Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 11, 12 March 1909 — KA OPIO KUEWA O MILANA A I OLE KA NAITA OALANADO VENADOMA Ka Wiwo Ole. [ARTICLE]

KA OPIO KUEWA O MILANA A I OLE KA NAITA OALANADO VENADOMA Ka Wiwo Ole.

MOKUNA VI. \ I "K'aliolio, alaila e ku-e mai ana ka palia oe i kekalii aliikoa kiekie oka puali kiai, oia anei? Aole i pau pono mai kana kamailio ; ,ui kn'i koke mai la oia i ka maka o Venadoma. Aole i ku nanea wale o Yenadoma; ua ike mua no ia e hoea 3;; ;ii nna ia hopena; i koaia manawa i ike aku ai ike ana ana mai o Mauo i kona lima e ku'i lele mai la oia ihope, a huki koke ae la i i .-.ua pahikaua. •'E ke kanaka punikoko!" wahi ana, ina oe e hoao ana e hoeha ia'n, e halawai koke aku ana oe me kou hopenal" "110, ho, —alaila e hoao mai ana oe e hakaka me kau pahikaua i k-kalii ona kiai, oia anei? Ina peia e loaa ana ia oe kekahi mea —K hoomanao oe—nau mai la ka makemake mua e liakaka m« l.a ]>:iliikaua —nolaila nau ke koi mua e hakaka!" Iloko o kela manawa, ulu mai la ka noonoo iloko o Yenadoma ua , mai keia kanaka e kona mau alii maluna ae ona e hele mai ; ik ]•< hi iaia, a o ka hakaka me ia me ka oi o ka paliikaua ka mea . .1.1 . hanaia mai ana nona.; i kela manawa, akahi no oia a hoomaol«.a ae i na olelo a Cinetia i kamailio mai ai iaia; hoomanao pu ;1 . !a nia ike kanaka i hele mua mai ai mahope ona a nana pono mai ,i : . iai;i oiai oia ma ke alanui; he hana keia i hoolala mua ia e kona i eiH'ini ao ko lakou manao maoli no e hakilo loa iaia a e pepehi ke . a;i < ia ma kalii mehameha. "Aole au e hahai ana i kekalii kanaka me ka manao e pepehi wahi ana; "aka, e hoao ana au e hoopakele ae ia'u e like me ka : iki ia'n. Ua ike no au ia oe, aua ike pu hoi i kau hana." l'a hoomakaukau mua o Venadoma nona iho no ke kaua, a ua !:::ik;i.ukau pu no hoi oia e halawai aku me kona enemi .pilikua, a :■ ku ana no ke kali o ka liiki mai o ka liopena maopopo ole, ua. lioo:,ikilcleia oia i kona nmnawa i ike aku ai i ka oili ana. mai o kekahi !: ,au kanaka ekolu mailoko mai oka ulu olivav, a e likp me ka hiki iaia u,- h<K»mao]>opo aku i ko lakou ano, ua hiki iaia ke ike aku lie mau iūinaka kokua lakou ia Mateo. ? i MOKHN"A VII. "Ileaha keia ?" walii a Venadoma i kahea aku ai, me kona leb ji.a mai ihope a nana pono aku la i na kanaka ekolu i oili mai ai mai- ]. k<- niai o ka ululaau. "Mai nana oe ia lakou, e nana oe nou iho," wahi a Maieo. 110 mau wahi minuke pokole loa ka kakou koa i noonoo ai, aka i:;t. ua nui ka mea iaia ma ia. noonoo ana. Ua hoomaopopo loa ih.i la oia o kela mau kanaka oili hope mai ai lie mau hoa kuilima I n no ia no Mateo ma kela haua powa. Aole i liuli iki ko Mateo po.o ihope i kahi a kela mau kanaloi e h.-h- īuai ana aka nae ma kana olelo me he mea la ua ike mua no oia i k< la mau kanaka; pehea la auanei e maopopo ai iaia kela mea ina •'.ile nia i ike mua he mau kanaka e aku kekahi malaila? *'K ke kanaka huj>o," i kamailio koke ai o Mateo, ma ka hapai ;nia ae i kana pahikaua a hoomakaukau mai la e hahau, "ua īmi mai ia i:o tH- i kou kunm make. Oka hopena ia e loaa ika poe apau e ku-i mai ana. i ka hana a ke kiai o ke aupuni he make!" "Ka, e hoao paha, aole o ke kamailio wale no ka mea e īkeia ai ka ho|>cna. lie mau keikikane like no ka hoi kaua; nau paha ka i'i.a, a na'u paha," i pane koke aku ai ka kakou koa. Aolie i pau pono aku ka Venadoma kamailio ana, o ka iho koke mai la no ia o ka pa hikaua a Mateo, a me he mea la nae, i ka niakani wal«* 110 ia i hahau mai ai. Ika hala ana o kana hauna palii mua, u;i hahau hou mai la oia me ka ikaika a pau i loaa i kona mau aaliuki, < ia nae ua lialaliu wale ae la no kana hahau ana i ka lewa, a n.o ka hala. ana o ka lua o kana hauna pahi, hoopuka ae la oia i kekahi mau <.lt-Io hailiili. Ike koke aku la no ka kakou koa i ke oki loa maoli no o kona < nnni ma ka hakaka ana me ka pahikaua, aka nae, ke nana aku he kanaka oia i piha i ka makaukau ame ka ikaika e kau ai no ka weli i na kanaka i like ole aku ko lakou kino me kona. "E, ua oki kou hahau hou ana mai; ke ike aku nei au i kou oki 1' a maoli no ma ka lawelawe ana i keaia mea he paliikaua,' 6 keia ka \ »-nadonia i kamailio koke aku ai mahope o ka. liala ana o ke kolu o ka Mateo hahau ajia. "He makeliewa kou hahau hou ana mai. Ive ike aku nei au kokoke e pau kou aho." "Aha! e hohe wale ana ka paha.oe, e? Owau ka makemake ia nif a lie hakaka.. O kou ola ka makou e makemake aku nei e liio mai ha! Malama pono oe —eia mai!" A pela io no, aole nae e like me kana i makemake ai. Ua mamio oia e moku ana ke poo o Venadoma ma ia hahau ana mai ana, ;i ma kalii nae o ka moku o ke poo o ka opio Venadoma, aia k ;!].•. *> pu aku la ka oi oka pahikaua a Venadoma iloko o kona kino nialalo ilio 0 kona poaeae a loaa kona puuwai, a he minuke mahope iko haule pa-lui aku la ke kino o ua pilikua nei iluna o ka honua. Ak kona kahea ana ae e make ana oia. M ainua o ka liiki .pono ana ia Venadoma ke ku pololei ae, ua l.o]o koke mai la na kanaka ekolu ma kelā. wahi me ka. lakou mau pahikaua e paa ana ma ko lakou' mau lima, a i ko lakou kokoke loa sina mai, ike pono aku la o Venadoma he poe kiai io no lakou no ke <iuke e like no me kana i koho mua ai. "Ku malie aku malaila!" i kahea koke aku ai oia me kona holo ana ae a pili ma ka aoao o ka pa kalii e ku ana na noho anuunuu. 'ilealia keia hana lapuwale powa a oukou'l Owai oukoai?" Pane koke mai k. kekahi o lakou, "aia a mahope hoike aku makou ia oe," < iai i kela manawa e kulou iho ana lakou e nana pono i ke kino make < ko lakou hoaloha. "E lawepio ana makou ia oe mainuli o kou pepehi ana iho nei i ke-ia kanaka a make. E nana mai palia olua la, ua make ko kakou hoaloha i keia kanaka, a me he mea la pela no kona manao no kakou. Ae.be aloha ana i koe no keia kanaka, e make ia e pono ai!" Me ira olelo hailiili ku i ka weli, ua hoomaka koke mai ua mau koa la ekolu e lele like mai maluna o Venadoma me ka lakou mau pahikaua me, ko lakou manao e lilo loa ana ka kakou koa opio i mea <">le iloko oka imo ana aka maka. Ua mao]>opo loa ia lakou e hauh? a make ana ia ī ka manawa mua e iho makawalu mai ai o ka lakou mau pahikaua, aka nae aolie mea o ia ano i ikeia; ua he>oliokaia lakou apau. O lākou apau ekolu he poe paulehia wale no ma kela hana ke kakapahi, a ua hoonohoia lakou ma ia kulana no ko lakou ike ia i ka makaukau aka uae ia ! lakou i lele like mai ai, ekolu ia hookahi, ua like loa ka kakou opio me he puhi olali la, e lele ana i o a ia nei imua a ihope, aohe pa mai i ka lakou palii a o lakou nae ka loaa mau aku i ka Venadoma hauna pahi me kona hooikaika mau e pale nona iho. !

Ina palia aole ona kapakila, he mea'maopopo loa e lilo ana ia i mea paani na na pahi a kela poe koa, aka, oiai oia malalo o ka malu an£ a kona kapakila, ua pa mai no ia i kekahi mau ha.una pahi ikaika } aka nae, ua like wa-le no ia me ka wai e liolo ana mawaho c ka omole 'aohe komo iloko; a e like iho la me ia kulana kupilikii i loaa iaia, ua hooikaika mau no oia me ka makaukau apau i loaa iaia e hoopakele ae i na lala apau o kona kino me kana pahikaua ponoi. Ua loihi no kela hakaka ana a lakou a ua ano pau maoli no ke aho o lakou apau, a no ke ko ole o ko lakou makeniake olelo ae la kekahi o lakou me ka paupauaho: "He keu aku ke kupaianaha o keia kanaka, o na hauna palii aku la no hoi kela la e make ai, eia nae, aohe wahi mea a kunewa aku. Ahea la make nei kanaka kakou. Iloko o ko kakou ekolu, a liookahi wale no kela, eia nae, aohe ona make iki i ka kakou mau palii. Ahea ia nei make ia kakou?" "Malia paha o kona hana ana aku la kiela i pakele ai, a i keia hana ana aku ike ia i ke kolili o ka wawae ona iluna o ka lepo. E hoao hou aku au me ka'u pahi, akahi hoi koi nei make ole. Eia mai!" Ina paha kela kanaka i hamau loa aole e kaena e mamua, ina la paha ua ko kona makemake, aka, iaia i walaan. ai mamua, lohe e aku la o Venadoma i kana kukaliki a makaala loa keia nona iho; i ka lohe ana o kona mau hoa i kana kukaliki emi ak'u la laua ihope i loaa i rumi nona e oni mai ai imua. A i kona lewalewa loa a.na mai imua ua loaa loa i ka kakou koake kulana maikai me he mea la hookahi no ana kanaka e hakaka anaUa iho koke mai la kana pahi me ka hakalia ole me ka ikaika aka nae ua pale ae la o Venadoma, me ka olelo ana aku 1 kekahi wahi olelo e wela ai kona enemi: "He puupale ia ale na nei hookele waa." A mamua o ka liiki ana i kela koa ke pale nona ilio, ua hou pololei aku la o Venadoma i kana pahikaua jne ka palamimo ma ka a-i o kona enemi. I ka ike ana mai o na kanaka elua i koo- i ke ku ana o ko laua hoa i ka palii, lele like mai la laaia imua, a mai poino paha ka 'kakou hiapaiole, ina aole i hoea koke mai ke kokua i kela manawa.. "E Venadoma! E Venadoma," wahi a kekahi leo i kahea mai ai ma kahi mai o ka pukapa, me kona lolie pu aku i ke pahupahu mai o na kaina wawae me he mea la e holo mai ana. "Ha! Eia aei ko'u lfokua! E papaana mai mai oe! Eia au la '■>[ ka lae o ka i'a e Mikaela! Ive alu ia nei au e nei poe pimikoko! Ua ai manu no nae Punipeki!" He oiaio, o Mikaela Totila io no ia i kahea mai ai, a ua hoea mai ia i ka wa kupono loa. laia i hiki mai ai ike pono iho la oia i na mea i hanaia mainiui iho, a me ka hoohakalia ole, unuhi koke ae la oia i kana pahi a iaia aku hoi lele ke poo o kekahl o na koa mai kona man poohiwi aku a kamailio mai ke poo i kalii e; a he minuke mahope iho, ua pa-kaia ae la ke poo o ke koa iho i koe a hawle apahu aina ka pauku kino iluna o ka honua. I ka pau loa ana o na koa ekolu i ka make, i aku la o Venadoma ia Mikaela*, mahope o kona hoomaha iki "e, auhea oe, lie keu keia a ka hana kupaianaha!" "He olelo oiaio 'no hoi ia; ua lioohalua wale paha keia poe ia oe, a i ko lakou ike ana mai nei e hele hookahi ana oe manao inai nei lakou o kou wa kupono keia e make ai ia lakou, a hele nui mai nei me ka manao he u-a hokaliokai inuwai loa lioi oe"Ke ole au e kuhihewa o ke kino kela o Mateo e waiho mai la ma o," wahi a. a Mikaela. "Ae, oia 110 hoi," i pane aku ai o Venadoma. "Oia ke kanaka mua loa o lakou i hele mai nei e pepehi ia'u, a mahope mai nei keia poe kanaka. Iloko lakou nei o ka ululaau oliva kalii i pee nui mai nei, a i ka ike nui ana mai nei i ka make o Mateo puka nui mai nei me ka mainao e peipehi ia'u. "E puka mai ana au mai ke kahua mai, a holo mai nei o Mateo a hooku'i ino mamua o'u. He wahi ano liana hooheu no paha kela ana i wahi e loaa ai ke kumu liakaka." pono aku la oia i na mea apau\i lianaia mawaeaia ona ame na koa kiai o ke duke a hiki i hoea ana mai. "Laki maoli i ko'u hiki ana mai nei i ka wa kupono loa, ina la paha ua aneane oe e poino i nei poe," i pane aku ai o Mikaela, mahope o kona lohe pono ana i ka moolelo piha. "Ua hopohopo mua mai nei no au e halawai ana oe me ka poino, i ko Cinetia wa i kamailio mai nei ia'u ua liala mai nei oe, no ka mea, ua maopopo piua ia'u ka manao ame ka hana a keia poe mamuli o ko Oineiia kamailio ana mai ia'u i kona ike i kekahi mau kanaka e maa.ii hele ana ma.waho o ko kakou hale i kela mau po aku nei. . "A no ia hoomanao loa o'u i ka Cinetia kamailio maopopo loa ia'u e poino ana oe a i ko'u hele ana mai nei ua iko au i ka oiaio o ka'u mea i noonoo waler ai, aka, ua hala aku la nae ia puumake, nana aku ia mua. He manao maoli no ko keoa poe e pepehi ia oe a make, oia ka mea maopopo." 1 "Ae, o ko lakou manao maoli no ia. A i kou noonoo iho, owai ka mea nana e hoolala nei i keia' hana?" i ui mai ai o Venadoma. "I aku la o Mikaela,V i ko'u manao, me he mea la, o ke kanaka e noho mana nei maluna o na pualikoa kiai o ke duke. "Me he mea la ua pololei kaai koho ana o ke- Kapena ]STaita no ka mea nana e hoeueu nei 'i kelai manao e lawe i kuu ola. A heaha aku ana ka ka.ua hana i keia manawa? He ninau keia a Venadoma i loaa ole ka liaina kupono ia. Mikaela e pane koke aku ai, a mahope o koha noonoo ana no ka haina kupono, a no ka loaa ole, ui okoa» aku la oia: "Manao au nau e hoakaka mai a o ka'u, ka hoolohe aku i ka kaua hana pono e hana aku ai; no'u iho aohe loaa ae la ia'u o ka manao alakai kupono no ka kaua hana kupono ma keia ninau. IsTalu iki iho la o Venadoma iloko ona no kekaihi minuke, a i ka loaa ana iaia o kekahi manao, pane mai la oia: "Eia paha ka kaua hana pono; e hoi kaua i ka hale e hiamoe, a ia a kakahiaka nui malia o loaa ia'u kekahi manao maikai, alaila, ia wa au e hooholo ai a hoike aku ia oe. E waiho malie no kaua i kela mau kino make pela, a na ka poe ia e hele mai a ike iho a malia na lakou e kanu iho, a i ole, hoike aku paha ia mea i ke duke. Pehea aohe ulu ae o kekahi manao maikai iīoko ou no kekahi hana kupono loa a kaua e hana ai?" "Aole la; o ka'u hoi ia e hoauau ae la, aohe wahi mea a lana mai." • ■ "A ina pela, e hoi kaua e hiamoe. Ke hele loa aku nei kaua i ke aumoe; he wa hooluolu aku keia. Me ko laua halawai kanaka ole ame na kaina wawae mama, hoea aku la laua i ka hale, a e ala mai ana no o Oinetia. Aohe hiki iaia ke hiamoe no kona kukia loa me ka noonoo ino no Venadoma ma. Ua maopopo iaia ua l\alawai laua me na popilikia; o ke kumu nui o kona kukia no ko Venadoma hele hookahi; ina aole oia i loaa ia Mikaela a oia hookahi wale no ma kona alahele ua maopopo loa ua make o aka i ko laua hoea like ana aku, akāhi no ia a olu iho he wai ko lalo. la Venadoma ma i hoea ai i ka hale, ua hauoli loa kahi wahine aulii i ko laua hoi ola ana aku. • Aole hookahi o laoia i hoike iki i kekahi mea i hanaia ma kela po; hunakele loa laua ia mea, a oia no ka la.ua i kuka ai aole e hoike ia Cinetia ke hiki laua i ka hale. He mau olelo okoa wale no ka laua o ke kamailio hoolalan ana a hiki i ko lakou hoi ana e moe me ka hoalaala ole mai i kekāhi mau kamailio e pili ana i ka laua mea i hana ai o lilo ia i mea hoohikilele i ko Cinetia manao. !Ma ke kakahiaka nui ana ae o kekahi la, ua hooholo iho la o Venadoma i kona manao e hele maoli no ia e hoike akn i ke Duke Manefereda i na mea apau i hanaia e laua i ka po mam.ua iho. "Manao au," wahi ana, "he oi aku ia o ka maikai. He mea oiaio loa, i ka wa e loaa ai ke kinomake o kela poe koa e nui ana na walaau like ole, a he liana maikai ole ko kaua huna ana a hiki i ko

kaua hookoloia ana mai; ma ia ano o ko kaua noho hamau loa me ka hoike ole aku ia. mea ke kumu e manaoia mai ai na kaua i pepehi a e lilo paha auanei ia he kumu e kau mai ai ke koikoi o ke kanawai maluna o kaua no ka pepehikanaka, ke hoike ole kaua. "O ka'u e manao nei, e hele kino maoli no au imua o ke duke a hoike piha aku i na hana i lianaia ame ke kumii o ka hanaia ana o ia hana, i ka wa e noho mai ai o ka halawai a ke duke, a oiai e piha ana ka halawai i ka poe kitkie aine ka poe naau noonoo apau, alaila ia wa v e ihoaikaka pilia aku ai i na mea i hanaia. Pehea la kou manao e Mikaela no keia hoakaka?" Oia maoli no ka Mikaela alahele i manao ai, aka, no ke kaa e ana nat kona haku opio e hoakaka mai ia manao, ua hoike aku la oia & kona hauoli ma ka ae ana, mamuli o kona ike ana he alahele maalahi loa ia no laua. Aole o laua wale no ka i apono ia manao aka, o Cinetia kekalii. Akalii no oia a lohe i na mea i hanaia ma ka j>o i liala, oiai nae, ua hooliuoi no oia iloko ona no ia mea. Ua nui kona hauoli no ko V/nadoma; palekana ana mai kela poino mai, aka, ua hookaumaha liou ia kona noonoo no ka lua o ka poi--110. "He manao maikai loa kela. au i kainailio mai la e Venadoma. He mea pono ia oe ke hele kino imua o ke duke a hoike aku iaia ia mea. Ina oe e hoike aku ana iaia a imua hoi o kela anaina. i ka mea oiaio, aole e aa mai ana ke duke e hoopoino ia oe ma ke akea, aka, e imi hou mai ana nae oia i alahele okoa e poino ai oe. "Aole e lilo ana kou lioike ana aku i ka mea oiaio i kumu e pan ai kona manaoino nou, aka nae, e lilo ana ia i kuinu hooaiawaliwali i kona ma,u manao ino huna a kakou e ike ole aku nei. "Ma ka hoopokole ana ae i keia kamailio manao a.u aohe mau jiioopoino ana mai a Manefereda ia oe ia manawa mamuli ilio la •> keia kumu, mamua o kana mea i hoolala mua ai nou." He wanana pololei loa keia a Cinetia, a e ikeia ana no ke ko ana o ia manaoino o ke duke anie kana haua maluna o ka kakou koa ma keia mua iho. "He hoakaka naauao loa kau, e Cinetia," wahi a Venadoma; "ua lilo maoli kau mau olelo i kolopa uneune i ko'u manao. Ua malaelae ko'u alaliele, a e hooko aku ana au ia manaopaa, me kuu hilinai mau maluna o ke Akua kou lanakila." Ma kekahi manawa kupono maliope ilio, kaliiko ilio la ka kakou koa iaia me ka aahu pilia o ka naita oiaio, ma kona umauma e kau ana. ke Ke'a Kala, a maluna o kona i>oohiwi e kikepa» ana ke kilika i haawi makanaia mai ai iaia ma ke kahua mokomoko, a o kona lioahele, a hoapili hemo ole, kana. }>aliikaiia ma kona aoao. ]\le keia kahiko pilia i liele aku ai o Venadoma a hiki ana imua o ke duke i ka wa e noho ana o ke anaina Ahakuka. I kona komo ana aku, ua pilja mua oloko o ka rumi kalaunu i. na poe koikoi like ole a o ka. hoomaka ana iho no ia o ka ninaninau ana a ke duke i kekahi o na koa kiai, e pili ana i ka make ana o ka lukanela Mateo ame kona inau ukali ma ka po maniua iho a hoea aku ana o Venadoma. Ua lilo ka make kupāianalia ana o Mateo ame kona mau koa ekolu i kumu nune nui ia e ke anaina e akoakoa ana, aohe nae he helehelena o ke kninakena iluna o lakou apan. "Ina ua make io akn la o Mateo, akola kona make ana," wahi a kekahi kanaka aoo me ka aaliu me he mea la he kanaka kalepa waiwai loa oia. "0 kaua pu ma ia manao hookahi," wahi a kekalii kanaka ano kuaaina. "Pono loa kona make ana aku la, he kanaka ino aihue, powa maoli no ia e polio ole ai ke aupuni." "Pololei kela, ua ike like kakou apau i kona ino," i pane mai ai ke kolu o na kanaka. Ke lohe jx>no loa aku nei o Venadoma i kela maai olelo apau a kela poe kanaka, oiai oia e hookokoke aku ana i kela mana\va i ka lakou walii e kuku nui ana. "Ua lohe au i ke kainailioiai—a ua mana'oio no au hc oiaio ia olelo—o keia Mateo, he powa ka kana hana mamua ma na wahi like ole o ka aina nei, a o kela paa lolekoa ka ana e komo nei la lie lole aihue ia nana," wahi a kekaha-kanaka loihi e ku mai ana mamua pono aku o Venadoma. Ma keia mau olelo apau a Venadoma e lohe pono aku nei, ua ike maopopo loa iho la oia he poe lakou i manaoino mua ia Mateo mamuli 0 ke kaulana o kana mau powa, aihue, haowale, pepeliikanaka ana a pela wale aku, a o keia poe kanaka e kamailio nui nei, he poe knkaolelo akamai wale no lakou iloko o ke aloalii a ma na anaina akea 'like ole. I kona liuli ana ae ma kekahi aoao, ike koke aku la oia i ka helehelena o kekahi mau kanaka me he mea lā e ai>ono mai ana lakou 1 na olelo a keia poe e kamailio ana>, a i kona liooinaopopo ana ua, nui ka poe malaila e kokua mai ana iaia i kona wa e waiho aku ai i kana lioakaka imua o ke duke. Hele pololei loa aku la oia imua. o ke duke me ka manao aa a wiwoole e hookuhau ole ia. iho ai kona mau kaina wawae. I ka ike ana mai o ke duke i ka kakou koa e hookokoke aku ana iaia, pupuku ae la kona helehelena, niaku'e na maka, a naka ae la kona kino holookoa no ka piha inaina, nb ka mea, "ua. piha inaina loko manawa ino i ka Waikoloa." Aka, i kona manawa i ike mai ai i ka hookaawale ana o ke anaina i alanui no ke koa opio e liele aku ai, a lohe pu mai la no hoi i ko lakou hamumu liilii ana me ka mahalo i ko Venadoma kulana kapukaipu alii, hoopau ae la oia i kona noonoo ino, a kookipa aku la i ka naita opio i kulike me kona kulana. "A, o oe mai la ka ia, e ka Haku Venadoma," me ka hoonalonalo ana i kona manao inaina nona. "Hoea mai la no hoi oe a ka wa kupono loa e lohe ai i na mea hou. He eha o ko makou mau koa kiai i pepehiia a make i ka po nei ma ke kahua mokomoko." "Aohe ia he mea hou ia'u, e kuu haku," wahi a Venadoma. "O ko'u kumu ia i hiki mai la imua ou i keia kakahiaka, e hoakaka aku ia oe i ke kumu i make ai ua poe koa la ou." "Ha! ina pela, ma kahi ma-lu oe e hoike mai ai ia mea ia'u aole imua o keia anaina nui," wahi a ke duke. "Aole, e kuu haku; o kahi kupono loa keia e hoike ae ai ia mea i lohe mai ai keia anaina i ka mea nana i pepehi i ua poe koa la ou ame ke kumu o ko lakou pepehiia ana. f< He mea pono loa i keia anaina e lohe mai i ka'u hoakaka no kela poe make. He pomaikai keia no ka lehulehu, a he mea pono ia lakou e lohe mai; oia ka hana pono maoli i ko'u noo>Kio." Aohe makeinake o ke duke Manefereda e lohe laula loaia kela kamailio, aolie nae he hiki iaia ke ke'ake'a mai i ka manao o ka JSaita opio, a no kona ike aohe e hiki ana e holopono kona makemake, ae mai la oia ia Venadoma e kamailio imua o kela anaina piha. Hakalia no i ke duke a pau kona kamailio ana, i koke aku la o Venadoma,': "E kuu Haku i ka Ua Haao, owau ponoi no ka mea nana i pepehi i kela poe." Ua hoakaka piha aku la oia e like me ka ka poe j īeliiihelu i maopopo ae nlei mamua; ke kumu o ka pepehiia ana, a pela aku. "Oia iho ke kumu la ame na mea i hanaia maluna o kela poo koa ou, a i ko'u noonoo akahele ana, he hana maoli no kela i hoolala mua ia, e kekahi poe me ka inanao e pepehi ia'u a make. "Ua hookumu mua ia keia hana mai kuu la mua loa i hoi hou mai ai i Milana nei, a ke ole au e kuliihewa, o oe a i ole o ko Kapena Naita Casetoro na mea nana e hoolala nei keia hana. "Ua hele kino mai nei au imua ou no ko'u makemake ole e kahihi wale aku i na hoopilikia ana maluna o ka lehulehu mamuli o n» manao hoohuoi, a o kou lohe ponoi keia mai a'u aku, e kuu liaku. <4 Ua lohe aku la oe i na mea apau, a nau ia e noonoo a hoohol<> iho i ka mea pono au e hana ai e like me kou makemake." Aole i Pan. M