Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 46, 3 December 1909 — HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA

Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA

MOKVXA XXVII. La noho hou iho la o Kolina e like me ke kauoha a Alika, a ia wa i pahola ae ai ka minoaka ma na papalina o ua wahine la, a hoomaka mai ia e hoike i kona moolelo i ka pane ana mai: "He nmi-kumamaiwa makahiki i hala ae nei, ua marre aku la nu i ke kaim. he kanaka aoo oia i oi loa aku kona mau makahiki imna o ko'u, a he elua wale no nae o maua makahiki o ka noho pu aua. ua haalele mai la kela ia'u a hala aku la oia no Aukekelalia." I'a li-o koke ae la o Kolina i ka lohe ana mai i ka hapamua o keia moolelo a Alika e .hoikei aku nei iaia, aka aole no nae ona wahi «īea a kamailio mai, a hoomau hou aku la no o Alika i ke kamailio ana. "He hookahi nae mahina ma ia hope mai o ka haalele ana mai 0 kmi kane ia'u, ua hanau iho la au he kaikamahine." "E hoomanawanui iki mai hōi oe," i kahamaha aku ai o Kolina. "Aole oe i .hoike mua mai nei ia'u 1 kou inoa, a owau no hoi kekalii i poina i ka ninau ana aku nei ia oe ia mea." "He oiaio hoi ia, 0 kaua like no ka i poina, no ko kaua lilo loa m» hoi paha i ke kainailio ma kekahi mau mea e ae." "O Lanada nae.paha ka inoa o ua kane nei au o ka marei ana, aku ea?" wahi a Kolina me ke ano puni i kela moolelo a Alika. "Ae o Keoki Lanada kona inoa piha." ••O ka'u no ia i manao mua ai," i namunamu liilii wale iho ai uo o Kolina. **Ke mai nei hoi oe ia kaua, a no keaha kou mea 1 manao mua ai 0 ka'u kane ia?" i hou koke mai ai no o Alika i ka ninau i ka loio opio. •'Aia a mahope hoike aku au i ka mea a'u i manao ai, nolaila e 1-oomau aku i ka haha'i ana mai i kau moolelo." "Aole au i ike hou i ua kane nei a'u ma ia hope mai, aka he elima ae nei nae makahiki i hala, ua huli hoi mai la oia no ke kulanakauhale 0 Xu loka nei, a hooili mai la i kona waiwai no kana kaikamahine. a me ke koho pu ana i kekahi kanaka i mea nana e malama i ua waiwai la." "O Loio Gere hoi paha ke kanaka i hookohuia aku i kahu no ua kaikamahine la ea?" wahi a Kolina me ka mohala maikai ana ae o kana nana ana aku i kona hoa. "Ma kau mea e hoike mai ned ia'u, me he mea la ua maopopo mua no ia oe ke ano o ko'u moolelo e w T aiwai ole ai no ia'u ka hoike hou ana aku ia oewahi a Alika me ke pahaohao. Akahi no 0 Kolina a hoomanao mai i na olelo apau a kona hoaloha makaikiu 0 ka »hoike mua amTlfku iaia, a me he meia la iloko o kela manawa ua hōi hou mai la kona makaala, a milii ilio la oia i kona aneane loa ana e punihei malalo o ka pelo a keia wahine u'i ana e kuhihewa aku nei, he wahine la oia 0 ke\ ano waipahe. eia ka ua like me ka omole kona hinuhinu, aia ka oi iloko ona kahi i waiho ai, a no ka ninau a kona hoa iaia 0 ia kana o ka i ana aku: "Ke manao nei au ua maopopo mua no ia'u ke ano o ka moolelo au i makemake* ai e halia'i mai ia'u i keia po." "Alaila he mea makeliewa wale no hoi ha no'u ka hoomau ana aku i ka hoike ana ia oe i ua moolelo la?" 1 "Aole au i hoole aku nei i kou hoomau ana mai i ka haha'i i kou moolelo koe wale no ko'u i ana aku nei ia oe, ua maopoi>o ua moolelo la ia'u." "Ina ua maopopo io ia oe ko'u mooleko, nawai i hoike aku ia oe v.\ "Aole no he kanaka okoa aku ka mea nana i hoike mai i kou moolelo aka na Loio Gere 110 i hoike mai ia'u." "He keu maoli hoi ha ke kupaianaha 0 keia mea," i luliluli iho ai ke poo o Alika ilalo me kona īnanao la aole he mea e ae i ike i kana iliili o hoonee aku nei i kana papa konane. "He kupaianaha mai hoi kau a koe aku, a manao au he ano po.iiihihi maoli no hoi keia moolelo e pili ana ia oe. TJa. maoiK>p|»> mua no nae paha ia oe, aia he wa.hine okoa ae e koi mai nei ma ke ano oia ka wahine kanemake a Keoki Lanada?" -Akahi no au a lohe aku la i kena mealiou au e hoike mai la, a ke liooi loa mai nei hoi oe i kou hoopahaohao ana mai ia'u." "Aole paha keia he hoopahaohao ia oe, aka o ka mea o»iaio wale no ka'll e kamailio aku nai." "Alaila he wahine io no kekahi ma ka inoa 0 Mrs. Lanada e ola nei a e koi mai nei hoi oia ka wahine mare a kela kanaka en?" "O ka mea pololei maoli ia e like no hoi me ka'u 0 ka hoike ann aku nei ia oe." "A nawai hoi i hoite aku ia oe, ua make ka'u kane?" "Aole no 'he mea nana i hoike maoli mai ia'u, koe wale iho no ka maoi>opo aua i na mea apan, ua make. 0 Keoki Lanada iloko, 0 kekalii mau makahiki i hala ae nei." -He keu maoli no keia 0 ka mea maoli, 0 ka loaa ana mai nei 110 ia o ka'u leka mai ka'u Uaiie mai he ehia ae nei pule i hala." u Tna pela aia kekahi hana kolohe ke hanaia mai nei ma kekahi wahi." "Pela maoli no ko'u manao, a o ka wahine e kapa ana iaia ilio <> ka waliine kanemake a Keoki Lanada, oia kekahi o na wa.hine hilahila ole, a ku no hoi i ke ano epa 0 ka lioopunipuni ino loa." "Ke manaoio aku nei au i kena mau olelo au e ( ka Madame," wahi a Kolina o ka hooluolu ana aku. i ka maniio 0 kona hoa olelo 0 ia po. "A pehea ke ano 0 ka kaua mea .e hana aku ai i wahi e loaa pono ai ke kolohe?" "Ke manao nei au, he hookahi no alaT;eJe maalahi loa, 0 ia no ka hoike koke ana aku iaia aole oia e hoao hou e koi mai ma ke ;iiio hoopunipuni oia ka wahine a kela kanaka i make." "Ua lawa anei ia no ka hoomaka'uka'u ana aku iaia i wahi uona e hoopau ai i ke ano o kana mau liana ku i ka epa?" "Ina no ke kau o ka weli iaia no ke alahele ana e hana mai nei ma ke ano epa, alaila aole no e nele ana kona ae ana mai e hoo--1 au i kana mau koi ana ma na ano apau no kona pono iho." Ua hulili ae la na maka o Alika me he mau maka la no ke Tiga wahine a hoomaka hou aku la oia e kamailio me ka leo malie. "Ke hoomanao mai la anei oe i ko kaua mau kulana pakahi i keia manawa a i ole e paio aku ana paha kaua kekahi i kekahi ma keia mua iho?" <; Ke manao nei au, ua maopopo no ia kaua pakahi ko kaua man ano iho, e hiki ole ai ia oe ke ninau mai ia'u no ia mea." "Alaila owai keia wahine au i manao a ke imi epa mai nei oia ma ke kapa ana iaia iho he wahine na Mr. Keoki Lanada?" "Aole no ia he wahine okoa aku, aka o oe no ia a ka Madame e kamailio pu nei me a'u," i pane aku ai 0 Kolina me ka wiwo ole.

MOKUNA XXVIII. I - '•'Alia," i lioolio mai ai o Alika, me ke ano e ole o kona hele- • "Akalii 110 a liiki pono ia'u ke hoomaopopo i ko kaua mau kulana i keia manawa." ! <l l J ela io ka hoi, a o ka inanawa hoi paha keia au e lioike mai ai i kahi e kaawale ae ai oe mai ko'u kuhi ana aku <> oe maoli no ua wahine la!" "Aole au i ike i kekahi kānaka lapuwale hookahl e like. me oe e Kolina, oiai me ko ike no eia oe ke ku-e mai nei ia'u ame ka'u kaikamaliine ua aa no nae oei e ae mai i ka'u kono aku ia oe e hele mai ia nei no ka lawelawe ana i kekahi hana ano nui no ko ? u pono.'* "Auhea oe e ka Madame, aole no'u maoli iho ko'u makemake e -hele mai ia nei i keia po, aka nau inaoli no i kono ae ia'u me kun mahu'i mua ole i ke ano o ka hana au i makemake ai e waiho mai iloko o kuu lima." "Alaila ua manao anei oe, ua kauoha maoliia aku oe e a'u no ka lioea ana mai ia nei i keia po no kekahi hana i maaaoia aku ai e hoopilikia maluna ou?" "Akahi au a ike, o ka manao maoli ia o kou kono ana ae ia'u e hele mai no kou liale nei." "Ua. pololei maoli kou koho ana mai la," wahi & Alika me ka leo malie, aka ia manawa hookahi nae aia kona lima ke lalau la i kekahi pu panapana ana o ka huna ana iloko o kona umauma, a me ka ike ole aku o Kolina ua unuhi ino mai la oia a hu-na aku la nialalo o' ke pakaukau me ka makaukau loa e lua'i aku i kona mau huaale ke manao oia e hana aku pela, aka ua hoomau hou aku la iio nae oia i ke kamailio ana. "Aole anei oe i manao, o kau mau olelo o ka ana mai i keaa po imua o kekahi lede, ua, ku ia i ka hoehaeha. i kuu manao," me ka hele o na maka o ua wahine nei a hulili i ka iuaina. "Ina ua hoe»haeha io ia aku kou manao mamuli o kekahi mau mea a'u o ke kamailio ana aku ia oe i ke/ia po ea, alaila; ke nonoi aku nei au i kau mau huikala ana mai." "E aa ana anei oe e olelo mai imua o'u owau ua wahine hoopunipuni la a hakuepa o ke ano haahaa loa e imi laai nei ma ke ano oia ka wahine a Kooki Lanada?" "E akahele hoi paha kau mau olelo e ka Madaine, o koi okoa mai auanei oe ia'u e lioike aku i ka meaj i kulike loa me kau e olelo mai neā," wahi a IvQlina me ke ano pihoihoi i ka ike ana ua hele kona hoa a enaeani e ke ahi a ka wahine. I kela manawa aia ke hainama malie ae la ke pani o ka.puka mahope o ka hale, a komo ana no kela kaikamahine o ka hoea mua ana mai o Rose, a no ko laua nei lilo loa i ke kamail:to, nolaila aole laua i ike aku i ka liamama ana o kela puka, a pela hoi me ke komo ana nuii- o ua kaikamahine la. "Ke kauoha aku nei au ia oe e hoike koke mai oe i kau pane no ka'u ninau i waiho aku nei imua ou, no kau inea i manao ai no'u nei?'* i hookikina aku ai no o Alika i ke koi ana ia Kolina. "Mamuli o kou koi paakkiki mai ia'u e pane aku 1 kau ninan ea, nolaila ke i aku nei au ia oe, ua liui pu oe me Loio Gere ma kekahi hana e aihue mai i ka waiwai o ke kaikamahine maoli a Keoki Lanada, mamuli o kou hoopunipuni ana, o oe maoli no'ua wahina la a kela kanaka i make, a o kan kaikamahine ke kaikamahine a ua kanaka la." Aia o Alika' ke unuhi malie mai la i kona lima malalo mai o ke pakaukau no ke ki ana aku ia Kolina a make, aka aia lioi iloko 0 kela manawa hookalii, keenihi mai la o Rose me ka malie loa, a mamua o ka hemo pono ana mai o ka lima o ka Mada.me iwaho, no ka hooko ana aku i kona manao o ka awaliua maluna o ka loio hewa ole, ua paa e mai la kona lima i ka hopuia mahope mai a pa-e ana no ka leo i ka pane ana iho. "Mai hana aku i ke|caJii liana pepehikanaka maloko nei o keia keena i keia po!" He mea kau la a wiwo ilio o Alika no kela hoohokaia ana kana mau liana, a no ka ikeia ana mai hoi e hoao ana oia e pepehi i kekalii kanaka a make, aka ke nana maikai wale aku la no ua waliine nei, me ka pane pu ana aku. "E kapa mai ana anei oe ia'u he pepehikanaka ina au e ki aku ana i kekahi kanaka i noke mai i ka hailuku ia'u me kana mau olelo ku i ka hoehaelia?" "Aole au e apono aku ana i kou manao, aka e hoopakele, aku ana nae au ia oe mai kou hana ana aku i kekahi hana naaupo. E ho mai kena pu panapana ia'u e paa ai!" "Aole e loaa aku ana keia pu ia oe, aka heaha kou kuleana o ka hoea ana mai ne.i iloko nei e kahamaha ai i ka hana a'u i hoolala mua ai no kona holopono i keia po e keia kaikaimahine?" 1 "Auhea oe eka ioio opio r " i pane mai ai o Rose ia Kolina. "E j makaala oe nou ihō, no ka mea ua makaukau keia wahine ine kana ' pu panapana a e manao ana oia e lawe i kou ola, inli ua hemahema oe ma kou aoao," I kela inanawa i ku koke. ae ai o Koiina iluna, unuhi pu ae la he pu panapana mailoko ae o kona pakeke a i mai la: "E haawi koke oe i kena pu panapana i keia kaikamahine, a nona hoi ka'u mau hoomaikai palena ola no ke komo ana mai nei iloko o ka manawa maikai loa no ka hoopakele ana ae i kuu ola, ina palia he kanaka make au i keia manawa, a o kou hoole ana i keia kauoha, e ike auanei oe he wahine make oe ; i ka poka 6 kuu ilio bulu." Akahi no o Alika a huli mai ihope a ia ike ana mai i ke ku aku o kela kaikamahine o kona manawa ia i i mai ai me ka piha loa ika huhu no kona hoohokaia ana aku: "Ke ikcf nei au eda he kuinakaia maloko o keia hale." "Aole he kamailio kumakaia o keia īnanawa, «he liookahi wale no a'u noi ia oe e liaawi mai i kena pu panapana au e paa la, o hooko mai auanei kela koonimana opio i kana mea o ke kamailio mua ana mai nei ia oe!" Aole nae i hooloheia aku kela mau olelo a Rose, aka ua hoao ae'la o Alika e hoohana i kana pu panapana, a ia i lalau okoa mai ai o Rose i ka lima o Alika a noke iho la i ke aumeumo a hiki i ka lilo ana mai o ka pu ia Rose, a mai iaia a.kh hoi i haawi ia aku ai ia Kolina. "la wai la au e haawi aku ai i ka'u mau hoomaikai ana i keia po no keia hoopakeleia ana mai o'u mai ka lima mai o keia Tiga?" i ninau mai ai o Kolina, no'ka maopopo ole iaia o ka inoa o keia kaikamahine malihini. Ua nana aku la nae o Rose iaia a pane aku la: "Ua poina anei oe i ka mea nana na olelo kauolia ia oe?" "Alaila* aole no oe he mea okoa aku, aka o oe no kuu hoaloha." "Ae owau no keia o ke aiwaiwa o na pali nihoniho o Uwesanana/" i pane aku ai o Rose. me ka imo ana aku o kekahi o kona mau maka ia Kolina, i ole ai o Alika e hoohuoi mai nona. "He keu aku maoli au o ke kanaka puni wale," i hooho mai ai o Kolina me ke a'ua'u pu ana ae i kona poo. "Ke ninau aku nei au ia oe e keia kaika.mab.ine komolieiwa, owai kou inoa maoli, a i hoea mai ai iloko o kuu hale nei? Ke manao nei palia olua eia au malalo o ko olua mana, e ao naei olua no ka mea ua makaukau mau o Alika i na kokua iloko o na manawa apau," a ia wa i hookomo ae ai oia he ulili iloko o kona waha, a lioomaka aku la e puhi me ke kapalili ana o ua ujili nei. He mea nae kau a hopo iho o Rose, aka ua noho malie waleia mai no e ua kaikamahine nei me ka hene malie ana mai o kana aka, oiai hoi o Kolina i ku ae ai iluna a i aku la: "Ha! oka loaa iho la ka ia a keia wahine omokoko o ke kauoha ana. ae ia'u no ly\ hele ana mai ia nei nei, eia ka na makaukau mua oia me na kanaka omokoko mawaho o kona hale no ka hele ana mai e pepehi ia'u, n a hele aku la oia no kalii o ka puka me ka paa ana i kana pu panapana iloko o kona lima. Ua "huli mai la nae oia ia Rose a i mai la: "E hele ana au no kahi o kela puka, a pehea pela no ka oe e noho mai ai, he keu no o ka hele pu mai ko kaua. mamua o ka hoea ana mai o ka poino?" (Aole-i pau.)