Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 44, 29 October 1909 — HE MOOLELO NO LUI DANABA A I OLE Mai ke Kulana Kuewa a ka Hanahana ame ka Waiwai. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO LUI DANABA A I OLE Mai ke Kulana Kuewa a ka Hanahana ame ka Waiwai.

MOKUNA I. Ua haikea ae la ka helehelena o Lui no ka lohe ana aku i kela mau olelo e hoinoinoia mai la nona, aka o ka wa ia a Makalika o ka pane ana aku me ka leo kuoo i kei kaikamahine kauwa i ka i ana aku: "Mai noho oe a hoao e pakike mai i ka'u kauoha e Mele. Ua kauoha mai o mama ia'u e hana au e like me ka'u mea i makemake ai i kftia la, a no ka mea o ko'u la hanau keia, nolaila e haawi mai i na meaai apau maloko o ka halekuke," a hookoikoi iho la o Makaiika i kana kauoha maniuli o ke keehi ana iho i kona mau wa,wae iluna o ka papahele. Ke ku aku nei no o Makalika nana o ka hookoia mai o kana kauoha, a ia manawa i oili mai ai ke kaikamahine lawelawe me kekahi pa i hele a luluu i na meaai ono like ole, a o ia ka Makalika o ka paue ana aku i ke keiki: -'E noho oe e Lui Danaba e ai i keia mau mea i laweia mai la nau, a mai hilahila iki oe, a i ole maka'u paha. i kekahi mea, oiai owau ka mana maluna o kena mau meaai i keia la." Aohe hoohakalia ana aku a Lui, oiai ke moni wale la no kona haae i kela mau meaai e waiho aku nei imua o kona alo, a ke noke la oia i ka hoonuu, oiai no o Makalika e kakali mai ana o ka pau o kana ai ana, no kona manao o noke mai no o Mele i ka hoopuka i kekalii mau olelo no kana maiihini e ehaeha ai. O ka ai no hoi ko Lui a hiki i ka pau ana o na mea i laweia mai nana. ia manawa oia i huli'aku ai imua o Makalika a i aku la: 4 'Akahi no au a ai i kekahi mau meaai maikai loa e like iho la me keia ke ano, a ke hoomaikai aku nei au ia oe, no kau jnau hana maikai i keia la e hiki ole ai ia'u ke hoopoina, aka " "Heaha ia mea au i ka iho la e Lui, ua makemake hou anei oe i mau meaai nau?" v "Aole ia o ka'u mea i makemake ai e kamailio aku ? i olelo ae la lioi au. pehea la kekahi poe, i waiwai ai a ilihune hoi keka)ii poe?" "E like me ka poe hea kau e hoohalike mai ai?" i pane aku ai 0 Makalika me ka piha i ke kahaha. "E like no hoi me oe ame a'u," wahi a Lui o ka pane ana aku me ke kuliikuhi ana aku ia Makalika, a kuhikuhi iho la iaia iho. Ke loaa nei ia oe na mea maikai he nui, oiai hoi au e noho ana me ka nele auie ka hunei." "Malia paha no ka waiwai no hoi o ko'u makuākane, pela i loaa ai na inea maikai ia'u, a ilihune hoi kou makuakane, pela no i nele ai ka loaa ana o na mea maikai ia oe," i pane aku ai o Makalika me ke kahaha i ke ano o ka Lui mea e kamailio aku nei iaia. "Aole o'u makuakane, a aole no o'u makuahine, he nohona hoopiliwale ko'u e noho mai nei malalo o ka lokomaikai o kekahi wahine." "Alaila eia me ka ohana hea oe e noho mai nei?" "Eia au me ka ohana o Keoni e noho nei, oiai i ka make ana aku o kuu mama, ua kaa mai la au malalo o ka malama ana a Mrs. Keoni," alaila hooki honua iho la oia i kana kamailio ana aku, oiai kona niau e.- kahe ana ma kona mau papalina no ka hoomanao ana ae no kona kulana nele a ilihune, a hoomau hou aku la oia i ke kamailio ana. "He ilihune no ka noho ana o keia ohana a'u e noho pu mai nei, a he mau keiki lehulehu no hoi kana e lawa pono ole ai makou 1 na inaaai ame kahi lohe kupono- e komo ai." "A pehea malia paha he mau meaai maikai no hoi ka oukou e ai ai?" . "Aole i like aku ka maikai.o kekalii o ia mau meaai e like me keia i loaa ia'u i keia la, aka ma keia mua aku nae, ua a'oia mai au i keāa la, ina e hiki aku ana i ko'u wa e kanaka īnakua ai, e hoao ana au e lilo i kanaka waiwai i hikī ai e loaa ia'u na mea maikai e like me ia au e Makalika o ka haawi ana mai nei ia'u i keia la, a malia o hiki mai i ka Ia a'u e hookaa aku ai i ko'u aie, no na maikai apau au i hana mai ai ia'u." la pau ana no o ka Lui kamailio ana, o ke ku ae la no ia iluna, a haawi mai la i kana kunou ana ia Makalika, pe'a ae la i kona wahi papale nahaehae malalo o kona poaeae, a hoomaka aku la e puka nowaho o ka halekuke me ka piha i ka hilahila no kona ano pelapela, a iloko o na sekona helu wale no, ua nalowale aku la oia iloko o na kumulaau nunui, a pau aku la kona ike houia ana e ke kaikamahine i hoopihaia me ka manao lokomaikai ame ke aloha no ke keiki ilihuue. 6 MOKUNA 11. 0 keia keiki opio ilihune, ka hoi nona keia moolelo, maloko o ke kulanakauhale kona noho ana a hiki i keia la o kona hoolaunaia ana aku imua o ka lehulohu, a e nolio ana hoi oia malalo 0 ka lokomaikai o kekahi ohana ilihune, aka aole nae he mau wahi poopoo i nele i ka ikeia eia mamuli o kona maau hele wale iho no ma na huina alanui e like me ke ano mau o na keiki malama pono ole ia, a e like 110 hoi me na keiki a na makua ilihune. Ma ka la i hoikeia ae nei ma ka mokuna mua o keia moolelo, ua maau hele wale aku la no o Lui mai ke kulanakauhale aku, mamuli o kona makemake e ike i na laau ulinli, e hohi no hoi i na ea oluolu a hiki i kona hoea aua aku mawalio o ka pa o kekahi hale nani ma kahi mamao loa mai ke kulanakauhale aku. 1 kona walii manawa bebe loa, he eono wale no mahina iwaho, ua make aku la kona makuahine, a no kona makuakane hoi, aole loa he mea i hoomaopopo iaia.' Oloko o ka home o na keiki ilihune a makua ole kahi i mauaoia nona e noho ai, aka hoi mamuli o ka makee o waliine haahaa iaia e lawe hanai i keiki nana, oiai aole ana keiki ia manawa, pela oia i kaa aku ai malalo o kana malama ana, e haawi ana hoi i kana mau makaala ana a e imi ana i na mea e oluolu ai kana bebe e like me ka hiki-iaia. Ina paha he mea kekahi e ike ana i ka helehelena o Lui Danaba iaia e huli hoi la no kona home ma kel'a la, aole e nele ke komoliia ana o ke aloha iloko ona, no keia keiki, oiai aia maluna o kona helehelena e hoike mai ana oia i ka paa o kona manao e hooko aku i na mea ana o ke kamailio ana aku ia Makaiika, a ke kamoe pololei la kona alahele no ka hoohiki ana aku i ke kulanakauhaln. laia i hoea aku ai i ke kulanakauhale, ua komo ae la oia ma kekahi walii alanui ololi ma kahi ano pelapela o ke knlanakauhale, a iaia i hoea aku ai ma kekahi hale kahiko, ua wehe aku la oia i ka puka. a ike aku la oia ia Mele Keoni e,noke mai ana no i ka holoi 1 kana mau kapu lole, oia'i hoi kana mau keiki e noke mai ana i ka akaaka i ka ike ana mai i ko ia nei komo ana aku iloko. Aole no hoi i ilihune loa keia ohana na makahiki mua o

ko laua nolio ana ae, oiai aia no ka Keoni hana maloko o ka liale liana hao aka i ka loaa ana o ka laua mau keiki, ame ka pakela inu īama o ua kanaka nei iloko o ia mau la, pela i ihikiwawe ai ka pau o ka laua mau dala a hiki i ka hooikaika kino wahine maoli ana o Mele i wahi no kana mau keiki e pono ai. ' Mamnli o ka noho nele ame ke aloha no hoi o kela wahine i kana ohana keiki pela iho la oia i liooikaika ai i ka hana, me ka manao kaniuhu no nae, iloko ona no ia noho ana o lakou, a i ka ike ana mai o ua wahine nei i ke komo ana aku o Lui, ua nana mai la oia iaia me ka minoaka ma kona mau papalina a ninau mai'la. •'lhea iho nei kou wahi o ka nalowale ana e Lui i keia la?" i ua keiki nei o ka hopu ana iho i kekahi o na keiki uuku a hoolewalewa ae la iluna me ka piha loa hoi o ua wahi bepe nei i ka hauoli no keia hanaia aku ona me ia. "I ka ahaaina aku nei paha au i la, a o keia kekahi o na la a'u e hiki ole ai ke hoopoina e like me ka loihi o ko'u ola ana aku." "Auwe! ihea keia wahi au o ka mahaoi ana aku nei, a i ka ahaaina i'o aku nei anei oe i keia la, he keu aku ka o ka hilahila o kou hele ana aku nei i kela wahi?" "Aole 'paha keia he palau wale aku no na'u, aka he oiaio loa ka'u mea o ke kamailio ana aku nei ia oukou. O ko'u hele aku nfii paha ia ma ke alanui a hiki i kuu hoea ana aku mawaho o kekahi pa. a no kuu lohe ana aku i ka noke mai o na kamalii j ka uwauwa maloko me ka noke pu ana i ka akaaka, nolaila o ko'u ku aku la ia nana i ka lakou hana a hiki i kuu koi okoaia ana mai e komo aku iloko e ai aikalima ai a he nui ka'n mau meaai ono o ka ai ana mai nei," a mukamuka ae la kona mau lehelehe no ka hoomanao ana ae i na mea ai e waiho la iloko o kona opu. "E hooki koke. oe i kena ano olelo au e Lui," walii a Mele mf kona manaoio eia o Lui ke hoopunipuni aku nei iaia, a uai hana kolohe aku paha keia keiki i kekahi poe, ei komohia aku ai oia iloko o ka pilikia. "Aole keia he mau olelo hoopunipuni a'u ia oe e kuu makuahine maikai," a ia manawa oia i hoike aku ai i ke ano o kana huakai 0 ke kipa ana aku ma kahi o Makalika, me ka piha hialaai o kona poe i kana moolelo o ka haha'i ana aku ia lakou. He hookahi nae ana mea o ka hoike ole ana aku ia Mele o ia no kela dala gula o ka haawiia ana mai iaia, no kona manao ina c hoike aku ana oia, e noi mai ana kela wahine e haawi aku i hiki ai ke kuaiia i kekahi mau mea no lakou e pono ai, a no ia kumu, ua hunakele loa oia, a no ka nui minamina no hoi kekahi i kela makana i loaa aku iaia mai kekahi kaikamahine opio aku. Aole no ka o kela dala gula kona kumu o ka minamina loa ana, aka no kona makee loa i ka mea nana i haawi akn iaia i kela makana, me kona manao e hiki mai ana no i ka wa ana e hoikeike aku ai. aole i poho wale ka haawiia ana mai o kela dala ma ke ano makana iaia nei. • I ka ]>au ana o kana moolelo i ka hoike imua o kona kahu hanai, ua noho kukule wale iho la no oia me ka pane leo ole no kekahi manawa loihi, oiai ke noonoo loa la- oia no kana mea e hana aku ai, a he eiaio mahope iho o ka pau ana o ko lakou aina ahiahi, a i ka wa hoi i pau loa aku ai na keiki i ka hoi e hiamoe, a hala aku la hoi o Keoni no ke puliipaka ana, ua hele aku la oia a noho iho la ma ka aoao o ua kahu hanai nei ona a i aku la me ka leo iaumaha: "Pehea no ia hoi i nui loa ai ka waiwai o kekahi poe a ilihune hoi kekahi poe?" ( 'E aiana ana o Mele i kekahi lole maikai loa no kekahi wahine, a aia pu no hoi iloko o kona noonoo na mea e like me ia a Lui o ka hoopuka ana aku iaia, a i ka lohe ana mai i ka ninau a keia keiki naaupo, ua hookuu iho la oia i kana aina ilalo, a i mai la i ka pane ana mai. "0 ka poe nui o ka naauao, o lakou ka poe loaa o ka waiwai, a o ka poe maka'\> ole no hoi i ka hana oia poe ia e loaa aku ia lakou ka waiwai, aka o ka poe e hele wale ana ma na huina alanui, me ke ku wale no a po ka la, me ka hookomo mau ana i na lima iloko o ka pakeke, o lakou ka poe pili mau o ka nele ame ka liune a hiki i ke kuko okoa ana aku e hana i kekahi mau hana karaima • loaa mai ai ia lakou ke dala ma ke ano ailiue. Ina au he» kane, aole au e lioohalike me kekahi o ka poe a'u o ka lioike ana aku la ia oe 1 ka hele a kii wale ilio no ma na liuina alanui." "Ina io oe he kane, heaha ka liana au i manao ai e pono kou ohana?" i ninau aku ai o Lui ma ke ano hoao i ka manao o kona kahu hanai. "Ina au he kane, aole loa au e ae e liana i ka hana he hookahi dala o ka la a dala hapalua palia, no ka mea aole e hiki ke malama maikaiia ke ola o ka'u mau keiki, a aole hoi au e ae aku ana e holoi ka'u wahine no ha'i aku ine ka hana ana i ewalu hora hana i ka la." "A ina aole e loaa ana ia oe ka uku maikai e like me kau e manao nei, healia iho la kau mea e hana aku ai?" i ninau hou aku ai no o Lui i kona kahu hanai. "Ua maopopo loa ia'u e hiki ana ia'u ke loaa kekahi ukuhana maikai loa, no ka mea aole loa e loaa ia oe ka waiwai ina he hookalii wale ilio no dala kou ukuhana o ka la e like me kela poe au o ka ike ana aku nei. aole ko lakou he inau uku a uuku mai, aka o lakou kekahi poe nui hewahewa o ke dala, a pela oe i ike aku la i ka lako o ka lakou mau keiki me ka loaa pu hoi o ka lakou mau meaai maikai e ai ai a lawa. "Malia paha e hiki io ana ia'u ke hoomanawanui me liookahi dala o ka ia, aka nae i'kela ame keia inanawa, aole au e hele wale ana ma na huina alanui me ke kau ana o ka ipupaka i ka waha, aka »» huli mau ana au i kekahi liana oi ae, a ma ia hana ana, e pii aku auanei au ma ke anuu e loaa aku ai ka waiwai ame ka hanohano." "Aole anei ou nianao mahope iho o ka pau ana o ka hana ana a na kanaka maloko o ka hale hana, e lulii ana lakou," i noke loa j aku ai o Lui i ka niele me ka ike no nae o Mele, no kana kane keia mea a Lui e ninau aku nei iaia. "Manao au aole no i nele ko lakou luhi, aka aole anei oe i manao e loaa pu ana ka luhi i na wahine hana? He nui loa ka'ii poe wahine o ka ike ana, ua hanaia ke ao ame ka po e lakou, a iloko 110 nae o ia hana. aole no e loaa ana he mau kokua ana a ka lakou mau kane ke huli hoi iriai lakou mai ka hana mai. "Ina e kauohaia aku ana lakou e lawelawe mai lioi i kekahi mu hana o kauliale, o ka mai 1& ia i ka namunamu, me ka olelo pu mai i ka nui o ka luhi ina no hoi ha wahi manawa uuku ia e kokua mai ai i kekahi mau hana." / "He keu maoli ka nui o ko'u kaumaha no ka ike ana aku i kou hana ikaika e Mele Ina paha aole no hoi o kakou nui, ina no aole e konoia mai oe e hooikaika maoli i ka liana i pono ai ko kakou noho ana." <% Aole keia he kuhalahala no'u no ko kakou noho ana, aka no kekahi poe okoa aku ka'u e olelo nei, lie nui kekahi mau oliana ku maoli i ka pilikia e noho mai nei, a ulu wale ae no hoi ko'u manao i kekahi manawa, ina paha he kino kane ko'u e liooikaika ana au e ioaa ke akamai ia'u e like me kekahi poe. Aole; o'u inakemake e ike aku i ka'u mau keiki i ke komo i na lole weluwelu, a pela hoi ka hooikaika o ka'u waliine i ka hana 'a he ku maoli no hoi i ke aloha i kekahi manawa ke nana aku ia lakou, oiai hoi kekahi poe e noho mai ana ma v ke ano ulakolako a hauoli, a e kono puia mai ana au e hoohalike aku me lakou ma ka hoahu ana i kekahi mau kenikeni no ka wa e hoea mai ai ka ino, ua ola no ka. noho ana aku me ko'u ohana." No ko Lui pane koke ole aku no ia mau olelo a Mele, ua hoomaka liou aku nō oia i ke kamailio ana imua o ke keiki. "He hookahi nae mea a'u e hauoli nei, o ia no ka loaa ana ia'u he poe keikikane wale no apau," me ka hooikaika ana iho a ua wahine nei i ke kaomi ana i kana aiana i kana lole e hana ana. "He keu aku a ko'u kaumaha ina he kaikamahine kekahi me kana mau keiki e hiki pono ole āi iaia ke malama, mei kona lawe-

lawe ana i na hana a ka wahine ame ka kane, me ka lawa kupono ole no o kojia ola ana, me kona ohana. "Mamua o ko'u mare ana i ke kane e kuko mau ana au e loaa ia'u he home maikai, me ka hoopuniia e na mea apau no'u e hauoli ai ame ka'u poe keiki, aka mamuli nae o ka lawa kupono ole o kahi ioaa e loaa ai ia mau mea a'u o ke kuko ana, nolaila he pono no e noho hoomanawanui, a pela oe e ike mai nei i ke ano o ko kakou noho ana," a huli aku la oia i kahi o ke kapuahi aiana no ka holoi ana ae i ko"na mau waimaka. a i ko Lui ike ana aku i ka uwe o kona kahu hanai, ua hoomaka koke aku la oia e kamailio i ka i ana aku: "He keu akn maoli ko'u makemake ina he kino kanaka makua ko'u i keia manawa, ina no ua hiki ia'u ke hele i ka hana a loaa no hoi ke kokua aku ia oe no ko kakou nolio ana," me kona nana pono una aku i ka wahine i hoolilo iaia i makuahine nona. "Aole no a'u mau hoohalaliala aiia nou e Lui, oiai e hoolohei mau ana no oe i ka'u mau kauoha apau e haawi aku ai i oe, a ina paha hoi aole i make kou makualiine, ina no aole oe e hemaliema iaia, oiai oia kekahi o na wahinei o ke kulana lede oiaio, e lilo ai no kana keiki iaia i mea nui." "Ke manao nei no anei oe he ohana kekahi o'u e ola mai nei ma kekahi mau wahi," i ninau aku ai no o Lui me ka piha i ke kaumaha no kona nehona hoopiliwale malalo o keia oliana. "Aole au i ike i kekahi mea e pili aua i kou ohana koe wale no kou hoea ana mai ia nei nei me kou makuahine i kou wahi wa bebe he ekolu a eha paha maliina, a hooliinalima i kekahi rumi o ko niaua hale, a o ka mea kupaianaha loa nae, o kahi o ka loaa ana mai o kana mau dala no ka uku ana i ka hoolimalima o kona mini anie na mea no olua e pono ai. "He kulana oma'ima'i kona o ia hoea ana mai, e noke mau ana no au e haawi iaia i kekahi mau meaai no ka hoonoono ana aku iaia, eia nae e emi mau mai ana kona wahi ikaika, a he ekolu mahina o ko makou noho pu ana, a i kekahi la nae ia'u i hele aku ai noloko o kona rumi no ka nana ana iaia, ua loaa aku la kona wahi kino ia'u ua hele a laau maluna o kona moe, a e moe inalie ana no hoi oe ma kona aoao." Iloko o keia manawa a Mele o hoike ana i ka moolelo o ka inake ana o ka makuahine o Lui, aole wahi mea a onioni iki ae o ua keiki nei, aka ke noho malie loa la oia, a na kona mau waimaka no e hele. Ua lohe mua no oia i keia mooleio pili iaia ame ka make ana o kona makualiine, eia nae he uuku loa oia ia manawa e hiki ole ai ke lioomaopopo, a akahi no oia a ike maoli i ka haawina kaumalia i loaa i kona mama i keia wa ana e lohe nei i ka moolelo mai ia Melo aku. "He mau wahi dala uuku no kana o ka loaa ana aku ia'u maloko o kana wahi eke dala, he kaula gula a he komolima nani i okomoia me na pohaku makamae, eia nae ua hooliloia aku ia mau mea apau e a'u i hiki ai ke hoolawaia kona inau lilo hoolewa. a o kona komo mare wale no koe me kekahi buke i kakauia me ka kuapalapala A. "Ua maiamaia no e a'u kela komo ame ka buke, no kuu manao no hoi i kou manawa e nui ae ai, malia paha o makeinake oe ei maiama ia mau mea a e lilo ai no hoi i mea waiwai ia oe." "Eia no anei me oe kela komo ame ka buke au o ka lioike ana mai nei ia'u?" i ninau aku ai o Lui me ka piha kaumaha. "Eiano me a'u kahi i wailio ai," a ia manawa i kii aku ai o Mele a haawi mai la ia Lui e nana mailoko mai o kekahi o na ume ana o ka hookomo ana. Ia loaa ana mai o ka buke ia .Lui, ua wehe ae la oia a nana iho la ma ka aoao mua loa, a ike iho fa oia i ka inoa o kona makuahine e kau ana. 'Ane' a nialalo pono iho o kela inoa e kau ana keia mau lalani. ' A i loaa ia oe he walii hoomanao ana no'u, E hoi hou mai auanei na la ame na makaliiki i hala. Ilaila ka iini ka ano'i, E hiki ai ke hoopoina oleia." O kela huapalapala hookalii wale iho la no ka mea e kau ana malalo o kela mau laina pokole, e» hiki ole ai ia Lui ke hoomaopopo i ka mea nana i kakau i kela inau olelo, a oiai aole he nui o kalii naauao i loaa iaia, nolaila aole e hiki j>ono iaia ke lioomaopopo i ka m'anao o na olelo i kakauia e ka mea nana i kakau, ko/p wale no nae kona ike ana, ua aloha aku ka mea nana i kakau i kona makuahine ina paha he wahine a he kane paha oia. Ua lolelole ae la oia i na aoao mahope loa o ka huke, a ike iho la oia i kekalii mau aoao ua kakauia, me ke kauia no o ka inoa o Ane inalalo, a o ia kana o ka i ana iho, ina aoh< he mau inea e ae a kona makuahine i waiho iho ai nana, alaila ua laki iio oia i ka ike ana i ka lima kakau o kona niakuahine aloha. Ia pau ana o kana nana ana i ka buke, ua lalau aku la oia he wahi polio uuku, a e wailio ana ke komo mare o kona makuahine, & aia hoi maloko o ua komo nei e kau ana ka la ame ka uiakahiki 0 kona mareia ana, a i kona hookomo hou ana iho i ua komo la maloko o kona polio, ua huli aku la oia a ninau aku la ia Melo: ' "Ke manao nei anei oe, oka mea nana i kakau ika huapalapala A, o ko'u makuakane ia." "He inea poliihihi loa kau e niuau mai nei ia'u, oiai aole loa i maopopo ia'u kekalii inea e pili ana no kou makuakano, a aole no hoi i lioike mai kou makuahine i kekahi mea e pili ana nona, a malia paha aole i manao kou makuahine e make koke ana oia, a pela i hoike mua 010 mai ai oia i kona moolelo ia'u. "E like no hoi me ka'n o ka hoike mua ana aku nei ia oe, ofa kekahi o na lede oiaio, a ina no aole oia i make, aole no e nele ana kona imi i na mea apau nou e pono ai, a ina no lioi e ike ana kou makuakane ia oe, aole no oia e hoohemahema wale mai ana i kana keiki, oiai o oe kekahi o na bebe u'i loa a'u o ka ike ana, a no ia kumu no hoi ko'n mea o ka lawe ana mai ia oe a hanai ine he keiki ponoi Ja na'u. "No ko'u ike ilio i ko maua noho lako ana ia manawa, he walii inoena ko maua ia manawa, a he mau pale pukaaniani maikai, me kekahi mau lako e ae he nui, a he maikai no hoi ka uknliana e loaa ana ia Keoni ia manawa, pela au i lawe mai ai ia oe a malama, aka ke kaumalia loa nei nae au, no ka hiki maikai ole ia'u ke haawi ak>; 1 na mea nou e pono ai-" "No kau malama ana ia'u a hiki i ko'u nui ana ae nei, a piha lioi na makahiki lie uini-kumainalua nolaila aole e hiki ia'u ke hoopoina nou, a e hiki uiai ana no ka la a'u & uku aku ai ia oe. Ina e like me kau e i mai nei, no ka hooikaika ana o na kane i wahi no ko lakou mau ohana e pono ai, alaila e hoao aku ana au e like me kekahi o lakou. "Aole au e lilo mau aku ana i keiki ilihuno, aka e hoao aku ana au e lilo i kanaka waiwai i kekahi la, a ia inanawa auanei aole oe e hooikaika inau i ka hana ana e like me ia a kakou e noho nei. He hoōkahi nae> a'u mea kaumaha loa, o ia no ko'u ike ole i ko'u makuakane e maopopo ai ko'u inoa ponoi, a malia lje ohana no hoi kekahi o'u e ola mai nei, eia nae aole he mea hiki ia kaua ke'ike aku no lakou i keia wa.". i Ua noke. ae la o Mrs. Keoni i ka akaaka no keia mau olelo hoohoihoi a Lui, e like me ka poe e kuko wale ana no no ka loaa ana o na- kakela iluna o ka lewa, eia nae he inau kakela makani wale no ia, aka ua j)ane mai la no ne oia i ka i ana mai: "Ke manaolana nei au, e hiki mai ana no i ka manawa e hookoia ai kou iini. aka he hookahi nae a'u mea e a'o akii nei ia oe, a e akahele loa oe ma kau mau mea e hana ai, a i manao oe e mare aku i kau wahine, mai mare oe iaia a hiki i ko ike ana e hiki ana ia oe ke malama aku iaia me ka maikai. Ina aole pela, alaila e aho īio ka noho wahine ole ana mamua o kou ae ana aku i kau wahine e nolio hana a po ka la, a e ike aku hoi i kau keiki iloko o ke kulana ilihune a nele o ka nolio ana." (Aole i pau.)