia mailoko mai o na makua i loaa i ka ma'i lepera he poe kekahi o lakou i ola a hiki i ko lakou make maoli ana me ka loaa ole i kela ma'i, a ma ia ano e maopopo ai he like ole ke kulana hoopilikia o keia mau ma'i elua i ke kino kanaka. Ma keia ma'i o ke akepau, he ma'i lele maoli keia, a mamuli o ia ikeia ana he ma'i lele, pela i hookapu loaia ai ka honi ana iho o ka ohana i kekahi mea e make ana i loaa i )ce akepau i kona manawa e lele loa ae ai kona hanu, ka inu ana i ke"kiaha wai i inuia e ka mea i loaa i kela ano ma'i, ke kuha ana o ka mea ma'i iluna o ka papahele a iluna paha o ke alanui 'helewawae, o pili ae konjT hunaliuna ma'i i ka poe i loaa ole i kela ma 'i. He nui na olelo hojekapu e hoopuka ia nei e na kauka aupuni e papa ana aole e kuha ma ke alanui no ka 1 * hopohopo mai no kela mamua o ka ikeia he ma'i lele. He nui ka poe i loaa i keia ano ma'i a he kakaikahi wale nae ka poe i pakele mai. Ma ka oleloia o ka laau i ola ai kekahi poe, oia no ka hele ana ma na aina kiekie kahi e loaa mau ai ka' ea huihui, ame ka-ai pu. i na meaai maikai, pela ka mea i ikeia e kekahi poe kauka mamuii o "ka hoaoia ana o ka laau a ikeia ke ola ole, a i ko lakou hoao ana i ka lapaau ana ma kela ano. Ua ikeia ke ola ana o kekahi poe i aneane e pau na manaolana no ke ola, hou mai. Ma kekahi manawa ua waihoia leekahi poe ma'i o keia ano iwaho o ke anu kahi a ka hau e haule ana me ka ikaika; ua hoouhiia ka mea ma'i a paa me ka huluhulu a krj kona pukaihu, kahi ,e hiki ai iaia ke hanu i ka ea hu'ihu'i. Ua hoaoia kekahi poe e lapaau ma ka waiho iaia iwaho o ka puka aniani, hapa o ke kino maloko a hapa mawaho, a i ka • hoaoia ana pela ua ikeia kia lanakila o ka mea i loohia i keia ano ma'i. O ke kahunapule mua o Kauknano kekahi i loaa i keia ano ma 4 : a aamuli o ka ike ana o na kauka i ka ikaika loa o ka hiki ana mai nme ka puhili ana o na laau ola apau, aa kena ia oia e holo i Ainerika &me kekahi mokuaina kiekie a hu'ihu'i oia kahi i noho ai, a i keia la he kanaka kino ikaika loa oia a ua loaa kona ekalesia hou, a ke noho hana mai ,nei. 0 ka laau wale no i haawiia i kela kahunapule, oia no ka honi man aoa i na ea maemae huihui ame ka ai mau ana i na ai. kupono me ka hooika'"a mau ana i kona kino ma ka holoholo mau ana ma na wahi ea hu'ihu'i 'oa. Ma ka hoike a kekahi wahine haole maloko o ka halepule o Kawaiahao ma ke Sabati nei, he wahine haole ia i noho loihi me na kauk* ma ke ano he leahuma'i, a ua kauohaia aku oia e holo mai ia nei e Kauka Day i kahuma'i, a make e aku la nae oia, ,ua hoakaka mai oia mamuli o kona maa i keia ano ma'i o ka laau kupono wale no a na kauka i lapaau ai i ka hapanui' o ka poe i loaa oia no ka ea hu'iMi'i ame ka ai maikai. 1 ke au kahiko o Hawaii nei maikai kino o na kanaka*wahi āna mamuli o ko lakou hele wale i ka ha]>anui o ka manawa e noho mau ana mawaho kahi e loaa mafu mai ai o ka ea hu'ihu'i i na wa apau me ka lawelawe mau ma na hana e ikaika ai ke kino, aka i keia manawa o ka hapauui o na kanaka he paa mau'maloko o na keena me ka loaa mau ole o na ea hu'ihu'i maem'ae ia lakou a nolaila nawaliwali ko lakou mau ola kino. Ua ilui a lehulehu loa ka poe i loaa i keia ano ma'i i hoaoia na lapaau ana me na laau like ole, a ua ikeia ka puhili ana o'ia iniau laau; a. i ka waiho malieia ana' o ka laau a 'hoaoia ka lapaau ana me na ea ua ke ola ana' o kekahi poe, nolaila e pono e loaa keia ike i ka lehulehu o ka ea hu'ihu'i ka ka laau e ola ai a he pono ka hoao ana mamua o ka hoopohala. MANAOIO.