Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 16, 16 April 1909 — KA MOKUEA A KAUNA ZEPPELIN O KELEMANIA. [ARTICLE]

KA MOKUEA A KAUNA ZEPPELIN O KELEMANIA.

Ke huli aku a nana ihope i na mea kaulana i lianaia iloko o ka makahiki 1908, o kekahi o na mea ano nui kupaianahā loa i lianaia oia no ka holopono o ka hanaia ana o na mokuea a ba!una hoi ma kekahi olelo ana, me !;a lilo o ka lewa i wahi maalahi o ka hele ana e like me ka maalahi o ka lioloia ana o ka moana nui akea e na mokuahi ī keia mau la. Aole i ikeia ka mamao o kahi i leleia ame ka loihi 0 ka inanawa o ka lele ana a na baluna i na manawa mamua aku e like me ia i ikeia me na baluna i hana a i hooleleia i ka makahiki i hala aku la. Ua nui na baluna i hanaia ma na like ole o ke ao me na kii ole, a o ka hooko ana hoi ia i na wanana 'i wanana muaia he mau kenekulia mamua aku, oia hoi, e lelo ana ke kanaka i ka lewa me he manu la. O ka mea ano nui i ka nana aku 1 keia mau la, e lilo ana na mokuea i

mokukaua ma ka lewa e like me na aumokukaua ma na moana akea. O na baluna kaulaua loa i hauaia ma na aoao a elua o ka Akelanika oia na baluna a na hoahanau Wriglit, a i keia la nae lee pii mai nei lee kaulana o ka mokuea i hanaia ma Kelemania e Kauna Zeppelin. He mokuea keia i liko ole loa ka lianaia aua ine ka baluna a na hoahanau Wright. O keia mokuea he ano. like no me ka nanaina o ke kila e puhiia. nei, a maloko o kona kino ua hookaawaleia he mau rumi lehuleliu a maloko o ia mau rumi na baluna poepoe i hoopaaia ai. Malalo iho o ke kino o ka mokuea e lewalewa ana kekahi mau mea i hanaia īne he waapa la i hiki ai ke lana iluna o ka wai me ke piholo ole. O na epappa ame na hoe a pela me ka ipu ea ua lioopaaia ma na aoao \ hiki ai ke liookeleia ka baluna imua a ma na wahi apau e makemakeia ai e lele. Ua leliulehu na manawa i hoaoia ai ka lele ana o ka baluna maluna o ka moana wai Constance me ka lana 0 ka waapa iluna o ka ili o ka wai a na ikeia ka holopono. Ma ka malama o Augate, 1908 i lioao inuaia mai nei lea hoolele ana i kela mokuea maluna o na kuahiwi o Kelemania a mamuli o ka ikeia ana®o ka holopono, ua lilo ia i hana na Kelemania e haaheo loa ai, a mamuli o ka loaa ana i ka in o ua liu ke ea a komo ka makani a ma ia kumu ua paliu ka ipu mahu a poino ka baluna. Ma ka la 4 o Augate i hoao mua loaia ai kela mokuea e hoolele a ua lele ia e ia 250 mile i kela la. Lehulelm na kaa otomobile i alualu hele nae he lihi launa 'iaku i ka m«Auea. mahope me ko lakou mama apau*iohe_ Ma ka liuli hoi ana mai i loaa ai i ka poino. Ua ike mua a Kauna Zeppelin e poino ana a no ia mea ua telegarapa oia no kekahi mau ipumahu hou, a e kali ana o ka hoea aku, a hoomaka e ka j)a ana o kekahi makani ikaika i kapaia ke Cycloue a na ia makani i kaia aku i ka mokuea e paaia ana e na koa a palaha ana ilalo o ka lionua a pukipuka a mahope iho ua pa-liu la ka ipuea. Ua lilo ka poino ana o ka mokuea i\vua i mea minamina nui loaia e ko Kelemania apuni me he mea la he pilikia lahui. a mai ia manawa mai ua hoounaia mai na leka, .ame na elele hoalohaloha i ke Kauna mai na kihi eha mai o Kelemania, aole o ia wale aka o ha kokua kekahi i hoouna ia mai ma ke dala me na liooia e lioike »hai ana i. ka lakou mau kokua. Ua wehe kokeia na haawina kokua no ka hana hou ana mai Berlin, Bremen, Stuttgart ame kekahi mau kulanakauhale e ae ma Kelemania. a ma Suitalana, i kekahi mokuea hou e like me kela mokuea i pau ai i ka nahaha. O ka haawina a ka Einepera ma o ka Aha Kukamalu he $125,000 ma ka bila no ka mokuea hou. Ua liiki aku i ka $1,000,000 a oi i luluia no ke kokua ana ia Kauna Zeppehn no ka hana liou ana i mokuea liou e like ka nui ine ka mokuea i nahaha, a he manawa pokole maliope mai ua paa kekahi mokuea hou e pani ana i ka hakahaka o ka mea i nahaha, mamuli o ka lako iinia o na a he mau liemahema kakaikahi wale no ka i hanaia a hiki i ka paa aua. Ma ka malaina mai o Okatoba ua lioaoia ka mokuea elua. He umi ohua 1 kau pu i kela hoaoia ana. Ua leleia eia ma na ano like ole. imna, ihope, iluna, ilalo a ua ikeia ka liolopono ma na ant> apau oiai oia ina kahi lie 300 'kapuiai mai ka ili honua ae a e lele ana me ka mama aneane he t iwakaluakuinamalia mile i ka hora, a he ekolu hora ana i lele ai i ka lewa. Ma ka hapa hope o kela mahina. o ke kaikaina o ka Emepera kekahi i lele pu maluna o kela mokuea me kona pailaka ana i lea moku ma na wahi apau ana e makemake -ai. Ma kela lele ana he iwakalua-kumamalima mile i ka hora a ika lioi ana inai ua liooiia aku ka ikaika lele i ke kanakolu mile i ka hora me ke kau aheahe ana i ka lewa no ehiku hora. Mamuli o ka hauoli loa o ke Keikialii Henry i ka holopono o kela hoaoia ana, ua koi aku ia i ka Hooilina Moi e lele, a nolaila ma lea malama o Novemaba i hala ua lele aku la ia mai Fried richshafen a hiki i Donauschingen, ma Baden a malaila'oia i lialawai aku ai me ka Emepera. Ua ukali hele kela mokuea inaluna ponoi iho o ke kaaahi a ka Emepera e holo ana a liiki i ke ku ana i kela kulanakauhale ma kahi 40ō kapuai ke kiekie ilihonua ae, a e kainailio jnau iho ana lea Hooilina Moi i kona makuakane ma ka o-le a e ani mau ae ana -ka Emepera i kona hainaka i na wa apau. Mahope mai ua hooholo ilio la ka Einepera e lele ma kela baluna me ke Kauna Zeppelin. Ma kekahi la, o kekahi o kona ukali, he kanaka 1 like loa ka helehelena aihe ka liiohiona me kona, oia ka i lele, a ua pahola koke ae ka lono ma na uweaolelo ua lele ka Emepera i iea- lewa, aole nae. Mahope mai na ike ia aole oia i lele he kuhihewa wale no kela mau olelo, oiai nae ua kukald akea ia ko ka Emepera lele i ka lewa. Aohe nae i pau ko ka Emepera makemake e lele i ka lewa, a me he 'mēa la i kekahi o keia mau#la mai e k loheiā aku ana ia meahou. Mamuli o na hoakaka ponoi aka Emepera iinua o ke komisina o ka oiliana kaua- ua kuai ia kela mokuea e ke aupuni o Keleinania. O ka manao nui o ke Aupuni o Kelemania e hoomahuahua aku i ka hana atia i keiā ano •inokuea a nui i lilo i mokuea kau& e like me na mokuea ma ka moana. He baluna kekahi i hanaia e Major Grass a ua hiki ia:ia ke lele i ka lewa no umi-kumamakolu horā. He kanahiku makahiki o Kauna Zeppelin, ā he Kenerala oia i hoomahaia mai ka pualikaua mai. Ika 25 o kona

mau makahiki he lukanela oia no kekalii pualikoa kaualio, a i kela manawa ana e alakai ana i ka puali malalo o Carl Shurz i hoomaka mua ai oia e» lele i ka baluna no ka nana ana i ka laina o ka enemi. Mahope o na kaua liahana mawaena o Auseturia anie Perusia ame ke kaua mawaena o Farani ame Perusla ua hoomahaia 'oia me kona kulana Kenerala, a inai ia manawa mai i lioomaka ai e hull ikaika i ka hana ana i ka baluna a hikl i- ka holopono ana. Ua liiki i keia baluna mokuea ke lawe i umi-kumamaono kanaka iluua ona. O kona loa he 440 kapuai a he 45 kapuai ke anawaena. Ho umi-kumamaono mau ruini leaawale e 'apo ai i ke ea mama.