Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 40, 1 October 1909 — HE HOONANEA NO KA MANAWA [ARTICLE]

HE HOONANEA NO KA MANAWA

He Moolelo Hawaii. 0 keia wahi moolelo pokole malalo iho nei, a'u e panee aku nei imua o ko ke Kuokoa poe heluhelu, he moolelo ia no kekahi mau wahine kupaianaha elua, no Kona Akau, Hawaii, he mau kaikuahine hoi no Kaeha, kekahi hoi 0 na moolelo i hoopuka muaia ai maloko o kekahi mau nupepa i ka wa 1 hala ae nei ,aka aole nae a'u kamailio hou ana no kona moolelo. Ke lana pu nei no hoi ko 'u manao, e ae oluoluia mai ana au e kou lokomaikai & ka Lunahooponopono e panee aku i keia wahi moolelo i mea' hoonanea na kou poe puni moolelo.—G. K. K. Hoko o ke au kahiko o Hawaii nei, a i ke au e noho ana na kanaka iloko o na hana o ia au kahiko, ke au hoi i hoopuniia me na hana kupaianaha me ke aiwaiwa, aia hoi e noho ana he kane o Kukualeimaka ame ka wahine o Kapohakau ma Kona Akau, Hawaii, ma ka aina i kapaia ka inoa o Kalokowaiawaawa. Oiai laua e noho ana, me ka maikai, me ka iini nui hoi o ko laua manao e loaa mai he mau keiki mai ko laua mau puhaka mai, ua hoopomaikai io ia mai la laua, ma o ka hanau ana mai he kaikamahine iloko o na po o Kane, a kapaia aku la kona inoa o Maikaiwahineakapohakau. 1 ka piha ana o ka makahiki hookahi i kela kaikamahine, ua hanau hou mai la leona makuahine i ka lua o ke keiki, he kaikamahine no, a kapaia aku la kona inoa o Kahinihiniula. Me ka manao hoi o na makua o ka laua mau keiki wale ae la no paha ia, a ua lawa ae la no hoi ka makemake keiki, aka ua hanau hou mai la no nae lea niakuahine, a o ke keiki hope no hoi ia, a o keia keiki nae he keikikane, a kapaia aku la kona inoa o Kaehaiki a Holea, no ka mea aole keia he keiki na Kukualeimaka, aka o Holea kona makuakane, a kaa aku la no kona hanaiia ana e kona makuakane ponoi. • Aole nae a kakou kamailio ana no ka ( moolelo o kela keikikane, oiai ua hoopuka muaia kona moolelo i kekahi manawa ae nei i hala, aka o ka moolelo 0 kona mau kaikuahine ka kakou e kuwiliwili aku ana, a i mea hoala hiamoe, e hoohiaa ai o na ,po loloa o kakou. • ' Ua alamiki loa aku la nae lioi ka'u hele ana imua, oiai he mea pono no ia'u ke hoike aku i ke* ano o ka lianauia ana mai o kela mau kaikamahine. O ia noho ka wa)iinp i p^ ( e kane ma ko laua wahi a hiki piai, i c ka wa e nahunahu ai, ua i aku la ka wahine ia Kukualeimaka: "Aole e hiki ia'u ke hanau ī Kauhale nei, e nui auanei kau hana, aka e lawe aku oe ia'u a hiki i Kauahia, a iluna o na wahi puu ilaila ka hoi au e hanau ai i ke keiki a kaua." "Nawai ka hoi ana aku ilaila e hanau ai, he keu no hoi oe e ka wahine, nohea mai nei kena manao ou?" i pane aku ai ke kane, no keia manao olalau o kana wahine i kona wahi e hanau ai. 0 keia wahi a ka wahine e kuliikuhi nei ilaila oia e hanau ai, he punawai ia wahi, a ke waino la no ia punawai a hiki i keia la, he punawai na kamaaina o kela wahi e inu mai nei. 0 ka mea apiki nae i kela punawai, ina e emi ana ke kai, o ka wa iho la ia e awaawa mai ai ka wai, ua kohu kai maoli e hiki'ole ai no ke inu aku, a aia a pii mai ke kai, o ka wa ia e ono ai ka wai ke inu aku. j No kela ninau hoi a Kukualeimaka, ua i aku la no ka wahine i ka pane ana aku: "Mai paaleiki mai oe e 1 papa no keia manao o'u, oiai he hana ! hooluhi wale no ia oe ko kaīia noho j ana iho i ka hale nei e hanau ai, aka e ae mai oe i ko'u manao e hele kaua iluna o kela mau puu pohaku," a no ka paakiki loa o ka wahine, ua ae okoa aku la ke kane i kona manao. Aia no kela mau puu pohaku elua ke ku la a hiki i keia manawa maloko o ka loko, a ua kapaia ka inoa o kela mau puu pohaku o Kumakapuu. He mau puu hookalakupua no keia, no ka mea i ke au kahiko, a hiki mai no i keia manawa, o kahi keia a ka poe lawai'a e hele ai e hana no ka hoouluulu i'a ana, a no ka hana ana e momona ka i'a, a ma ia ano hookalakupuia no paha, i hoolaleia ae ai ka manao iloko o ka wahine, o kahi ia ana e hanau aku ai i kana keiki mua loa. Aia na manao ianalua iloko o na makua no ke ano o ke keiki e hanau aku ana, a e kohokoho wale ana no laua, malia paha he keikikane a i ole he kaikamahine paha ke keiki e hanau mai ana. (Aole i pau.)