Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 51, 17 December 1909 — HOOLALE O KUHIO I KE KAUA KALAIAINA Kapa Aku Oia i ka Aoao Repubalika i ka Hooko Ole i ka Lakou Mea i Kamailio ai no na Aina Aupuni. [ARTICLE]

HOOLALE O KUHIO I KE KAUA KALAIAINA

Kapa Aku Oia i ka Aoao Repubalika i ka Hooko Ole i ka Lakou Mea i Kamailio ai no na Aina Aupuni.

Ma ka huakai aku nei a ka Elele Kalanianaole no ka Mokupuni o Hawaii a ma na mea ana i ike ai a i lohe ai mai na makaainana mai, i hoike ae ai oia i kona manao lioahewa oo ke Kiaaina e like me ia i ikeia maloko o ka Advertiser o ka la Sabati nei ,eia nae ma o ka loaa hou ana aku iaia o na lohe ame kona ike maoli ana i ka ke Kiaaina mea i hana ai e |,ili ana i ka aina o Kamaoa ma Waiohinu, Kau, ua hoihoi hou ae oia i kana mau mea o ka hoahewa ana i ke Kiaaina. Oiai e kalele ana oia mahma o na mea i hoikeia aku iaia a hui pu iho hoi me ka wehe oleia ana o ka aina o Kamaoa no ka hookuonoono ana mamua ae o keia huakai aku nei ana, ua ili aku !a kona kuakoko maluna o ke Kiaaina me ke kapa ana iaia lje hoopunipuni, me kona alako puia ana aku « hoopunipuni, oiai e kauka'i ana oia e hooko pono ana la ke Kiaaina i kana mea i kamailio mua ai. I ka manawa i oili ae ai ka manao o ka Ele'e a ike kona mau hoaloha ame na alakai Repubalika, ua hoopiha ia aku lakou i ke kahaha, me ka maoT K>po ole ia lakou oka ka Elele mea e kau nui aku nei. Ua hele loa aku ke kahaha a hiki ;a Mott .Smith ka mea e noho mai nei 111 a ke ano kokua Kiaaina, a hiki i ke kauoha okoaia ana aku o ka Elele e lioea ae. a e hoikeike aku i kahi i pili ai ke Kiaaina i ka hoopunipuni. Ta waihoia mai imua o ka Elele ka nioolelo piha o na mea i hanaia no na aina ma Waiohinu, na palapala lehulehu i pili ia mea, pela hoi na hoike a ke ana aina ame' na mai ke aina mai, akahi no a ike ka Elele i kona kuhihewa o ka hoopuka e ana i na olelo hoinoino no ke Kiaaina, mamuli mai no nae ia o ka hoike hewa īa ana aku iaia.

Mahope iho o kela hui kukakuka ana o ke Kokua Kiaaina me ka Elele ma ka Poakahi nei, ua hoike akeaia ae ka hopena o na mea a laua o ke kamailio ana, a o keia malalo *ao nei ke ano nui: Mamua ae o ke kau koho baloka aku nei i hala, ua hoike aku ke Kiaaina i na o Waiohinu, Kau, e weheia aku ana ka aina o Kamaoa no ka hookuonoono ana, a oiai hoi o keia liookahi no ka mea i hoomaopopoia e ka Elele, nolaila i kona hoea ana aku ma Waiohinu, o keia hookahi no kana olelo e like me ka ke Kiaaina. Ma ka liuliia ana aku nae iloko o ka moolelo o na mea e pili ana i kela aina maloko o ke keena aina, ua ikeia, aole i hoouna mai na kanaka o :Waiohinu i ka lakou mau palapala noi no ka ana aku i ka aina o Kamaoa, a hiki i ka mahina o Malaki, nolaila i ka wa i loaa mai ai kela mau palapala, ua hoouna kokeia aku na ana aina n 0 ke ana ana ame ka maheleliele ana i ka aina ma na apana. Ma ka mahina o lune i haalele iho ai lakou ia Honolulu nei, a aole i hoi iki mai a liiki i ka liapa mua o Okatoba asu nei, mamuli o ka nui o ka hana aole wale i ka aina o Kamaoa, aka no na home hookuonoono no kekalii nia Waioliinu, ma KiolāJtea : Keaa, me ke ana pu ana i mau liiawai hooki'o. Eia no na kii palapalaaina ke paaia mai nei e ke keena ana e niakaukau ai paha no ka haawi ana aku iloko o ka.lima o ke Komisina o na aina Aupuni, a mahope aku o ia manawa e hoplahaia aku ai no ke kuai ma ke akea. Oiai nae aole ko Wafohiriu poe i maopopo i keia mau mea, a pela no hoi me ka Elele Kalanialiaole, nolaila ua kuhihewa loa no lakou, o ka wehe koke oleia ana o ka aina o Kamaoa no

ka hookuonoonoia, ua hoi hape la ke Kiaaina ma kana mea i kamailio mua ai, eia ka e hiki mai ana i ka hookoia ana o ia • Ua hoike ae hoi ka Hope-Kiaaina e hoike kokeia aku ana ka lohe i na kanaka o Waiohinu i'ke kumu o ka houlolohiia ana o ka waiho ia ana aku 0 ka aina o Kamaoa ame kekahi mau aina e ae no ka hookuouoono ana e like me na mea oiaio maluna ae nei. Mahope iho nae o ka lioahewa ana aku i ke Kiaaina no kona hoopunipuni, me ka hooko ole ana i kana mau mea 1 kamailio aku ai no ka pono o na kanaka ilihune ma na mea e pili ana i na aina aupuni, ame ka hoihoi hou ana mai 0 ka Elele i na olelo ikaika ana o ka hoopuka ana no ke Kiaaina e like me na mea malua ae nei, ua oīli hou ae la he hoike mai iaia ae, e hoahewa ana no i ke Kiaaina a i na Eepuhalika no ka hooko ole ana i ka lakou mau hoohiki 1 waiho aku ai imua o na niakaainana. He hookahi wale "ho niea nui iloko o ka noonoo o na kanaka ilihune, wahi ana, oia no ka mea e pili ana i na aina aupuni, a oiai aole he mau mea i hanaia i keia manawa e na Eepuhalika, nolaila e liiki niai ana he pali kiekie no na Repubalika e pii aku ai ma keia kau koho baloka, ke ole e hana kokeia kekahi liana e hoike aku ai i ka hookoia o na mea i hoohikiia aku imua o na makaainana. He puupuu ikaika hookahi keia nana i palukuluku aku i na Kepubalika iloko o keia man la, e kani ai ka aka a ke Demokarata e hoopu mai nei, a ua hookahahaia" aku hoi' ko ka Elele pohai mamuli o kela mau olelo hoinoino ana i ke Kiaaina a i kona aoao ponoi iho, e hookomoia aku ai ka manao hoowahawalia iloko o lakou nona.