Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 24, 11 June 1909 — PAKELE KE OLA O KA POWA. [ARTICLE]

PAKELE KE OLA O KA POWA.

SUVA, Piji, —O ka moolelo oke ka-j raima pepehikanaka a Joseph Martelmans a i ole a Mortimer paha i hana ai, mahope o ka hunakeleia ana no ka makahiki a oi, a mahope hua'iia ae nei kona hewa, o ia kekahi o na moolelo weliweli loa i hanaia ma na kai o 'ka Hema—he moolelo keia iku i ka weliweli, ka manaonao a he powa maopopo ma ka moana. Ua hunahuna loa kela kanaka i kona ]hoa oiaio me ka olelo ana o Taylor oia a mahope ua hoike maoli ae la i kona inoa oiaio o Mortimeria. Aia kekahi wahi mokukuna Amcrika i kapaia ka Neuvre Tigre, nona na tona he kanalima e holo ana me ka <hae Italia e welo ana ma kona kiahope a o kana hana o ke kalepa i ra waiwai like ole ma na kapakai o Callao, Amerika Hema a © holoholo ana ma ia mau kapakai aneane umikumamaono mahina i hala' ae nei, a ma kekahi holo ana a nalowal© «a aina, hoolala iho la o Matelmans a i ole o Mortimer e pepehi i ke kapena ame ka malamamoku, oiai oia pu kekahi iluna o ua wahi moku la, he kuke kana hana, e lawe aihue i ka moku. Ua holopono kela hana ana ana no ka mea, ua kela mau kanaka iaia, a o kahi keiki kapena ka mea hookahi i hookoeia aole i pepehiia, nona ka inoa o Jackson, a ua hunahunaia nae kona inoa olaio a hoololiia «īa ka inoa kapakapa o Skerrett r a mamuii o kona hooweliweliia ana, e kela Mortimer, i lilo ai oia i kauwa hoolohe pono kokua hewa nana. Ua holoiia ka inoa o ka moku a holo aku Ia ka moku i ka makani a hiki i- kona ku ana ma na mokupuni Gilibati, a malaila oia i ili ai ma ka malama o Feberuari, 1908 ma ke kiiaau o ka Lokowai Apamama» Aohe ike o kela mau kanaka a elua i ka holomoku, a nolaila ua pouli loa laua i ka ike i kahi o ko laua moku e holo ana a i ili ai. He hapaha hora mahope iho o ko laua kau ana i kuaau holo mal la kekahl mokukuna holo piliaina o kela mau mokupuni i kapaia ka Laurel ma kahi o ka mo'ku ili e mo-ku ana. Ma ka olelo hoopunipuni a Martelmans i ke kapena o ka mokukuna Laurel mai Valparaiso mai ia a iaia e holo ana me ka nanea ua ili iho la kona moku i kuaau. Ma kana mau pane i kona wa i ninaninauia aku ai e ke kapena, o ia no ke kapena o ka moku ili, a i kona wa i ninauia aku ai no kona mau luina, ua kuhikuhi ae Ia oia i kahi keiki oiai nae he umikumamahiku wale no ona makahiki ia manawa a he wahi keiki i ike ole loa ola ia hana he holomoku. Ua hoala kokeia na manao hoohuoi iloko o na kanaka o ka mokukuna Laurel. Ua hoakaka pu aku la o Martelmans aohe i hoopaaia ka inoa o ka moku aohe no hoi ona hae a he oki loa aku ho hoi ka pepa e hoakaka ana i• ke ario o ka moku ma'luna o kona oneki ine ka hoopunipuni pu ana aohe ka i kapaia ka kela moku (oiai nae ua pau i ka holoiia e laua), 1 ka wa i 1110 mai ai iaia i ke kuaiia. Ua ninau puia aku iaia ina paha he mea ana latitu kana maluna o ka moku, ua hoole mai oia me ka olelo ana he uwaki' ki pple wale no kana a he. pololei loa kona hele *na, Ma kekahi kakaliiaka ae ua konoia aku 1?. laua e ai pu me ke kapena maluna o' k£i Laurel, a no ka moku ili wale no ka hapanui o ka lakoīi kamailio ana. I kela manawa ua ha'} hoopunipuni aku Ia o Martelmans i ke Kapena Maleolm o ka tiaurel, o Puelehe ka inoa o ka mokukuna ill no Valparaiso, ua kuaiia eia mai a Mr. Ussheley mai, o ia awa no, a ua manao oia e kapa i kona inoa ka Rose Keokeo. Ua nui ka hoohuoi o ka Lunakanawai o ka Lokowai o Apamama no na mea e pili ana ia Martelmans ame kona kokoolua i kona wa i lolie aku ai, a me ko laua ike ole aku, ua hoolala iho la oia me ke kapena Hendj ley. ke kapena o ka Louise J. Kenny, he mokukuna no Burns, Philllpa & Co. e iawe ia la\ia i Tarava ke kulanakauhale aupuni. Ua noiia aku la laua e holo makaikai ilaila me ka uku ole a ua ae «koke laua ia manao. Oiai lakoū e holo ana, ua kamailio aku la o Martelmans i kona kokoolua e makemake ana oia e lawe i kela moku 1 pani hakahaka no ka moku i ili ai a iiahaha, a hoomaka'uka'u hou aku la oia ia Skerrett ina oia e hoike ana i na mea apau, e make ana oia. Ua hoolala iho la laua e pepehl i ke Kapen'a ame ke kupakako o ka- moku moku Louise J. Kenny me ka ma-lu. Ma lohe a.na o Sl!errett i keia Louiae J. Kenny me ka ma-lu. iho la oia i kekahi leka a kiola. aku ' Ia iloko o ka rumi o ke kapena, ma ka puka aniani, no kona makemake ole e komo pu ma kela mau hana ekaeka a kela kanaka, a mamulf o ia | hana a Skerrett ua hopula keia kanaka a hoopaaia koua mau Hma me kona mau wawae i ka hao a laweia i Tarawa. Ua laweia o Skerrett i hoike ma ka aoao o ka Moi, a ma kana mau oleloike i hoike ae ai imua o na luna aupuni i kekalii manawa i hala aku nei, he eha mau kanaka maluna o ka mokukuna Neuvre Tigre, ke huiia ke kapena, ka malamamoku o Martel-. mans ame ia, a nona iho ua laweia oia ma ke ano he kapena boe. Ma ka hoomaopopo aku ua hoolala mua no o Martelmans e i ka moku, no ka mea, aole i hala ia lakoa he mau hora ma ka, moana ua lele mua aku la oiā. e pepehi i ka malamamoku me ke koi Ilikini oiai ka malamamoku. e hana ana ika likini. Ma ke poo kana wa'lil i manao ai e hili, i ka oni iki ana nae o ka fhalamahioku ua hala ae la kana hahau ana i ke poo a pa e i ka lima a moku pu. Ua hoomaka laua e aumeume i ke koi i kela manawa a oiai, ua moku ka lima o ka malamamoku aohe ikaika pono ke paio me kona enemi, a oiai no hoi he kanaka nui klno«ikafka o Martelmans, nolaila ua hiki ole i ka malamamōku ke lanakila, a mahope 0 ko laua paio hahana ana no ka minuke a oi ua ike iho ia ka malamamoku iaole oia e lanakila maluna o kona enemi, 'hoomaka aku la oia e pii iluna o ka likini. Ua hookunanaia o Martelman 1 kela manawa, ua holo hou aku la o Martelmans e haliau i ke koi eia nae ua kau loa ka malamamoku iluna loa e loaa ole aku ai j ia Martelmans ke pii aku. Mamuii o kela. uluao'a ua pli mai la ke kapena iluna o ka moku e nana 1 ke kumu o ka hamumu; ua hakilo loa o Mdrtelmans iaia i kela manawa, a haalele aku la i kona hahai ana mahope o ka malamamoku a huli

I aku la kona noonoo. ana no ke kapena, Mamua o ka hlki ana i ke, kapena e loaa kekahl mea e hoopakele ae ai iala ua pa aku la koiia poo i ka hiliia i ke koi Ilikini, a haule aku Ia oia ilalo, pau ka.ike. I kela manawa ua kaa malalo o ko Martelmans mana ka rula ana i ka moku holookoa. Holo awiwi aku la oia ilalo o kona rumi a lawe mai la i kekahi pu raJi>la i hunaia, a mahope? o kona hoopiha ana i ka pu, ua pii hou mai la oia iluna o ka moku a -kau pololei la i ka pu i ka malamamoku me ka olelo aku ina aole oia e lele iloko 0 ke ka' e kiia aku ana oia. Ua hoao mai la ka malamamoku e hoomalimali iaia aohe nae he hooloheia aku, a mahope o kona paee olelo ana me keia. kanaka ua lele aku la oia iloko o ke kai. Ua ike houia aku kona ea ana ae iluna o ka ilikai a au pololei aku la no ka aina, a he mau minuke pokoie mahope Iho ua nalowale loa aku la oia Iloko o ka hohonu o ka moana. Ma kela manawa, ua pohala ae ke kapena mal kona maule ana, a walho aku la o Martelmans i ka olelo e koho mai oia i ke ano o kona make ma ka lele paha iloko o ke kai a i ole ma ke kiia aku paha. Ua koho oia ma ka lele iloko o ke kai a ia manawa no ua lele koke aku la oia iloko o ke kaf. 0 Skerrett aohe oia i komo pu ma kela hana, aka nae, he hoike ikemaka ia i na mea apau i hanaia, a i ka wa a ke kapena i lele aku ai iloko o ke kai, ua kiola aku ia o Skerrett i papa nona, aole nae hiki pono ia Skerrett ke .plelo ae ua loaa ka papa i ke kapena, a ma kona manao no nae aole oia i ike, no ka mea, mahope iho ua piholo aku la oia. He umi-kumama-ha mile ka mamao o ka moku mai ka aina mai i kela manawa. Ua koi ikaika mai la o Martelmans ia Skerrett e hoohiki aku imua ona aole ofa e hoike i kekahl mea e pili ana i kela hara e haawi aku oia i na kokua ana lala ma ka hooholo^ana 1 ka moku. No kona hopohopo o like aku paha auanei kona hopena me ko ke kapena ame ka malamamoku, ua ae aku la oia 1 kona manao me ke kau no nae o ka weli. Ua holoiia ka inoa o ka moku, ua kiolaia na ukana oluna, a o ka manao o Martelmans e holo laua no Auseteralia a malaila e hoolllo akii ai, eia nae aole i hookola, no ka mea ua ku a ili i na aina Giilbati. , Iloko o keia hewa koikof a keia kanaka i hana ai he hoopaahao wale iho la no me ka hana oolea apau kona ola ka hoopa'i nodiona aihue ame k& pepehi ana elua mau ola.