Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 24, 11 June 1909 — GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino. [ARTICLE]

GARONA

KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino.

MOKUNA •Owai ua inoa la e Alabhki?*' i niuan aku ai o Ela me ka pilia r,i i . • -o n.i inoa !a oia n« oe e Ela, a o ko lilo mai i walime mare • ... ii. di:i uo ka niea nana e hoomaalili mai i ka uluku ana o i a lioolilo mai lioi ia'u i kanaka kuewa maluna o ka ili lio- •• ' # I manawa i kulou ibo # ai o Ela ilal<*, Laalulu ae la lioi kona Uiii«» Uuhiokoa. aka no na sekona iiokole wale no nae ia haawina, i i'la Ma a«*a hou ae Ja kona-poo iluna a kaulouo aku la kana nana Lna īuahina o Alahaki, a me na minoaka hoohie ma kona mau pai.aiina. ua i aku »a oia i ka mea nana e hoohauoli aku i ko Alabaki !fi ;U)a<» i ka pane ana aku: -Aoh- i hoi nele kau mau upn ana e Alabaki, o ka iihi e loku la jj„b» «» ko puuwai. o ia ln?okahi no ka mea a'\i i pulama ai no na la I.'.ihi a ia oe i hoike mai nei ia'u ma na huaolelo maopopo, no kou ;i iii'u. akahi no au a. ike iho, ua hoea mai i ka wa a'u e papalii ;iJ i ka makana a'n i upu ai no ia liopena." "He oiaio anei ka mea a*u e lolie nei, e hoea. io mai ana anei i ka wa a'u lawe mai ai ia oe no ka manawa mau loa?" i ninau mai : ii <» Alahaki ma ke ano lioon/ilonalo, oiai ke ike la no oia, aia lie nll i ke alai la ia laua, aka ua hoolana aku la no nae o Ela i kona mauao ina ka i ana aku: "lVhea la e liiki ai ia oe ke hoohewahewa iho i kela mau olelo ;t'u. aole anei hoi oe e h'oomanao iho, o ka pana ana a kou puuwai, t ,., iike no ia me ke kikoni ana a ko'u. Auliea oe e Alabaki, malia i.aha ua kuliilu wa oe, no ka loihi loa o keia mau makahiki o ko kaua kaawale ana. pela au i hoololi ai i ko'u mau manao ana nou a hooi„,ina hoi i na lioemanao ana no na la i aui hope aku. O kau mau haiia pluolu, o kau man hana ku i ke aloha oiaio, ) hooniauao poina ole no ia mau la kamalii o kaua 7 ua lilo lakou ; uiau aka maalo imua o kuu maka. O kuu ola ana, o kuu puuwai, i.ol,- ia no ka mea okoa ae, aka ua laahia ia nau e Alabaki, a nou no." . , Aole he mau olelo hou ae mawaho o kela mau kammlio maoiH.pi» loa a Ela o ka hoopuka ana aku imua o Alabaki, e hiki ai i ka „i.io ke kanalua ilio, nolaila ua apo mai la kona mau lima īa Ela a hoopuka ae la i keia mau huaolelo o ke kuio i hoopihaia me na haaw ina o ka hauoii. • E homiiaikai ia ke Akya, uo keia knk<iDa o ka malamalama o manaolaua i komo mai iloko o kana i keia ahiahi," alaila ua muki 51.,, la oia ma na papalina o Ela no ka manawa mna, e hoike okoa ana ia honi liookalii ana. i ka nipnnia ana o ke kaula gula o ke 1,1,,i,a. e liiki lioiLole ai ke maweheia ae e kekahi mea. Hekau iho la nae ke ao hakumakuma o ke kaumaha ame ke kaninhn malnna o Alahaki, oiai iaia e nana aku la inmna o kona alalieie. iaia ira hoi i hoomanao iho ai no kona kulaaa, lie hookahi ana mea maka'» o ia no ka liiki ole mai i ka hookoia ana o kela mau „,„1 ana a laua no ko laua lilo akn i hookahi. I ka loaa ana nae iaia lie nianawa e pane hou aku ai īa Ela, „a i aku la oia ine ka leo malia. "Ua ike no an, ua aloha oe lau, •ika aoie nae o kana wale no ke kuleana hooholo no keia liana nui, aka aia hon ae kekalii mawaho o kaua e hiki ole ai ke ku eia aku k,,ua makemake. I i roai no ko makuakane aole e hiki īa kaua ke ; i„«,kahi. o ia iho la no, he leo mana ko ka makua e hiki ole ai kl ' k ";'na h k e"man manao kanalua kekahi iloko ou no kuu makua kane a nn kana mea paha e hana mai ai ai, alaila ke i aku nei au u \labaki. ua hanahewa loa aku oe iaia, no ka mea ua ike no a „ aiile oia e hoole mai ana iko kaua hoohniia a lilo 1 hookalii -Ina lie manao ku e kekahi iioko ona no keia mea a kaua e kukaknka pu nei. ina aole oia e haalele mai ia kaua wale no mahop" nei. me L .hoonoho ole mai i kekahi mea me kana, aka o kona han-l,-lo ana mai ia kaua wale no, o ia kekahi mea e maopopo loa ai, u.i knlike no kona manao me ko kana. ~,. •• \ole anei ua aie aku au ia oe? O kuu makuakane pu kekalu ili.ko o ia haawina hookahi. a oiai he kanaka olnolu loa o „ wahi kanalua iki no kona haawi ana mai i kona ae, a e liaaw ;,ku ia'u i'ialalo o kau mau hoopakele ana. Aia.oia a hoi mai. alaiia hoike akn au iaia, he hookahi wale no alahele e loaa ai la u o ka haiioli 110 keia man la aku o ke ola ana; o ia no ka ae ana mai e lilo :iku au i wahine mare nau." . , . • I ka nana aku i na mau opio la i kela manawa, a,a maha ke l.ekau la malnna o Alahaki, oiai ua h.ki la.a ke hoon.aoaku i na onli o ka manawa e nee ma, la, aka no Ela nae aol - <.na wahi liaili iki no ka hoole n.ai o kona maknakane 1 kona _ma-ki-make. nolaila aole ona walii ano kauma.ha īho a.ka uiii hele o\a. a lamalan.a ika liauoli 110 ka liu'e pau ana al;n 1 kona aloha 110 . haki a o ia ka ua kaikamahine nei o ka pane ana mai. ••Kanmaha mai nei lioi kou lielelielena e Alahaki l,e keu; no ho, .. ko kaua ike ana ae nei i ko kana n.an alolia, o ke kamu ia nana , Imala mai ka hauoli, eia nae ka haka-nu loa ma. ne. oe. EI hMiwi īiiai i kau mau minoaka ana e like me ka mea i maa ia 1 Wi ana mai ia'u i na la i liala ae, a e ike no oe aole . pol.o ka.i '.ai ,i,.u ana mai no ko'u panai like ana akn ia haawma malnna ou i oko . la oko kaun ola ana. Ona popllikia e loan ana ia oe he hool,i ko kaua onamo pu ana ia man popilikia ,a o na hauoh e loaa . :ia ia oe. 0 kana like no ilaila." •B nanea ana no nae na man opio la. na Inheaki.la laua mai o kekalii mau kapuai wawae, a o ia ka Ela o ka i ana ak" ";i Alabaki: "O kuu makuakane ae keia e hoi mai nei, e < wale kaua i keia manawa, aia a kekahi wa kupono e noi maoli aku \o m* iaia no ko'u lilo aku i waliine nau. aOTITn i O n \<*\ I'a hookaawale ae la ua man opio la ma na noho kaawale, omi li.ii o Alahaki i wehe ae ai i kekal.f hnke ma ke aao hoolalan no- ka. lii'lulielu ana, a l'.e mau minnke lieln wale no .a a la.ua o ke, kakali ana iho. na hoea mai la o Siir Uilama, a leie koke aku la no Ela e ili.uii i kona maknak.'iiie alaila ua lmli mai la ua ad.marala la ,ia Alahaki a i mai la: ' . . . -Akahi no a kuu ka luhi ua hoea hou mai la no kauhale nei ua kakali loa ae nei paha olua ia'u?" a lalau mai la oia * ka hma. o Alabaki me ka hoomau hou ana mai i kana kamailio ana. H li«- « auanei kela a'u o ka hele ana aku nei. he hana ku i ka oiai ua lewalewa mai nei kekahi mea ilnna o ka amana hkanaka. I'a haalulu Jionua wale ae la no ko Alabaki kmo, mamuh paha hoi o kela inau olelo a ka Adimarala no ka lna ana o kekahi mea, a ike aku la ua kanaka nei i na waimaka ma na papalina c*ka op?o, a no kona makemake ole e hooman loa aku i ke kamailio ana no ke an<« o ka hana ana o ka hele ana aku e hooko, malia lie mea la e hooi ī.-aia aku ai ke kaumaha o Alabaki, nolaila ua huli ae la oia la Ela a •*E kuu kaikamahine e kipa malihiniia mai ana kakou ī ka la :n«opo. oiai o mana like mai nei me Ka.uka Kolana o ka hoi ana mai ! < i. a ma ke ahiahi o ka la apopo e hoi mai ai oia a nolio me kakou. ko'u kauka keia no kekahi mau makahiki loihi i hala ae nei, a na'n maoli no i kono aku nei iaia e hele pu mai me a'u. Manao no lioi au ina e hoea mai ana oia, e loaa ana kekahi hana no Alabaki e pono ai."

Ua liaawi mai la o Alabaki i kana mau hoomaikai ana ia Sir Ililama 110 keia lioikeia ana aku iaia e loaa ana kekahi mea nona e pono ai, aka nae, aole i lilo ia īiuliou i mea ano nui iaia, oiai be liookalii wale no wahi a kona noonoo e kalele la, oia no na mea i kamailioia e lnua me Ela mainua o ka lioea ana mai o ka A(limarahi. Aole no # i loihi loa ia nolio ana iho a Alahaki. ua noi mai la oia je hookuuia aku oia, oiai aia ka hana nui iloko o kona noonoo ke hana la i kela manaw.a, a o kona noho hookahi wale no ka inea nanā e hoomama iki īnai i kona mau manao kauniaiha, a iaia i hoi aku ai 110 kona keena, ua eu ])u ae la o Ela no ka hoi ana aku no ke keena hookipa, aka ua pane e aku la nae o Sir Uilama iaia i ka i ana aku. "E noho iki mai hoi oe e Ela pela, uaVakemake au e kamailio po me oe?" a ia nolio liou ana ilio a Ela ilalo, ia manawa i ninau aku a;i kona niakuakaiie iaia i ka pane ana aku: "Ea, heaha hoi ko Alahaki ano i keia ahiahi? Healia ke kumu o kona uwe ana ia'u o ka hoea ana mai nei?" Ua kakMi iki iho la o.Ela no kekahi manawa, me kona neenee loa ana mai a pili me kona makuakane, alaila kalele mai la nialuna 0 kekahi o kona mau jima a pane mai la: u O ke kumu o kona uwe ana, niamuli no ia o kona lioomaoj?opo ana, ike leahua de o ka.na mea i manao ai no kona hauoli. Ua noke aku no hoi au i ka lioolanalana i koaia manao, eia nae aole ia i lilo 1 m#u mea e hoauhee ia aku ai na kanalua iloko ona." "Heaha ia mea ana i manao ai? E hoike mai ia'u e kuu Ela/' me ka hoonoho ana iho i kana kaikamahine mamua o kona alo. I keia kamailio ana mai nae o &ir Uilama, ua hele kona leo a ihaalulu. a aia pu hoi lie ano kaumaha ma kona mau maka, a o ia ka Ela oka i ana ae: "Aole anei e hiki ia oe e papa ke koho mai i ke ano o kona manao?" "Malia paha ina au e ana e lalau ana. mai ka mea oiaio ae, nolaila e lioike okoa mai no oe ia'u, ke makemake koke nei au e ike i keia manawa ano i ke kumu o kona uwe ana?" •'Aole iio o'u inakemake e liuna i kekahi mea mai ia oe mad e kuu makiia, nolaila o ke kumu o kopa uwe ana, a o ke kumu no hoi 0 kona kaumaha, o ia no kt>na. hoike ana mai i ka nui o kona aloha ia ? u, aua hoike pu aku no hoi au iaia, no ke kulike no o ko ? u manao me kona. Pehea la ia p papa, ua hewa anei au?" "Aole au i manao i kuu -haalele kokoolua ana iho ia olua e līoho 1 ka liaīe nei e lioea ae ana kekahi mea a'u i moeuhane mua ole ai e like me kau e lioike mai nei e kuu Ela," i pane mai ai o Sir Uilama nie ke kanmalia. "Pehea la e hiki ai ia'u ke hoole aku i ka haawi ana ī ko'u ae no ke noi a Alahaki e papa, ua hoike aku nei hoi au ia. oe, i ka nui maoli o ko Alahaki aloha no'u, he aloha hoi, i hookumuia mailoko lilo loa mai o kona puuwai, a o ke Akua wale no ka mea i.ike i ka nui o ko'u aloha nona, a no kuu ike i kou oluolu ame kou aloha pu no hoi ia'u, ua hoike okoa aku au iaia, aole oe e hoole niai ana i ka haawi ana aku i ko'u lima iaia, a e Papa e ae mai oe e hooko i ka iini a kuu puuwai a. no ka mea o ke alahele hookahi wale iho la no ia nana e wehe hamama ae i ka ipuka o kuu hauoli." "Ua hoike pu aku anei oe iaia aole au e hoole ana i ka haawi ana aku ia oe mal.alo o kana malama amd kana mau hoopakele ana mai ia oe?" "Ua lioike aku au iaia pela, a pe»hea oe e nana ano e mai ne.i ia'u e papa? 0! ke kalokalo ae nei au ina lani, ake pule nei au, aole au i hoehaelia alai i kou mau manao e kuu makuakane." "Auliea oe e kuu keiki! ua naaupo maoli au o ka liaalele ana ii) olua o olua wale iho no i'ka hale nei. Ma ke ano he kaikunane a ■he kaikualiine wale no au i haalele iho ai ia olua, eia ka ma ia hana ana a'u i lekei loa aku ai olua nia o aku o ka pale, e hiki ole ai ia'u ke haa.wi aku i ko'u ae, no na mea i kukaia e olua." "O e kuu makua! ke uwalo aku nei au imua ou aole oe e hoole mai i ko'u lilo ana aku i wahi mare na Alahaki!" "Ke liauoli nei au i ka hooko ana aku i na mea apau nou e hauoli ai e kuu keiki, aka o ka hooko' ana aliu i keia mea au e noi mai nei. aole loa e hiki ia'u ke hooko aku." "No keaha. iho la hoi ke kumu e hiki ole ai ia. oe ke hooko mai, oiai ua ihoike aku nei au ia oe, o keia wale no ke alahele e loaa ai ia'u ka nolio hauoli ana?" "Mai ninau mai ia'u e Ela i keia manawa, aka aia a loaa ka wa pono alaila ia manawa au e hoike aku ai ia oe." "Aole anei he opio koa a wiwo ole o Alahaki, e haaheo ai kekalii makua mea keiki?" "Ae, he pololei ia mea au e i mai la e kuu keiki." "Alaila aole anei lie keonimana oia ma na ano apau? Aole anei hoi i loaa aku iaia na hoonaauao maikaiia ana? Aole anei nana i hoopakele ae ia'u mai na umii ana a ka make? "Ke pololei wale la no kena mau mea apau au e hoike mai la e Ela." "Ina pela e kuu makua, aole anei he kuleana kona e alolia mai ai ia'u, ka mea mua loa nana i ka.nu mai i na anoano o na manao maikai iloko o'u, a i alako hoi ia'u iloko o ka hoomaopopo ana aku he Akua a l>e Hoola?" "Aole e liiki ia'u ke hoole aku i ka oiaio o kena mau mea apau i pili ia Alabaki" . . "Alaila, o keaha iho la ke kumu e hiki ole ai ia maua ke lilo i hookalii? No kona ililnine anei, no kona —?" "Uwoki! uwoki!" i papa koke mai ai o Sir Uilama i kana kaikamaliine mai ke kamailio hou ana aku imna ona. "Aole oe i ike i kau mea e noi mai nei e kiiu keiki, aka e hoomanawanui nae oe no. ka'u pane, aia au a kukakulia pu me Alahaki, alaila lioike aku au i ka liopena o ka mea a.u e makemake mai nei e 10-he i ko'u manao. "O e kuu Akua, ke mihi nei au no kuu lawe ana mai a liookipa ia Alabaki maloko o kuu home nei. I kela minuke i ala mai ai na hoomanao ana iloko o'u no kekahi mea pili iaia, nolaila e lioomanawanui e Ela a ka wa pono alaila ka.mailio hou kaua maluna o keia kumuliana." # Ua hele maoli ko Sir Uilama ano ke nana aku a piha ī ke kaumalia, a ua lilo pu hoi i mea hookaumaha aku ia Ela, a o ia ka ua kaikamahine nei o ka lele aija iho malnna o kona makuakane a noke iho la ika hoomalielie, alaila ua huli la kona makuakane a pane ae la ine ka leo o ka makua i alohei i khna keiiki. "E lioi e Ela noloko ō kou rumi i keia manawa, a no kou pono iho e kuu keiki, a no ko kaua pono like hoi, ke hoolana aku nei au i kou nianao e lioopoina oe i na mea au i kamailio mai nei ia'u i keia aliiahi." Ua ku koke ae la o Ela no ka hooko ana aku i ke kauoha a kona makua, a lie mau kaina wawae .helu wale no kona o ka hele ana aku, alaila ua liuli lioi liou mai la oia me na waimaka e kiheahea ana ina kmia mau papalina a moe aku la iluna o ka umauma o kona makua a pane aku la: "Aole e hiki ia'u ke hoomanawanui, e like me kau i kauoha mai nei ia'u. E oluolu oe e papa e maliu mai i ka'u mau uwalo ana aku imua ou, oiai o keia wale no ke alahele hookahi e loaa ai i kuu naau ka maha"." | "Mai hoouluhua hou mai oe ia'u e Ela, aka e haalele mai ia'u e | nolio hookahi, a i ka wa pono e hele hou aku ana no au e hui pu me oe, nolaila e hoi no kou rumi i keia manawa ano!" "Ua hoi loa aku la o Ela noloko o kona rumi, oiai hoi ka Adimamla i haule iho ai iluna o kekahi noho, ua hele lioi kona noonoo a pouli no kela haawina koikoi loa i kau aku maluna ona, ka mea hoi ana i liaupu mua ole ai, e halawai mai ana oia ma keia huakai iina o ka huli hoi ana mai no kona home. MOKUNA XXI. I ka hoea ana mai o kekalii kakaliiaka ae, ua haohao loa o Sir Uilama no ka hoea ole ana mai o Ela maluna o ke pakaukau e paina pu ai me ia ame Alabaki, a ua loaa pu aku la no hoi ka hoohuoi ia Alabaki, aia he kumu ano nui ko Ela mea o ka hele ole ana mai e ai pu me laua. (Aole i pau.)