Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 38, 17 September 1909 — UA NANA IA AKU KA HOLOPONO O KA KAUKA COOK HULI ANA. [ARTICLE]

UA NANA IA AKU KA HOLOPONO O KA KAUKA COOK HULI ANA.

He mau la pokole mamua aku o ka pahola ana mai o ka lono no ka hiki ana aku o Kauka Cook i ka Welau Akau, ua hoolaha ae ka New York American i kekahi manao malalo o ke Po o "Ua halawai anei meKauka Cook ka pomaikai?" O keia mau hoakalia malalo nei ka mea nana e hoike ae i ke ano o kana hana. O ka noho hamau loa o Kauka Cook 0 Burukaline, N. Y. ke kanaka i haalele iho ma ka malama o Augate o ka 1907 no ka hooikaika ana e hiki i ka "Welau Akau mai Amatok aku ma ka hapa akau loa o Aina Omaomao, me he mea la o ka manao o ia ua hoea io no ia i kahi i kuko nui loa ia, pela ka manao o na hoa lehulehu o ka Ahahui Arctic Club o Amerika. Ma kela huakai imi welau Aka« a Kauka Cook he lehulehu na haawina pahaohao e pili ana ilaila, he mau mea 1 noonoo mua oleia eia, pela ka mea hoomaopopo aku. Oia hookahi wale no ka haole i hele ma kela huakai a i le-1 hulehu ka poe Eskimo me na ilio. Ua hoolakoia oia me kekahi kaa otomobile i hiki ke holo ma ke kai a ma ka aina, me na huila nihoniho malalo i hiki ai ke holo maluna o ka hau. 0 kana mea mua ia i hoolala ai me ia kaa oia e holomama ai a hiki i ka Welau A|kau me ka lawe ana i 150 ilio me leekahi mau Eskimo, me ia a hoi awiwi mai mamua o ka paa ana i ka hau nee ma ka Lae Hubbard. Ua hoolako oia me ka ai e lawa ai no lakou |io ka hele ana ame ka hoi ana mai. Aole oia i hoolako ai na na ilio no ka hoi ana mai mamuli o kona manao o na ilio e nawaliwali mai ana lea ai a na iiio ikaika iki ae a ua lawa ia ai na lakou. He mea maa mau ole paha ka ai ana o na ilio ia lakou iho ina ma ko lakou aina paa, aka ma kela wahi o ka he pono ia lakou ke ai i loaa ke ola. Ma ka la 17 o Malaki o ka 1908 i loaa mai ai ka lono hope loa mai ia Kauka Co.ok mai, e hoike ana ua hala hope lea Aina o Ellesmore ame ke kowa Nanaen iaia a ua hiki aku oia i ka hau ma kahi. kokoke i ka Lae Hubbard, he j kanaono mile malalo mai o ka Lae Kolumebo, kahi a Kapena Peary i hoomaka ai e pii no ka Welau Akau ma ka A. D. 1906. I kela manawa he maikai kona kulana a ua manao wale ia iloko o ekolu mahina alaila oia hoi mai. I keia manawa he makahiki a ol i liala ae nei akahi no oia a hoi mai. He lehulehu na ninau i ulu ae, ua hiki aku anei oia i ka Welau Akau? He aina'no anei malaila i nohoia e ke kanaka e like me na manao koho wale 0 kēkahi poe no kekahi mau makahiki lehulehu i hala? Ua lele mai anei na ilio ana i manao ai e hanai aku i kekahi na kekahi maluna-opa a pepehi iaia? Ua make anei oia iloko o ka hau o ka Akau? Aia o Peary i keia ma kekahi wahi o ka Akau loa —a e loaa aku ana iaia ka meheu kahiko o Kauka Cook. Ma ke. kanawai i kakau oleia no lea huli ana i ka Akau, ua hookikinaia o Peary e hana e like me lea liiki iaia no ka huli ana ia Kuaka Cook ina paha oia e ola ana a ua make paha a e hoopakele mai iaia ina e ola ana, ina no he mea ia e haalele ai ia i kana mea 1 hoolala mua ar no ka huli ana i ka welau Akau. O keia ka rula o lea huli ana i na wahi pohihihi loa o ka Akau a he rula paa lioi e pono ioa ai i kekahi ke malama, Mai kinohi mai ua manaoia ka Kauka Cook huakai huli Welau Akau he mea pohihihi. lioko o ke Kupulau o ka 1907, ua hele pu oia me John R. Badley ka Onamiliona puni haliai holoholona o Nu ioka, a he kanaka puni kaahele no hoi, no ka huakai hahai holoholona i Aina Omaomao. Maluna o kekahi moku lawai'a laua i holo aku ai mai Gloucester Mass. aku me ka lawa pono i na meaai no ēlua makahiki. Ua hauwawaja ae la kekahi lono he kaa otomobyle ko Kauka Cook na kona kaikaina i kapili «aa Calicoon, ma ke Kaīana o Sullivan. Nolaila, i ka hoi ana mai o ka Onamiliona Bradley mai Aina Omaomao mai iloko o Augate o ka 1907, me ka nuhou no ko Kauka Cook manao e huli'i ka Welau Akau, ua lilo loa ia i mea hookahaha i ka manao o ka poe i lohe. 1 ka lohe ana o Kapena Pēary i kela nuhou, oiai oia e hoomakaukaa ana e holo no ka Akau maluna o ka Roosevelt ua nui loa kona huhu, me kona kamailio akea ana ae he hana hoopunipuni wale ne ia me ka manab e hoopuhili i kana huakai a e hoohoka iaia. Ua hoolala mua o Kauka Cook e pii i ka Welau Akau mai kahi aku ana e noho ana ma Aina Omaomao ma ka hooilo e hele ana mai Ellsmore Land, īna ke leowa aku o Nansen a puka aku ma kelā aoao a hele pololei aku no ka Welau Akau,' Wahi a Kapena Peary, "he hana hiki ole ka manao ana e hele pololei i Central Paka mai ka Battery aku ma ke alahele o ke kiilanakauhale o Jersey." Ua lokahi ole ka manao o kekahi poe me ko Kapena Peary, oiai ua hoea pololei aku la o Kauka Cook me ka palekana i kahi ana i hooikaika loa ai e loaa. O na manao hoopohala apau i ko Kauka Cook hoea ana i ka Wēlau Akau ua hoopauia mamuli o na wehewehe a Mr. Bradley i kona wa i hiki hou ae ai iNu loka. Wahi ana, o ka manao paa o Kauka Coolc no kh

huli aku i ka Welaii Akau ua hooholoia ia nie ka inanlb ikaika, a mamuli o kona ike he manao maikai ua kokua oia i ke kanka me ke dala e hiki ai ke hoomakaukaa iaia no kana huakai. O ke kaa otomobile i hanaia ai he waapa lmelohoki ia nona ka loa he iwakalua knmamahikn kapoai mo ka mana hoonee he enikini nona ka ikaika i like aku me, ko na lio he umu Ua uhiia & paa i ke kila a nona ke kaumaha i emi ole iho i ke kaukani paona. Ua lianaia i hiki ke holo iloko o ke kai a iluna o ka hau. I ka wa i haalele iho ai o Kauka Cook ia Annatok, o ka haole ilikeokeo wale no iloko o kana huakai i hele pu ai i nolio iho o Rudolph Franke, he kanaka Kelemania opio. Ua kauohaia iho oia e noho ma na kahua hale o ka hooilo a hiki i ka loaa ana mai o kekahi lono mai iaia mai, a ina oia e lohe io mai ana i kekahi mea mai iaia, mai e hooko oia i na mea apau i kauohaia mai ai iaia. Ma ka Ia 7 o Mei o ka 1908, ua loau io mai la kekalii leka mai ia Kauku Cook mai e olelo ana ina e hoi 010 mai ana oia i Annatok iloko o ka mahina o lune, alaila e hoi mai o Rudolph i Nu loka. Ma ka leka kela o ka la 17 o Malaki, a me he mea la ua kakauia kela elua la mahi pe o ka haalele ana iho ia Poleward. I ka liiki ana mai i ka m&hiha o lune a hala wale ia mahina aohe i loaa leka hou mai ia Rudolph, aohe no hdi i hoi mai o Kauka Cook © like me kana leka. I ka nele ana o ka loaa nlai o ka leka ia Rudolph ua hooko iho la oia i ke kauoha e hoi iNu loka. He alahele loihi kana o ka huli hoi ana mai a hiki i ke Kaikuono North Star ma Aina Omaomao me ka manaolana © loaa ana iaia na moku okohola ilaila. Oiai oia e hoi mai ana ma kona alahele, ua loaa iho la oia i ka ma'i kewe me ka rumatika a na ia mau ma'i i hoo*nawaliwaU iaia me ke kolo ana iluna o ka hau. I kona hiki ana i ke Kaikuono ua hala na moku okohola i Petah a hoomanawanui«hou oia e hele me kona mau hoa Eskimo no Petah. O kana wahi moolelo kekahi mea nana e kakoo nui i ka oiaio o ka huakai a Kauka Cooke i ka welau Akau. - I ka hiki ana o Francke ma Petah, ua hookauia mai oiā maluna o ka moku kokua o ka mokukaua o Peary, k* Erik. Maluna o na laau kookoo oia e hele ai". O kana ai oke ola ana oi» ka i'o o ka uwalo. Ua hoihoiia oia a Nova Scotia a malaila loaa iaia ki moku nona e hoi loa mai ai i Nu loka.