Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 31, 30 July 1909 — NA KEIKI KULA NO NA HANA MAHIKO. [ARTICLE]

NA KEIKI KULA NO NA HANA MAHIKO.

Aole paha he manawa i ikeia ai ka holomoku ana o na keiki Hawaii hele kula i ka hele i na hana o na mahiko, e like me keii* anana.wa. hooiuaha o ua kula i keia makahiki, no ka mea ua ikeia Oeekahi mau keiki o Hawaii ke hele la i ka hana mahiko, ko Maui no hoi, a pela me Jjo Oahu nei, he keehina mua hoi e hoomaopopoia j aku nei, ka hoomahui ana o na opio Hawaii ma ke kulana e ikeia aku ai ko lakou kupono e lilo i poe kokua i ka aina a kokua pu ia lakou iho. O ke keehina olohani i laweia ae e na Kepani limahana o na mahiko, he kiko eleele ia i hookauia aku maluna o kela lahui kanaka iloko o ka noonoo o na ona mahiko lehulehu, e hiki ole ai ke iioopoinaia, aka he wehena kaiao nae ia no na opio Hawaii e lehei aku ai a ku ma ke kahua i haaleleia iho e na Kepani, ke anuu mua loa hoi a na opio Hawaii e hoikeike aku ai ia lakou iho, no ko lakou lilo aku i kanaka makua, e hookauia aku ai na hilinai ame na paulele ana maluna o lakou no ko lakou holomua ma keia hope aku. 0 ka hoomaa ana b na opio Hawaii ia lakou e komo ma na hana o ka mahiko e like me ia a lakou e hooma.hu'i mai nei, a ma kekahi man hana lima e ae paha e loaa mai ai kekahi hua maopopo i loa o ko lakou luhi ana, e lilo auanei ia i mea hoomanao na lakou, o ke alahele wale no ia e loaa ai ka nohona lako ana, a ma kekahi olelo ana ae hoi, o ka maka'u ole i na liana lima, ke kumu e pili mau ai ka .hana, a e noho mau ai ka lako. Ma ka nana ana i ka hapanui o na opio Hawaii e loaa nei ia lakou na hoonaauao ana maloko o na halekula o keia Teritore, ke manao nei lakou, ua nui ka naauao i loaa ia lakou, a mamuli o ia hoonaauaoia ana, e kau hui aku ana ka lakou nana ana no kekahi mau ku]ana hanohano, na oihana kiekie ame na hana maalahi, eia nae mamuli o ia mau iini o lakou, ua nui ka poe noho wale no kekahi mau makahiki a hiki i ko lakou hopu ihewa ana ma kekahi mau hana e oili ae ana, i pono ai ko lakou noho ana ame ko lakou mau oliana. Ke manaoio nei ke Kuokoa ina pela iho la e hoowaleā mau ai na opio Hawaii ma ka hele mau ana i na hana mahiko, a ma kekahi mau liana lima e ae paha iloko o na manawa ihoomaha o naAkula, alaila e lilo ana ka hami lima i mea makemakeia e lakou, a e lilo pu ana lioi k«a naauao i a'oia ia lakou maloko o na kula i mea kokua nui aku ia lakou, e pii aku ai a hiki ma kekahi anuu kiekie o na hana like ole a lakou e lawelawe ai. He hookahi no pilikia nui ona opio Haw r aii a makou i hoomaopopo ai, o ia no ka lioomaa ole i na. hana lima .iloko o ko lakou manawa opio, a pela no e hoowahawalia ai lakou i ka ihana i ka manawa e kanaka makua ae ai, a oi loa iku hoi i ka manawa e loaa mai ai na hoonaauaoia ana. j ( 1 ka huli ana aku i na moolelo o na kanaka liaulana a kuonoono o ke ao nei, mai ke kulana haahaaj loa kp lakou pii ana mai, mai ka ilihune ame ka nele mai lakou ka maoli ana me na lima ame ka noonoo o ko lakou mau poo, aka niāhope iho nae o ka hala ana o kekalii mau makahiki loihi, ua ikeia ae la lakou he poe kanaka kuonoono a waiwai, he mau kanaka kie)iie a hanohano. Ke manaoio nei nae makou, ua hoea māi ka' mānawa a na opio Hawaii e hookaakaa ponoia'ai ko lakou maij inaka, a hoomanao iho, o keia ae la na anuu ano nui o ka nee ana aku o ko ke kanaka ola ana, e hahaiia ai e ka lako ame ke kuonoono. Fa loihi maoli keia a na mahiko e kakali aku nei o ka huii hoi liou ae o na Kepani ololiani i ka hana o na mahiko, a pela hoi na Kepani olohani e kali aku nei o ka aeia aku o ka lakou mau koi e na ona mahiko, aka mawaena nae o keia mau mea a elua, ke wailio mai nei na kauhale o na mahiko i makaukau no na kanaka Hawaii wawalii olohani e hoi aku e noho i keia manawa, a i ole no na limahana e hookomoia mai ana iloko nei oka aina no na mahiko. Oka huli hoi hou ana o na Kepani e hana ke manao lakou pela, he lanakila ia e kaa aku ana ma ka aoao o na mahiko, a o ka hoi ana ae o ka poe wawahi olohani maloko o nd kauhale e noiho ai, o ke lTaa hou ana no ia o ke eo ina ka aoao o na mahiko, alaila he mihi ka mea e loaa ana i ka poe olohani, oiai no nae ke mihi e nei no lakou .l keia manawa no ko lakou kuliihewa.

O ka like ole o ka manao o na kiure na lakou i lioolohe i ka liihia o na Kepani hoohaunaele ma Waipahu iloko o ka pule i hala aku nei, o ia no ka hooliloia ana o kekahi huina dala mahuahua o ke aupuni i kai makani, no ka mea e hoolohe houia aku ana kela hihia imua o kekahi papa kiure hou. 'A o ka 'hoike ana ae hoi o kekalii mau kiure i ko lakou mau manao, no ka makemake ole ana e hoopuka i ka olelo hooholo ahewa i na Kepani liooliaunaele, mamuli ka nele na kanaka Hawaii i ka hana e like me ia a lakou e hana nei i keia mau la, ua hoike ae lakou i ko lakou kupono ole ma ke ano. kiure, oiai ma ka olelo hooholo ame ke kanawai ka lakou'e nana ai, iiole mamuli o ka nana a.na i ka pono o kekalii o na aoao.

Ina he mea no ka oihana makai e hoopakeleia ae ai mai ka nokeia ana i ka paluku e ka poe"hakihaki kanawai, ka hoohana ana aku i ka lakou ,mau newa, alaila o ke alahele wale no ia e hoomaka'uka'u aku ai ia lakou, a e hoopakele pu mai ai iioi i na makai mai ke kau ana mai o na alima a ka poe hakihaki kanawai maluna o lakou, e like me ia i ikeia ai maluna o Makaikiu. Leal, i ka pule aku nei i hala.

I hAmama no ka kekahi mau haleaina i ka aeia o ke kuai puia O ka waiona maloko o ia mau liale aina, a i hookapu loa ia ae nei ka hana e ke. komisina waiona iloko o kela mau la aku nei i hala, o ke paniia mai nei no ia o ua mau hale aina la ame kekahi mau hale in.i īama.

He maikai ke kanawai a ka Papa *Lunakiai Kulanakauhale o ka hooholo ana mai nei no ke ano e kuaiia ai o ka waiu ma keia knlanakauhale aka ua kaa aku no nae ke koikoi maluna o na luna aupuni i kuleana i ka nana anā i ka waiu, ka makaala pono ana no ka hookoia o ia kanawai.

Hooleia mai ana ke komo ana aku o na Kepani olohani o ka holo ana aku nei i Hawaii iloko-o iia maliiko o kela mokupuni, a pela no paha auanei lakou e hoaa hele ai a hiki i ka huli hoi ana aku no lapana!