Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 7, 12 February 1909 — KA AHAOLELO E NOHO MAI ANA. [ARTICLE]

KA AHAOLELO E NOHO MAI ANA.

O ka Poakolu ae nei. e hoea mai ana, ka lā 17 o Feberuari nei, o ka la ia e weheia ai na hana o ka Ahaolelo kuloko o Hawaii nei, no ka hana ana mai i na Jvanawai ame ka hooholo ana i na bila haawina e hiki ai ke hooholoia na hana o ke Aupuni Teritore imua. O ka makou e iini nei, o ia no ka lawe oleia mai o na hana kalaiaina i kahifa no na hana o ia mau hale a elua, aka e kau nui aku na Lunamakaainana ame na Senatoa i kohoia maluna o na,hana ame na kanawai e pono ai ka lehulehu, me ka nana ole ina paha na ke Demo-_ karata a na ka Repubalika paha ia i lawe ae, a ina he mea iio e pono ai ke aupuni ame ka lehulehu e haawi aku i na kokua ame na kakoo 21tu31, a me ia hana ana, e lilo auanei ia i kia hoomanao iloko o ka noo 7 noo o kela ame keia mea koho baloka. He mau kanawai lehulehu paha ka kela ame keia Lilnamakaainana ame kela ame keia Senat;oa i makaukau no ka onou ana aku iloko o kela mau hale a elua, aka aia no nae kekahi mau kanawai kupono a makou e manao nei e loaa ka noonoo akaheleia ana mai e na hoa hanohano o ia inau hale, ke ole nae hoi e loaa mua ia nioonoo iloko 0 lakou. Mawaho ae o ke kanawai ma'i lepera, ke kanawai koho baloka, ke kanawai home hookuonoonw pili i na aina aupuni ame kekahi mau Kanawai e ae e manaoia mai nei e hoololiloli e ke keena o ka Loioi Kuhina ame ka Aha Kiekie, o ka makou e manao nei, he mea pomo no e hoala houia mai ke kanawai uku loaa makahiki i make ai iloko 0 ka Aha Senate i ke kau aku nei i hala; ke kanawai e hookuu ana i ka home ame ka aina i loaa ole na hoohihiaia mai na kioi ana mai a ka poe i noho aieia aku ai; a pela hoi ka hoihoi ana ae i ka mana o ka liookohu ana i ka oiiiana makai iloko o ka papa komisina. No ke kanawai pili i na loaa makahik e like me ke kanawai e ku nei i keia manawa, aia he auhau o plua keneka maluna o kela ame keia dala i oi aku mamua o ka hookahi kaukani elala o kona mau loaa makahiki a ma ke kanawai hoi i onouia ae ai iloko o ke leau ahaolelo i hala, aia a piha ka loaa makahiki i kekahi kanaka i ka hookahi kaukani me elima haneri elala, alaila o na dala oi aku nlamua o keia huina j ke auhauaa ma ka eha keneka o ke dala hookahi. ' j Ke ?nanao nei makou, 0 keia ke ana kupono loa e kauia no ka auhau loaa makahiki, oiai e hoopakeleia auanei he heluna nui o na limahana mai keia mau auhau ae, a oiai no hoi me ka ikaika maoli no lakou e hana ai i I<ela ame keia la a hala ka makahiki, aka koino mai •a nae ke aupuni e ohi i ka auhau ma ko lakou loaa makahiki. I O kekahi o ra kanawai maikai makou e oianao nei e hoolie'oia e keia ahaolelo, o ia no ke kanawai i hoaoia ai iloko o kekahi mau kati i liala āe nei no ka hopholoia, eia nae ua pepehiia, o ia no ke kanawai e pili ana i ke koi ana i ka aie o kekahi kanaka maluna o kona hale aina palia, mahope iho o ka make ana aku o ka mea nona ka aina. , O kahi o ka maikai o keia kanawai, 0 ia no ke ku ana 0 kekah' kunui kupono e hiki ai ke kuaiia aku ua waiwai la ame ke .kuai ole ia, ma ke ana o kona waiwaiio, oia hoi ina tfla oi aku ka waiwaiio e ka aina ame ka hale maluna o ka elua kailkani me elima haneri, alaila ma ia ano wale 110 e hooliloia aku ai ua waiwai la, a o ka oi wale aku IK' nae ke ukuia no ka hookaa ana i ka aie a mau aie paha. O ka wahine ame na keiki a ka mea i make ke hoopakeleia manmli o keia kanawai, aka aole no nae keia he mea e hooneleia akii ai ka poe i aieia, oiai ke hamama mau la no ka puka o ka moraki ame ke kuai i na manawa apau mamua ae o ka make ana o ka mea nona ka waiwai, a o ka hoonemahemaia ana 0 ke alahele o ko lakou palekana mai na polio mai, maluna iho no ia o.ko lakou mau hokua. Mamuli o ka ike ana i ke ano e hoohanaia nei o ka oihana makai ma Hauaii nei, me he mea la, aia na hiohiona maopopo loa o ka lawe ia mai o na hana kalaiaina i ana e hiki ai ke loaa aku! ka hana makai 1 kekahi puulu, me ka nana oleia o ka makaukau a makaukau ole paha 10 ka poe e makemake. ana ia hana, a pela hoi ka hoopau waleia aku o kekahi poe iloko o ka hana me ka nana ole ia aku o ko.lakou kupono a hoopono. > LTa ikeia keia i ke au i kaa ae nei ka> mana o ka oihana makai iloko o ka lima o Jarrett o ka puali makai o Honolulu- nki, a malia pela no palia ko na Kalana lehulehu o keia Teritore, aka o ka makou e manao nei, i mea e lilo ai kela oihana i oihana maikai o ka lawelaweia ana, a e kaokoa ae ai hrai mai na hoohihiaia mai e na hana kalaiaina, he pono \ ka ahaolelo ke lawe mai i kanawai o ke ano o ka hoohana ana i ka oihana makai o kekahi mau Kulanakauhale e ae e like me ko Kapalakiko. v Ma kolaila oihana makai, ua kaa aku ka mana hookohu 1 na ma-

kai iljoko o ka lima o Papa Komisina o ke Kulanakauhale, aole nae ma ke ano hoopilimeaai, e like paha me ia e ikeia nei iloko o keia mau la, aka e loaa wale aku no ka hana i ka mea noi, mannili o kona pane ana i na iiinau>apau i hoomakaukauia no ia wahi, e like me na ninau i hoomkkaukauia oloko o ka oihana leka, ka oihana kukeawa, ame ka oihana hoopae-limahana. Ma keia ano auanei, e ku kaawale ai ka Makai Nui, mai na nema ana mai a ka pohai kalaiaina, no ka hooko ole i kana mau mea i hoohiki aku ai, a ma kekahi olelo ana ae hoi, u"a ku kaawale loa ka oihana mai na hana kalaiaina mai. Aole i kahihi wale aku pilikia o ka oihana makai maluna wale no o ka aoao e noho mana nei maluna o ia oihana i keia manawa, aka e like ana no ka hana a kekahi aoao e ae e hana. mai ai no keia oihana ina iloko o ia aoao ka «mana lawelawe a hookele ia ohana, aka ma ka lawe ana mai nae i kela oihana maluna o kekahi ana kupono, e pau auanei na r»une ame na walaau ana. O ka hoakaka wale no nae ka Kiilau ma keia mau mea ae la, mailia o lilo keia ahaolelo e noho mai ana i ahaolelo e lawelawe mai ana i kekahi mau hana ano hou e loaa ai ka loli ano nui no ka maikai iloko o ka hooponopono au<puni kulo.ko ana.