Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 26, 25 June 1909 — GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino. [ARTICLE]

GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino.

MOKUNA XXI. "AnU- loa i maoj)oi>o ia oe e kim Ela kau mea e kaniailio mai n<*i ia'u. E lioopau i kou noonoo ana 110 keia kumuhana, a mai hoao o«- e hoala mai i na mea e hooiia aku ai ka ehaelia o kuu naau. lna »• inakeiiiake ana oe e ike niai i kou makiia. e like me ia au e ike uiiii n«'i ia'u i keia la, alaila o ka'u wale uo e i <liou aku nei ia oe, <3 knu Ela. mai hoao oe e liou inai i ke kui i kuu puuwai, i mea e hooj(okolcia ae ai ko'u mau la ma« keia ao.*' ' --IVhea la e hiki ai ia'u ke nanamaka aku iaia i keia manawa," wahi a Ela. "O eke Akua, e alolia mai iaia, a no ka mea, aole he hoiiu*. aole he hoaloha nana e hookipa aku iaia, koe wale nx> owau, ka moa i makaukau e alana aku i kuu ola nona, a nona wale no." •Mai hopohopo e Ela nona, oiai ua hoomakaukau mua au i hoine nona e nolio ai. a e palekana ai mai na ino o keia ao inea. n "Ke maka'u nei au e papa, aole oia e ae mai ana e lawe aku ia Loiih' aka e liele aku kaua e liuli iaia i keia manawa, a ina lioi no koi* liele jm ole mai me a'u, alaila e ae niai no oe, e ike hoj>e aku au. iaia, manma o kona nalo ana aku mai ka'u ike ana iaia." I'a ala pono mai la o Sii* Uilama a noho ihma, a akahi no a nla mai ka noonoo iloko ona, malia paha ua haalele mai o Alabaki i kona liome, a o ko laua .lieie aku la no ia no ka huli ana i ka opio. Kc liele la laua mai kekalii keena a i kekahi. a i ka pau l'oa ana o nn kiM-na o ka hale i ka liuliia, ua i aku la o Ela i kona jnakua i ka j»ane ana aku: "E i)aj)a. he hookalii wale no a'u mea e manao nei, ua haalele mai o Alahaki i ko kaua home, a he keu aku nae o ka ehaeha o ka naau i ka ike aku iaia e liele ana me ka maikai ole 0 kona noonoo," a kuloii aku la o Eia iloko o ka umauma o kona makua. Xo Sir Uiiama, aole e hiki iaia ke pane mai i hookahi huaolelo, no ka mea ua papaluaia iho ke koikoi o na haawina i kau a-ku maluna oua. Ke noonoo la oia no ko Alabaki haalele honua ana mai i kona hoine. ka opio lioi ana i noho aie aku ai no ke ola o kana keiki. a ma kekahi aoaa hoi. aia oia ke noonoo nua la no ka pono o kana kaikamaliine, a i ka hui ana ae o keia mau kanmaha a elua, ua hiki hou/ ole i ua kanaka la ke ku iluna, a hina aku la. oia noluna 0 ka iiapahele. . MOKUXA XXII. I kela manawa a Alabaki o ka liaalele ana aku ia Sir Uilama iloko <> ke keena a laua i kamailio pu ai, ua puka pololei mai la oia, ine ka nana hou olt* aku i ka home o ka mea ana i aloha ai, a no ka iiH-a. ua liiki ole iaia ke auamo i na hana hoohaaliaa i liooiliia aku malr.ua o kona pooliiwi ma o ka moolelo a Sir Uilaina i hoike akn ai no kona makuakane. Hoonniuao mai la nae oia no ka he kupapau o makuahine 1 kanuia ai, e like me na mea i lioikeia aku iaia e Bakona, nolaila i kela inanawa o kona haalele ana aku i ka home o Sir Uilaina, ua hele pololei aku la oia noloko o ka pa Luakini, a ike io aku la oia i na mea i kakauia ma kekalii pohaku mabala, a penei na. huapalapala moakaka e kau ana; "KAROLAIXA, ka wahine mare a Keoni Lana,foda. Baka." . Hilinai aku la o Alabaki ma ka pohakn mabala, a noke iho la S i ka uwe no kona mama, me kona ike ole no nae iaia, aka aia nae na hoomanao aloha ana no ka mea nana oia i hookoki mai i keia ao. Ua pule pu aku la oia i kona. Akua no ke alakai ana i kona maii kapuai wawae ma ke alahele e loaa ai iaia ka lanakila, a ia kaakaa ana ae o kona mau maka, ua ano mahie ae la kona mau manao kaumaha. aka aole no nae i maopopo iaia kana wahi e hele aku aL Xo ka hora. hookahi a oi kona noiho ana maloko o kela pa ilina, alaila ua ku ae la oia no ka hele ana aku i kahi i maopopo .mua ole iaia, koe wale iho no ka ponoi hele aku, me ke kaukai ana i na ulia laki o ka nianawa. i Ke liele la nae o Alabaki,»no ka hookokoke ana aku, i ka muliwai, a iloko o kona hele nanea, ua lohe aku la oia i ke kaheaia ana mai d kona inoa, a ike aku la oia i kekalii kanaka ua hele kona umiumi a keokeo, a no ko ia nei «hoomaopopo ole aku i kona ike mua ana i kela kanaka. aole an& ku ana ilio, no ka Imlawai pu ana nie ia, aka ua hoomau aku la no oia i ka hele ana, aka nae ua kahea houia ma? la no keia no ka lua o ka manawa, i ka pa-e ana mai o ka leo, "e Alabaki!" Ua ku iho la no hoi o Alabaki, a pane aku la : ""Ae Oi Alabaki io ko'u inoa. a heaha kau i makemake ai ia'u?" "Ua makemake au e hele pu mai oe me a'u, a e loaai no' auanei: ia oe ka mea au i makemake loa ai e ike!" j "'Aole e hiki ia ? u ke hele pu aku. me oe, ke ole a.u e maopopo mua i kou ano." **Ina no an e ihoike aku ana i ko'u inoa, aole n-o ia "he mea nou e pomaikai ai. Ilaila aku oe e hoomaopopo pono mai ai ia'u, ae i iho ai no hoi oei i kou laki maoli no ma o'u nei." Ke noke la o Alabaki i ka noonoo no ka ae amfe ka. hoole aHa [ aku \ke koi a keia kanaka, oiai aole oia i ike mua iaia, a he kanaka elemakule hoi keia, nolaila i mea no e hoopauia ae ai kona mau manao kanalua ua hoomaka hou aku la no oia e ninau. "Ina oe e lioike mai ana i kou inoa, alaila e hahai aku no au«inei au ia oe, i kahi au e makemake nei e lawe aku ia'u,ilaila!" "Aole loa e hiki ia'u ke ha.ha"i aku i ko'u inoa. ia oe ma keia walii, aka ina no oe e pu mai ana me a'u no kek&hi wahi pokole loa, alaila e ike ana no oe i na mea apau, a e ike pu ana hoi i na mea i oi aku i kau e manao nei. "Ina hoi ha aole oe e hoike mai ana i kou inoa ia'u, alaila e ho(|ke mai hoi ha oe i ka hana au e makemake nei e lawe aku ia'»i ilaila?" "Aole e hiki ia kaua ke hoololoiahili wale no ma. ke kamailio ana maanei, nolaila e hahai mai mahope o'u," wahi a ke kanaka malihini me ka piha nauki, a hoomaii hou mai la i ke kamailio ana. "Aole e hiki ia'u ke hoikeike wale ia'u iho ma ke, alanui nei, aka aia iloko o kekahi o kela mau hale hoolimalima. e ku mai la ko'u wahi e noho nei, a ina he manao kanalua kekahi iloko ou, alaila aia no i kou manao ke kolio ana e liahai mai ia'u ame ka ole, aka o ka'u nae e hoike e aku nei ia oe, e mihi ana oe, ina ei paakiki ana oe, aole e hele pu mai me a'u!" la pau ana no o kela kamailio ana inai a ke kanaka malihini, ō kona liele aku. la no ia me ke kaukai ole mai no ko Alabaki hahai aku iaia, aka nae, ua ku iki iho la o Alabaki e noonoo a.na i kana meal pono e hana ai. alaila ua liahai aku la oia mahope o ka elemakule, no ka. ike ana iho no lioi kekahi, aole he mau pilikia e ala mai ana ma o kona liele pu ana aku me keia kanaka, Ua liele ])u aku la laua nei a komo a.na iloko o kekahi hale ano pelapela, a e noke ana lioi kekalii poe kanaka i ke puhipaka, a e inu ana no hoi kekalii poe, aka no ke kanaka malihini nae, ua kaliea aku la oia i ka onai nona ka hale hoolinlalima, no ka ae ana mai ia laua e komo maloko o kekalii rnmi maluhia. Aole no nae i loi.hi ia kakali ana a laua nei, i hoea hou mai ai ka ona o ka liale hoolimalima a kauoha mai la ia laua nei e hele noloko o kekahi keena kaawale loa mai keia poe kanaka aku, a i hakalia no ia-laua nei a komo ana iloko o ka rumi, ua huli koke mai la ka malihini ia Alabaki, a pane mai la: , "Aole anei oe i ike mua ia'u e Alabaki?"

"Aole loa au i ike ia o<i inamua," wahi a Alahaki me ka noke loa ana i ka nana i ke kanaka elemakule e ku mai ana iinua o kona alo. "Ha, lia, lia! akalii no au a Qlelo ae, ua palekana an i keia manawa," i noke mai ai ka elemakule i ka akaalia, alaila huki ae la i ka umiumi ku'i mni kona helehelena ae. k '() aole ka oe >he kannka okoa aku, aka o kuu hoaloha no o Paulo Kaluine, kuu hoa make o ka alo ana o ka moana!'*wahi a Alabaki me ka puliki pu ana aku i na lima o kona lioalolia. "Ae, owau io no ia e ku aku la imua ou, e hoohewahewa ole mai ai oe ia'u i keia manawa, i makaukau e hana aku i kekahi mea no kou pouo e kuu hoa. "Aka e Alahaki ua maopōpo mai la anei ia oe ke kumu o kuu hiina ana i ko'u ano maoli mai ia oe mai, ia kaua-ma ke alanui? ■Ua ike no oe i ko kakou ano, a pela e hiki ole ai ia'u ke hoikeike wale i ko'u ano maoli i ka poe apau e halawai mai ana me a'u, aka ua liala aku la nae ia. f "O ka ekolu keia, o ko'u pule o ka no.ho ana ma keia wahi, a e n.oke mau ana uo hoi au i ka pana me ka manao e ike aku ia oe, akalii no nae ko kaua lialawai i keia la, a pehea e Alabaki, aole anei lie mau mea kekahi au i liaohao ai i ka nalowale honua ana mai ia oe mai i kela manawa o kakou» o ka paialewaia ana e na nalu, a'pae i kula maj ka manawa o ka ili ana. o ka moku o kakou?" "Ae, ua nalowale kekahi ope pepa i owiliia i ka welu aila, a ua ike anei oe -i kela mau pepa a'u?" t4 Ua hele maoli oe e Alahaki a piha i ke pihoilioi. Ae aole wale ua ilee au i ua palapala la, aka eia no me a'u kahi i paa ai i ke(ia manawa,- a o ke kumu nui ilio la no hoi ia o kuu makemake anp, aku nei ia oe e hele pu mai me a'u." Ia manawa i wehe ae ai o Paulo Kaiume i ke ope palapala mailoko ae o kona' poli a haawi aku la ia A N labaki, me ka i ana aku: "Eia mai ua palapala la, a aole au i wehe iki mai ka manawa mai i loaa aku ai a hik? i ke kaa ana aku la inalalo o kou malu. "Ua nui maoli no ko'u alionui o ka malaina ana i kena palapala au, e nele olel ai kou noho aie mai malalo o'u, aka hoi, no kau mau liana maikai ia'u ia kaua e nolio pu ana maluna o ka moku hookahi. ko a'o ana. mai ia'u i ka .heluhelu ame ke kakau, nolaila ua manao au, lie uku keia na'u ia oe, no kou luhi o ke a'o ana mai ia'u i kela •mau haawina maikai loa. "0 makou ekolu me Kapena Petela ka i pae like aku iuka o ka aina ma o ko» makou owili ana ia makou iho iloko o ke kapolena, a ke kakahiaka ae o kela la a kakou o ka ili ana, ua lohe aku la au; i ka o-lelo ana ae o Petela e hele e huli i kou kino, no ka manao aia he palapala i liaawiia mai e Bakona ia oe, nolaila ua hele awiwi aku la au e huli ia oe a hiki i ko loaa ana, a oiai owau o makou ka i hoea mua i kou walii e waiho ana, ua lawe ia mai la kena. ope palapala e a'u niamua o ka hiki antf mai o Petela, a hunaia e a'u me ka hoike ole aku iaia. kuu manao no e ola hou mal ana oe, pela au i malama loa ai i kena ope palapala a hiki i ka haawi hou ana aku malalo o kau j malania ana, a ke manao nei au, ua lawe ae au i kekahi keehina maikai loa, au e hoomaikai niai ai ia'u no keia mea a'u i hana ai." "Ua oi loa aku kau i hana mai ai no'u mamua o ka mea hiki ia'u ke ihoike ae ma na huaolelo maopopo," wahi a A'labaki me ka lalau ana aku i ke ope palapala. "Eia no nae au l;e nolio aie aku nei malalo ou e Alabaki, no ka mea ina oe & hoike alai ana ia'u i na lima o ke aupuni e kii kokeia mai ana au e liopu, a o ko'u lewalewa no ia maluna o ka amana likanaka. No ko'm kokoolua, ua liala aku oia no Amei'ika, a ilaila au e manao nei e hele aku no ka pee ana niai na luna aupuni mai o Ladana nei." . "Aole au mea e maka'u ai no'u e Kalume,'a ina e hiki ana ia'u ke haawi aku' i na kokua ana no kou pono, ua makaukau mau au e haawi aku i kuu ikaika, kuu ola nou e ka hoaloha, a pehea he dala no anei kau?" "Ua nui loa ka'u mau dala i keia manawa, au e hopohopo ole ai no'u," walii a Kalume„ melka ana iiho i kona mau pakeke. "Alaila ke hoomaikai aku nei au no keia mea au o ka hana ana mai no'u, a ina hoi no kou nele, ina ua haawi aku au i dala nou e pono ai. He liookahi nae> niea a'u e makemake nei e ike aku ia oe, o ia no kou haalele ana i na aoao o ka hewa, a e lawe i ke kulana kanaka makua, a e hele ma ke ala o ka pololei ame ka pono, a na kti Akua no auauei e pailaka aku ia oe, no ka palekana mai na puko'a mai o na mea lioowalewale o keia ao." "O ka'u ia i makeinake ai e! hana ma keia mua aku. Ua hoaioia e a'u na aoao apau o ka liewa, aole lie loaa o ka ma.hai i ka noonoo, a ua hoopilikia pu ia hoi kuu kino. Mai keia wa aku, e liāalele, ana au i na ala kaliiko a'u i maa ai i ka heleia, a e liele aku ana au i kahi a'u i maopopo ole ai, aika na ka anoano maikai au i lulu ai iloko o'u, i haawi mai ia'u i ke ola hou, a ma ia manaolana, e ku aku auanei au a hoomaka hou i ko'u ola ana. "He oiaio ua paumaele kuu mau lima i na hana ekaeka o ka wa i, hala, aka eia no nae au ilok'o o ko'u mau la opio e liiki ai no ia'u ke mihi no ia mau hana liewa a'u o ka liana an», a me ke kanalua ole no» ke olelo ae, e loaa ana ia'u ka hauoli ma ke alahele a'u e lieje aku nei e lioea i kahi e loaa ai i kuu uhane ka maha anie ka maluhia." Ia liooki ana iho o ka Kalume lioike ana mai i kana mea i manao ai e .liana aku, no kona pono, ua liookomo liou ae la oia i kona umiumi ku'i, a lalau mai la i na liina o Alabaki, a i mai la: "Kes paa nei au i ko mau lima e Alabaki, i hooiaio imua ou, a imua o ke Akua, e liooko aku ana au i na mea apau a'u i kamailio aku nei ia oe, a i hiki mai i ka manawa a'u e pule aku ai i ke Akua, e hoomanao no auanei au ia oe e Alabaki iloko o ka'u pule. "Ua loihi keiai noho ana a kaua maloko o keia keena, e haalele kaua a malia o alakai liou niai no ke Akua ia kaua a hiki i ka ike hou ana o kekahi i kekalii." Ua lalau aku la no hoi o Alabaki i na lima o kona hoaloha me 'ka piha hauoli loa, i awiliwiliia no nae me ke kaumaha mamuli o ko laua kaawale koke ana, a i aku la: "E lioomaikai mai no ke Akua ia oe e Paulo Kalume a o ka'u hoolana wale no ia oe, e hoomau i ka pule ana, no ka mea aia iloko olaila ka maha ame ka malu." ' Ua haalele aku la laua a elua i kela keeiia, a puka loa mai la nowaho o ke alanui, a oiai e hele ana o Kalume no Gavena, nolaila ua ike hope ae la laua a hele aku la no na wahi a lauh i maopopo, mua ole. | Hele aku Iti lioi o Kalume no kana wahi»o ka makemake ana, a ilio loa aku la h'oi o Alabaki noi ka muliwai, a iaia i noho hookahi i iho ai ua ala mai la iloko o kona noonoo kana mea pono e hana aku ai, a o ia kana o ka> hooho ana ae: '"O kuu palapala keia i hoike aku ai ia Sir Uilama no ka hewu ole o kuu makuakane, a ke pule ae; nei au i ke Akua, e ae mai o ia ka ukana nui maloko o keia mau pepa," a hoopili mai la oia i ke oi>e pepa i kona lioupo. "Ke nonoi pu ae nei no hoi au i kuu Akua e holoiia) ae na paumaele mai ka inoa ae o kuu makua, a pela auanei e ku aku ai o Alabaki imua o ke ao holookoa ma ke ano he keiki na keka.hi kanaka kaulana i kaawale mai na hoino ana a ko ke ao nei i kona inoa maikai. * » ' j "E liele aku ana au imua o Sir Uilama i keia manawa ano, a waiho a.ku i keia mau palapala imua ona, a nana ia e ike mai ina paha ua paumaele io ka liina o kuu makuakane aole paha, E hoea hou aku ana au i k<a hale a'u o ka haalele ana aku, me kuu manao j aole aui e ike liou ana i kuu Ela. aka malia paha e ae houia mai ana au e ike hou aku- ia oe no ka manawa .hope )oa, n me kela mau huaolelo i hoopukaia ae e ka opio, ua hoomaka mai la oia e hoi hou no ka hale o Sir Uilama. (Aole i pau.)