Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 27, 2 July 1909 — KA PONO KUAI WAIONA I KA LA SABATI. [ARTICLE]

KA PONO KUAI WAIONA I KA LA SABATI.

Imua o ka Papa Komisina Waiona ma lea Poaha aku nei i hala, i hwa ae ai na noi no ka haawi hou ana aku i mau laikini kuai waiona i kekahi mau hale inuraiua i pau ko lakou mau laikini, a mawaho ae o ia mau noi, ua wailio puia ae he mau noi, no ka loaa pu ana aku o ka pono e kuai i ka waiona ma ka la Sabati maloko o na hale aina. Iloko o ka nui liooikaika o na loio o kekahi mau hale ama e loaa mai kela mau pono, ua .hoole mai ka Papa Komisina i ka loaa ana aku o kela pono ia lakou, he keehina kupono loa hoi i laweia ae e lioemiia mai ai ka momoku ana o ka poe inu rama maloko o ia mau hale aina ma na la Sabati. Ke manaoio nei makou aole loa e hoopilikiaia aku ka poe inu rama mamuli o ka hoQheleia ana aku la o kela pono i na hale aina, aka e kono ia aku ana lakou e «hoolako mua i ka rama ma ko lakou mau home ma ka Poaono aku, a ina hoi he poe malihini e ku mai ana niai na mokualii mai ma ia la, aole no he mea no lakon e poli») ai, a e pilikia ai paha, ke kakali malie a hiki i ka Poakahi ae, ka manawa e liainama ai na hale inui'ama o ke kulanakauhale nei. Oiai nae o na hokele kekalii mau wa.hi i aeia aku e kuai i ka waiona ma na la Sabati, ke manaoio loa nei makou, ua komo like mai lakou iloko o ke apo o ka olelo hooholo a ka Papa Komieina AVaiona i hooholo ai no na hale aina, a ma ia ano, he pono no e kailiia ae ia pono mai na hokele mai. Malia paha e ala mai ana kekahi ninau mā ka aoao o na ona hokele e lilo ana ka lakou oihana i mea hoopilikia aku, ma o ke tomo nui ole ana mai o ka poe makaikai a noho ma ko lakou mau ho kele ma o ka ike ana aole he loaa o na mea inu (rama) ma na la Sabati, aka ke inanaoio nei nae makou, he mau manao kuhihewa wale uo ia, no ka mea aia ma Kaleponi Hema i keia la, na hokele i piha anau i ka poe makaikai, me ka loaa ole o ka waiona i ka poe noho malaila ma na la Sabati. ĪNo na makahiki ekolu ia e ku nei o ke kanawai waiona hou e like me ia i hooholoia ai e ka Ahaolelo, a ke hoomaopopoia aku nei kona 2110 maikai, ma o ka emi ana mai o na liana ku-e kanawai, a ina o keia paa ana* mai i kela pono kuai i ka waiona ma na la Sabati, «lie anuu ia e liooi houia ae ai ka maikai ame ka maemae o ke kulana iloko nei o ka aina, alaila ke hoomaikai ae nei makou i ke keeliina a ke Ivomisina Waiona i lawe ae .ai e pili ana i keia mea. He hana paakiki ka hoao ana e imi aku i wahi e inu oleia ai ka waiona maloko nei o keia Teritore, aka o ka hana hiki wale no, t) ia ka lioemi ana mai ma na ano apau e hiki ana ka hanaia e like ae la me ia a ke Komisina i hooholo ai no na hale aina. Aole no nae e nele ana ke ala ana mai o na manao, he kumu keia e konoia aku ai kekahi poe e kūai ma-lu mai i ka waiona ma na la f?abati, ina e panipaniia na ipuka apau o loaa ai Ua waiona, aka nae o ka makou e hoomaopopo. nei,e like me ia i ikeia ai iloko o ka manawa e loaa ana na laikini kuai waiōna ma na la Sabati i iia hale aina, aia pu malamaia mai la ke kuai ma-lu ana ma kekahi mau poopoo e ae ma ia la. IO ke kapu loa ana nae o ka loaa ana o kekahi rama ma na hale aina a ma na hokele paha, he mea ia e maalahi ai ka hookolo ana aku a hiki i ka leaa ana o na punana o ka poe e kuai ana i ka waiona ma na Sabati ma ke ano ina-lu, ke ikeia ae kekahi poe e ona ana nia keia la. <

ille mea e lioopauia ai ka nune iwaena o na makaainana o keia tTeritore mamuli o ka loaa ana ae nei o ke kanaka ma kahi o ka «oho puuku o ke Teritore i hoohakahakaia no kekahi mau mahina. O ke kanaka a Kiaaina Frear o ka wae ana ae nei no kela kulaiia, he kanaka oia i ikeia kona makaukau maoli ma ka hana, oiai oia e noho kakauolelo poo ana no ke keena o ka Mana Hooko, a o ka loaa ana ae la o kela kulana iaia, aole ma! kona ano he mea noi no ia wahi, a i kakooia aku paha e ka poe koikoi oloko nei o ka aina, aka na kana hana i hookiekie ae iaia. iluna ma. ke anuu e hiki ai ke haawiia aku na hilinai ana aka lehulehu. Ma keia ano, «he elua no alaliele no ke kanaka e kau ai ma na kulana kiekie, o ke kakooia aku e kona mau hoaloha ame ka poe koikoi, a o kona ikeia no ma kana niau liana. O Mr. Llyod Conkling ka puuku i waeia ae e Kiaaina Fiear ma kahi o ka Loio Kuhina Hemenway i paa iho nei no ka manawa, a ke manaoio nei uiakou, e loaa aku ana. na apono ana a ka lehulehu no keia kanaka ma keia kulana hou i loaa iaia.

Oiai ua hoea mai la ke Kulanakauliale ame Kalana o Oahu i ka hoomaka ana e hoohana aku a e hooponopono aku i na haawina e like me ia i hoolioloia ai ma ke kau Ahaolelo aku la i hala, e hoomaka ana ma ka la ekahi aku o lulai nei, nolaila ke manao nei ke Kuokoa, mamua o ka noonoo ana i ka hoomahuah\ia ana ae i na ihoolilo o na keena o ke Kalana e like me ka ka Loio Kalana i ma--skeraake ai e lioomaliualiua ae i ka uku o kona mau hope, e i|ie mnaia ka hiki ana ke hoolawaia kekahi mau hana o ka lehulehu niamua o ka hana ana i keka>hi mau keehina e like ae la me keia

He keu inaoli ka makaala o na kanaka Hawaii i ka -hana o na mahiko e hele niau nei i na wanaao apau, ina no hoi e lilo ana na dala e loaa mai nei i ka hapanui o lakon i mea makaala loaia ko lakou hooliloia ana aku ma na mea kupono wale no, ina he keu aku ka pomaikai mamuli o ka ike ana i ka ehaeha maoli o ka loaa ana mai oia mau dala. Aka ina ua lilo lakou i mau mea paahana na ka piliwaiwai, ka uliauha ame ka waiona, luhi makehewa, a makaala makehewa ke ala ana o ka po!

Ua oleloia o na kii onioni e lioikeikeia nei maloko o na hale kii. onioni, lie mau kii lakou i makemake oleia ma kekahi mau kulanakauhale o Amerika no ke kupono oie no na kamalii ke hele e nana, ina pela no keaha ko Honolulu nei poe i makee ole ai i ka pono o ka lakou mau kamaiki a kaupale aku i ka hoikeikeia o ia ano kii niaanei nei?

O ka piikoi ana aku o ka Papa Lunakiai e kuai i kaa otomobilfc eo ka Meia no kekahi mau kaukani dala, he koi hou ana aku ia i mea nana e kia na kaa la, me ka paku'i hou ana iho he huina dala maliuahua mawaho ae ona hoolilo no ke kaa otomobile. He man hoolilo pono anei keia? O na kauwa no a ka lehulehu ka i ike i ke au nui ame ke au iki!

Ha hana maalahi loa ka iho ana ilalo o ka puu ? mamua o ka pii ana aku a hiki iluna o kona piko, pela no ke kanaka e kau ana ma-luna-o kekahi kulana hanohano, a oihana kiekie paha i hapala iaia iho me ka lepo palolo o na hana ku i ka ekaeka, e pau ole ai ke holoi wale ae me ka wail