Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 45, 5 November 1909 — KE KULANA LOIO KALANA O HAWAII. [ARTICLE]

KE KULANA LOIO KALANA O HAWAII.

O ka hala ana aku o Mr. Ohas. Williams, ka Loio Kalana o Hawaii ma kela ao, ua hooneleia iho ia Kalana me ia Hawaii i kau aku ma kekaihi o na kulana ano nui iloko o keia au hooponopono aupuni ano hou o Hawaii nei, aka o ka lekei ana ae la nne o ia keiki Hawaii Mr. W. Beers a pani i kona makalua, ua lawe ae na Lunakiai o Hawaii i ke keehina a makou e hiki ole ai ke kaohi mai i ka liaawi ana aku i na hoomaikai no ka loaa ana aku la o kel«i kulana ia opio Hawaii. Oiai nae, he kulana ano nui ia, e konoia ai ko ke kanaka hooikaika ana, a haawi ana hoi i kona manawa no na hana i pili i kona keena, nolaila o ka ko Kuokoa wale no e iini nei, e lilo ka hana a ka lehulehu i hikimua no kana mau noonoo ana, mahope na hana e ae. Ke hoomaikai nei makou i (ka ike ana aiku i na Hawaii i loaa ka makaukau ma ka oihana loio e noho mai ma ke ano i mau kakaolelo a i mau kuhikuhi no na Kalana, e lika me ia e paaia mai nei e S. K. Kaeo o ke Kalana o Kauai, ame W. Beers ae nei hoi no ke Kalana o Hawaii. He mea hauoli ka ike ana aku i na Hawaii opio makaukau e kau mai ana iluna ma na oiluina ano nui, aole w?ile ma na hana aupuni 110 ko ka lehulehu mau pono, aka ma kekalii mau hana e ae no e liiki ai ke kau aku na maka o ka lehiilehu no ko lakou kupono io, a ma ko lakou aoao hoi, he mea pono no e loaa ka hoomaopopo ana i ka nui maoli o ke koikoi o na hana a lakou e hooko mai ana, e kono puia aku ai lioi ko lakou lioomaopopo pu ana i ko lakou mau kulana. T O ke kau ana aiku o ka hoopa'i koikoi maluna o Mori, no ka hoao ana e lawe ae i ke ola o kekahi o na Kepani i lilo i uwao no kona lahui i kaualakoia ma na pelo ana a kekahi poe o lakou e aike ana e loaa na pomaikai nui ma ia alakai hewa ana a lalkou, ua kauia aku ia nie ka manao kuio e Lunakanawai De Bolt, hei uku panai kupono hoi no ka mea hana hewa, a ua pono io kona auamo ana i na koikoi o ke karaima ana i hana aku ai, mamuli o kona minamina ole i ke ola makamae ī loaa ia ha'i >a i kona ola iho hoi. Ina paha aole he mau hooia e akaka ai ka lawe ana o kekahi poe makai i na da,la ki-pe e like me kekahi mau lono i puapuai ae iloko o kela mau la aku nei i hala, aka ua lilo nae kekahi o na makai i poe hakihaki kanawai, mamuli o ke kokua ana aku i kekahi mau hana hewa, a komo kino maoli ana pku e hana hewa, e like me ia i ikeia ae ai, a o ke kumu hoi o°&ikai Nui Jarreta o ke kapae ana aku ia Mr. Weleh mai ka oihana makaākiu aku. , ; ■ — ~So ka pono o keia Teritore antfe kona mau makaainana, he ninau hope ka aoao kalaiaina, a he hiki mua ka ninau e pili ana i na hoololi i ke Kaiiawai Kumu e noonooia mai q na Solona Kankanawai ma keia kau Kuikawa a ka Ahaolelo ku^ko.