Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 4, 22 January 1909 — GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino. [ARTICLE]

GARONA

KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino.

MOKUNA I. "He mau mea ano ole wale no keia a maua e kamailio nei, a mai ninau mai oe ia'u e kuu keiki," i pane iho ai o Luka me ka leo aloha. "E kuu makuakane, ua lohe no oe i kuu heluhelu ana i ka buke Baibala ia oe i nehinei, mai hoao oe e hoopunipuni aku i kekahi mea," a no keia mau olelo a Alabaki, ua nana iho la o'Luka maluna o ua keikī nei, a pane iho la: *'Mai hoopihoihoiia kou noonoo e kuu keiki no na mea au i lohe iho nei, aka o ka'u wale no e i aku nei ia oe, e hoomanawanui oe a kekahi manawa okoa aku, alaila hoike aku au i ka makemake o kh mea au e ninau mai nei ia'u i keia wa." "Ke maopopo loa nei ia'u, aia kekahi mea nui iloko o kou noonoo e kuu makuakane, nolaila mai huna oe i ka hoike ana mai ia'u ia mea, a e like no hoi me ka'u i i mua aku nei ia oe, mai hoao oe e hoike mai ia'u i ka mea hoopunipuni." •*E Alabaki, aole e hiki ia'u ke hoike aku ia oe i kekahi mea, a ke olelo pu aku nei hoi au ia oe e Nani, mai kamailio iki oe i keia keiki i ke ano o na mea a kaua i kamailio iho nei, a pehea no lioi oe i noonoo mua ole ai i ke ano o na mea au i pane aku ai i kela kanaka?" "Xo ko'u maopopo ole i ke ano nui o kana huakai o ka hoea ana mai a manao au, aole no he mau hoopilikia ana e ili mai ana maluna o kakou, a o ka'u wale no e nonoi aku nei ia oe e Luka, mai ili mai kau mau hoahewa ana maluna o'u." "Aole no au e hoahewa wale aku ana ia oe e Nani, aka nae he keu aku o ka nui o ko'u kaumaha " , Aia no nae ke kau mai la na maka o Alabaki maluna o Luka, a ke 'naalulu la hoi kona wahi kino pilalahi, me ka ha'uha'u pu ana iho e uwe no ka mea ua loaa aku iaia ka hoohuoi, aia kekahi mea ano nuie pili ana nona, a no kela ano i loaa ia Alabaki, ua haawi iho la o Luka lie muki ma na papalina o ua keiki la a pane iho la: "Auhea oe e Alabaki, mai maka'u oe no kekahi mea, oiai e ku mau aku ana au ma ka aoao e hoopakele ae ia oe mai na poino mai." **E hoike mai hoi paha oe ia ? u heaha ka pilikia e hoea mai ana? A owai hoi ka inoa o kela kanaka?" v *'Ke manao nei au, o kela no ke kanaka i pae like mai ai me oe mai ka moku ili mai." "Alaila o kuu makuakane aku la no kela, aole anei pela e Luka Garona?" "Ae, o ua makuakane io nei no ia ou," wahi a Luka i pane mai ai me ka puliki ana mai i kona mau lin}a ia Alabaki. **G! mai noho oe a hookuu iki ia'u e hoi hou me kela kanaka, he *>i ae ko'u makeniake e noho pu me oe, a ke uwalo aku nei au ia oe e hooikaika loa oe e nolio pu no kaua i keia wahi," wahi a Alabaki me ka hoomoe okoa ana aku i kona poo iloko o ka umanma o Luka. Mai maka'u oe e kuu keiki, no ka mea ua kamaaina au ia Maka Tetela, a aole loa au e ae a\cu ana e kailiia aku oe mai keia wahi aku e kela kanaka." Ua hoola'i hou iho la o Luka me ka noho malie loa ana, a li'uli'u ua hoomaka hou mai la oia e kamailio ia Alabaki i ka i ana mai: "E hoopau ko kakou kamailio ana no kela kanaka, aka e kii aku oe e Alabaki i ko buke a hele mai e hoolohe aku au i ka paa o kau mau haawina o ka imi ana la," a oiai aole i maopopo pono ia Alabaki ke ano kaumaha o na haawina i ili aku maluna o kona hoopa r kele, nolaila aole ana noonoo hou ana ae, no kekahi mau pilikia, nolaila o kona kii aku la no ia i leana buke a hele mai la e hoike i kana niau haawina imua o Luka. He oiaio ua paanaau io iaia kana mau haawina apau, a e pane ana oia i na ninau apau a Luka e waiho aku ai imua ona, a. ua piha loa hoi ua opio la me ka hauoli ame ka haaheo no kona holomua ma na mea e a'o ia aku ana iaia. Iloko nae o kela manawa a Alabaki e hoike mai ana i kana mau haawina ke ike aku la o Luka, ua auhee aku ka maka'u ame ka hopohopo mai ia Alabaki aku, a-110 ia kumu, ua uumi iho la no oia i kona mau manao kaumaha, a mau hiona e ae paha e maopopo mai ai ia A)ahaki, aia he manao hopohopo iloko ona no kela kanaka i noke nuiia ai i ke kamailio i na minuke mamua iho, a o ia kana o ka hooho ana ae: "Xani maoli ka hauoli o ko'u manao ika ike ana aku ia oe eke keiki. a o lea'u wale no e a'o aku nei ia oe, o ia: ka hoomau ana aku e alualu i na mea e hookaulanaia ai kou inoa ma keia mua aku, a e lilo no auanei oe i kanaka hauoli no ke koena aku o kou mau la o ke ola ana." He oiaio, ua hoopuka aku o- Luka i kela no kona iini maoli no e loaa i keia keiki na haawina e like me kana e manao la, aka aole no nae i maopopo iaia ka hopena e hiki mai maluna o keia keiki, e noho mai ana paha oia hialalo o kana mau alakai ana, a \ ole e kaili ia aku ana paha oia mai iaia aku, na ke au nae o !<a nee ana aku o keia moolelo e hoike mai ia kakou i na mea e hoea mai ana. MOKUNA II: 1 I : L'a pōeleele loa iho la i keia nianawa, eia nae he o i? mau no ka haluku hala ole ana o na kulū pakaua nunui, a ke pa mai la* no hoi ka niakani nie ka ikaika, e nu hele ana iloko o ka ululaau me he ana 1$ na kekahi pualikoa nui. Ke loheia aku la ka haluhi mai o na ale ame na nalu o ka moana, aka ua ku ae la no o Luka Garona iluna a oili mai la iwaho ho ka hele ana e ho-a i ke kukui 9 ka hale ipukukui, me ka nana ole ae i keia ino 0 kana wale no e manao ana o ka hele aku e hooko i ka hana ana i hoonohoia aku ai ma kela wahi. laia i hoea aku ai noloko o ka hale ipukukui, ua hele oia a pulu loa i ka ua, aka o kana wale no o ka hooho ana ae, "He keu maoli keia o ka po ino a ina e ae mai ana na lani i ka'u mau upu ana, aole e paialewaia kekahi poe moku noluna o na laekahakai iloko o keia po. e lilo ma'uwale aku ai kekahi heluna nui o na ola makamae i moepuu na keia ino ku i ka weliweli." Ia Xani hoi e noho la me Alabaki no ko lakou wahi hale, ua i aku la* oia ia Alabaki: "Aole loa au i ike i kekahi ino nui e like me keia, koe wale no he hookahi manawa iloko o na makahiki he iwakalua 1 hala ae nei; a o kekahi mau in*> au i ike ai i na makahiki ae nei i hala. aole ia e hiki ke hookukuia mai me keia." f "He keu io ka ikaika o keia ino a'u e-ike aku nei, a aole io no hoi e nele aku la ka nui o na poino i loaa i kela ino mua." "Ae, he nui ka poino i loaa i ka wa o kela ino o na makahiki he iwakalua i hala." me ka lalau ana iho o Nani i ke kihi o kona epani a holoi ae la i kona mau waimaka, a hoomaka hou mai la e kamailio: "Ma kela ino a'u o ka hoike ana aku nei ia oe, i loaa ai kuu kane ika poino, a aole au i ike hou iaia ma ia hope mai. E nanea ana no ir&ua i ka hiamoe i ka po, a ua hele a hiki i na hora o ke aumoe, ua hoomaka mai la ka makani e pa me ka ikaika, o ko ia la ala ae la 110 ia a i ka nanā ana aku i ka.liale ipukukui, ua pioia ke kukui, a uhu ae la no kona manao e hele hou e ho-a ike kukui. Ua noke aku la au i ka au'a iaia, eia nae aole oia Ta maliu mai, ua hele'aku la no e ho-a i ke kukui, a aole oia i hoi hou mai ma ia hope mai e/ike hou ia'u." "A pehea ua maōpopo no anei ia oe, ke ano o kona make ana?" i ninau aku ai no o Alabbaki ia Nani.

- "Ua hoomanao au, ua lilo oia i ke kai, no ka mea ia'u no e nana aku ana iaia, ua ike aku au i kona ho-a ana i ka ipukukui, a i&ia nae li huli mai ai e hoi, o ka manawa ia i iliki mai ai kekahi kikiao makani a pau ana keia mau mau puka aniani i ka nahaha, a ike pu aku la no hoi au i ka popoli ana maj o kekahi mau nalu nunui i kumupali, a manao loa au ua lilo maoli no oia i ke kai." Ua piha loa o Nani i, ke kaumaha iaia e hoike ana i ka moolelo e pili ana i ka make ana o kana kane, a ke noke mau la oia i ka u\ve, a no ka ike ana aku o x\labaki i kela kulana i loaa ia Nani, ua hele okoa aku la oia e hoomalielie, a he oiaio, ua akakuu mai la ka uwe ana o ua wahine nei, a lele mai la e honi ia Alahaki a hoomaka pii mai la. e minoaka. Ma ka hora eiwa o ia po, ua hoi aku la o Alahaki no kona wahi keena no ka hiamoe ana, eia nae aole e hiki iaia ke hiamoe, oiai ke noke mai la ke kai i kana hana ma na kumupali, a ke pa mai la hoi ka makani me ka ikaika, a ulu pu mai na hoomanao ana no Kela po ana e poina ole ai ona i kiolaia mai ai nouka o keia wahi he eha makahiki i hala ae. Ke hoomanao la oia no ka pau ana o ko lakou moku i ka nahaha i ka ino, a ala pu mai la iloko o ia hoomanao ana na hana ku i ka lokoino a Maka Petela maluna ona, a pela hoi ka loaa ana iaia o ka nohona hauoli ana malalo o keia kahu hanai hou ona, ka mea ana e haaheo ai i ke kapa ana aku iaia he makuakane nona. No ka noonoo nui loa o ua wahi keiki nei no na mea i hoalaia mai iloko o kona noonoo no na mea o ka wa i hala, ua hiaa maoli aku la oia a hiki i ka hapalua o ka hora umi, akahi no oia a hiamoe, eia nae aole no i loihi ia hiamoe ana aku ana, ua hoohikileleia oia, mamuli o ka w r eluwelu liilii ana o na puka aniani, a o ka mea mua loa i haupu mai i kona noonoo, eia paha ka nalu ke po'i, nei i ko lakou hale, eia nae aole, na ka ikaika maoli no o ka makani i wawahi aku i na aniani a pau i ke okaoka. ' , Ua hoao hou aku la o Alabaki e hiamoe, aole he hiki iaia ke hiamoe, a hiki i kona hele okoa ana aku noloko o ka halekuke, ua loaa aku la o Nani iaia e ana no jna kahi oke kapuahi. Ninau aku la keia no Luka, a hoike mai la o Naiii, aia no oia i ka hale ipukukui, aokai koke aku Ia no ia o ua keiki nei e hele ana oia e huli i ua makuakane nei ona. Ua noke mai Ia o Nani i ka au'a me ka hoike pu ana mai i ka nui o na pilikia aku iloko o keia ino, h« ble nae ka maliu aku o ua keiki nei, a o kona lalau aku la no ia i kona kuka ame kona papale kapu a oili akuja iwaho me ka haalela ana i ka maka u ame ka pihoihoi ipahope' ona.. laia e ku ana iloko o ka pa o ko lakou hale aia ka makani ke pa mai la me ka ikaika, a aneane loa no oia e puhi puia aku e ka ikaika o kja makani, aka e pupue wale la no nae oia, a hiki i kona hele okoa ana aku no ka hale ipukukui no ka huli ana ia Luka. Aole nae ia he hana uuku nana i mauna aku ai iloko o ia ino nui, aka nae ua palekana no oia ma ia hoao ana ana e onou poo aku iloko oka pouli. laia i hoea aku ai i ka hale ipukukui, ua paa na puka apau i ke paniia, a ma T<a puka o ka aoao lulu oia i komo aku ai me ka pii ana iluna o ke alapii pohaku a hiki i kona ike ana aku ia Luka Garona e noho mai ana ma kahi kokoke loa i ka ipukukui. "Auwe no e'!" i hooho mai ai o Luka iaia i ike mai ai ia Alabaki ika oili ana ae mai lalo ae oke alapii. "Heaha mai nei kau 0 ka hele ana mai nei e kuu keiki iloko o keia ino nui o keia po?" "I hele mai nei no au e huli ia oe e kuu makuakane, nolaila mai huhu mai oe ia'u. He keu maoli ka ikaika oka pa ana a-ka makani 1 keia po." < "Aole he mea nana e hoole ae ka ikaika maoli o ka makani ame ka nui no hoi o ka ino, aka pehea la oe i hoonahoa mai nei i keia ino?" "Aole e hiki ia'u ke noho aku i ka hale, no ka mea ua pau kekahi puka aniani o ko'u rumi i ka nahaha i ka makani, a o ia noho mai nei ko'u a o ka hiki ole ke hoomanawanui hou aku, manao nei au, he oi ae ka maluhia e loaa ia'u nia o ka noho pu ana 'me oe iloko nei o keia wahi." - ' "Oloko aku la o kou rumi kahi o ka maluhia, aole o keia wahi, no ka mea ua kaawale loa aku ko kakou hale mai ke kai t aku mamua 0 keia wahi a kaua e nolio nei," i panai mai ai o Luka no ka pane a Alabaki. " , y J "Ina hoi ha i ike oe o ko kakou hale kahi o ka maluhia, pehea ka oe i noho ai iloko o keia hale ipukukui?" "'O ke kumu wale no o ko'u noho ana maloko nei no ke kiai ana 1 ka ipukukui, oiai he elua ae nei manawa o ka pio ana o ke kukui mamuli o ka hoho mai o ka makani maloko o na hakahaka liilii o ka papa, a ina au e h&alele ana i keia wahi, alaila he mea mabpopo loa e pouli ana ka hale ipukukui. ke pio hou ka ipukukui i ka makani." Ke naka haalulu la ua hale ipukukui la i ka makani, ka mea nana i hookomo aku i ka lia maka'u iloko o Alabaki, aka mamuli nae o kona ake ana aku, he o ia mau no ko Luka ano, nolaila ua pau wale ae la. 'no ka maka'u iloko o Alabaki, alaia ua kokolo mai la o Alabaki a, pili nia ka aoao o Luka a i aku la: "He keu aku keia o ka ino ku i ka weliweli ke nana aku, aka nae he ku i ka nani a kilakila ke ano o ka moana ke nana aku, a ina paha aole i lilo keia ino i mea hoopilikia a hoopoino aku i ke ola o na moku ame na luina, ina he keu akn ko'u makemake e mau aku ka pa ana a ka makani." Ua nana iho la o Luka ma na maka o Alabaki a hoomaka iho la e minoaka, aka nae ua pahola hou ae ,la ka nanaina haka-nu maluna o kona mau maka, me ka noke ana iho i ka pa'ipa'i ma na poohiwi o Alabaki a pane iho la: "Ke hoomaikai aku nei au ia oe, no ka manao ana ua loaa ia oe ka maluhia oka noho pu ana ( mai me a'u, a o ka'u hoi e i aku ai nou, ua like pu "maoli oe me kekahi kanaka makua, o ka maka'u ole ana i ka ino, a'u no hoi e kanalua ole ai ke olelo ae, aia auanei a hiki mai i kou mau la o ke kanaka makua, a ku aku oe iwaena o ke ao nei, ua manao no anei oe e hiki ana ia oe ke kii a'ku imua o na ino o ko keia ao ?" "Ke manao nei au', e hiki ana ia'u ke ku aku imua o lakou,".wahi a Alabaki, me ka maopopo ole no nae i ka manao o na olelo a Luka e kamailio aku ana iaia. ~ "He mau ino okoa kau e hakoko aku anā; aole e like me ka ino au e ike nei i keia po. E kiolaia aku ana oe iluna ona puko'a, na halo'alo'a ame na lua mimilo ō>vaawaa lehulehu, a ilaila auanei e ike iho ai oe i ka hiki ana ke hookele i kou moku maū kela mau pilikia inai. Ua ike nō anei oe, aia % he mau ino e like. me ka hewa ame na hana lapuwale o kela ame keia ano?" "Ae, ua lioomaopopo no au ia mau mea apau," i pane aku ai o Alabaki me ke kuoo. "A ua maopopo pu no anei ia oe, aia na kanaka ino e hoao mau ana e a|ako aku i kekahi heluna nui o na opio ilok o o na nanalu oka hewa o keia ao? Auhea nae oe e kuu keiki, ina oe e ola aku ana a lilo i kanaka makua, alaila e hoea mai auanei ia mau ino apau imua ou, a ina oe e puka laelae mai ana mai na hoowalewale apau o keifrnoho honua ana, alaila i aku au ia oe, he kanaka koa oe, a hanohano e haaheo ai ka aina ame ka lahui nou. Aka he hookahi nae a'u mea i makemake ai ninau aku ia oe: "I kela manawa au o ka puka ana mai nei mai ko kakou wahi hale mai oiai ka makani e pa ana me ka ikaika, aole anei oe i ku malie a noonoo ina he hiki ia oe ke alo mai iloko o ia makani ?" "Ae, ua noonoo au no ka hiki ia'u ke onou poo mai iloko o ka ino i keia po. a me ka hana nui no au i hele mai nei, oiai ua kokoke loa au e puhiia e ka makani." - x "Aole anei o ke alahele maalahi loa nou kou huli hoi ana aku noloko o ka hale mamua o ke ku ana mai imua o ka makani ?" "Aole ia he tiinau hiki ia'u ke hoopaapaa aku ia oe e kuu makuakane, o kahi maoli 'no ia o ka maluhia ame ka palekana." "Alaila pehea ka oe i huli hoi ole aku ai ihope, no kahi o ka maluhia?" Aole i Pau.