Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 37, 10 September 1909 — KE KONO A KA ELELE KALANIANAOLE. [ARTICLE]

KE KONO A KA ELELE KALANIANAOLE.

O ka Poaha, ka la umi-kumamaono o keia mahina ka manawa a ka Elele Kalanianaole e haawi ai i anaina ike ma kona home ma Wai-i kiki no ka hanohano o na Hoa o ka Ahaolelo Lahui o Amerika Hui- j puia, a oiai he manawa ia ana i makemake loa ai i na Hawaii e hoea ae no ka ike ana i na malihini a ke Teritore, nolaila ke manao nei ke| Kuokoa, aole he manawa maikai e ae no na Hawaii me ka nana ole j i na aoao kalaiaina e halawai kino ai me na Solona kaukanawai, o kela i vale no, a oiai aole ia he anaina i hookaawaleia no ka hoike manao ana o kela ame keia imua o na malihini no na mea e pili ana ia Ha-, waii nei ame ka makemake o kona mau makaainana, aka aia no nae he manawa lawa nui kupono e papa olelo pu ai me lakou e loaa aku ai kekahi mau ike no na mea a na makaainana e iini aku nei e hanaia { mai e ka Ahaolelo Lahui. He keehina naauao loa keia i laweia ae e ka Elele Lahui, no ka loaa ana i na makaainana Amerika Hawaii he wa e hui kino ai me na malihini, ka hana hoi e lilo ai na olelo hoinoino ma ke ano kalaiaina ma keia mua aku no ka Elele i mau hana kahua ol« e ili aku- ai no ke koikoi o ia mau olelo ame ia mau hana maluna o ka poe e hoao mai ana e hailuku i na olelo kohu ole, ina he mea kekahi ō ia ano e oili mai ana. He poe Solona keia i loaa na ike kuhohonu loa maluna o na ninau like ole iloko o ka hooponopono aupuni ana e loaa ai na noonoo kaulike, ma na ninau ame na kumuhana e waihoia aku ana imua o lakou. a ke hui puia me na mea a lakou e ike maka maoli ai ma o kakou nei, e hiki auanei ia lakou ke imi mai a ke hooholo mai ma na alahele wale no a lakou i ike ai i ke kupono. — : : : Mai hoohepa e na kanaka Hawaii i ka kakou olelo. Ina no e olelo ia mai ia kakou ma ka kakou olelo makuahine e na haole kamaaina oloko nei o ka aina.i loaa like ka ike i ka kakou olelo, mai hoao aku e'nam'u mamuli o kona haole ana, oiai kuuia mai auanei ka olelo haole, ku iho la kakou i kahi o ka hoka ame ka hoaa, nolaila ina no ma ka olelo Hawaii e kamailioia mai ai, pane aku no ma ia olelo hookahi, a ina hoi he namu mai, alaila he namu aku no ka pane, o keia kekahi rula maikai a kakou e hoopoina ole ai, o ku auanei ka poe naauao i ka mihi no kakou. — O na mahalo i haawiia mai e na Solona kaukanawai o Amenka i lilo i mau malihini na ke Teritore no na hookipa ohaoha i loāa aku ia lakou, ma na wahi apau a lakou o ka hele makaikai ana, aole ia he mahalo i ka mea hookahi, aka no kela ame keia inakaainana ia maloko o keia Teritore, a o ko lakou hoea kino ana i Hawaii nei malalo o na lilo o ke Teritore ma o ka Ahaolelo la, he mau dala makepono ia ke hookukuia aku me ka lakou mau mea e hana mai ana e like me na hooia i loaa mai ia lakou mai, me ka nana ole i na mea i loaa mua mai ia Hawaii nei. ■ > > Ku no i ke aloha na wahjne i ka hele maoli e kiai i ka lakou mau kane malalo o ka hale kaaahi i ka wa e pau ai ka hana i kela ame keia la mai na mahiko mai. Pehea hoi e hiki ai ke noho aku i kauhale, i ka ua mea o ka hana kolohe mau o kekahi poe kanaka; o Wala (rama) ka mua loa e hele aku ai e hookupu, a* mahope aku ka noonoo an2 iko kauhale poe. Ahea la loaa ka noonoo maikai a akahele no ka mea no ka lae o Kaena ka oleloia i ka ino i na wa apau! O ka hookoe ana a Chas. M. Cooke i make i ke kuleana i kona mau hooilina ē haawi manawalea aku i kekahi o kona mau waiwai o ka hooilina ana aku maluna o lakou no na hana ku i.ke kokua i ka poe nele ame na hana o ke ano Kristiano, he hoike okoa ana ae ia i kona iini e hahai aku kana mamo mahope o kona meheu ma kana mau hana, oiai oia e ola ana ma keia ao. Me ke kanalua ole ke olelo ae, o ka hiki ana ke okiia ke alaoki o Panama e like me ia e hooikaikaia mai nei, o ka weheia ana ae ia o kekahi o na ipuka o ka pomaikai e komo mai ai 1 Hawaii nei, ma o ke kipa ana mai o na mokuahi ame na moku kalepa o kekahi mau aina i hoea mua ole mai no Hawaii.