Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 37, 10 September 1909 — KA HUAKAI MAKAIKAI A NA SOLONA NO KAUAI Ike i ka Nani o ka Aina ame na Hookipa Ohaoha a na Kamaaina o Manokalanipo. [ARTICLE]

KA HUAKAI MAKAIKAI A NA SOLONA NO KAUAI

Ike i ka Nani o ka Aina ame na Hookipa Ohaoha a na Kamaaina o Manokalanipo.

Ma ka huakai makaikal a na Solona kaukanawai o ka haalele ana iho ia llonolulu nei no ka Mokupuni Kaili La n:a ka po o ka la Sabati i hala aku la. oia kekahi huakai a lakou e hLki ole ai ke hoopoina, aole nae no ka nani 0 na hiona o ka aina a lakou o ka ike ana, aka no na hookipa ohāoha i ]»aholaia mai e ko Kauai poe imua o lakou. Iloko o na hora he umi-kumamahiku mai ko lakou manawa o ka hehi ana ia Kauai a hiki i ko lakou kau hou ana iiuna o ka moku, ua kilohiia e lakou apau na wahi like ole o ka Moku o Manokalanipo. £ kieL ana ma na avrawa, e ha-lo ana ma na kualono, na kula palahalaha, na aina uliuli i hoopuniiia me na mahiko lehulehu a hiki 1 ko lakou hooho okoa ana ae "O Kauai no ka oi." Ma ke kakahiaka nui poniponi wale o ka Poakahi i hoea aku ai ka Mauna Kea me kana mau malihini hanohano ma ke awa o Nawiliwili, a oiai o ka wehena kaiao ia, ua hiki ia lakōu ke ike aku i ka waiho mai o kekahi hapa o ka aina, a ia lakou i hehi aku ai iluna o ka uwapo mai na waapa aku, aia hoi na kaa otomobile e kuku mai ana me ka makaukau no ka lawe hoomakaikai ana aku i na malihini mauka o ka aina, a ma ka moku no kekahi o lakou i holo raai ai a hiki i Hanalei. Ia haaleie ana aku a na kaa otomoliile ia Nawiliwili, ua hoomaka mai la ka holo ana no ka huli Hanalei, e waiho molale mai ana hoi ka aina mamua 0 lakou e hiki ai ke ike' i na mahiko uia o a maanei o ko lakou alahele. I ka hoea ana ma Wailua e kokoke aku la i Kapaa, ilaila i halawai aku ai na malihini me kekahi ulunui nui, a hala mai la ia, haule aku la lakou i ka laula o Kapaa lie paheeia o na kaa «fomobile iluna o ke kula manienie. Oiai he huakai awiwi loa ka na malihini, nolaila aole i hooka'ulua waleia ko lakou hele ana, aka aia ka pāhu hope o ka hoea koke aku i Hanalei, kahi a lakou e loaa hou mai ai i ka Mauna Kea, a hoomau aku i ka hele ana ma ke kai e hiki ai ke ike i na 1 »ali o Kalalau a hoohiki loa aku no ka Waiula Iliahi o Waimea. Oiai nae e kau pono mai ana o Kalalea maluna ae o Anahola,- ua nokeia aku la i ke keaka i na Solona kaukanawai ke kumu o ka houia ana o kola polmku a puka. a no ka hoonuinui ia ana aku hoi paha i ua poe malihini

la i ka ikaika maoli no o na kanaka 0 ia au kahiko, ua alawa iho la kekahi poe no ka nana ana i ko lakou kanaka nui hookahi , oia o Kauka Barchfeld, o ka mea paha ia o lakou i aneane like aku me na koa o Kamehameha. Ua hoea aku la ka poe maluna o na kaa otomobile no Hanalei mamua o ka poe o ka moku, a i ko lakou lele ana. mai iuka o ka aina, e ha'iolelo aku ana ka Elele Kalanianaole imua o na kamaaina o Hanalei, e hoakaka aku ana hoi imua o lakou i keia mau malihini ame ka lakou hana o ka hoea ana aku e ike ia lakou. Ma Hanalei i kau hou ai lakou maluna o ka Mauna Kea, a huli toi hou aku la na kaa mauka no ka hoohiki ana aku no Waimea, kahi a na ohua e lele ae ai. Ia haalele ana aku a ka Mauna Kea ia Hanalei a holo mai la no Waimea ua halawai mai la me ka maka o na malihini kekahi hiona o Kauai a lakou 1 hoohalike loa ai me kekahi mau wahi 0 Amerika, he ihau hiona hoi e lilo ai 1 mea ha 'iolelo na lakou ke hoi aku no ko lakou mau home. I ke ku ana o ka mokuahi ma ke awa o Waimea, ua hele ka uwapo a lehau i na kamaaina o ia awawa, oiai hoi ka uwapo i hoohiwahiwaia, a ma ka puka o ka hale ukana e kau ana na liuapalapala hikimua o ka hookipa '' ALOHA.'' Ua makaukau mua kekahi poe ledo me na lei no na malihini, a ia lakou i kau aku ai iuka o ka uwapo ua hoolei pakahiia mai la l&kou me na lei, ka. mea haule ole hoi ia lakou ma keia huakai makaikai a lakou no Hawaii nei. Ma ka aoao o na makaainana o Waimea, ua haawi mai o Lunamakaainana W. Sheldon i kekahi haiolelo hookipa i na malihini, 'me keia mau wahi olelo pokole malalo iho neir "E na keonimana hanohano o ka Ahaolelo Kaukaiīawiai o Amerika Huipuia ame na Lede: Ua hooiliia mai maluna o'u ka hanohano o ka pahola ana aku imua o oukou i na hookipa a na kanaka o ko 'u • apana nei, ame ka haawi pu ana aku hoi i ko makou aloha no oukou, a ke hooia aku nei au imna o oukou, he keu aku maoli ka hanohano i loaa ia makou ma o keia hui kino pu ana me oukou i keia la.

"Ke lana nei ko makou manao, o keia huakai pokole a oukou o ke kipa | ana mai nei ma ko makou mau aekai,! e lilo ana ia i mea hoopomaikah aku a hoohauoli aku ia oukou; a ke lana pu nei no hoi ko makou manao e loaa ana ia oukou ka makaukau, ka ike ame ka makaala no ka haawi ana mai i kekahi'mau kokua iloko o ka hale kau-! kanawai i mea e pono ai keia Teritore, na alahele hoi e hoomahuahuaia aku ai ka holomua o ko makou aina aloha o Hawaii nei. "Ua laki maoli no makou no ka hiki ana ia oukou ke hele inakaileai mai no ka ike kumaka anā i ko makou kulana, a ke manaolana nei makou, i ka wa auanei e hoea mai ai ka noonooi ana no na mea e pili ana ia Hawaii nei iloko o ko oukou Ahaolelo, aole no e nele ana ko oukou apono ana mai i hookoia- ai ia mttfftfimea no ka pono o .Hawaii. Ke> haawi hou aku nei au i ke aloha ia owkou." Mai ke o Waimea i lawe loaia mai ai na maiihini no ka home 0 ke keiki Niihau, Mr. F;.*Gay, kahi i hoomakaukauia ai o ka ahaaina luau no na malihini/ ■ 'i Ua hele na malihini'a hoohihi maoli i ko lakon ake ana 'i ka home nani o Gav, a oiai lākW e 'luakalia ana ma ka lanai o ua home nani la, ia wa 1 kaalo ae ai kekahi mau lede maluna o na lio me na me kekahi mau

keiki paniolo, a no ka manawa mua loa i ike maka ai na malihini i ka holo pa-u ana a na wahine Hawaii. Oiai he mau keiki no kekahi iwaena 0 na Solona kaukanawai noluna o k<s kua o na lio, nolaila mahope iho o lea holoholo ana o Meia Fern maluna o kekalii o na lio o Gay, ua haawi ae la oia i kona lio i ka Lunamakaainana mai Tenesi mai, a he hookoheheo hoi kau i ua keiki la o ka Hema me na kaikamahine holo pa-u. Pau ae ana ia Solona lilo mai ana ka lie i kekalii, a e ole wale no ke kahea e ia ana mai e hele aku e ai, ua makaukau na meaai iluna o na pa;* kaukau akahi no a haaleleia aku ka lio, a hoopiha mai la kowaho ia lōko. I ka manawa e ai ana na malihini, ke hookani mau la na leeiki himeni o Waimea. la haalele ana i ka liome o Gay, ua kau hou na malihini maluna o n& kaa otomobile no Elele a ilaila i halawai ai me Kinney a he inau leamailio no ka hana ana mai o lee aupuni o Amerika 1 ke awa o Eleele a lilo i awa kumoku maikai hooieahi ma Kauai. Ma Kalaheo, kahi i haawiia ai no ka hōokuonoono ana i halawai mai ai na maiihini me na kamalii kula me na huaai leliuleliu no hoi i hua mai fna o ke kanu ana a na ohana Jehulehu maluna o-na aina hookuonoono, a maliope o ka haawiia ana he ha'iolelo pokole e kekahi o na Lunamakaainana, ua hoomau loa mai la ka hele ana o ka huakai o na kaa no ka Ua Noe o Koloa, a ilaila i hookahahaia ai na Solona Kaukanawai i ko lakou ike ana i kekahi hae Amerika nui i oi wale aku ka nui o na hoku mamua o na mokuaina o Amerika Huipuia. No Lihue no hoi ka palena o ka lakou huakai ma kela la, a ia lakou i hoea aku ai ilaila, uā hookipaia lakou ma na home o kolaila poe, aole hoi ma kekalii wahi hookahi e like me ko Waimea, a ma ka hora ewalu o ia ahiahi i haawiia ai lie aha ike mawaena o na

malihini anie na kamaaina, oiai hoi ka bana e noke ana i ka paani i na mele hoohauoli. Ma'K£*&6at<> o na Kotnite Hookipa o Kauai, im hoike mai o H. D. Wishard i ka nuio kona mahalo ame ka hoomaikai nō ke kipa ana aku o na malihini o ka Ahaolelo Lahui e ike i na kanaka 6 Kauai, a ma ka aoao hoi o. na malihini,' 'ua haawiia he jmau haiolelo poKopoko e kekahi o lakou, a no ,ka onek£ o ka Mauna Kea ka hopena o-ka lakfeu huakai o kela la. Ua 'haal'ele aku ka Mauna Kea ma ka hora 'umi o ' kela po, a ma ka hora eono o kakāhiaka Poalua nei i ku mai ai jio ke taona nei, a liē mau hora hoomaha uuku wale no, ua kau hou aku lakou apau no ka hele makaikai ana īlawaii ame Maui.