Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 23, 4 June 1909 — NA HOAKAKA A INGERSOLE NO KA WAIONA. [ARTICLE]

NA HOAKAKA A INGERSOLE NO KA WAIONA.

E Mr. I/unahooponopono, Aloha oe: —E oluolu oe e ae mai ia'u e panee aku i keia mahope iho nei a e okomo aku hoi ma kekahi kowa o ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii. He manao keia no kekahi kanaka Amerika i kaulana no kona loea a he kuhikuhi puuone hoi i heluia ma ka papa helu ekahi o ka noeau a piha naauao. Ua heiuheiu au a ua hoopiha ia no ka nui o ka momona ame ka piha oiaio a ua hoao au e unuhi mai ka olelo Beritania a i ka kakou olelo, - a o ia iho keia: Ua maopopo loa ia'u he ku-e nui ia me ka ikaika kela ame keia kanaka e lawelawe ana i ka hana kuai waiona ma ke ano o "kana oih«,na ia. Aia iioko o ko'u manaoio kela mea: Mai ka manawa e kuiu mai ai ka waiona mailoko mai o ke paipu kahi i puhi ia ai a lilo \ wai o ka poino a hlki i kona manawa e kaheawai ai iioko o na lua miio o ka hilahila, ka lapuwale ka hewa, ke kaiaima ame ka make, he kumu hoopoino, hoopopilikia a hoopilihua palena ole,lta waiona ma na ano apau i ka poe e hoopa a inu I kona wai awahua. Ao'le loa e hiki ia'u ke manaoio no ka iiiki i kekahi mea kino uhane me kona lunaiieehala o ka noonoo maikal. Ke hoomaopopo iho i keia kumuhana me ka ole o kona ku-e me ka hooikaika ma na ano apau e kinai i na kumu hoala i na hana kalaima. He hiki wale no ia kakou ke halo aku a nana ma kela ame keia aoao o ka muiiwai o ka waiona a e hoomaopopo iho ana no kakou iloko o ko kakou mau hoomanao ame ka noonoo hoohaupu me ka moakaka o na akaku imua o ko kakou mau waihona o ka iunaikehala i na hopena o ka awahua, ka anoano hoi o na hopena pepehikanaka, ke Kaawe, ka pupule, ka powa, ka aihue, ka ilihune, ka makilo ame ka nohona Hoko o na luamiio o ka haumia; ka aeahaukae, ka pelapela ame ka rfele i na haawina apau o ke aokanaka i kulike me ke kino uhane a ke Akua iloko o kona lokomaikai paiena ole i haa<vi mai ai mai Ka puhaka mai o ko ke kanaka makuahine i mea hoonani' no ko ke Akua kihapai o ke ao nei no ka hoonani aku a hosana iaia. A o keia mau mea apau ua ikeia a aole e hiki ke hoohewahewaia no ka mea, eia no imua o ko kakou mau maka. Ua ike kakou i na kaikamahine kino maikai me na helehelena mohaha i kupono e lilo i mau kihapai no k:a hoopulapula ana i ko kakou aina me na hua o ka hoolaupai iahui, aka, me ke kaniuhu lakou i ke kiaha o ka moo nihoawa a o ka hopena ua lilo i mea ole e like me ka lala maloo, ua nele a ua pau kona pono, aole oia e pua a aole hoi e hua. Peia no me na 'kanaka opio, ua ulu ae me ka mohala pua o ka noonoo maikai a me ka naauao, a ua mimino a 010-halea -halea i ke kanaka makua ana ae mamuli o kia kupuino. Na ka inu waiona e oki pu i ke kulana ame ke oia o ke kanaka opio oiai iloko o kona mau la ohaoha o Ka mohalapua; na ka waiona e hoonele ka ikaika o ke kino oiwi maloeloe me na olona wikani a e , hoonawaliwali i ke kino a hoano e, hookukule i ka noonoo. He mea kupaianaha loa ko'U hooomaopopo aku i ka poe paielewa wale ia no o ka noonoo ē luupoo ana iloko o na kiowai o keia moonihoawa, ā he kamahao luaole hoi ka ™ a J* a [° aku i ka poe kupaa o ka lunaikehala ma ka aoao ku-e me ka paio ikaika 'me ke kinai a kamaieeloa i ke a walawa hua, o ka poino, ka popilikia

ame ka make. O ka walwai, ola no ke koko o ka mea piliwaiwai, ke kumu kuko a hoohama i ka aihue me ka Powa, a o ke. , Kahu Malama no ia o ke puhiahi ame, ; na kalaima lehuleAu o ka mainoino a ; 'me ka manaonao lua ole. Na ka waiona e hoohana i na lehelehe ame ke alelo o ke kanaka e hoike wahahee me ka manao he hana laahia ia he kokua i ka aihue a he kakoo i ka na- . kuepa lapuwale. He uha'i wale i kana olelo hoohiki, he kauwa no na hana apuka, he hoolilo i ke aloha i enemi a he hoowaha- | waha loa i ka maemae ame ka hoopono. He opulepule iloko o ka makua no ka ohana, a he kumu hoowahawaha no ke keiki me ka hoopuanu anu ia o kona aloha no ka makua. Na ka waioma e puhiahi i ke kanaka, hooiilo i ka wahine i mea ole, he hoino i ke Akua a he hoowahai waha i ka nohona homelani. He hoowahahee i na hoike, he kahu hanai no na hana haumia, he hoopaumaele i na Aha Kiure me ka hoopilimeaai a hookapakahi ia kfe kaulike o na Aha Hookolokolo. He kipe i ka mea koho baloka, he hooneie i ka mana koho, he apuka i ka pahu baloka, he wawahi i na pouhana o ke Aupunl ame kona mau mahele Ilke ole apau a hookulanalana i ke kahua ' o ka pohaku kihi a hookuia i kona au 0 ka holomua ame ka palekana. He hoolapuwaie ka waiona i ke ku'paoka aina, he hoohaahaa i na wahaolelo hana kanawai hoohilahila wale 1 ke kanaka aloha lahui a aloha aina. He hoohaawe mai i ka hilahila aoie hoi l ka hanohano; i ka aeahaukae me ka ilihune aole hoi i ka ulakolako . me ka lawa; he lawe mai i na kumu ' hooweliweli aole hoi o ka paiekana; i na manao uluku o ke kuihe aole hoi o ka manaolana; i na ehaeha me na kaumaha aole hol o ka hauoli me ke Kilohana; ame ka maalea i piha i ka hae o ka holoholona hihiu po i pu, nana mai la kona mau onohimaka o ke ahi ialapa e ana ana i ka loa me ka 'iaula o ke kahua o ka luku ame na poino ana i olokaa mai ai maluna o ka aina a hauoli, ae la oia no kela mau hopena. He laau make ka waiona no ka nohona aloha me ka lokahi; he wawahi i ka nohona maiuhia me ka maemae, he hoopelapela i ko ke ao nei a he hauoli me ka hehene o kana aka ke nana mai i kona mau poino i hekau mai ai me ka holopu maluna o ko ka honua nei. O keia na hana a ka waiona a oi pakeu loa aku no-he lu-mai, he pow'a a he kamakeloa i ka uhane o ke o-la. O ka huina holookoa ia o ka a>noano o ke ino o na ino, ka lapuwale o na lapuwale, ka makuakane o na kalaima apau, ka makuahine o na uhaai me ka hookamakama o ka haumia ame ka pelapela, hopena ole a o ka hoaloha a aikane punahele me ka piiipaa na I>iabolo, a o ka enemi ino loa hoi o ke Akua ka Makira Hemolele. WIT>L,IAM J. SHELDON, (Wile Kelekona.) Waimea, Kauai, Mei 13, 1909. 1