Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 13, 26 March 1909 — NA HANA O KA AHAOLELO O KE TERITORE HAWAII Neemua na Hana o na Hale Kaukanawai-Oehuehu na Solona ma Kekahi Mau Bila. [ARTICLE]

NA HANA O KA AHAOLELO O KE TERITORE HAWAII

Neemua na Hana o na Hale KaukanawaiOehuehu na Solona ma Kekahi Mau Bila.

Ke Senate—La Hana 21. j Ma ka welie ana o na hana o ke i fton:ite ma keia la ? i hoike mai ai o l J eresideun Smith i ka holomua o na hana a ke Senate, oiai iloko o na la kaknikiih'i wale no he iwakalwa i ba\a, ua nui maoli na hana i lawelaweia, e hoike maoli mai ana hoi na Senatoa i ko lakou makaukau mau ana e hana ma kela ame keia hana e waihoia aku ana iloko o ko lakou mana. ī ka wa i laweia mai ai ka bila kanawai i hooholoia ai iloko o ka Hale i liookomoia ae e Douthitt, e hoololi ana i ke Kanawai Knlanakauhale, ua ku koke mai o McCartliy a noi mai e waihoia ka bila ma ka papa, a uo ka loaa ole he mea nana e kokua mai i kana noi, ua ku mai o Quinn a noi mai e hooholoia ka Bila ma ka heluhelu ekahi ana, ua hooholpia pela ma ke kokuaia ana mai e Coelho. He palapala ka i heluheluia ae e ke kakauolelo mai ke Kakauolelo Kalana mai o Maui, e hoike mai ana i 'ke 80nate no kēkahi mau olelo hooholo i hoolioloia e ka Papa Lunakiai o Maui no na mea e : pili ana i ke ano 6 ka lakou mau mea i makemake.ai e hanaia aku e ka Ahaolelo. Waihoia ka palapala i ke Komite i kuleana'-ia hana. Ua waiho mai ke Komite o na Loaa ame na Hoolilo i ka hoike maluna o ka Bila Helu 71- o ke Senate, e apono mai ana no ka uku ana aku i ke koi a ka Waiwai o Pauahi Bishcip no kokahf mau ain&- i laweia mai e kis •au J> ' puni. ' . TTa aponoia ka hoike a ke Komite, i a maluna o ia hoike i hooholoia ae I ka Bila ma ka heluhelu eluaia ana. ! Na ia Komite hookahi no e apono j mai ana i ka hooholo ana aku i ka i Bila Helu 30 o ke Senate, e pili ana keia i ka hoihoi ana aku i na dala hoojpa'i ame na koina o na aha apana iloko o na Kalana no na hihia karaima ame na hihia waiwai. Na ke Komite Ola i ka hoike maluua o ka Bila Helu 5 o ka Hale e pili ana i ke Kanawai 0, o ia hoi e hookapu ana i ka aeia ana aku o na keiki maloko o na kula ke ole e loaa mua ia lakou na palapala apono ame ka uku hoopa'i e kauia aku ana maluna 0 ke kumukula e ku-e ana i kela kanawai. Na Ooelho he olelo hooholo, e kauoha ana i ka Puuku e pane mai i kekahi mau ninau e pili ana i ke ano o ke kuaiia ana o ka i'a malalo o ka laikini Boroka. Nana no he olelo hooholo, e koi ana 1 ke Komisina o na Aina Aupuni *e pane mai i na mea i h'anaia aku no 4000 eka o ka aina o Piiholo i noiia aku ai iio ka wehe ana no ka liookuonoono ana aku. | Heluhelu eluaia ka Bila Helu 58 o ke Senate e pili ana i na waiwai hookuuia mai ka auhau aku, a liooholoia. Waihoia aku i ke Komite ka bila laikini halekuai a Coelho e hoomahuaI liua ana i«ka uku laikini kuai waiwai ma ke ano boroka, mai ka $100 a i ka $600/ | Ua hoopaneeia ka noonoo ana ma- ! luna o ka Bila Helu 5 o ka Hale a hiki,i*ka la 17 o MalaKi, e pili ana keia i ka pono kai lawai'a ponoi. Ma ke noi a McCarthy, ua waihoia ka Bila H?lu 108 o ka Hale iloko o ke Komite Kuikawa. Ma ka heluhelu eluaia ana, ua hooholo>ia na Bila Helu 19 ame 30 o ke Senate. Ma ke noi a Baker no ka waiho ana aku i ka Bila Helu 9 o ke Senate ma ka papa, mamuli o ke kulika loa me ka Bila Helu 30, ua hooholoia .e hana pela. I keia manawa i hoea mai ai ke kakauolelo a ke Kiaaina me ka. Vito a

ke Kiaaina maluna o ka Bila Helu 98 o ka liale, e pili ana i ka ukuhana o na limahana o ke Kulanakauhale ame Kalana. Maliope o ka uoonooia ana o ke alaUele kupono e lawelaweia aku ai e ke Senate. maluna o ka vito, ua hooholoia e hoopanee ka noonoo ana i ka palapala a hiki i ka Poalua, a e hoolakoia aku ,na hoa o ke Senate me na kope 0 ka palapala Tito. lieluhelu eluaia ka P6 o ke Senate a hōoholoia. He bila keia e haawi ana i ka lapaau ana i na ma'i ola ole i kela ame keia mea hiki ke lapaau, mahope iho o ka lioole ana mai o ke kauka aole e hiki ke ola ka mea ma 'i. v Helulieluia ka Bila Helu 23 o ke Senate, e hoololi ana i ke Kanawai O, o ia hoi, e kaupale ana i ka o "ia ana 0 ke keiki aia wale no a apono aku kona mau makua. Ua hoopaneeia ka noonoo ana i ka bila a hiki i ka la 17. Na ke Komite Hookolokolo e 'apono īliai ana i ka Bila Helu 85 o ke Senate, e pili ana keia i ka papaia ana o ka Meia o ke Kulanakauhale mai kona 1 lawelawe ana i kekahi niau hana e ae. I E apono pu ana hoi i ka lioomahuahua ! hou ana ae i ka uku o kana kakauolelo i $1800 o ka makahiki. Ka Hale —La Hana 21. Ma ka o ka Hale i helulieluia ae ai he palapala mai ke. Kaka'uolelo mai o ka Papa Lunakiai o Maui me na olelo hooholo, a oiai ha •inaii kope wale rio na jnea i hoounaia mai,. nolaila ua a'oia' aku kc knkan-. olelo o ka Hale <e hoike aku i ke ka-?k-strolelo o ka Papa Lunakiai e lioouna māi i na olelo hooholo i hooiaia ,e ka Papa. Na Cohen lie bila e hoomahuahua ae ana i ka auhau .loaa makaliiki mai ka hookahi kaukani a i ka hookahi kaukani me elima haneri alaila kau ia ka auhau o elua pakeneka maluna o na dala oi aku, a ma ke noi a Kiee, ua hooholoia ka bila ma ka heluheiu ekahiia ana. "Na Kawaakoa, he mau olelo hooholo 1 mau haawina no na ahinui o Kipahulu 'ame Kaupo, Maui. Na Kaleiopu, he olelo hooholo e noiia aku ke Komisina o na Aina Aupuni e wehe i na aina o "Waikalua ma Kooiaupoko, no ka hookuonoono ana. Na Rice he olelo hooholo e.kauoha ana i ka makai o ka Hale e hopu aku i na hoa apau, o ka Hale i noho me na palapala ae ole mai ka .Lunahoomalu aku. Ua kamailio loihiia keia olelo hooholo, a waihoia ka hooholo loa ana a hiki i ka Poakahi. Mai Maui mai he palapala hoopii i kakauinoaia e kanaliiku-kumamalua mau makaainnna, a mai Honolulu nei ae keknhi o ia ano hookahi no i kakauinoaia e ehiku hanei'i poe, e ku-e loa ana i ka lioololi ana i ke Kanawai .Weiona e ku nei i keia manawa. Ma ka noho liou ana mai. o ka Hale ma ka auwina la, i laweia mai ai na hoike a kekahi mau Komite lehulehu a noonooia e kauoha mai ana e waihoia kekahi mau bila ma ka papa. Na Kamanoulu he olelo hooholo e ninau aku ana i ka Lunanui o na Hana o ka Lehulehu e hoakaka mai i lea Hale i na niea e pili ana i na paipu lawe mea ino ame ka ohiia ana o na auhau. Na Kawaakoa he olelo hooholo e noi ana e hoolrtiu loaia ka poe i loaa ole i iea ma'i lepera ma Kalaupapa no ka hoi ana i ko lakou mau home. Wailioia ka olelo hooholo i ke Komite Ola. Na Kealawaa he olelo hooholo e hookaawaleia kahi kaawale o ka aina o Piihonua ,no ka hookuonoono ana. I koia manawa j hoea mai ai ke Ka-

kauolelo a ke Kiaaina me ka palapala vito, maluna o ka Bila Helu 98 o ka Hale, a ma ke noi a Rice, ua lioopaneeia ka noonoo ana i ka palapalā a ke Kiaaina a hiki i ka la apopo. Ke Senate—La Hana 22. He ekolu mau Senatoa i hoea ole ae ina keia la o ka noho ana o ia aha aka ua nee aku no nae na hana imua. Mai ka Puuku mai o ke Teritore, e waiho~mai ana i na pane, i kulike ai me ka olelo liooholo, e koi ana iaia e hoolako mai i ka papainoa o ,na auhau kaa ole. Ua waihoia ka pane i lee Komite Pa'i no ke pa'i ana i hiki ai ke hoolawaia na Senatoa me na kope pakahi. Na ke Komite Hookolokolo, e hooja mai ana no ke kupono o ka Bila Helu 61 o ka Hale, e pili ana i ka hoopuka ana aku o ka Puuku i ka palapala ae i, na ahahui me ke apono ana mai a ke Kiaaina. , Na ke Komite Kuikawa i ka hoike maluna o ka* Bila Helu 8 o ke- Senate, e pili ana keia i ke koho baloka, e noi mai ana ke Komite no ka hoea- kino ana mai o ka Hope Loio Kuhina e hoakaka pono i ka manao o ka bila imua 0 ke Senate. Na ChiJlingworth lie bila e hoeueu ana i ka manao hoomakaulii iloko o na kula. Waihoia i ke Komite Pa'i mahope iho o ka holo ana ma ka heluhelu ekahiia ana. Heluhelu ekoluia ka Bila Helu 3 o ke Senate a hooholoia, e pili ana keia 1 ka loaa ana aku o ka mana i na Lunakiai e kukulu aku a e mālama i na halema'i. ' Me kekahi mau hoololi liilii, ua holo ka Bila Helu 19 o ke Senate , e pili ana keia i ka auhau o na laikini ,haleaina, na hale hoolimalima ame na hokele. Heluhelu ekoluia a hooholoia ka Bila Sō o ke Senate, e hoopau ana LJcahi o ke Kanawai Kulanakauhale e papa ana i ko ka Meia komo ana ma kekahi mau hana e ae, a e hoo'mahuahua pu ana hoi i ka uku o kana. kakauolelo. I ka wa i heluheluia ae ai ka Bila Helu 86 o ke Senate, e pili ana i ka aeia ana aku o kekahi poe e lapaau i' na ma'i ola ole, ua noi mai o. Opielho e hoopanee iki ka noonoo ana o ljila a kekahi manawa o kela la. , ' Ma ka heluhelu ekoluia ana. [o na Bila Helu 15 o ka Hale e pili aria i ka malama ana aku i ka ohana o ka mea--make, oiai e hooponoponoia ana ka waiwai, ua hooholo lokahiia. Ma ia ano hookahi no hoi i,,jio,q]boloia ae ai ka Bil{v Helu. 3 o ke $enate, e pili ana i ka haawina no na leeena uo keia npakahiki e nee aku nei. Ua holo no hoi ka Bila Helii 71 i o ke Senate, e pili ana i ke koi' a ka Waiwai o Pauahi Bihopa i ke aupuni no kekaln mau aina i lawe' hewaiil mamuli o ke kuhihewa o ke ana aina. Heluhelu ekoluia ka Bila Helū 17 o ka Hale e hoomahualiua ae ana i ka mana o na Limakiai o ke Kula'hakauhale ame Kalana, no na mea pili i ke kukulu ana 'i na hale ame ko : lakou inalamaia ana, a hooholoia.' ' 1,1! Heluheluia ae ka Bila Helu 125 o ka Hale e pili ana i kekahi mau hoololi o ke Kanawai Kulanakauhale, a wailioia i ke Komite Hookolokolo. Na ke Komite o na Loaa ame na Hoolilo, e apono mai ana i ka lilo ana i mea kupono ke ku bona ana b hookahi wale no kanaka no na laikini waiona. Ma ka heluhelu eluaia aiia, ua hooholoia ka Bila e haawi ana i $5,000 no John Cummins. Heluhelu eluaia ka Bila Helu 61 o ke Senate a hooholoia ma ke .noi a Knudsen. Ua komo ke Senate ma Komite Holookoa ma ka auwina la, no k'a noonoo ana.maluna o ka Bila Helu 8 o ke Senate e pili ana i ke Kanawai Koho Baloka. Ua hoea ka Hope Loio Kuhina Whitney imua o ke Senate no ka wehewehe pono aua i ka manao o kela kanawai. Ilaila pu ae o Dickey ame Emaluka,' e hoakaka ai i ko laua manao, a ua pau okoa ia auwina la ma ka noke ana o kela hale i ka noonoo no ke kilpono a kupono ole o ke kan'awai. Ua apono kekahi poe i na hdakaka manao a ka Hope Loio Kuhina, ua # ku-e no hoi kekahi poe, me ka olelo ana, o ka lawe ana mai i na kanawai o keia ano, lie mea ia e oi loa mai ai o ka ikaika o ka mikini kalaiaina aka aole nae pela ka manao o ka Hope Loio Kuliina. , Mahope o na hoakaka manao leliuvlehu ana, ua hoopanee ka noonoo ana a ke Komite no ka Bila a kalii manawa hou aku, aka ua haawiia aku nae na mahalo ana ia Whitney no kona hoea ana ae imua o ke Ka Hale—La Hana 22. Ma ka lioomaka ana o na liana o ka Hale ma keia la i waiho mai ai ke Komite Hookolokolo i ka lioike maiuna o ka Bila a Correa e pili ana i ke kuaiia ana aku o ka home o kekahi mea mamuli o ka aie e hoomahuahua ae ana i ke ana koi mai ka $250 a i ka $2,500 e apono mai ana hoi ke komite no ka hooholo*ana aku i ka bila. • Na ke Komitc o na Aina Aupuni i ka hoike maluna o na Bila Helu 110 111 ame 71 o ka Hale e pili ana i ka oihana wai ame na paipu lawe mea ino, e kauoha mai ana ke komite e waihoia aku keia mau bila ma ka papa. Na ia Komite hookahi no e apono mai ana i ka hooholo ana aku i ka Bīlj\ Helu 123 o ka Hale i liookomoia ae e Kawewehi, e pili ana i ka auhau o na pipi i hoopaaia maloko o ka pa aupuni ina e loaa ma ke alanui akea. Na ia Komite liookahi no $ apono raai ana i na Bila a Moanauli e' hoihoi ann i ka hooponopon ana i ka oihana wai o na Kalana malalo o ka mana o na Papa Lunakiai. Na ke Komite Waiwai i ka hoike maluna o ka ißila Helu 117 o ka Hale e apono mai nna i ke papaluaia ana o ke poo no na palapala -apau ii

kope oleia iloko o na mahina ekolu mahope mai o ko lakou hanaia ana. I Na Kaleiopu, he bila e hookapu ana j i ka waihoia ana o na i'a iloko o ka hau, no ke kuai ana aku, koe wale no na i'a o ke kai hohonu. Na Kaleiopu no he bila e kauolia ana e uku wale ia no ka poe i lawelawe maoli i ka hana o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu, he bila keia ma kahi o ka bila mua i vitoia mai ai e ke Kiaaina. Ua holo ka bila ma ka heluhelu ekahiia ana a waihoia no ka lawe houia mai ma kekahi la ae. Ua laweia mai ka noonoo a"na maluna o ka palapala vito a ke Kiaaina. Mahope iho o ka noke ana o lia hoa i ke kamailio maluna o ka palapala hoole a ke Kiaaina, ua hooholoia e kakooia aku ka vito ma ke koho ana a 21 mau hoa e ku-e ana ia 7. Ua lawe liouia mai no ka ekolu o na manawa ka Bila Helu 35 o ka Hale, e pili ana i ka ukuhana $1.50 o na iimahana a waiho houia a hiki i ka Poaono. Heluhelu ekoluia ka Bila Helu 102 o ka Hale i hookomoia ae e Shingle a hooholoia, e pili ana i ka hoolaha ana aku i ka loaa ole ana o ka mea i hoopiiia oiai e nolio ana kekahi hihia no kekahi hana. Heluhelu ekoluia na Bila Helu 119 ame 126 o ka Hale a hooholo lokahiia. He mau bila keia i hookomoia ae e Carley ame Dou.thitt. ekoluia a hooholoia ka Bila Helu 65 o x "ka Hale i hookomoia ae e Moanauli e pili ana leeia i ka hoopa'i 0 kekahi mau hewa koikoi. Heluhelu ekoluia ka Bila Helu 4 o ke Senate e kauohā ana keia i ka wai* liq ana mai o na Kalana i mau hoike i 1 kela ame keia elua makahiki, a hooholoia, a pela no hoi ka Bila Helu 52 0 ke Senate e pili ana i ka manawa mamua ae o ka hooloheia ana o ka hihia oki mare. Ua hoopaneeia ka noonoo ana maluna o ka Bila Helu 7 o ke Se.nate mamuli o ke. noi a ke Komite Huikau. j Na ke Komite "Waiwai i waiho mai 1 ka hoike e pili ana i ka hoike a ke Kiaaina e noi mai ana ke Komite e laweia ka Bila Helu 74 o ka Hale a | noonooia, a mamuli o ka lawe ana ae | i kekahi mau hoakaka ana a ke Ko-i mite e koe nui mai auanei kekahi mau hoolilo no ka pono o na hana o ka lehulehii. j Ua laweia mai ka noonop ana maluna o ka olelo hooholo a £ice no ka hopuia ana o na lala nono o ka Hale e ka makai o ka" Hale, a ma ke noi no a ka mea nana ka olelo hooholo, ua waihoia ma ~ka papa, oiai aia no he ( rula e pili ana ia mea hookahi. Na Kamanoulu he bila e hoomahua- j hua ana i ka waihona hoonaanao ma o ) ke kau ana i iwākalu-kumamalima keneka maluna o kela ame keia tona kopaa e hanaia nei maloko o ke Teritore, no ka hoonaauao ana aku i na keiki maloko o na kula aupuni. Na Kaleiopu, he olelo hooholo e kauoha ana i ka Makai o ka Hale e kaiehu aku mailoko aku o ka Hale i ka poe hokai apau i na hana a ka Ahaolelo. Ua hooholoia ka Olelo Hooliolo. Na Sheldon he olelo hooholo, i $500 no ka.hooloihi ana aku i na paipuwai o Waimea. Na Hihio i $1,500 no ke kapili ana i paleka'i no ka Lae o Kaia, Kahana nt a Kaanai^ali. Ma keia wahi i hoike mai ai ka Lunahoomalu. i ka nui o na hana a ka Hale i lawelawe ai a hiki i keia la. O ka nui o na bila i hookomoia ae, lie 136, waihoia ma ka papa, he 17; waiho loaia, he 6; no ka heluhelu ekolnia ana iloko o ka Hale he 9; hoounaia i ke Senate, he 20; hoounaia i ke Kiaaii)a, he 18; vitoia e ke Kiaaina, lie 1. Ma ka nolio hou ana o ka Hale ma ka auwina la 'ua loaa mai la lie palapala mai ke Senate mai e lioike mai ana no ka hoihoi houia ana mai o na Bila Helu 15 ame 16 o ka Hale, ua hoopaneeia ka noonoo hou ana no na bila a liiki i ka Poakolu. Ua loaa pu mai no hoi na Bila Helu '53, 85 ame 88 o ke Senate a hooholoia lakou apau ma ka heluhelu ekahiia ana. Na Correa he palapala hoopii e noi ana i $10,000 no ka hooloihi ana aku i ke alanui ololi Pua a hil* i ke Alanui Kula. Heluhelu eluaia na Bila a Oohen e pili ana i ka uku hoomau ana aku i na limahana i loaa i ka poino ma na walii h£tna, a pela hoi me ka bila $1.50 a Moanauli no na limahana mawaho ae o Honolulu nei, a hooholoia, me ka wailioia ana iloko o ke Komite. Na Like he bila e kau ana i ka uku 0 na limahana o ke Kulanakauhale ame Kalana i $2.00 o ka la. Na Kealawaa he olelo hooholo, e noi ana i $1,500 no ka liana hou ana i ke alanui mawaena o Keauhou ame Hilo. Ua noke aku o Kealawaa i ke kamailio no ke kupono o ka olelo hooholo, aka nae ua rulaia mai ka olelo hooholo e ka Lunahoomalu. Na Makekau he olelo hooholo e wailio ana i kekahi mau ninau na ke Keena o ka Luna Nui o na hana o ka Lehulehu e pane mai e pili ana i ke Kula Kiekie, a nana no hoi he olelo hooholo hou ae e kauoha ana i ke Komite Hoonaauao e huii aku i na ano e aeia ai a e hooleia ai o na keik' 1 ke knmo ana aku ma ke kula kumu. Tta komo ka Hale ma kē ano Kom,ite Holookoa, a oiai ua hoea mai ke Kakauolelo o ke Teritore, ua nokeia oia i ka ninau e pili ana i ka uku o ka Akukana Kenerala, a mahope o na hoakaka nianao ana- maluna o kela kumuhana, ua hoopaneeia ka noonoo ana i ka haawina ukuhana a kekahi manawa hou aku mainuli o ke noi a Casti*o. T ka laweia ana mai a noonoo ka ukuhana o na kakauolelo, na kakaupokole, ame na elele, ua haliana hou ke kamailio ana a kekahi ■ mau hoa, aka ina ke noi nae a Rice, ua aponoia ka papa ukuhana a ke kakauolelo. J[Ta hooholoia kekahi mau itamn e ae e like me ka papa hoike a ke Kakauoleln.

TJa noke hou na hoa i ko kamailio no kekahi mau limahana maloko o ke Keena o ka Loio Kuhina, a ua pokepokeia kekahi mau limāhana ma o ka hoomalmahuaia ana ae o ka uku o kekahi. Na Sheldon i waiho mai he Olelo Hooholo e kauoha ana i ke Komite o na Hoolilo o ka Lehulehu ame Papahelu e noii pono aku i kekahi mau noho i hooliloia aku ai e ke Keena o na Hana o ka Lehulehu no ke Kula o Pauoa. Ke Senate —La Hana 23. Ma ka noho ana o ke Senate ma keia la, i akoakoa pau pono ae ai n:i hoa o ia hale. He kono ka i heluhelu ia ae mai ka Ahahui Paka mai o Honolulu, e kono mai ana i na hoa o ka Ahaolelo e hele makaikai aku no Kapiolani Paka. Na ke Komite o na Loaa ame na Hoolilo i waiho mai i ka hoike maluna o ka Bila Helu S0 o ke e pili ana i ke ano o ka hooliloia ana o na dala o ka lehulehu, me kekahi paku'i mal ke Komite mai. Ua waihoia ka lioike ma ka papa a lawe pu ia mai me ka bila. Na ke Komite Hookolokolo, e~ apono mai ana i na Bila Helu 92 o ke Senate ame ka Bila Helu 93. Ua laweia mai ka Bila Helu 9S a noonoo<<houia me ka vito a ke* Kiaaina. Ua nui ka liooikaika ana o kekahi mau hoa e a'eia ka vito a ke Kiaaina, aka l ua haule nae, v a kakoō ia ka vito i kulike ai me Hale. Heluhelu ekoluia ka Bila Helu 61 0 ke Senate a hooholo lokahiia. Na Ooelho, he bila e hookapu loa ana i ke kuaiia ana o ka opiuma, ua liolo ma ka heluhelu ekahiia ana. Ua hapaiia mai ka noonoo ana ina.luna o ka Bila Helu 86 o ke Senatc no ka haawi ana i ka pono lapaau i kekahi mea e aku, no na ma'i ola ole. Mahope o ke kamailio nuiia ana o keia bila, ua hoopaneeia ka hooholoia ana a hiki i ka Poaono. _ Laweia mai ka Bila Helu 24 o ka Hale i mai ai ka noonoo ana mai ka Poakahi mai a hooholoia ma ka heluhelu ekoluia ana. Heluhelu eluaia ka Bila Helu 96 o ke Senate a waihoia i ke Komite Hookolokolo. Iloko no o ia Komite hookahi i waihoia aku ai ka Bila Helu 97 ma ka heluhelu eluaia .ana. "Wailioia aku no lioi ia Komite na Bila Helu 65 ame 126 o ka Hale. Heluhelu eluaia ka Bila Helu 80 o ke Senate e pili ana 1 ke ano o ka hoolilo" ana aku i na dala o ka lehuleliu a hoopaneeia kona aponoia ana a hiki i ka Poaono. Heluhelu eluaia ka Bila Helu 92 e hoololi ana i ke ano o ka lioopaa ana aku i na moolelo maloko o ke Keena Kakaukope ame Ana Aina a hooholoia. Holo ka Bila Helu 68 o ke Senate ma ka heluhelu eluaia ana, e pih ana i ,na kau o na Alia Kaapuni. "Waihoia i ke Komite Hoonaauao ka Bila Helu 98 o ke Senate e pili ana i ka hoahu banako ana a na kamalii kula. Ua waihoia aku no hoi i ke Komite na Bila Helu 99 ame 100 o ke Senate. Ua waiho mai ke Komite o ame na Hoolilo i ka hoike nialuna o ka Bila Helu 108 o ka Hale, e kauoha mai ana e waihoia ka Bila Helu 46 o ke Senate ; ma ka papa, no ke kumu ua kulike no keia mau bila, e pili ana keia i ka hoohoihoi limahana. Na Faivchild he Olelo Hooholo, e kauolia ana e hoomaka k& hana ana o I na limahana maloko o na keena auI puni mai ka hapalua mai o ka lioia ewalu o kela anie keia la a e pau ana ma ka hora elima o ke ahialii, a koe nae na Poaono, ma ka hora umi-ku-mamalua.

Ka Hale—La Hana 23. E like no n»e "Ka lioea ana ae o kekalii palapala kono a ka Ahahui Paka 0 Honoluln i ka Aha Senate no ka hele makaikai ana aku ia Kapiolani Paka, pela no i hoea ae ai kekahi palapala o ia ano hookahi iloko o ka Hale ma keia la. ' Na ke Komite Makai i waiho mai i , ka hoike niahma o ka Bila a Sheldon e hoike mai ana i ko lakou apono 110 j ka hooholo ana aku i ka bila, e pili | ana keia i ke ku ana i ka hewa, o na , opala, na omole ame kekahi mau mea e ae e poino ai ka lehulehu. Na ia Komite hookalii 110 hoi e apono mai » na ' kekahi bila hou iho no a Sheldon e pili-ana i ka malamaia ana o ka iiiliwaiwai maloko o kahi paa. Na ke Ivomite o na Aina Aupuni, e apono niai ana i ke koi a Laimana no kekahi huina dala, me ka ukupanee 110 eiwa makahiki i uku oleia aku iaia mai ke aupuni aku. Heluhelu okahiia a lioolioloia ka Bila Helu 19 o ke Senate, e pili ana 1 na laikini o na hale hoolinialuna. Ma ano hookahi no hoi i hooholoia ae ai' ka Bila llelu 3 o ke Senate e liāawi ana i ka inana kukulu i na halema'i i na Kalana. Na Sliingle he Olelo Hooholo e kauoha aku ana i ka Elele Kuliio e hooikaika aku iloko o ka Aliaolelo Lahui, no ka hoopakele ana ae i ka oihana kanu kope. — Na Affonso he Olelo Hooliolo i haawina o $10,000 no ka hoopau pono ana i ka -halepaahao o Hilo i kulike ai me ke kii, Na Furtado i hookomo maf he Olelo Hooholo Kuikawa i $10,000 no ka hale hookolokolo ma Houokaa, aka ua ku-e ia aku keia ano olelo hooholo h kapaeia iloko o ke ie opala ma ke kolio ana a na hoa o ka' Hale. Heluheluia ae ka. Bila Ukuhana Helu 2 a Kaleiopu, no ka uku ana aku i na limahaua o ke Kulanakauhale nei, a waihoia no ka lawe houia mai a noonoo no na hana o kekahi la ae. Heluhelu ekoluia a hoolioloia keia mau bila malalo ilio nei: Na Bila Helu 73, 79 ame 88 o ka Hale. Heluhelu ekoluia ka Bila Helu. 96 o ka Hale e hōokaawale ana i ke kahua o ka halepaahao kahiko o Hilo i paka no ka leliulehii, a mahope iho o na kamailio loihi ana o kekahi mau hoa nialuna o keia bila, ua hooholoia. Ma ia ano hookahi no hoi i hooholo houia ae ai ka Bila Helu 120 a Affonso e pili ana no: keia i kekahi paka hou no Hilo. N Holo ka Bila Helu 117 o ka Hale m<| ka hoopaapaa ole,; e pili ana i ka papahia ana' iho i ke pōo nialuna o na pal.apala apau i hala ka ekolu inahina me kope oleia. Heluheluia a hoqholoia ka : Bila Helu 00 a Rice e haawi ana i ka malama nna i na paahao o na Kalana i na Makai Nui. Holo ,ma ka heluhelu ekoluia ana ka Bila Helu 123 a Kawew?hi e ka«

ana i hapalua maluna o na pipi i hoopaaia maloko o ka pa aupuni i loaa aku ma na wahi akea. Heluhehūa ka Bila Helu 89 a Rice a ma kana noi no, ua waihoia ka bila : ma ka papa, oiai ua kulike no kana bila me ka bila a Douthitt. Heluhelu elūaia ka Bila Helu 139 o ka Hale a waihoia i ke Komite Hoonaauao. { Mai ke Senate mai he palapala e hoike mai ana i ka hoololiia ana o kekahi itamu maluna o ka Bila Koi a ka Hale. Holo ka Bila Helu 63 o ke Senate ma ka heluhelū ekahiia ana e pili ana i ka bona o ka poe e kuai waiona ana. Ma ia ano hookahi no. hoi i hooholoia ae ai ka Bila Helu 61 o ke Senate ' i kulike me ka olelo hooholo a ka Aha Kiekie e pili ana i ka hihia o ke Awa o Puuloa. Hapaiia mai ka Bila Helu 323 no ka ■ heluhelu ekoluia ana a waihoia ma ka ; papa. Na ke Komite Waiwai i ka hoike { maluna o ka .Bila Loaa Makahiki a j C'ohen e noi mai ana e waihoia ka bila ma ka papa, mamuli o ka ae ana j o ka makuakane o ka blla. i Na Douthit,t he Olelo Hooliolo e noi ana e kolioia i Komite Kuikawa no ka hooinakaukau ana i Bila Aina, kohoia 0 Douthitt. Castro ame Kaleiopu. ! Na Castro, he Olelo Hooholo e koi ana e kauoha kokeia aku ka Elele Kuhio e huli lioi mai i lea Ahaolelo. Na ke Komite Mahiai i waiho mai 1 ka hoike maluna o ka Olelo Hooholo, i e nol aku i ka Ahaolelo Lahui, e kau ! i auhau dute maluna o ke kope. Ua Oiooholoia ka Olelo Hooholo ma o ke i\ponoia ana o ka hoike. I Ua konio ka Hnle ma lee ano Komiie Holookoa no ka noonoo ana i ka ukuhana o na limahana iloko o kekahi mau keena. Ua noke wale no na hoa i ke kamailio no hoopau ana i kekahi Hope Loio Kuhina me ka hoopau ana i kekahi kakaupokole, a pela wale aku a, 1 liiki i ka hoemiia ana mai o ka uku o ke kakauolelo i hookahi haneri dala o j ka mahina. Ua hapaiia mai ka noonoo ana i ka uk'u o ka Mea malama i ke keena buke 0 ke Aupuni, o keia keleahi kanaka kamailio nuiia, a ina ka ninauia ana nae no koua uku kupono, ua liooholoia 1 $125 o ka maliina. Na Shingle he bila e hookaawaleia i keena heluhelu buke no ke aupuni, e j noi ana e hookaawaleia i $100,000 no | ia liana. Ke Senate—La Hana 24. ! Ma keia la a ke Senate i noho ai, i hoounaia ae ai he heluna nui o na Bila - holo o ka Hale. Ua loaa pu i mai no hoi ka Olelo Hooholo Hui e kauoha awiwi aku ana i ka Elele Kuhio no ka liuli lioi ana mai no ka I Ahaolelo Kuloko, a waihoia aku ka olelo liooholo i lee Komite Hookolokolo. , He palapala ka i heluheluia ae e ke Kakauolelo o ke Senate i kaleauia e 23 mau inoa e noi mai ana i ke Senate e kakoo aku i ka Bila Helū 16 o ke Senate no ka liookapu ana i na. lahui e aole e lawai 'a ma na k'ai lawai'a o ke Teritore. , He Palapala Hoopii ka i hehiheluia ae mai ka Hui Hoole Waioua mai o na Wahine e ku-e loa mai ana i ka loliia ae o na makahiki o na keiki no ko lakou kupono e hele i ke. kula, a pela hoi me ka lioemiia ana mai o ka uku o na kumukula. Na lee Komite Hookolokolo e apono īuai ana i ka bila e pili ana i ka haawi ana i na laikini mare. He palapala ka i loaa mai kē Kiaaina mai e hoike mai ana no kona liookoliu ana ia P. F. Frear i hoa no ka Papa Hoiko o na Kauka, ua lokahi na hoa o ke Senate ma ka apono ana aku | i kona liookohuia ana. Ua laweia mai ka noonoo ana no ka • Olelo Hooholo Hui Helu 5 o ka Hale, e kauoha ana i ka Aliaolelo Laliui e hana mai i mea e loaa wale ai no ka , pono kai.lawai'a i na kupa Amei'ika a hooholoia. Ua laweia mai lea Bila Helu 29 o ke Senate, he hoololi no ke Kanawai Waiona, a ua pau okoa ka auwina la ma ka noke anp, o na hoa i ke kamailio a i ka noonoo maluna o na pauku o keia kanawai liou, a o ka hopena i ikeia, o ia no ka liolo ana o ka bila. Ka Hale—La Hana 24. Ma ka nolio ana o ka Hale ma keia la,/ i holomoku mai ai na olelo hooholo mai na lioa mai o ia Hale. Na Like i noi ae i $700 no ke kukūlu ana aku i hale puhiohe no ka bana Hawaii ma ka Paka Atkinson, «aka ua rulaia mai ka olelo liooholo e ka Lunahoouialu no ka hu mawaho o na rula. Na Kealawaa, he Olelo Hooholo i $1,.300 no ka hoomoe ana i paipuwai mai Kalepolepo -a Waialeale, ma Hilo. | Na, Nawahine he Olelo Hooholo i $30,000 no ka lioopau pono-ana i ke j alanui liou mai Makaliua a'hiki i Ka\ ! liakuloa, Maui. i Na Kamanoulu he Olelo Hooholo i $5,000 no ka wehe ana ame ka hoakea ; ana i ke alanui Cook a hiki i ke ala : ! j nui Moi, Honolulu. J Mai na makai mai o Kawa, he pala- 1 pala hoopii e noi mai ana e hooma-j huahuaia ae ka uku o na makai ame na kapena. . 1 | HeluheHi ekoluia ka Bila Ukuliana I o na Limahana o ke Kulanakauhale, j oia ka bila hou i hookomoia ae iloko o ! ka Hale, a maliope iho o na kamailio [ ana a na lioa, ua hoohol3Fla .ka bila, he eha wale no nia ka aoao ku-fe oia o ( Like, Kaniho, Moanauli anie NawahiI ne- ] Noonooia ma ka helulielu ekoluia ana : ka Bila Ilelu 114 a Sheldon, e pili ana ! i ke ku i ka hewa o na mea ino wale e I hoopoino ai ma na alanui a lioolioloia, he iwakaluakumamaono i ka 2. I Ua hooliolo lokahiia k» BiJa Helu | 130 a Sheldon.e pili ana i na liihia piliwaiwai. T T a hapaiia mai ka heluhelu ekoluia ana o ka Bila Uku Loaa Makahiki a C'ohen e hoomahualiua ana i ka huina e hookuuia ai mai ka auhau ae, a hooholoia. 'Heluhelu ekoluia ka Bila Helu 17 o ke Senate,e kaupalena āna i ke. ana o ka poe e' hoolimalimaia ana no na liana o na aha i na kupa Amerika wale no. a hoolioloia e haawiia aku no ia lia'i.-i ka manawa e loaa ole ai lie poe kupono na. lakou e hoopiha kekahi mau wahi. . J Hoolioloia na Bila:Helu ,Q2 ame 82 j o ke Senate me ke ku-e lūleia. I ka Hale i ke aku i > ka paku'i a ke Senate maluna o ka

Bila Helu 15 o ka Hale. Ua apono aku nae ka Hale i ka hoololi a ke Senate maluna o ka Bila Helu 24 o ka Hale. Na Shingle lie bila e hookaawale ana i ka haawi ana aku i kekahi mau aina no na hana o ka lehulehu.' Na Like lie bila e kauoha ana e ukuia na limahana o ke aupuni ma na la kulaia i hana oleia, Na ke Komite o na Aina Aupuni i ka hoike, e hooia mai ana no ke kupono o ka haawina a Correa i noi ai' no ka hooloihi ana aku i ke alanui ololi Pua a hiki i ke alanui Kula, a pela no hoi me ke noi a Sheldon no ka hoomoe ana aku i mau paipu wai no Kekaha, Waimea. Na ia Komite hookahi no e kauoha mai ana e waihoia ka olelo hooholo a Kealawaa ma ka papa, no ka wehe ana i ka aina o Waikalua no ka hookuopoono ana. Na ke Ivomite Hoonaauao i ka hoike maluna o ka Bila Helu 51 o ke Senate e kauoha mai ana e waihoia ka Bila Helu 80 a Eiee ma ka papa no ke kulike loa o ia mau bila a elua. Na Like he Olelo Hooholo e hoomanaoia "ka la hanau o Kaukeaouli i ka wa e hookuuia ai na hana o ka Hale. Na Hihio i haawina o $4,500 no ka uwapo ma Honokohau, Maui. I keia manawa i heluheluia ae ai ka palapala haalele oihana a D. H. Kaliaulelio no kona kulana Hope Kakauolelo o ka Hale, a aponoia me ke kohoia ana o Mr. Evens ma ia'wahi. Ua komo ka Hale ma ke ano Komite Holookoa a noonoo no na haawina o ke keena o ka Loio Kuhina, a ua hooholoia ke oki ana aku i ke kokua kakauolelo. /Ua laweia mai ka noonoo ana no ke keena o ka Makai Kiekie o ke Teritore a maliope o ka noke ana i ke kamailio no ka uku o keia keena ame ka poe kupono e hooliinalimaia ai no ka lawelawe ana i na liana, ua ku ka Hale iluna a hoike ae no ka holopono 0 na hana.* Ua lioike mai ka Lunalioomalu Colien e hoomauia aku ka nolio ana o ka Hale ma ke ano Komite Holookoa ma ka auwina la o kela ame keia la a kbe na Poaono. ; Ke Senate—La Bfana 25. Ma keia la i loaa mal ai ka pane a ka Puupu e pili ana i na ninau i waihoia aku jaia no ke ano o ke kuai kudalaia ana o na i'a malalo o ka laikini kuai' i'a a wailioia ka palapala i ke Komite 0 na Loaa ame na Hoolilo. Ua loaa mai no lioi he mau Bila lehulehu mai ka Hale mai i liooholo ia maloko o ia hale a ua pau loa i ka hooholoia ma ka heluhelu ekahiia ana. He palapala ka i loaa ae mai ia Atcherley mai e hoike mai ana no ka hiki iaia ke lapaau i ka ina'i leperaa noi pu mai ana e hookaawaleia i haawina o $58,000 no ke kukulu ana 1 liāle no ka lapaau ana i keia ano ma'ī. 1, Ua waihoia ka palapala i ke KB3ivtē Ola. . . '"He' mau-palapala hoopii ka i liēl'uhehiia ae, he hookalii mai ka Ahaluii Makaainana mai e noi mai ana aole e hoeniiia ka haawina no ka hooonaauao anA a pela lioi me na makahiki o ke keiki e hele ai. i ke kula. 0 kekahi palapala i kakauinoaia e 118 poe e ku-e ana i ka auhau loaa mak'ahiki maluna o na loaa makahiki i bi zfku mamua o $4000 no na hana hoo'pae īimahana aine na hana' waiwai e ae i!loko o ka ai,na. li"ft"ke Komite Hookolokolo. i ka h,oike, maluna o ka Bila Helu 119 o ka H'aie e hpoia mai ana no ka hooholo aiia. aku i.ka bila. . ī*fa ke Komite Hookolokolo i ka hoike e npi mai ana e wuihoia ka Biln Hel.u 60 o ke Senate ma ka Papa, aka ua noi mai nae o Coellio e hoopanee ke appnoia aua o ka lioike a piha ka piile hookalii. Na ia Komite hookahi no e apono mai ana i ka hooholoia o ka Bila Helu 100 o ke Senate ame na Bila Helu 65 aihe 102 o ka Hale. Na ia Komite hookahi no e paku'i mai ana i ka Bila Helu 126 o ka Hale. Na Coelho he olelo liooliolo, e komo ka hale ma ka hoomanao ana no D. H. Kahaulelio i make i ka wa e hookuu ai ka hale. Nana no he hila e noi ana e ukuia aku na koi i uku oleia o ke Kalana o Maui rka makahiki 1903. Na Moore' lie bila e hoopakele ana i na holoholona hoohanaia ma na kaa. Na Chillingworth lie bila e hookun ana mai ka auhau aku i na aina apau i kanuia i ka paka. « Waihoia.ka Bila Helu '44 o ka Hale ma ka papa ma ke noi a Coelho e pili ana keia i na la halawai o ka Papa ,Lunakiai o Maui. Heluhelu ekoluia ka Bila Helu 16 o ke Senate e pili ana i ka pono lawai'a, Ua haliana maoli na/kamailio ana maluna o keia bila a ma ke noi a Faircliild ua hoopaneeia ka lioolioloia ana a piha ka pule hookahi. Hoopaneeia ka helulielu ekoluia 'ana 0 ka Bila Helu 68 o ke Senate a hiki 1 Malaki 27 mamuli o ke noi a Baker. He ekolu mau bila i hooholoia ae ma ka helulielu ekoluia ana, oia na Bila Helu 92 ame 93 o ke Senate ame ka Bila Helu 92 o ka Hale. Waihoia i ke Komite ka Bila Helu 101 o ke Senate e pili ana i ke kuaiia ana o ka opiuma. ' Waihoia i ke Komite o na Loaa ame na *Hoolilo ka Olelo Hooholo a Fairehild e kau ana i na hora hana o na limaliana oloko o na keena. Holo ma ka lieluhelu eluaia ana ka Bila Heln 91 o ke Senate, a pela no hoi ka Bila Helu 25 o ke Senate. "Noonooia ka Bila Helu 23 o ke Senate a waihoia i ke Komite'Hookolokolo e pili ana keia i ke kanawai O. Ma ka laweia ana mai o ka Bila Helu 55 o ka Hale pili ia mea hookaiii, ua waiho puia aku iloko o ia komite. . Noonooia ka Bila Helu 108 o ke Senate a hoopaneeia ka hooholoia ana no ka manawa eleolu a hiki i ka la 20. Ma ka noho ana o ke Senate ma ka auwina la i hoea hou mai ai kekahi mau bila i ke Senate mai ka Hale mai a waihoia i na komite lehulehu. Ma ke noi a Woods, a hooholoia, ua ( ,lawe houia mai ka noonoo ana maluna j o ka Bila Helu 16, oia ka bila lawai'a i a Coelho, a hooholoia, he 15 ma ka aoao apono. Ka Hale—La Hana 25. Ua 'kaa ia Kealawaa ka hiki niua ma keia la o ka waiho ana ae i Olelo Hooholo e lioomahuahua «āna i ka uku hoomau o ka Moiwahine Liliuokalani a hiki i ke $50,000. ~ Noonooia ka Bila Helu 51 o ke Senate e pili ana i ke Komisina o ka Papa Hoonaauao, a ku-e mai .o Rice, me 'ke. lioi ana mai e hoopanee ka hooholo ana i ka bila a kekahi la ae. '~ , ®[oopaneeia ka hooholoia ana o ka

Bila Helu 40 o ka Hale e pili ana i ka mana oki i na paipuwai. Na Kaniho i waiho ae he palapala hoopii mai Maui mai e ku-e loa mai ana i ka hoololi ana aku i ke kanawai waiona. Na Moanauli lie bila e hoololi ana i ke Kanawai Kulanakauhale, e kaili ana i ka mana kau i na ukuhana o na limahana mai ka Papa Lunakiai mai. Na Atfonso he bila e haawi ana i ka hookoliu ana i na lunanana laikini waiona i na Kalana lehulehu. Ua hoihol houia mai ka Olelo Hooholo Hui o ka Hale e pili ana i ka. pono kai lawa'i me kekahi mau hoololi mai ke Senate mai. Hoopanee ia ka noonooia ana a hiki i ka auwina la. Na Hihio he Olelo Hooholo i $2,000 no ka wehe" ana i alanui mai Honokeana a liiki i Kaopala, Maui. 'Waihoia i ke Komite Hoonaauao ka bila a Shingle- no ke kukulu ana i Keena Heluhelu Buke no ka Lehulehu. Na ke Ivomite Mahiai i ka hoike e noi mai ana e waihoia ka Bila Helu 106 o ka Hale ma ka Papa, ua pili keia i ka laikiniia o ka poe kanu awa. Na ke Komite Huikau, e apono mai ana i ke noi a ka Hui Hawaiian Develepement Company no ke poo i kuni hewaia. Ua konio ka Hale ma ke ano Komite liolookoa, no ka noonoo ana maluna o na liana o ke leeena o ka Lunahooia, a maliopn o ke kukahekalie ana no ka hora a oi, ua ku niai la ke Komite a hoike me ka holopono ole o ka lakou liana. Na ke Komite o na Hoolilo ame Papahele i ka hoike inaluna o kekalii mau waiwai o ke aupuni i kuaiia ai ma ka lialekula o Pauoa, e liooia mai ana lee komite e kakiia aku kela mau dala i pau maluna o ka ukuhana o ka mea nana i kuai aku. Na ke Ivomite o na Hoolilo i ka hoike e pili ana i na keena lehulehu e hooia mai ana e hookohuia aku i akena kuai a e waiho pu ae ana hoi he liana na ke Komite Ola e noii aku i na liana puhi kukaepele i hanaia e kekahi mau limahana o ka Papa Ola. Na Shingle he bila e kauoha ana i na hui kelekalapa uwea ole e lawe i mau laikini. Hoopaneeia na liana o ka Hale.