Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 42, 15 October 1909 — HE MOOLELO NO RUBE BARO KA MOI O NA POWA A I OLE Ka Weli o na Mokuaina Huiia. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUBE BARO

KA MOI O NA POWA A I OLE Ka Weli o na Mokuaina Huiia.

MOKUNA XX. "Ina pela, he wahi kuhihewa iki kekahi i hanaia," wahi a ka Lunanui o ka hui kaaahi lawe ukana, "he ekolu ana mau pu panapana i kona manawa i haalele iho ai i ka muliwai Alabama." "Olelo mai nei o Rube Bato he hookahi wale no ana pu i koe, a o kekahi mau pu ana ua kuaiia ka eia, pela mai nei," wahi a ka pane. "Aohe kuai o Rube Baro i kana mau pu," wahi a ka Lunanui, a mamuli o ka lohe* i loaa aku iaia he eke kekahi a Rube e lawe ana i kona wa i paa ai i ka hopuia, ninau houia mai la oia: "Heaha ko loko o ke eke?" "Aohe mea e ae oloko lie mau meaai wale no nana," walii a MoDuffie. Alaila kauoha mai la ka Lunanui ia McDuffie e hoopaa *. na lima o ka powa i ka hao a pela me kona mau wawae, a e hookomo iaia iloko o ka rumi paahao me ka hoonolio i eomo mau kiai malaila, ōiai nae, ua pau mua ia i ka hanaia. Pane aku la o McDuffie, "he kanaha kanaka a'u i hoonoho iho nei e kiai iaia." He oiaio, ua hiki ae malaila ka hapanui o na kanaka o ke kulanakauhale o Linden a hoopuni ae i ka hale.paahao, aole nae lakou 1 kauohaia aku e hele ae e kiai, mamuli wale no ia o ko lakou makemake e loaa ole i manawa no ka powa e mahuka hou aku ai. A li'uli'u wale mahope iho, laweaa mai la kekahi mau meaai na Rube Baro a weheia ae la kona mau lima i hiki iaia ke ai pono aohe no hoi i hoopaa houia i na kupeehao mahope o ia ai ana. Noho pono a.e la oia iluna a hooinaka ae la e kamailio hoomakeaka i na kiai aine ka poe \ hele aku malaila e ike i ke kanaka kaulana i ka powa, a hoomaka mai la e hoonanea i kona mau hoa kamailio ma ke kamailio ana ma na olelo hookaau a he mau olelo ia i poina ole ia lakou, ka poe i lohe pono ia mau olelo. Ua hele kona mau kamaa a weluwelu, a o ia ka kekahi o na kiai i kamailio hoomakeaka aku ai: "E Rube, ua hele kou mau kamaa a pau i ka nahaehae, auhea ka hoi kela mau kaukani dala au i powa ai i loaa ole ai ona paa kamaa hou nou?" <r He hooio kekahi poe i ka maikai o ko lakou mau kamaa hou oiai hoi au e haehae ana i ko'u mau kamaa," wahi ana. A pau ka lakou ike ana i ka powa, hoi pakahi aku la lakou a hiki i ke koe ana iho o McDuftie, ka Paele nana i hopu o Jesse, ame kona ihoa Paele o Frank Marshal, iloko o ka rumi paahao. Mamuli o ko Carter onawaliwali. aohe maikai loa o kona ola kino hoi aku la oia e hiamoe iloko o kekahi halekuai ma kekahi aoao mai o ka halepaahao. laia i hoi ai e moe, ua lawe puia eia ka pu panapana ame ka pu raifela a Rube Baro ame ka $175 i loaa ai i ka poli o Rube. Mahope o ka laweia ana mai o ka paahao mai ka liale mai o Keoki Foda, loaa iho la ia Keoki Foda kekahi eke ua hele a pilipili i ka meaai, a i kona ike ana na Rube Baro ua eke la, lawe mai la |oia i ka halepaahao ma Lindeih', kahi a Rube Baro e paa ana', |a lioea mai la ilaila he hapalua hora maliope iho o ka hiki ana o ka paahao i Linden. iUa waiho iho la oia i ke eke ma ke alapii o ka hale. hookolokolo a hoike aku la nae ia mea i ka Paele, a nana i hoike aku ia McDuffie, me ka olelo ana aku he ekei meaai na Rube Baro aia mawaho maluna o ke alapii a na Keoki Foda i lawe mai. 3Ja ka hora eha o ka wanaao, olelo ae la o Rube i kona mau kiai i kona pololi a he makemake oia e ai i kekahi wahi meaai ina e loaa aku ana. pono oe e hoomanawanui a hiki i ka aina kakahiaka. Aohe mea ai e loaa aku i keia hora o ke aumoe," wahi a McDuffie. Ninau koke mai la o Rube, "auhea la kuu wahi eke meaai, aia no kekahi mau meaai iloko o ke eke, a ina e oluolu mai ana oukou e kii aku, e loaa ana kekahi wahi meaai na'u iloko olaila." "O ka Paele, o Frank Marshal ka i pane mai," ua waihoia no a Keoki iluna o ke alapii o ka hale hookolokolo. "E Mr. McDuffie, e oluolu hoi oe e kena aku ia Frank e kii aku j i kuu wahi eke, he mau wahi meaai no kekahi a'u aia iloko olaila, a ina e loaa mai ana, e ai like no hoi kakou. Akahi mai la ka hoi ka pololi." Ua ae koke aku la o McDuffie i kela olelo maikai me ka manao he pouo Ia hoi kela, eia ka o kona kumu ia o ka pakele mai ka halepaahao aku. Puka aku la o Frank iwaho e kii a i ka hoi ana mai aohe nana mua iho i ko loko o ke eke a haawi ae la no ia Rube Haro. Ua piha paha ka hapalua hora o ka ai malie ana o Rube. e hoonanea ana i kona mau kiai, me ka haawi pu ana i kekahi oia mau meaai ia lakou, a i koua ike ana o ka inanawa kupono loa ia, unuhi ae la oia i kana pu panapana mailoko ae o ke eke a kau aku la ia McDuffie e noho mai nna he umi paha kapuai mai iaia aku. "Ina oe e\on\ ana, e kiia aku ana oe e a'u a make," wahi a Rube. He pu panapana no ka McDuffie e waiho ana, eia nae ua nanea oia me ka manao ole lie pu kekahi a Rube iloko o kela eke i laweia mai ai. , Hvli koke ae la o Rube i ka Paele ia Frank a olelo aku la, "e ialau aku oe i kela pu a haawi koke mai ia'u o kiia aku oe e a'u ma ke poo." . , , Ua lalau io aku la o Frank me ka haalulu, a 1 ka loaa ana mai o ka pu. alua ana pu i kela manawa a me ia mau pu oia i hoomaka'uka'u aku ai i kona mau kiai. Olelo koke aku la oia ia Frank e wehe ae i na kaulahao i hoopaaia ai kona mau wawae, a i ka pau ana olelo aku la e hoopaa aku i na kupeehao ma ka wawaei o McDuffie. Ua ku-e koke mai la o McDuffie a anehe mai la e lele mai maluna o Rube a no kona ike aohe mea hiki iaia ke hana mai, he mau pu ka Rube e kan pololei aku ana ia lakou, ae mai la i ka manao o Rube me ka pane ana mai: "Ua pono; ua laki oe mamuli o kou maalea, a nolaila, e hele oe ma kou alahele me ka malaelae mamuli nae o ko makou liema liema." la manawa kauoha aku la o Ruhe ia Jesse e hoopaaia na wa„ae o McDuffie ame ko FranU. Hopn aku la oia i ke ki o ka puka

pa owaho loa o ka hale paahao mailuna mai o ka nolio a McDuffie i noho ai ai i ka loaa ana lele ae la oia iluna eha paiha kapuai, a puke ae la i kona man kueikue wawae a kamailio mai la: ' Ua loaa mai la ia'u ke ki o ka puka o ka halepaahao, a nolaila owau ka bosi o ke kaona o Linden nei i keia manawa, a e like me ka olelo a kekahi poe aole au o Rube Baro, e, pena aku ana au ia Linelen nei a ulaula a e hoike aku ia lakou owau no keia." I ko Rube ike ana ua hemo laelae ia, kauoha aku la oia ia Jesse e? hele pu meia e huli ia Carter. Q kahi a Carter i hele aku ai, aohe maopopo ia Jesse a i ole ia ia Frank, no ka mea, aia no laua iloko o ka hale i ka manawa i hele ai oia. Ua hele mua laua a hiki i ka hokele a mailaila ae a i ke keena o ka Makai Nui a ua aneane e hala he hora okoa o ko laua huli hele ana me ka ioaa ole ia laua, a no ia nele ua inanao o Rube he mau hana lioolalau wale iho no ka Jesse i kumu e ao koke ae ai a e paa hou ai ia i ka hopuia. u lna maopopo ia'u e hoolala:u waiej ana no oe ia'u i kumu no'u e paa hou ai, e kiia aku ana oe e a'u a make maanei," wahi a Rube. 0 ka pololei maoli aolie i ike o Jesse i ko Carter wahi i hoi ai e moe aohe no hoi i ike i k#hi ona e loaa aku ai ke huli aku. Mahope o ko laua hooinau ana. i ka ninaninau ua loaa mai la ka lohe ua hoi oia ika hale kuai o Glasse e moe ai. Iko laua hiki ana mawalio o ka puka, kikeke aku la o Rube me ka ikaika a pili ae la ma kekahi aoao o ka puka a kauoha aku la ia Jesse et olelo aku ia Caraer he makemake na lunanui o ka Hui kaaahi lawe ukana 0 ka Hema e ike iaia, a he makemake pu no Jioi o McDuffie iaia e hele aku i ka lialepaahao. Me ka leo hawanawana kela a Rube e a'oa'o la ia J .'sse ? a iaia no e kamailio aku la i ka Paele ke kau mau aku la oia i kana pu panapana iaia. 0 ke kupakako ka mea i puka mai a ku ana ma ka puka. a iaia 1 kainailio aku ai o Rube Baro me ka leo nui e lohe maopopo mai ai o Carter i kana mea e kamailio ana, oiai aia oia ma ka rumi mahoj)e loa o ka halekuai kahi i moe ai. Aohe i liuliu lohe aku la o Rube i ka halulu mai o na kapuai wawae o Carter e he«le mai ana i ka puka. I kona hiki ana mai huli papu aku la o Rube mamua ona a kau aku la i kana pu panopona ma ka umauma he mau iniha wale no ka mamao mai ka umauma maii . "E Carter, e haawi kolle mai oe i kuu dala apau ame kuu pu raifela. pu a ina aole oe e haawi mai ana, e kiia aku ana e ko poo," wahi a Rube. Ike koke mai la o Carter o Rube kela e ku aku ana mamua <»na, a i mai la: "Ina pela, ua pono; lalau koke iho la oia i kana pu panapana mahope o kona puhaka a huki ea la i pu panapana Smith & Wesson. E wehe mai ana kai ao i kela mauawa. Ua ku iho la kela mau kanaka he alo a he alo, ua hele kekahi a kahukaena, a i kekahi hoi e ku mai ana me ka manao pihoihoi olq, me ke kanawai aine ke kaulike ma kona aoao, me ka haawipio ole niai i ke koi a ka powa. 1 ka wa i anapa mai ai ka hinuhinu o ka pu a»Carter imua o na maka o ka powa, ike koke iho la oia ua makaukau mau o Carter e hakaka, a hooniaka koke aku la e ki a ku aku la ka iwi poohiwi 0 Carter, ma ka aoao hema, a ua lilo kela i eha/nana e hoonawaliwali ia Carter. 'Aole i lilo ka eha i mea hookuemi hope aku ia Carter, aka. hapai koke ae la oia i kana pu aki mai la ika powa. 0 keia ka manawa mua loa i hui kino ai o Rube me kekahi kanaka a ki akii a Ui mai he alo a he alo. I ko Carter wa i ki mai ai ua kuemi hope mai la ka powa a ua hoomau loa kona emi ana j>ela a hiki i kona ku ana ma kona opa a lele ae la iluna a i kona liaule ana iho wailio a make loa aku la oia i ka honua. Mahope o kona hanle ana maluna o kona mau kuli me ka nui loa o ka hele ana o ke koko, lioomakaukau iho la o Carter e ki hou aku iaia no ka lima oka manawa. okahaona pu i kiia ai e Carter ka i ku i kona opu a mokumoku ke aa koko a oia ke kumu o kona make koke. O kela wale no ka poka i ku ai o Rube Baro iloko o kela kokoke loa o laua. Mamuli o ka loaa ana mai o ka lua o na ki i hemo ai na wawae o}iMcDuffie ame Marshal, a mahope o ko laua huli hele ana ma kekahi mau wahi lehulehu e ninau hele ai i pu hou na laua no ka huli ana aku i ka powa mahuka a no ka loaa ole hoi hou ae la laua 1 ka halekuai a liiki no hoi laua ilaila i ka wa e haule iho ana o Rube i ka honua. Ia Rube ame Jesse i haalele aku ai i ka halepaahao ua haawi iiiua aku la o Rube i keila eke kahi i waiho ai kana pu panapana, a oiai o Rube ame Carter e noke ana i ke kiki, lalau iho la o Jesse I kekahi pu panapana a Rube iloko no o ke eke a holo aku la e kokua ia Carter ma ke kiki ana i ka powa a iloko nae o ko laua elua e ki aku ana ia Rube, hookahi wale no poka i ku ai oia a make. He elua piha pu a Jesse i ki ai a he eha a Carter, eia nae hookahi wale iho la no ka poka i ku aku ika powa. 0 Jessa ke kanaka mua loa i holo aku ma kahi a Rube e waiho ana a lawe mai la i ka pu mai kona lima mai. Ua kakau puia ko Jesse inoa m»i ka papa inoa o ka poe koa loa. Ma kela hele hou ana o Rube e huli ia Carter no ke noi hou ana aku i kana pu raifela ame na dala he $175 ua oleloia e na poe , apau i lohe mahope mai he hupo, ina o kona hemo ana a e holoia no eia aohe e loaa hou. Ma ka olelo hoi a kekahi poe aohe no oia e pakele ana., no ka j mea ua hoonohoia na makaikiu ma na wahi apau, na awapae/, na; muliwai aine na aina kele, na wahi laula ame na wahi ololi e puka pakele ole ai ke liolo. ona ilio hanu meheu kekalii i hoohanaia no | ka hanu ana i kona meheu a ma ia ano e pakele ole ana no oia ke ole e loaa hou kana pu raifela mai a Caraer mai. Ina no ka loaa mai o kela pu iaia, ua hiki loa iaia ke hoopahu'a lie kakini makai, no ka mea, o kela pu i*aifela ana he umi-kumama-ono poka. s Ua manao kekahi poe aole» i hupo loa o lElube, no ka mea, ua ike o Rube aohe ona wahi e pakele ai o kela pu wale no, a ina no ka loaa hou mai o keia pu iaia oia wale no ka puuhonua ana i manao ai no kona palekana oiai oia e hoopuniia ana e na makaikiu ma na wahi apau. O Jeffe,rson Davis Carter, ke koa wiwo ole i hakaka lua ai a make ka powa, ua kapaia kona inoa mamuli o ka Peresidena Davis 0 ka aoao kipi o ka hema i ka wa o kela kaua kuloko mawaena o ka akau ame ka Hema. Ua nee ae kona mau makua mai Karolina Hema a i Alabama 1 ka 1832, a ua kaulana lakou ma ke ano he mau koa no ke khua huliamahi o Amei'ika ame ke kaua kuloko. Ua hanauia o Carter opio i ka makahiki 1860, aole oia i mare wahine, a he kanaka kalepa holomua loa ia maloko o ke kulanakauhale o Makalawuda, ma ka mokuaina o Alabama. He kanaka noho, malie oia me ke akahai ma na ano apau a he kanaka hoi i makemake nuiia e kolaila poe apau no ka oluolu ame ka hoopaono, a o kela hakaka ana ana me Baro ka mua loa o kana paio ana me kekahi kino kanaka. Ua hoihoiia o Carter i ka halema'i ma Mobile a malaila oia i kahaia ai e ke kauka kaha a he mau mahina kona noho ana ia ma'i a hiki i kona ola ana. Ua ano 1010 nae kona lima hema e hiki ole ai e lawelawe i kekahi mea aka ua ola nae aole e like me ko ka powa ka uhiia i ka lepo no ka manawa mau loa. O koia ka hopena o ka powa; aole oia i make i ka amana liknnaka e like me na powa e ae, aka i ka waha o ka pu panapana a Carter oia i make ai. KA HOPENA.