Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 27, 2 July 1909 — GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino. [ARTICLE]

GARONA KE KIAI HALE IPUKUKUI A I OLE Na keiki Olulo i Hoopakeleia Mailoko Mai o ka Ino.

MOKUNA XXIJ. Ke liele aku la ka la e nalo i ka ilikai iaia e koma la iloko o ka pa o Sir Uilama,~aka aia nae kona puuwai ke pana kapalili la me ka piha i ke pihoihoi. ke kau mau la kona maka imua, no ka halawai pu ami me ka Adimara]a a waiho aku i ka ukana nui ana i lawe mai ai no ka liookaawale ana ae i na i>ohihihi apau e pili ana i kona inoa niaikai. ' MOKUNA XXIII. ) Ia komo ana aku a Alabaki iloko o ke keena hookipa, e noho mai ana no o Bir Uilaina iloko olaila, a o ia ka ua Adimarala la o ka i ana mai: "Xani maoli ka hoi kuu lirfuoli o ka ike hou ana aku la ia oe e Alahaki. I' kela manawa ou i haalele mai ai i kuu home, ua manao loa au aole la oe e hoi hou mai ana." •*Ua paa io no kuu manao e hana aku pela e Sir Uilama, p. no ka mea aole loa e hiki ia'u ke noho pu me ka mea a'u i kau nui akn ai e loaa mai na hauoli {\na maloko o ka hale hookalii. Mamuli nae o ko'u halawai ana me kekahi ulia laki, ka mea nana i hoololi ae ia manao paa o'u, a. pela oe i ike liou mai la ia'u e hehi liou ana ma na papahele o kou hale nei. Ua loaa mai nei ia'u kela mau palapala a'u o ka hoike ana! aku ia oe, i haawiia mai ai ia'u. "Malia paha aole oe i hoomanao i kuu kamailio ana aku ia oe no ia mea, aka o na pepa keia a Bakona o ka haawi ana mai ia'u niamua o kona make ana." * Aia no o Kanka Holana iloko o kela keena kahi i noho pu ai, a i kona lolie ana niai i ka hoopuka ana aku o Alabaki no kela uian l»epa, ua nolio pono mai la oia iluna a niuau mai la i ka opio: "Ive olelo mai nei anei oe na 13akona i haawi mai i kela mau pepa ia oe?" i hooho ae ai ke kauka. "Uju olelo anei oe no ka hewa ole o kou makuakane, o Keoni Lanafoda?" "He hookahi no mea e hoopauia ai ko kakou pohihihi, o ia no ka nana maoli anh ae i ke ano o kela mau palapala," wa-hi a Sir Uilama. - " "Ke lokahi aku nei ko'u manao me kou e Sir Uilama, a eia mai ua ope.pepa nei." i pane aku ai o Alabaki, a me na lima haaluln oia i hopu ilio ai i ke ope palapala e waiho ana ma ke eke maloko 0 kona kuka a liaawi aku la i ka Adimarala. Ua kauoka aku la o Sir Uilama i kekahi o na kauwa e lawe mai i ipukukui noloko o ke keena, oiai lie manawa no ia aole i loaa na kukui lewalewa e like me ia e ikeia nei i keia manawa, a hoomaka ae la lakou apau e akoakoa ma ke pakaukau 110 ke kali ana e ike maka i na mea i palapala ia maloko o keia mau ope pepa. Ia Sir Uilama i hooholo ae ai i ka pahi pelu no ke okioki ana i na kaula i lioopaaia ai o ke ope, aia o Alabaki ke lelele la ka hauli 110 ka mea. o kona lanakila mai na hoinoia mai, ame kona lianohano, aia ia iloko o na mea i palapalaia maloko o kela inau palapala. O ka pepa mua loa i heluheluia ae e Sir Uilama, o ia no kalii leka i kakauia, na Alabaki, a hoomaka ae la x>ia e heluhēlu me ka leo nui, mahope ilio o ke paniia ana aku o na puka apau, ame ka miia ana iho o ka pale puka aniani ilalo, a penei ke ano o ua leka la: "E Alabaki: Mawaho ae o keia leka a'u e kakau nei nau, e ske ai oe i ka moolelo piha e* pili ana i na hana nana i hookaū aku i ka make maluna o kou makuakane. O ke Akua wale no ka mea 1 ike i kona liewa ole,'eia nae ua make ma'uwale aku kou makuakane, mamuli o na hana a ka enemi. "Ma kela manawa au o ka lioopakele ana i kuu ola, ua ala mai ka manao iloko o'u e hoike aku au i liana maikai ma ko'u aoao, a he nani hoi ia ua kokoke mai i ka manawa o na lima o ka make e kikoo mai ai ia'u, nolaila ke lioike aku nei ap i; na. mea apau 110 kou pono e Alabaki, no ka' pono hoi o ka mea e moe mai la iloko o ka opu o ka moana. "Oiai eia. au ke hele nei ma kela ao, nolaila ia oe e wehe ae ai i na pepa apau a'u e liaawi aku nei ia oe, he pono ia oe ke hele aku imua o Sir Uilama n»a ke Kuea Hanova, ma Ladana, no ka mea o ka hoaloha ia o kou makuakane, a nana no auan.ei e huikala mai ia'u. mai ka liewa a'u i liana aku ai ia oe, o ke kaili ana i kahi e hiki ole ai. iaia ke imi mai. "Bakona." "Alia olua e pupuahulu mai e o'u mau hoa" i hoomau mai ai 0 Sir Uilama i ke kamailio ana. "E nana ae hoi i keia mau palapala. ina aole io i pili ka liewa ia Adimarala Keoni Lanafoda, alaila e loaa aku no auanei. ka'u mau hoomai'kni ana. maluna <o' kana keiki," a lioomaka ae la oia e wehe i kekahi o na palapala a heluhelu ae la, a penei ka manao o ia leka: "E Alabaki: He mea pono nou e Alaliaki ke, manao iho, lie keiki oe na Petela, aka njie o kou makuakane ponoi, o ia no o Adiiuarala Keoni Lanafoda i liia ai iluna o ka i-a o ka Mokukuna Suseka no ka hewa kipi. Xo ua hewa la nae i hookauia aku ai maluna o kou makuakane, ke i aku nei au ia oe, e kaua keiki, aole lon 1 paumaele kona lima, i kekahi o na hana hoohaahaa i kona lahui a i kona aina paha. "O Petela ame a'u na kanaka na laua i hana i kela mau hana apuka i walii e pilikia ai ka Adimarala, a no keia kumu: He elia niakahiki mamua aku o keia manawa, ua liia maluna o ka oneki o kela mokukaua lie liookahi kanaka e Adimaral Keoni Lanafoda, mamuli o ka hoala ana i kekahi hoohaunaele, a o ua kanaka la, o ia 110 ke kaikaina ponoi o Petela, a mai ia manawa mai i hoohiki| paa ai o Petela e liookau aku i na hoopilikia ana apau maluna o ke kanaka nana i lawe i ke ola o kona kaikaina. f • "Ua hoike mai la o Petela i keia manao ona ia'u, a oiai hoi ua pi-lia mua ko'u kialia inamuli o ka mare ana aku o ka wahine a'u o ke aloha ana, a o ka manao ana hoi e' mare aku me ia, me ka Adimarala, nolaila, ua lokahi aku la kh maua manao e hookau aku i na hoopilikia ana maluna ona. No kekahi manawa hou aku nae hoakaka piha aku ai ia oe e pili ana i keia mea," a ma keia wahi i lioike aku ai o Alabaki i na mea a Bakona o ke kamailio ana aku iaia, mamua ae o kona make ana aku. Ua lioomau hou akū nae o Sir Uilama i ka heluhelu ana, i ka manawa i pau ai o ka Alabaki hoike ana aku i na mea e pili ana i kona maknahine, a o keia iho ke koena o ua JLeka la: (, He mau luina like maua a eīna me Petela maluna o ka moku o ka. Adimamla Lanafoda, a o ka maua hana. o ia no ke kakali' ana aku o ka lioea mai o ka manawa e hookoia ai ko maua mau manao lapuwale. "He oiaio, aole i loihi ko maua kakali ana, no ka hookoia o ia hana no ka mea, ua loaa koke mai la ke kauoha i ko makou mokukaua. no ka holo ana akvr ma Tulona, no ka lawe ana mai i kekahi mau moku kalepa i lawepioia e ke aupuni o Palani. He kia waapa ko Petela kulana i liaawiia aku e ka Adimarala, a. i kekahi la ua lioounaia mai la o Petela no ke kii ana i kekahi boe e lana ihele ana. a iia kalieaia mai la oia e kekahi o na aliikoa Palani o ka holo ana mai maluna o ka waapa pe'a no ke kakali ana a hiki i kona hoea ana mai: "Ua haawiia mai la he leka iaia no ka lawe ana mai e liaawi i

ka Adimarala,f me ke'uoi pu ana mai ia Petela no ka hoea liou ana aku ma kela wabi ma kekalii la ae, no ka pane ma ka aoao o ka Adimarala. "Ua ulu m.ii ka hooliaoi iloko o Petela no ka inanao o kela leka i haawiia mai ai. iaia, a i kona hoea ana mai iluna o ka moku, ua huki aku la kela ia'u ma kekalii aoao a hoikeike mai la i kai leka. a oiaii ho-i ua v like no ko maua manao kolohe, ua welieia ae la ua leka nei a helulieluia ae la e maua.i Maloko o ua leka nei, e hoike mai ana ke aupuni no ka uku mai ia Sir Lanafoda lie hookahi haneri kaukani paona, ina oia e ae aku ana e haawipio i kela mau moku i ke aupuni o Farani. ' v Ua uwej)a liouia iho la kela leka e maua, me ka lawei.a ana aku a haawi i ka Adimarala, a ia manawa hookalii i kakau iho ai au i ka pane no ka ae ana aku i ka manao o ke aupuni o Farani. ''M;i kekahi kalqihiaka ae i loaa mai ai ka pane a Sir I>anafoda no kela leka, a kauohaia aku la o Petela no ka lawe ana aku i ke aliikoa Palani, a ma keia wahi i hiki ai ke hookoia ka manao a maua 0 ka hoolala niua ana 110 ka hoopilikia ana aku i ka Adimarala, no ka mea ua, liunaia kela leka ana o ke kakau ana, a o ka maua leka ka i haawiia aku. 4> o ka leka pane aka Adimarala i hunaia ai e maua, eia no ia maloko o keia puolo i kauia_ka leka Helii 2." "E nana aku hoi kakou i kela leka;" i pane koke mai ai ke kauka me ka piha liialaai no ka ike koke aku i ka! pane oiaio a Sir Lanafoda i kakau ai. j Ua liuli iho la o Sir I'ilama i ka leka i makemakeia a hoomaka aku la e heluhelu e like ine keia; "H. B. M. S. Medusa." "Al'olia oe: Ua loaa mai nei kau leka e noi mai ana oe ia'u e haawipio aku i ko'u moku malalo o ko oukou hae, me ke kipe pu ana mai kekahi liuina dala, a no ka pane ana aku ia oe, ke 1 aku nei au, ma ke ano pokole, he kanaka Pelekane au, i maa. 010. ina liana hoolimalima a kamalii. Malia paha ua lawa aku la keia pane, mamua lioi o ka lioike maoli ana aku ia oe ma.na liuaolelo moakaka, aka nae ina no aole i pau kou pohihihi ea, alaila e hele mai imua o'u, a na ka uwahi o ka pauda, ame ka olapa ana o na mea kaua e-hoike aku ia oe 5 ke kulana o ke keiki relekane. "Me ka pilia'i ka hoowahawaha no ke ano o ke noi i waihoia mai imua o'u kou enemi. " "Keoni Lanafoda 13aka." "O e kuu Akua!" i lioolio ae ai o Sir Uilama me ka liiolo makawalu ana o kona mau waimaka ma kona mau papalina. "Aole e hiki ia'u ke hoohewahewa ika lima kakau o kuu lioaloha. Nani ka ualioa anie ka wiwo ole o kana pane, e haaheo ai ke auīpuni nona!" "Auwe no lioi ka lokoino o ka hana a ka enemi i kuu makua! Ua paa ia ka leka oiaio e hoike aku ai i ke ao holookoa i ka manao paa ame ke koa o Adimarala Lanafoda, a pani ia aka la ka leka a ke kipi ka liolie wale!" i pane mai ai o Alahaki, m6 ke ku okoa ana mai iluna, me he mea la, ina aia kela mau kanaka a elua ke ola la i kela- manawa, e kau aku no oia i ka hoopa'i weliweli maluna o laua, aka no ko laua make ana hoi, nolaila ua hoomaikai ae la. 110 o Alahaki 110 ka loaa ana aku iaia o keia mau palapala mamuli o ka lokomaikai o Bakona. "E hoomau aku i ka lieluhelu ana e Sir Uilania!" i kauolia mai ai o Kauka Holana, a ia wa i holoi ae ai o Sir Uilama i kona mau waimaka a hoomaka aku la e heluhelu i ke koena o ka leka: "He eono mau leka i loaa hou mai ia maua, mai ke aliikoa Palani mai, aka aole nae he hookahi o ia mau leka i loaa aku iaia, a liiki i ka wailioia ana ae imua o ka alia hookolokolo koa, i kona manawa is laweia mai ai ma ke ano he kipi i kona aina ponoi. "0 na pane apau i kela mau leka i loaa mai ai ia m'aua, ua hoounaia' aku ia i ke aliikoa, aka eia no nae na kope apau maloko o keia mau pepa i kakau maoliia e a'u me ko'u lima kakau, mamuli nae oke kauoha ana mai a Petela e hana aku pela. O kahi o keia mau leka e loa.l ai i ke aliikoa, ma; kekahi pahu no ia i kauia maluna o ka t)oe, a nana* no e kii ae i ka manawa e hiamoe ai na mea apau o ko makou moku. "Maloko o kela mau hooholo leka ana a makou i hoolalaia ai na mea apau e hana aku ai no ka liaa.wipio ana i ko makou moku, a iloko o keia mau manawa e holo leka nei mawaena o makou, aole i loaa iki aleu ka lioohuoi ia Adimarala Lanafoda, a i ole ia i ke aliikoa paha ma ke ano, eia maua ke hana nei mamuii wale no o ko īnaua manao iho, " 1 "Ua loaa pu mai ia maua 'kela hookahi haneri kaukani paona, no ke kikoo ana aku maloko o k'a banako ma Tulona, a o keia mau kikoo apau, ua kakau waleia no ma ka inoa o ka Adimaral^i. "Oiai hoi, ua kamaaina loa maua me kekahi mau kanaka Palani mafaila, nolaila ua loaa mai ia maua he lieluna nui o na laau hoohiamoe, a ma ke ahiahi o ka po a makou- i hoolala ai, no ke kii ana mai o na aliikoa Palani a lawepio aku i ko makou moku, ua hookomoia aku la kela laau iloko o ke ti a na mea apau e inu ai, a a keia ka mea nana i lioomalule i na kanaka apau o Lanafoda mai na aliikoa a liiki aku i na kanaka e ae. "I ka lioea ana mai o ke ; kahi mau waapa a pili ma ka aoao o ko makou moku ma kela po, aole loa he kanaka i hiki ke eueu ae, ua pau loa lakou i ka pa'uhia. i ka hiamoe, a koe wale no maua me Petela. I kela manawa oka Adimarala i hemo mai ai mai kona keena mai, ,o ko'u wa ia i komo aku ai noloko o kona keena, a waiho aku la i kela mau leka apau ame na kikoo dala maloko o kekahi tini uuku maloko o kona paliu. "Oiai he poe leka wale no kela apau i kakauia ae ma ka inoa o ka Adimarala, nolaila, aole e hiki iaia ke alo ae mai ke kau ana aku o na ahewa ana m'aluna ona, no na hana kolohe a niaua o ka hoolala ana no kona poino. '"Ua lawepioia aku makou apau loa, aka nae ua hookahahaia aku ka manao o ke aupuni o Palani mamuli o ka hoole paakiki ana 0 Lanafoda e lawe mai i kela mau dala, me kona hoike pu ana akn 1 kona liuhu, a mamuli o ka maka'uia o ala mai kekahi pilikia maluna o ke aupuni, ua kiai nuikaala loaia ka Adhnarala. "I kai manawa i loaa aku ai ka lohe i ke aupuni o Pelekane no ka mea i hanaia, ua kauohaia mai la makou apau no ka hoihoiia ana aku e hookolokoloia mai, me ka lawe puia ana aku o na oleloike apau e ahewa ana i ka Adimarala, a o maua na kanaka i hoike, no ko maua lawe ponoi ana mai i kela maū leka, mamuli o ka makemake o ka Adimarala. "Ua ike au i ka nui maoli o ka ehaeha o ka noonoo o ka Adimarala ma kela manawa o kona -hookolokoloia ana no kona ola, e hiki ole ai iaia ke kupale nona iho. "Mahope o ka liia ana o ko makuakane, ua hele aku la maua me Petela no Oolouka no ke kii ana ia oe, a kaili mai mai ka malama ana aka poe i wailioia aku ai malalo oko lakou malu, me ko maua i kekahi palapala apuka, me he m£a la i kakau ia mai ia e ko makuakane no kou haawiia mai na maua e malama aku, a o ke kumu no o ko maua makemake ana e kii ia oe, no ka lioohiki ana no ia o Petela, o ke keiki pu kekahi a Lanafoda e lewalewa maluna o ka amana likanaka, i hookoia ai kona manao lili mamuli o ka make ana o kona kaikaina. "O ka mea a'u i koe e hoike aku ai ia oe, o na mea no ia i maopopo mua ole ia oe, ao ia keia: I kela manawa o kou kaa ana mai malalo o ko maua malu, lie hookahi wale no ou makahiki ia wa, a he ekolu makahiki ma ia hope mai, oiai maua me Petela e liele' ana ma na hana hoopae malu i na waiwai ma Devona' Hila, ua nalowale aku la oe mai ia inaua aku mamuli o ka ili ana o ka moku a pau i ka nahalia. "Xo na makahiki loihi ia nalowale ana ou mai ia maua akn, me ka loaa ole, a no na mea aku i koe, ua ike oe e Alabaki ia mau mea, mai kela manawa mai o ko kaa hou ana malalo o ka mana o Petela. (Aole i pau.!