Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 29, 16 July 1909 — KA ULIA POINO O KE KULA SABATI O HALAWA. [ARTICLE]

KA ULIA POINO O KE KULA SABATI O HALAWA.

Mr. Lunahooponopouo, Aloha oe: E oluolu oe e hookomo iho ma kekahi o na kolamu o kau pepa i ka moolelo piha o ka ulia polno i kau iho maluna o ke -Kula Sabati o Haiawa nei oiai lakou maluna o kahi moku ea Rainbow e holo ana no Kaunakakai no ka malama pu ana, ine na Kula Sabati e like me ka hoolaha a ko niakou Kahu Kula Sabati Nui. Ma ka la elua o lulai nei, mahope iho 0 ke kali ana me ka manao kanalua no ka hiki mai o ka moku ea Eainbow, ua ikeia aku oia i ka oili ana ae mawaho ae' o ka lae Kapuupoi me kona pe 'a e poho pooo ana ika makani. Ua liooho ae na haumana Kula Sabati i na hooho olioli i ko lakou ike ana aku 1 ke alanui o ka manaolana ao ka hiki aku i kahi o ka hana, e nee mai ana; hauoli pu ae la no hoi makou na luna nui o ka hana i ka hoomaopopo ana aku, o na hooikaika ana no elua mahina i hala aku ma ke a'o ana i na liimeni ame na haawina Kula Sabati, j aole ia e haule wale ana e like me na' mea i upu ia mamua iho ? a oiai eia ke j alanui ua hiki mai. He la malie ka la elua o lulai nei, e pa ana ka makani me ka maikai, o na kualono e waiho ana me ka malaelae, aole he ohu e halii ana maluna o lakou. Ika nana ana aku maluna o ka ili o ka moana, he uliuli pu ia mai o a o aole he mau ale e ha'i ana nana e hookuakea ae i ka ili lauia o ka moana. A i ka nana ana ae i keia mau hoailona i iho la ka manao aole anei o Kona Uhane kekahi e alakai nei i kona poe kanaka? Ua leokoke aku ka la e kau i na pali mainua o ka -pau pono ana o na wahi opeope ame na haumana Kula Sabati i ka hoohikihiki no luna o kahi moku ea. Mahope o ka hooponopono ana i na haumana nona ka huina o kanaha a oi ke hui ia na kane na wahine aine' na keiki, ua niau aku la ka inoku ea ma kona ala no Kaunakakai. E pii ana iluna a e iho ana ilalo o na ale me ka mama holo o ewalu miie i ka hora. 0 ka haumana kahiko loa iloko o keia Kula Sabati i kau aku noluna o keia moku ea, he makuahine ia mawaena o kanaono ame kanahiku makahiki; o ka haumana opiopio loa, he kaileamahine ia o eiwa makaliiki. 1 ke kaa pono ana ae o ka moku mawaho o ka lae o Kapuupoi ua hoohuli ae ka ihu o ka moku no ka hema a ia wa i hulei ia ae ai ka pe'a hope, me ka manao o ke kapena ma ia hana ana. e hooi ia aku ai ka holo o ka moku a hiki koke aku ka inoku i Kaunakakai, nona ka mamao he kanakolu mile a oi. I ka wa i kau ai ka pe'a hoomaka iho la kahi moku e kulanalana; i kekahi wa e waiho aoao ana a ala mai no, pela ka holo ana a liiki i ka huli ana o ka iliu o ka moku no ke komohana hema. No ka nui o ka holo o ka moku e pae ana ia maluna o na ale i kekahi wa a ia wa e hooho ana na keiki pae! pae! a oiai e liolo ana me ka nanea ua ku mai kekahi ale i like no me na ale mamua iho a hoomaka kā moku e pae, aka no kekahj kumu i hiki ole i ka meakakau ke hoomaopopo, ua kakaa ae ka ihu o ka moku i ke kukulu hema e waiho pahu'a ana hoi i ka niakani ame ka ikaika a ka ale, a ia wa no ua kapakāhi aku la ka moku, a aole ia i ala hou mai a hiki i ka huli loa ana o ka moku. Ua helelei aku na ohua iloko o ke kai a i ke ea ana ae mailoko ae o ke kai aia hoi na keiki, na kane ame na wahine e lana kauliilii a"ha ma o a maanei a puni kahi moku. E ko ana ke au i ka hikina a o ka aina hoi e wailio mai ana ia he ekolu liapaha mile ma ka aoao akau, a o Maui he ewalu mile ma ka aoao hema. A i keia wa ua kii ia aku na poe i kaawale aku mai ka inoku aku e hoakoakoa mai a oiai aole e hiki pono ke lana ma ka aoao makani nolaila o na poe apau aia lakou ma ka aoao lulu e paa aku ana kekahi i kekahi. Ma kekahi ulia laki ua lana ae na pani pulea ukana ame na apana papa a ine ia inau mea ua au aku kekahi poe no ka aina ; e hookau ana i na mea nawaliwali maluna o keia mau papa oiai hoi na kane ame na wahine ikaika e pauma aku ana no ka aina. May?aena o keia huina i au aole he mea i pilikia. O na poe i koe aku ua hoolana ae i kahi waapa o ka moku, a maluna ona ua hookaii ia aku kekahi poe keiki, aine -kekahi makua no ka hoe ana aku ī kahi waapa iuka, a ua pao aku lakou me ka maalahi. Ua koe aku he umi-kuniamalima iluna o ka opu o ka moku, o ka hapanui o lakou he mau keiki a oiai aole he mau hoolana no keia mau keiki no ka au ana aku iuka ua hooholo iho ko makou makua Kahnnapule Rev. J. Kaalouahi e noho oia me keia koena iluna o ka mokii ina no ke ola a no ka make paha. Aia i ka wa i" huli ai o ka moku c nana mai ana kekahi poe keiki paniolo bipi i ka moku a i ko lakou ike ana i ka huli o ka moleu ua holo aku lakou e ha'i i keia poino, a iloko o ka manawa pokole loa ua'holo aku ka lohe mff ke kelepona apuni o Molokai, o ka moku me na haumana o ke Kula Sabati o Halawa ua huli. Ua ala mai o Molokai me ka lokahi e haawi i ka lima kokua. U"a holo mai ko Kaunakakai keiki lalawai me kona kaa otomobile i piha me na lole huluhulu. Ua haawi mai na makua o Waialua ame na Honouli i na kokua he nui, ua holo aku maluna 0 na waa a mahope o ka uhaiaholo ana no na mile elima loaa aku la na olulo i koe iluna o ka iwikaele o ka moku a hīoopakele ia ae la lakou. He hookahi o lakou oia ka makuahine kahiko loa oloko o keia Kula Sabati i hele pu aku ma keia huakai a 'u 1 hoakaka mua ae nei, ua kuu mai oia i kona hanu hope loa, he mau minuke' pokole mamua iho o ka hiki ana mai ona waa. Oiai na ale e poi ana maluna j iho o keia moku, e lawe ana hoi i j kona kino mailuna aku o ka moku oiai! kekahi hoalolia e paa aku ana i konaj lima i ole oia e lilo loa aku mailuna) aku o ka opu o ka moku a oiai hoi ka j la e napoo aku ana ma. o aku o ka ili kai, a i na poe ikaika hoi'e nana ana 1 ka hookokoke ana mai o na waa ko- j kua, hūli ae la oia*a ninau ae la i ke Kahunapule. <4 E Kaalouahi, āuhea na waa?" Eia ae na waa ua kokoke ihai," i pane iho ai ke Kahu a i ka huli ana iho e nana aia hoi ua kuu mai ka makuahine aloha i kona hanu hope loa. , MATHEW HOONANI KANE. Halawa, Molokai, lulai 10, 1909. 0 kahi weJa loa i ikeia raa ke ao nei apuni, aia ma ka waoakua Arabia mawaona o Oman ame ke Kai Ula. Aole i manaoia e hiki ana i kekahi ke ola inaloko o kela wahi, a ma na wahi kokoke paha i ka aekai.