Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 47, 19 November 1909 — HE HOONANEA NO KA MANAWA [ARTICLE]

HE HOONANEA NO KA MANAWA

(Hoomauia.) Aia hoi na "keiki Ke lioi la, a ia hoea ana aku a laua imua 0 Kaleimamo ma, ua kaa e mai la no ka ninau i ke Keikialii i ka pane ana mai: "Pehea aku nei ka olua huakai o ka hele ana aku nei?" "Heaha mai auanei hoi ; o ko maua hele aku nei no hoi ia a hoea i kauhale, a pau no hoi ka laua la ninau i ke ano 0 ka inaua mau eke, a haha'i aku nei no hoi maua, a i aloha mai nei no ia oukou, a haawi pu mai nei i ka mahalo no ka makana ana aku nei a na wahine nei ia laua." I ka manawa nae a Kaleimamo o ke koi ana aku i na wahine* malihini no ka hoi ana no kona hale, ua huli ae la 0 Oopunuianiho i ke kaikamahine a i aku la: '' Pehea oe e kuu kaikamahine e Maikaiwahine a Kapohakau, (a 0 Mahina Opulepule hoi ma kekahi inoa ona) i ke kono a kamaaina e hoi no kona wahi?" Ua kulou malie iho la ke poo 0 ua kaikamahine la ilalo, a ia aea ana ae ka hana iluna, ua kau mai la kana nana ana maluna 0 Kaleimamo a pane mai la: "Aole keia i manao mua e loaa ana ke konoia mai e oe e hoi no kou wahi, aka hoi he nani ia ua loaa mai la ke kono mai ia oē' mai no ka hoi ana aku me oe, nolaila 0 ko'u manao ea, e hoi mua akit oe e kukulu i hale kaokoa loa nou, a 0 ko'u hale. ka hoi ia e hoi aku ai e noho, a i kuleana pu ai no hoi kuu makuahine ke hoi mai a noho pu me a'u, he ole ka noho aku malalo 0 kou ohana." He mea nae keia na Kaleimamo i moeuhane mua ole ai, aka i ka lohe ana nae i ka manao o ke kaikamahine, ua halialia e wale mai la no iaia ka manao 0 keia hoolale ana e kukulu hale alaila ua hene malie iho la ka aka a ua Keikialii la, a pane mai la me ka leo hoohie i ka i ana mai: "I ka wa kea au e hele aku ai e kukulu i keia hale au & makemake mai nei, a ihea hoi ua hale la e ku ai?" kali oe a hala na la ewalu, alaila ia manawa auanei oe e hoomaka ai e kukulu i ka hale, a ma kela wahi i kapaia o Aauhale, ilaila auanei oe e kukulu iho ai i ka hale o kaua." "A ku ka hale, heaha aku ka hana mahope 0 ia manawa?" i ninau hoohuahualau wale mai ai no 0 Kaleimamo, a ia wa i pane hou aku ai ke kaikamaliine: "He ninau pohihihi auanei ia, 0 ka hale paha kau e hana mai a paa, hoomakaukau na lako hale, a hoi aku no hoi noho, aia a pau na hemahema 0. ka hale, ia wa e pau ai kou kanalua no keia hoolale ana aku la a'u ia oe e kukulu i hale no kaua." Ua maikai keia mau mea e kamailioia nei i ko Kaleimamo manao, a oia kana 0 ka huli ana mai i kona kaikaina ame ko laua wahi kanaka a i mai la: "E hele hou aku olua e lawai'a na kakou, a na laua nei hoi kekahi. Ina he hookahi kaau na kakou a hookahi na laua nei, ua lawa kela mau i'a na j kakou-e hoi aku ai." He manawa ole ia alu ana aku a laua nei, ku ana ka i'a i kula, a hooleaawale no hoi ka lakou mau i'a a pela no hoi ka na wahine, a ia wa i ■ kamailio hou mai ai 0 Kaleimamo ia laua: "E hoihoi loa aku no Hoi paha olua 1 ka laua mau i'a a'hiki'i ko laua wahi, a aia hoi olua a hoi mai, alaila hoi loa aku kakou, ke kali loa mai la paha Ina makua 0 kakou 0 ka hoi aku.'' "Heaha auanei ka hewa 0 ia manao ' ou e ke alii, he leo mana ka hoi kou, 0 ka hooko wale aku no ka maua i kou makemake e Kaleimamo. Ihea e I lawe aku ai ika laua nei mau i 'a,'' a ia wa i huli aku ai ke kaikaina o Kaleimamo i na wahine malihini a ninau aku la: "Eia ihea ko olua wahi e noho nei, 1 hoihoi pololei aku ai hoi maua i ka olua mau i'a a waiho i kauhale?" "0 ko maua wahi e noho iiei, he wahi ia e hiki ole ai i ke kanaka ke kiei aku i kona mau keena kapu, aka no ko oukou hooluhi ana aku nei hoi ia oukou iho, ma ka hele ana aku nei e lawai'a na maua, nolaila e lawe hoa aku no olua i kena mau i'a a haawi na kuu mau makua na Kukualeimaka ma," a ae mai la no na keiki i kau» ohaia aku ai no ka lawe ana aku i na i'a a na wahine malihini. Ua noho hou iho la no o Kaleimamo me na wahine malihini, a ia wa i ninau hookolohe aku ai ua Keikialii la: "Aole no hoi 0 hiki ia oe e ke kaikamahine ke nana mai, a i kohu no hoi paha ke kamailio ana i ka nana mai he maka a he maka." <f Aohe keia 0 ka wa e kamailio ai, a e nana ai i na maka, e kali a hiki i ka paa ana 0 ka hale a'u o ka hoouluhua ana aku la ia oe, ia wa hoi paha e ike pono ai i na maka o Mahinaopulepule i ke konane i na po pouli." Ua kukule iho la 0 Kaleimamo, no ke ano kikoola o kana mau olelo, a o ia ka ua kaikamahine nei 0 ka i hou anna mai: "He manao no hoi ko'u e nana pono loa aku ia oe, aka hoi no ko'u manao 0 kuhihewa mai oe e nema aku ana au ia oe, pela au i hoomanawanui iho la a hiki mai i ka wa pono, ia manawa auanei au e kilohi p6no aku

ai i ka naui o ia pua, a e inu aku hoi i na wainaoa a ko kehatL ,, Ua ku Ioa o Kaleimamo i kahi o ka hoka, a hiki i kona i okoa ana mai: "Ua pololei oe e ke kaik&mahine, a nawai no la e ole ka pa i k» leo, i ko'u mahaoi maoli ana aku nei no i ke kamailio ia oe, a o ia nao ka'u e nonoi aku nei ia oe e huikala mai ia 'u." No ko Kaleimamo makemake e maopopo i/.ia na mea apau e hana aku ai no keia hale e hoolaleia aku nei iaia, ua ninau hoa mai la oia i» Maikaiwahine a Kapohakau i ka i ana mai: (Aole i pau).