Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 39, 24 September 1909 — KA MOOLELO O KA POE I HULI I KA WELAU AKAU. [ARTICLE]

KA MOOLELO O KA POE I HULI I KA WELAU AKAU.

Ua hoomaka muaia ka huli ana i ka welau akau i ka makahiki 1527, a mai ia manawa mai a hiki iho la i keia makahiki, akahi no a ikeia, he hookahi kanaka i hiki aku.i kela welau i iini nuiia e ka poe huli kaulana, oia o Kauka Cook. Aole i maopopo loa ka inoa o ka haole mua loa i hoao e huli i ka welau akau i ka makahiki 1527, aka he hookahi nae mea i maopopo o ia kona. hele ana me Heneri VIII o Enelani. Ua manaoia nae he poe no kekahi i i hoao e huli i ka welau akau mamua aku o kela manawa, koe wale no ka paa ole ana maloko o ka moolelo, a o | keia poe malalo iho nei ka poe i loaa me kahi hiki ia lakou ke> hele: | I ka makahiki 1527, ma ka huakai huli welau akau a Heneri VIII me elua j mau moku me na kanaka hoi i lako me j na makaukau apau i manaoia ai e holo I pono ana ia huakai, ua nalowale kekahi o ia mau moku, aka ua huli hoi mai kekahi me ka lihi launa ole aku i kahi a lakou e imi ana. Ma ka makahiki 1553, i hoomaka hou ai kpkahi kanaka Pelekane e hele e huli i ka welau akau, o Durforth kona inoa, aka ua hele aku no oia a hiki i ke 71 degere. 70 minuke ma ka akau aku o Europa. Ma ka makahiki 1587, ua aa ae la o Kapena John Davis e loaa ana iaia ka ,welau akau, aka e aho iki nae kana huakai, ua hiki aku oia ma ke degere 72, 20 minuke ma ka latitu akau. He kanaka Olelo e aku ka mea ma-j hope aku o lakou, a no na makahiki elua kona hoomanawanui ana, a he! oiaio ua hiki aku oia ke degere 80 ame 1 minuke. Iloko o na makahiki 1594 ame 1596 ia mau huakai. | Ma kela makahiki 1596 i ukali hou aku ai kekahi haole olelo e nona ka inoa o Heernswerck, aka ua haule iki J oia he hookahi degere malalo o kona hoa. I ka makahiki 1597 i loaa ai ka muliwai Hudson ia Henry Hudson a oia hookahi iwaena o ka poe huli welau akau apau ka i kaa ma ke degere 30y 28 minuke ma Greenland Hikina. Aole i loaa i kekahi poe huli mai mahope aku kekahi wahi i oi aku i ka ka poe mua i loaa <ai, aka i ka maka-, hiki 1871, i hiki ai o Scoresby i ke 82 degere, a o ke kiekie loaia i ikeia iloko o ia manwa. He nui ka poe i hooikaika i ka huli ana i ka welau akau ma ia hope mai, aka aole uō he wahi lihi launa aku o ! ka lakou mau wahi e hele ai i ka ka poe mua, a ma ka makahiki 1876, ua j hoea aku la. o Kapena Markham ma | ka akau loa o Greenland he 83 degere I ame 20 minuke, a oia ka mea hookahi e paa ana i ka inoa moho no ka hiki ana iaia ke hele ma ka akau loa o j kahi i ikeia e ke kanaka. j Iloko mai nei ona makahiki mahope ' mai Ua holopono ka huli ana a kekahi I poe haole i ka akau, no ka mea e oi | aku ana kahi a lakou e hele ai mamua o kahi a ko lakou mau hoa o ka hele ana, aka iloko o ka makahiki 1906, ua hele aku o Kapena Peary a hiki i ke degere 87, 6 minuke ma ka akau aku o ka akau o Greenland. I ka makahiki 1908 ua hoea aku la ka mea e o nei ka inoa a puni ke ao liolookoa, o ia o Kauka Cook i ka palena o kahi i makemakeia oiai nae he 203 mile wale aku no i koe, loaa ia Peary. He nui ka poe hele huli i ka we.lau akau mawaho ae o kela poe ae la, aka aole nae i lohe houia ko lakou mau moolelo mahope iho o ko lakou haalele ana i ko lakou mau wahi. z M-*