Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 25, 18 June 1909 — GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino. [ARTICLE]

GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino.

MOKUNA XXI. Aole no nae i hoopukapukaia he mau olelo mawaena o Alahaki ame Sir Uilama e pili ana no na opio oiai laua e noho ana maluna o kc pakaukau, a aole no hoi i hoike iki mai o Sir Uilama i kekahi mau hīona hoowahawaha a mau ano okoa ae paha no Alahaki, aka aia nae iloko o ke kanaka opio, na manao lauwili e hana la, me kona manaoio loa e hoea hou mai ana he mau minu-ke o ka hoehaeha iaia i. aku paha i ko na manawa mamua i hala ae. Ma kekahi manawa nae o ia kakahiaka, aia laua a elua maloko o kekahi o na keena kalii i noho like ai, me ke kamailio ole aku nae .. kekahi i kekahi, a i ka hala ana paha o ka hapalua hora o ko laua noiio hamau loa ana, ua komo mai la kekahi o na kauwa lawelawe a haawi mai la ia Sir Uilama he pepa inoa, a ike iho la o Sir Uilama, ua hoea mai ke Kauka, a oia kana o ka i ana aku i ke kauwa. "E lawe koke mai iaia iloko nei i keia manawa!" i kauoha aku al ka Adimarala i kana kauwa, a aole no hoi i loihi iho, komo ana no r.a kauka nei iloko o ke keena, a ike mai la i ka Adimarala. l'a hoolaunaia ae la no hoi oia ia Alahaki, ma ka inoa o Kauka ]I.»lana, a iaia i nana loa aku ai ia Alabaki, ua hoalaia mai ko--31 a inx)huoi no ka opio, alajla ua lalau aku: la oia ma ka lima o ka A.iimarala a ka'i aku la iaia ma kekahi aoao o ke keena. Xo kekahi mau minuke ko laua kamailio ana, eia nae e holo-i-n.lo mau ana ke kauka i o a ianei, me ke ano pihoihoi, a hiki i ko l ilama ninau okoa ana mai iaia i ka pane ana mai. ' Heaha keia ou e kuu kauka maikai e noke mai nei i ka holo-ke?" "Aole. he holoholo wale iho no hoi!" alaila lalau koke aku la oia i kekahi buke a noho iho la iluna o ka noho me ka wehe koke ana ae i ua buke nei a hoomaka iho la e heluhelu ma ke ano hoolalau, eia nae ke noke mau la kona mau wawae i ke kuwakuwai i ka papahele. Aia no o Sir Uilama ke nana mai la i ke kauka me ka piha i ke pahaohao, a no kona manao aia he hana nui iloko o ka noonoo o ke kauka. ua i mai la oia i ka pane ana mai. "E oluolu oe e hookuu mai ia'u no kekahi mau minuke!" "Heaha auanei hoi kou hewa a'u e huikala aku ai ia oe?" "Pela no, aka ua makemake au e haalele hookahi iho ia oe ma- ]. -ko o keia keena no kekahi mau minuke, no ka mea ke ike aku nei au i kou ano e, e kuu kauka." "Ina hoi ha pela, ua hiki a e noho hookahi ae no hoi au a hiki i kou liuli hoi hou ana mai, a kamailio pu kaua." la haalele ana aku a Sir Uilama i ke kauka, ua hele mai la oia a loaa o Alahaki, ua kauoha aku la iaia e hele pu laua no kekahi keena ukoa aku, a ua hooko aku la no hoi o Alabaki i ke kono a ke-na kamaaina. Ia laua e noho la maloko o ke keena heluhelu buke, ua hele i-iaoli 0 Sir Uilaina a haalulu, a o kona hoopuka mai hoi ia i kana mea i makemake ai e kamailio mai ia Alabaki, eia nae aohe he puka mai o na huaolelo, alaila ua noho hamau hou iho la oia, oiai nae o Alakai e kakali loa mai ana o ka lohe i ka manao nui o keia koiia ana aku ona e hele mai maloko o kela keena. Ua noho hamau loa laua 110 kekahi mau minuke, a i ka loaa ana 1 ka Adimarala o ka ikaika kupono e hiki ai iaia ke hoike aku i kona .manao imua o ka opio, ua i aku la oia i ka pane ana aku: "Auhea oe e Alabaki, he mea ehaeha no'u ka hoike ana aku ia oe i kekahi mea e lilo pu aku ai paha i. mea hoopilikia i kou noonoo, aka manao no hoi au, aia a maopopo mai ia oe ke kumu i hookahuaia ai o ko'u mau manao pili no ia kumuhana, alaila aole no oe e hooili mai ana i kau mau ahewa ana maluna o'u. "Ma ka po nei, ua kamailio pu maua nie Ela, a hoike mai la kela ia'u i na mea apau loa i kamailioia mawaena o olua, a o ua kumuhana la, ka'u e i aku nei ia oe, e hoopoina loa oe mailoko ae o kou noonoo. "E hoopau loa oe i kou manao ana e lilo aku ka'u kaikamahine i wahine mare nau. Malia paha e ili mai ana maluna o'u na ahewa ana no kuu haalele ana iho ia olua wale no ma ka hale nei, aka nae aole loa i loaa ia'u kekahi hoohuoi ana, 'e ala mai ana kekahi mau manao mawaena o olua, i oi aku mamua o ka mea a kuu kaikamahine i hoike mai ai ia u, me kuu manao no hoi, e nana aku ana la kekahi o olua i kekahi me ne kaikunane la i ke kaikamaliine." •'E huikala mai oe ia'u e Sir Uilamai pane mai ai o Alabaki me ke ano e nae o kona ano ame ka haalulu pn hoi o kona leo, e hoike mai ana i ka poho wale o na manaolana ana e upu aku ana no ka hookoia o ka iini a kona puuwai. "Ua hiki ole ia'u ke kaohi mai i ka hoike ana aku ia Ela i ka pana ana a ka puuwai i lilo kahiko nana, no keia mau makahiki loihi, aka ua ike no nae au, ua hiki ole ke lilo mai oia na'u, mamuli o ko'u ilihune ame ke kulana haahaa, e hiki ole ai ke lapa aku e kau ma na anuu like me kau kaikamahine." "Auhea oe e Alabaki! ua kuhihewa maoli oe ma ke koho ana mai 1 ke kumu e hiki ole ai ke lilo aku ka'u kaikamahine ia oe. O ke kulana haahaa, o ka hune ame ka nele, aole au i nana no ia mau mea, a ina I o na mea wale no ia e pili ana ia oe, aole loa au e au'a i ka haawi' ana aku ia Ela nau, me kuu naau apau. Aia he mea i oi loa aku ke I koikoi imua o na mea au i hoike mai nei, ke kumu o ka hiki ple ana ia'u ke ae aku i kau noi ame kou makemake e ke kanaka opio." "Ua kulou iho la ke poo o Alabaki ilalo, a hoolele aku la kona noonoo, malia paha no na mea e pili ana i kona mau makua, ke kumu a Sir Uilama e kanalua nei i ka haawi ana mai i kana kaikamahine iaia nei, nolaila, ua aea ae la kona poo iluna a ninau aku la ia Sir Uilama i ka pane ana aku: t "Ua ike no anei oe i ka moolelo o ko'u mau makua, wahi a ua keiki opio ka haka loa ana aku o kana nana ana maluna o ka mea e noho aku ana imua o kona alo. "Ae, ua maopopo ia'u na mea apau e pili ana ia laua. "Ina pela ea, ke koi aku nei au ia oe e Sir Uilama e hoike koke mai oe ia'u i keia manawa; a no ka mea, aole no au e kala i makemake ai e lohe no na mea e pili ana i ko'u makuakane, aka hoi oiai ua maoj>opo ae la hoi ia oe na mea e pili ana ia laua, nolaila e haha i mai ee i keia manawa ano!" . . "E liooko aku ana au elike me kau noi e ka opio, a aia auanei a pau ia moolelo e ike mai no oe, i ka kumu nui o ko'u ae ole ana e •haawi aku ia Ela i wahine nau. O Sir Keoni Lanafoda ka inoa o kou makuakane, a oia hoi ka mea e noho Adimarala ana maluna o ke aumoku kaua o Pelekane nei, iloko o kekahi wa i kaahope ae nei. "O ko makuakane ame a'u, he mau hoaloha pilipaa loa maua iloko o ko maua mau la kamalii, a o maua like no a elua ka i hooikaika e lilo i mau kanaka kaulana, a he oiaio ua lilo maua i mau Adimarala no na aumokukaua Pelekane. . "Oia o maua ka i hopunaia no ke kai W aenahonua, me kekahi o na mokukaua malalo o kana mau kauoha, a i ka manawa i hoalalaia ae ai he kaua mawaena o Palani ame Pelekane nei, ua haawipio aku la oia i ke aumoku kaua me ka loaa ole he mau ku-e ana ma kona aoao aku, a no ia hana ana nae ana, i ukuia mai ai oia he hookahi haneri kaukani paona." . . . . Ma keia wahi o ka moolelo i noke maoli ae ai o Alabaki 1 ke kuwo no ia piha ehaeha no ka mea a kona makuakane i hana ai, elike me na mea e hoikeia aku nei iaia, aka ua hoomau hou aku la no nae o Sir Uilama i ka haha'i ana i ka moolelo. "O kela mau dala i ukuia mai i ko makuakane, ua hanaia ia ma na nota, i kakau inoaia e ke kuhina o ko na aina e. Ua hoikeia ae nae ke ano o na mea a Keoni Lanafoda i hana aku e k e kuhma Palani a hiki i ka hoea ana mai o ia lohe i ke aupuni o Pelekane nei, a ia manawa i kauohaia aku ai, no ka hoihoiia mai o ka Adimarala e hookolokoloia, a he oiaio, i ka wa i hulua aku ai kona mau ukana apau, ua loaa aku la kela huina dala malalo o kona malu, a pela hoi me na leka apau i hoounaia mawaena ona ame ke aupuni o Palani. .... "Ua ikaika loa na oleloike no kona hewa kipi i kona aupuni ponoi iho, e hiki ole ai ke loaa na manao kanalua, aka ua hooikaika ae no

oia e hoike no kona hewa ole, eia nae aole e hiki, aole he mau hooia ma kona aoao no kona pono. Mahope koke iho nae o kela hookolokoloia ana ona, i loaa mai ai ka lohe iaia no kana wahine, a o keia hoi ka mea nana i hooi loa aku i kona pilikia. "He nui na manawa a kekahi poe i hele aku ai imua ona, ma ia hope mai; eia nae aole ona makemake e kamailio mai ia lakou, a he oiaio, ua kauia aku na ahewa ana o ke kipi maluna ona, me ka hooholoia e liia oia maluna o ka amana likanaka. "Mamuli no nae o kona makemake maoli, ua noi mai oia e liia aku oia maluna o kekahi o na i-a o ke kia o ka mokukaua, a ua ike pono kuu mau maka ponoi i kona make ana a kiolaia aku iloko o ke kai, a no ka mea na'u maoli no oia i hookolokolo. "He ku maoli no i ke aloha kona make ana, aka aole nae e hiki Ja'u ke alo ae i ka hookau ana aku i ka hana i waihoia mai iloko o ko'u lima, a mamua nae o kona make ana aku, ua kauoha mai kela ia'u e makaala aku au no ka pono o kana keiki, he hookahi ona makahiki i keia manawa, eia nae ia'u i hele aku ai e kii iaia ma kona wahi o ka waihoia ana aku, aole ua keiki nei. "Mamuli nae o na mea i hoikeia mai ia'u e ka poe ike i ke kiiia ana aku o ke keiki, ua olelo mai lakou he elua mau kanaka o ka hoea ana aku ilaila me ka palapala mai ia Keoni aku e kauoha aku v ana e haawiia ae ke keiki i kekahi mau kanaka elua. "Ma ka ninaninau pono ana i ke ano o kela mau kanaka elua i loaa ai ia'u ka hoomaopopo ana, o Petela no kela ame Bakona, na kanaka i noho like maluna o ka moku e noho AHimaralaia ana e kou makua kane, a o laua no hoi na mea na laua i hue pau ae i na oleloike e ku-e ana i ko makuakane. "I kela manawa o'u i halawai mua loa ai me oe, ua ike koke aku au, aole oe he keiki na ka mea okoa aku, aka o oe no ke keiki i kauohaia mai ai ia'u e malama aku, a no kuu aloha i ko i hooholo ai au e hooko aku i kana kauoha. "Oiai nae ua noho aie aku au maHilo ou i keia manawa, nolaila no ka hookaa ana aku iua aie la o'u, ua huli aku au i wahi nou e hana ai, a ua loaa ke kulana nou maloko o ka pa kapili mokukaua, eia nae e kahea ia oe ma keia inoa ou e o nei i keia manawa, o Alabaki Harola." "Mai hoike hou mai ia'u i kekahi mau mea e hoinoino ana i kuu 'makua no ka mea ke manaoio loa nei au aole e kau aku kekahi wahi (kiko eleele maluna o ka lae o kuu makuakane," i papa aku ai o Alahaki ia Sir Uilama." "Ua like no ka manao o na mea apau me kou e Alahaki, aka ua hiki ole nae ke hoopakele ae iaia; a pehea e Alahaki, ua ike mai la anei oe i ke kumu hiki ole ia'u ke haawi aku i ka lima o kuu Ela no ka mare ana me oe?" "Ua ike au i na mea apau, a aole a'u mau ahewa ana maluna ou e Sir Uilama. Ua aloia e a'u na inea he nui, ua paio aku au me na ino o keia ao, aka aole loa au i hoi hope mai ke ala a'u ai no kela hanohano ame ka pono. Ke halāwai hou nei au me keia haawina ehaeha no ka hooneleia ana mai o ka hauoli a'u e kau nui aku nei, aka aole no nae ia he mea no'u e ehaeha ai, a no ka mea o ko'u ano iho la paha ia he kulana pakalaki." Ua noonoo hou iho la nae o alaila ua i hou aku la ia Sir Uilama: "O, ma ka inoa o na Lani, ke i ae nei au, aoie loa i hewa kuu makua. O! ina eia me a'u kela mau palapala ina e hiki ana ia'u ke hooiaio aku i ka pololei o keia mea," a noke ae la kona umauma i ka hanu pinapinai no ke pihoihoi loa, a no ka makee i ka inoa o kona makua ame kona. « "Heaha keia mau pepa au e olelo mai nei e Alahaki?" i ninau mai ai o Sir Uilama me ke kahaha a piha pahaohao no hoi, a ia manawa i hoike aku ai o Alahaki i na mea apau elike me T?a ka poe heluhelu i ike ai ma kekahi mau mokuna ae nei i hala, i ka loaa ana aku o na pepa i ka opio mai ia Eakona aku, a pela hoi ka aihueia ana aku, mai kona poli aku ma kela manawa o ka ili ana o ko lakou moku. I ke kuu ana iho o na olelo a Alahaki, ua hoomaka ae la o Sir Uilama e ku iluna, a hele holoholo iho la iloko o ke keena, a iaia i hele mai ai a ku mamua pono o ka opio, ua i mai la oia i ka pane ana mai. "Ina e hiki ana ia'u ke ike i na pepa au e olelo mai nei, ina paha e hiki ana ia'u ke manaoio aku nō ka hewa ole o Keoni Lanafoda, aka ke kanalua loa nei au, no ka mea, ma kela po i holo mai ai ka waapa Palani e koi no ka haawipio ana aku, aole he poe oluna o ka moku o ka Adimarala, koe wale no he elua mau kanaka oluna, e hiki ole ai ke kanaluaia, ua hoolala muaia na mea apau me ka maalahi mamua ae o ia manawa. Ina nae au e ike ana i keia mau pepa, he keu aku ko'u hauoli no kou pono e Alahaki." "Ke minamina loa. nei au no ka nalowale ana mai a'u aku, a oiai no hoi, aole au i heluhelu iki i na mea i kakauia malako olaila," alaila [ ua noke iho la o Alahaki i ka uwe me he wahi keiki uuku la. [ Ua hoohamau loaia ua mau kanaka la no kekahi manawa loihi, aka i ka ike ana mai o Sir Uilama, ua ano maalili na manao kaumalla mai ia Alabaki mai. ua ninau mai la oia. "Ua. makemake au ia oe e Alahaki, e hooia mai oe imua o'u, aole loa oe e noonoo no Ela ma kekahi mau ano e ae, koe wale no ko olua iiio ana i mau hoaloha." "Ke haawi aku nei au i kuu ae me ka hemolele o kuu naau, a pehea ka nui o na mea e hauli ai ma keia ao, ua ike no au, he hookahi wale no wahi o ka maha, oia ke komo ana aku ma kela ao, nolaila e hele a hoike aku ia Ela, no na mea au i lohe ai mai a'u aku i keia la, a mai huna i kekahi mea, Mai poina pu fioi i ka hoike ana aku iaia, e hoomanao no Alahaki iloko o kana mau pule ana i ka Hoopakele o maua, a mai hoopoina hoi no ka noonoo ana ae, owau, owau! j a no ka hiki hou ole aku iaia ke kamailio, ua haalele mai la oia i ke keena mamuli o kona manao maoli iho. " ' Aole e hiki ia Sir Uilama ke hahai aku mahope o Alabaki, oiai ua hele oia a piha i ke aloha no ke kanaka opio. Ala mal la no hoi na la kamalii a laua me ka makuakane o Alahaki o ka holoholo ana i ko laua mau la opio, a aole e hiki i ua Adimarala la ke nee hou aku mai kela keena aku a hiki i ka hoea okoa ana mai o Ela, a o ia hoi ka ua kaikamahine nei o ka ninau ana mai i Kona makuakane i ka pane ana mai: "E papa, o oe wale no ka hoi ia e noho ae nei, aia ka hoi ihea o Alahaki ?" , "Ua haalele mai nei oia ia'u, a puka aku nei me ka maopopo ole o kana wahi o ka hele ana aku nei." "A pehea, aole o'u manao ua hoole aku nei oe iaia elike me kaū i hana mai ai ia'u. Manao au, ua au'a aku nei oe iaia ,e noho mai e hoohauoli ia'u, a e lilo hoi i hoa e kaana pu ai me a'u i na ana 0 keia ao no ka manawa pau ole. Aole anei oe i Hoike aku nei iaia pela e papa?" Ua hiki ole ia Sir Uilama ke pane koke mai i ka ninau a kana kaikamahine, no ka hoala houia ana mai o na noonoo ana no na mea 1 kamailioia mawaena ona ame Alahaki i na minuke mamua aku, nolaila ua hinā, aku la oia ihope o kona noho, a i ka mao ana ae o na manao uluku mai kona noonoo ae, ua lalau mai la oia ia Ela a huki aku Ia iona "la, a h'awanawana mai la i na mea apau i kamailiaia mawaena o laua. "He keu maoli ke koikoi o na ehaeha i kau aku la maluna o Alahaki. Aole anei i lawa na hoehaeha ana maluna oka opio iloko o kona mau la i hala hope ae nei ? E hookuu mai oe e hele aku au e hoomalielie iaial Aole anei, o Alabaki kekahi ona kanaka koa? Ua hoike mai oia i kona aloha nui ia'u, nolaila e papa e hookuu mai ,oe iau' e hele aku e ike iaia i keia manawa ano!" "E akahele e kuu keiki i ka mea au e nonoi mai nei ia'u! Aole paha oe i hoomaopopo i na mea ako keia ao e nana mai ai ia oe. E noonoo pono e kuu Ela, a e kaana nou iho, e hiki ana anei i kekahi ke hoopaa iaia iho apau kona ola, me ke keiki a kekahi kanaka i liia maluna o ka amana likanaka no ka hoohaahaa i kona aina? "O, e kuu makuakane! Heaha ia mea a ko ke ao nei e olelo mai ai; a heaha hoi ka keia mua aku e haawi mai ai ia'u? Ina no oka hauoli wale no ke loaa mai ana ia'u ma o ko'u lilo ana aku na Alabaki, «īaila, ua oi paumi ae ia, mamua o na mea au e olelo mai nei e kuu makua." Me he mea la i kela manawa, ua loaa maoli ke koa ia Ela e kupale ai no ko Alabaki pono ame kona no hoi kekahi, a o ia ka ua kaikamahine la o ka hoomau ana aku i ke kamailio ana i kona makuakane. "Mai hooili aku i ke karaima a ka makuakane o Alabaki i hana ai maluna o kana keiki, a mai hoole aku i ka mea e hooluoluia aku ai ka manao o ka mea i hoehaehaia. O ka kaua hana pono ma ko kaua aoao, oia no ka papahi ana aku i na haawina apau o ke aloha maluna ona, a e kuu makua maikai, e hoole aku ana anei kaua i ka haawi ana iaia i kela mau mea?" (Aole i pau.|