Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 53, 31 December 1909 — HE HOONANEA NO KA MANAWA [ARTICLE]

HE HOONANEA NO KA MANAWA

('Hoomau.ia.) A pau ka Kahaumanu kanaenae aloha ana no kona aina, o ia hoi o Kohala nui, o Koliala iki, o Kohala ua Apaapaa, o Pili o Kalahikiola, na puu haele lua, alaila ua huli aku la oia a ninau aku la ia "Wahine i ka i ana aku: "ĪJa loaa nae pah'a kau wahi kanaenae no ko la nui e hoea mai ana ea i ka l'a apopol'' "He mea pehea ke ano la, aole au 1 maopopo i ke ano o ka mea au e ninau mai t nei ia'u?" "E like no hoi me ka'u i noke ae nei i k& heluhelu au no hoi o ka hoolohe ana mai nei, he mea anei kekahi i hoomakaukauia no ko la e hoao aku ai i ke kane?'' Ua hoole aku. Ia o Maikai »Wahine, aka ua olelo aku la nae oia ia Kahaumanu i kona hana ana i kekahi mele 110 kona aina ma ka la aku mamua a ia pau ana o ka laua hoomaha ana ma kela wahi, ua ku like ae la ua mau u'i la iluna, a kuhikuhi aku Ia na lima, o Māikāi Wahiue i kai me ka i ana mai ia Kahaumainu: "Ke ike la anei oe i kela hale e ku mai la, o ka hale ia o kakou, a ilaila kaua e hele aku nei," a ia nana io aku ka hana o Kal\aumanu, ua ike like aku la laua i ua "liale nei i ke ku mai mauka iho o ka Loko, a o ia ka Kahaumanu o ka i ana aku ia Maikai Wahine. 4< Auhea oe e kuu hoa, e aho palia e huli loa no kaua a hiki i ka loaa ana 0 ko kane ia kaua, a 1 he hookahi hol ko kakou hoi like ana aku i ka hale." "Auwe, owai ia kane a'u au e houpuupu mai nei?" he ninau hookolohe wale no nae keia na Maikai Wahino, no kā mea ua ike aku la no oia i ke kane a Kahaumanu e hoomaoe mai la, a o ia ka Kahaumanu o ka i ana aku: "He keu no hoi o Pae, kuu kane no hoi o ke kamailio ana aku ia oe i nehinei!" "E manao ana ka hoi au uā ike aku nei la oe. Ia kaua no hoi e hoomalia ana, ike aku nei au me na kanaka ona, e nonoho nui mai ana malalo pono aku o kaua, aohe a kaua nana ana nona, ua hala hope aku la, o niua aku nei ka kaua e nana aku," he oiaio mamuli o ka mana o Maikai Wahine ua hoopōuliuliia eia ka ike o Kahaumanu e liiki ole ai ke ike * *ce kaikunane ona, a ia wa i pane mai ai o Kaliaumanu. "Aole anei e loaa ona mau lei maile no kaua ma keia wahi, i hoea aku hoi paha ia o na malihini kaahele, aole hoi e pamalo ka hele ana." . Ke lioomau nei n<?. laua I ; aka aia nae laua ke lohe lā i ka walaau mai o na kamalii ame na wahine, a o ' s'J ia ka Kahaumanu o ka i ana aku i kona hoa: Eia hoi ka pane a Maikai Wahine: "Hele mai kaua, aole paha o kaua ponoi no ke liele aku e uu i mau lei maile no 'kaua, he poe okoa ka poe na lakou e hana mai i mau lei no kaua," a ja laua niei i kau pono aku ai iluna. o 1«* kalii kiekiena, ua ike aku. la laua nei 1 ka piha mai o kekahi wahi, i na kamalii ame na wahine. 0 keia poe kamalii ame na wahine e paa pu mai la omua o ke alanui a Maikai Wahine ma e hele aku nei, be poe lakou i hoounaia mai e *ele i xa uu maile, ke oki hala, me na mea no apau i manaoia no ka hoohiwahiwa ana i ka la' lioao o na lii, a i ua poe la i ike ai i leekahi mau wahine 'u'i, ua noke ae la lakou i ka uwa, no ka mea 0 keia na wahine u'i mua loa a lakou 1 ike ai, o ka u'i paha ia la, k'e ha'i wale inai la no na pua o ke kula i ka ike mai ia laua nei. Ua loaa no nāe lea ike ame ka hoomaopopo ana i kekahi poe o lakou, o kekahi o keia mau wahine ka wahine lioao a ke Keikialii Kaāēimamo, a haliu lioi o lakou, nolaila ua piha loaia lakou i ka liauoli no ka ike maoli ana mai i ka u'i o kela mau wahine. la laua nei nae i hele aku ai a kokoke ma kahi e nonoh</ ana o ua poe wahine' nei me na kamalii, uā ku'mai la kekahi o na wahine, oia paha ka luna o-*lakou a ninau mai la ia laua nei: •' '/Aole anei o kekahi o olua ka hakit wahine*thoao a ka haku alil.o makou?" '' Ae, no kau ninau hoi e ka wahine ea, e ao aku ana, au,. owau io ka wahine hoao a ka hakiialii o ōukou. Owau keiā o Maikai Wahine a Kapohakau, a o Mahina hiki Opulepul.e hoi o Ponahawai." ' .. > 1 ka. lohe ana o ka wahine nana ka ninau o kekahi o keia mau wahine ka wahine lioao a Kaleimamo, a o ka meā hoi a..lakou i lohe wale ai, o kona kena ae' la no ia i na kamalii e hoolei i na lei maluna o laua nei, a he manawa ole ia i' na kamalii; ua hele ua mau wahine la a ohuohu Halemano i ka lau lehua. 1 v He hoōkahi nae mea i hooilei oleia maluna q laua nei, o ia rio «a lei hala, no ka mea ua kapu i. nā mea e ae ka hoolei*. ana i kela lei aia wale no na Luukia, ka makuahine ō Kaleimamo. O ka hoomaka ae la no ia o ua waliine luna nei e kukala n,o ka huli hoi ana o na mea apau no kafiaJcai, me ka pakahi pauku wal ie, a no ko lakou akahi no hoi a ike i ka haku wahine o lakou, a lakou o ka ohumuhumu ana nolaila ua kauoha aku la ōia, i hookahi j no ko lakou hoi like ana, i hoohano- j